Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 stycznia 2020 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Monika Rosłan-Karasińska

Protokolant: st. sekr. sądowy Maria Nalewczyńska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 stycznia 2020 r. w Warszawie

sprawy T. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W.

o ustalenie podlegania ubezpieczeniom społecznym

z udziałem (...) Sp. z o.o. Sp.k. w W. (płatnika składek)

na skutek odwołania T. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W.

z dnia 5 kwietnia 2019 r. numer: (...)-ORZ-D

1.  zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 5 kwietnia 2019 r. numer: (...)-ORZ-D w ten sposób, że stwierdza, iż odwołująca T. B. jako pracownik u płatnika składek (...) Sp. z o.o. Sp.k. w W. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 24 września 2018 r.

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. na rzecz odwołującej się T. B. kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VII U 2710/19

UZASADNIENIE

T. B. w dniu 24 kwietnia 2019 r. złożyła do Sądu Okręgowego Warszawa - Praga w Warszawie, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W., odwołanie od decyzji organu rentowego z dnia 5 kwietnia 2019 r., nr: (...)-ORZ-D, stwierdzającej, że, jako pracownik u płatnika składek (...) Sp. z o.o. Sp. k. z siedzibą w W. nie podlega ona obowiązkowo ubezpieczeniom/u: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 24 września 2018 r. (decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. z dnia 5 kwietnia 2019 r., nr: (...)-ORZ-D – nienumerowana dokumentacja zgromadzona w aktach organu rentowego).

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczona podniosła, że nie zgadza się z zaskarżoną decyzją, wskazując, że organ rentowy niesłusznie uznał, że stosunek pracy łączący ją z płatnikiem składek nie był faktycznie realizowany. Skarżąca zaprzeczyła ustaleniom organu rentowego, jakoby umowa o pracę z dnia 17 września 2018 r. została zawarta dla pozoru, a praca nie była w rzeczywistości świadczona. Podała, że zgodnie z treścią umowy o pracę została zatrudniona w firmie (...) Sp. z o.o. Sp. k. na stanowisku asystentki zarządu. Wskazała, że miała ustalone stałe godziny pracy, a z powierzonych obowiązków służbowych wywiązywała się prawidłowo i sumiennie. Dodała, że świadczona przez nią praca była stale zlecana i nadzorowana przez Wiceprezesa Zarządu w/w Spółki (...). W związku z powyższym, powoływany przez organ rentowy zarzut pozorności czynności prawnej jest całkowicie bezzasadny i jako taki nie może zasługiwać na uwzględnienie. Skoro bowiem po zawarciu umowy o pracę pracownik podjął pracę i ją wykonywał, zaś pracodawca świadczenie to przyjmował, to nie można mówić o pozorności złożonych oświadczeń woli w zakresie zawarcia umowy o pracę. Ubezpieczona wskazała, że od momentu zatrudnienia jej w w/w Spółce do chwili przejścia na zwolnienie lekarskie normalnie wykonywała wszystkie powierzone jej obowiązki zawodowe, a pracodawca świadczenie to przyjmował. Ponadto legitymuje się wykształceniem wyższym oraz posiada niezbędne doświadczenie zawodowe, gdyż wcześniej pracowała w firmie, którą zarządzał B. K.. Zaznaczyła przy tym, że żadne przepisy prawa nie uzależniają istnienia stosunku pracy, jak również wynikającego z niego stosunku zobowiązaniowego od czasu trwania umowy o pracę, jak również od stanu zdrowia pracownika. Z uwagi zatem na bezsprzeczny fakt istniejącej ważnej umowy o pracę, pracownik jest uprawniony do korzystania ze świadczeń społecznych. Poza tym w momencie nawiązania stosunku pracy ubezpieczona nie mogła przewidzieć tego, że stan jej zdrowia ulegnie pogorszeniu, w związku z czym będzie musiała udać się na zwolnienie lekarskie. Podkreśliła, że jej niezdolność do pracy wynikała ze złego samopoczucia oraz złych wyników badań USG, a zalecenia lekarskie uwzględniały odpoczynek, brak stresu oraz ograniczenie ruchu. Z tego też względu, mając na celu ochronę zdrowia swojego dziecka, podjęła decyzję o zaprzestaniu pracy i wykorzystaniu przysługującego jej zwolnienia lekarskiego. Zaznaczyła przy tym, że gdyby stan jej zdrowia w trakcie ciąży był dobry, to pozostałaby aktywna do dnia porodu. Na powyższe wskazuje chociażby okoliczność, że dopiero w dniu 24 listopada 2018 r. po kolejnej wizycie lekarskiej i po rozmowie z lekarzem prowadzącym ciążę, udała się na długotrwałe zwolnienie lekarskie. Zdaniem skarżącej nawet krótkotrwały okres świadczenia pracy i nagłe jej przerwanie z powodu wystąpienia problemów zdrowotnych nie wpływają negatywnie na powstały stosunek ubezpieczenia społecznego. W tej mierze, najistotniejsze jest bowiem to, aby doszło do wykonywania przez pracownika pracy w warunkach podporządkowania pracowniczego, w miejscu i czasie wskazanym przez pracodawcę, za którą pracownik powinien otrzymać należne mu wynagrodzenie za pracę. Zdaniem skarżącej, w niniejszej sprawie warunki te zostały spełnione i udokumentowane za pomocą przedłożonych dowodów, które świadczą o braku pozorności zawartej umowy o pracę. W konkluzji odwołania, skarżąca wniosła więc o zmianę zaskarżonej decyzji i uznanie podlegania przez nią obowiązkowo ubezpieczeniom/u: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 24 września 2018 r. Ponadto wniosła o zasądzenie od strony przeciwnej na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych (odwołanie z dnia 24 kwietnia 2019 r., k. 3-8 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie z dnia 28 maja 2019 r. organ rentowy podniósł, że brak jest wiarygodnych dowodów mogących potwierdzić faktyczne świadczenie przez ubezpieczoną pracy na rzecz ww. pracodawcy. Organ rentowy uznał, że brak dowodów na faktyczne świadczenie pracy, a także zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych w krótkim okresie czasu przed powstaniem niezdolności do pracy, dają podstawę do stwierdzenia, że stanowisko, które piastowała odwołująca zostało stworzone wyłącznie w celu osiągnięcia korzyści z systemu ubezpieczeń społecznych. Podał także, że zgłoszenie odwołującej do ubezpieczenia chorobowego z tytułu umowy o pracę na nowo utworzonym stanowisku pracy i opłacenie składek wyłącznie za jeden pełny miesiąc kalendarzowy poprzedzający miesiąc, w którym powstała długotrwała niezdolność do pracy dodatkowo świadczy o pozorności umowy o pracę. Organ rentowy podkreślił przy tym, że wprawdzie dążenie kobiety ciężarnej do uzyskania przez zawarcie umowy o pracę ochrony gwarantowanej pracowniczym ubezpieczeniom społecznym nie może być uznane za zmierzające do dokonania czynności sprzecznej z prawem, albo mającej na celu obejście prawa, jednak nie wyklucza to w szczególnych przypadkach uznania takiej mowy za nieważną ze względu na sprzeczność z zasadami współżycia społecznego. Organ rentowy wskazał, że takie ustalenia jak brak dowodów na świadczenie pracy, zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych na krótko przed powstaniem niezdolności do pracy, niezatrudnienie innego pracownika na miejsce odwołującej w okresie jej niezdolności do pracy, wskazują, że dokonanie zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych miało na celu uzyskanie prawa do wypłaty świadczeń, a nie faktyczne wykonywanie zatrudnienia. Powołując się na powyższe okoliczności, organ rentowy stwierdził, że T. B. od dnia 24 września 2018 r. nie podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę zawartej z (...) Sp. z o.o. Sp. k. Na poparcie swojego stanowiska organ rentowy przywołał utrwalone orzecznictwo Sądu Najwyższego i sądów powszechnych (odpowiedź na odwołanie z dnia 28 maja 2019 r. k. 16 a.s.).

Postanowieniem z dnia 24 września 2019 r. Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 477 ¹¹ § 2 k.p.c. zawiadomił zainteresowanego (...) Sp. z o.o. Sp. k. w W. o postępowaniu z odwołania T. B. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. oraz o tym, że w terminie 14 dni od doręczenia zawiadomienia może przystąpić do sprawy (postanowienie z dnia 24 września 2019 r. k. 31 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

T. B., urodzona w dniu (...), posiada wykształcenie wyższe. W dniu 6 lipca 2016 r. ubezpieczona ukończyła studia licencjackie na Uczelni (...) im. M. C. w W. na kierunku pedagogika w specjalności edukacja przedszkolna. Następnie rozpoczęła studia magisterskie na kierunku pedagogika specjalna w specjalności oligofrenopedagogika o profilu praktycznym na Wydziale Nauk Społecznych Wyższej Szkoły (...) w W., które ukończyła w dniu 17 lipca 2018 r. W okresie od dnia 1 kwietnia 2013 r. do dnia 14 września 2013 r. odwołująca była zatrudniona w firmie P. P.H.U. (...) B. M. w R. na stanowisku pracownika restauracji. Następnie w okresie od dnia 15 marca 2017 r. do dnia 31 sierpnia 2017 r. świadczyła pracę na rzecz Spółki (...) Sp. z o.o. Sp. k., zarządzanej przez B. K. na stanowisku przedstawiciela handlowego. Do jej obowiązków u w/w pracodawcy należało m.in. analizowanie rynku i monitoring działań konkurencji, określenie grupy docelowej potencjalnych nabywców, zmierzanie do pozyskiwania nowych klientów, prezentacja oferty produktów oraz przygotowanie i przedstawienie umów dla klientów, sporządzanie oraz wdrażanie działań marketingowych, negocjacje warunków zawieranych transakcji, prowadzenie rozmów handlowych z klientami, prowadzenie bazy danych klientów oraz sporządzanie raportów. W zakresie dodatkowych umiejętności, ubezpieczona posiada prawo jazdy kat. B, umiejętność obsługi komputera oraz posługuje się językiem angielskim w stopniu średniozaawansowanych (CV, dyplom z dnia 17 lipca 2018 r., dyplom z dnia 20 lipca 2016 r., zaświadczenie z dnia 7 lipca 2018 r., umowa o pracę z dnia 15 marca 2017 r. – nienumerowana dokumentacja zgromadzona w aktach organu rentowego).

(...) Sp. z o.o. Sp. k. jest Spółką deweloperską założoną w celu realizacji inwestycji na (...) P.. Spółka powstała w 2010 r. z przekształcenia Spółki (...) Sp. z o.o. w W.. W 2017 r. B. K. nabył w/w Spółkę z zamiarem prowadzenia inwestycji przy ul. (...) w W.. Należy ona do grupy Spółek (...) - Spółki rodzinnej, która obecna jest na rynku nieruchomości od wielu lat. Obecnie grupa (...) jest właścicielem kilkunastu nieruchomości i gruntów w W. oraz G.. W związku z zamiarem przystąpienia do realizacji nowej inwestycji, Wiceprezes Zarządu B. K. podjął decyzję o zatrudnieniu w firmie nowego pracownika, który wspomógłby pracę Zarządu i zajął się obsługą klientów. W tym celu Spółka przeprowadziła postępowanie rekrutacyjne, poszukując odpowiedniej kandydatki na stanowisko asystentki zarządu. W odpowiedzi na ogłoszenie o pracę zamieszczone przez Zarząd na jednym z portali internetowych, ubezpieczona T. B. wysłała swoje CV z listem motywacyjnym. W wyniku zakończenia pierwszego etapu rekrutacji, z odwołującą skontaktował się Wiceprezes Zarządu Spółki (...) Sp. z o.o. Sp. k. z siedzibą w W. K. i zaprosił ją na rozmowę kwalifikacyjną. Z uwagi na doświadczenie w pracy biurowej, a także legitymowanie się znajomością języka angielskiego w stopniu średniozaawansowanym oraz wcześniejszą pomyślną współpracę w strukturach innej Spółki, B. K. podjął decyzję o zatrudnieniu ubezpieczonej w swojej Spółce (...) Sp. z o.o. Sp. k. w W. na stanowisku asystentki zarządu. Umowa o pracę, którą w dniu 17 września 2018 r. T. B. podpisała z (...) Sp. z o.o. Sp. k. z siedzibą w W., została zawarta na czas nieokreślony. Na jej podstawie ubezpieczona została zatrudniona na stanowisku pracy asystentki zarządu, w wymiarze pełnego etatu, za wynagrodzeniem wynoszącym 3.493,00 zł brutto miesięcznie. Jako miejsce świadczenia pracy wskazano siedzibę Spółki, natomiast jako termin jej rozpoczęcia wskazano dzień 24 września 2018 r. Z tą datą ubezpieczona została zgłoszona przez płatnika składek do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. W związku z powyższym zatrudnieniem w dniu 24 września 2018 r. ubezpieczona przedłożyła orzeczenie lekarskie nr: (...) o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy na stanowisku asystentki zarządu w Spółce (...) Sp. z o.o. Sp. k. z siedzibą w W. (prospekt informacyjny część ogólna, orzeczenie lekarskie nr (...) - nienumerowana dokumentacja zgromadzona w aktach organu rentowego, zeznania odwołującej k. 63-65, k. 67, zeznania zainteresowanego B. K. k. 65, k. 67-68).

Do zakresu obowiązków T. B. na stanowisku asystentki zarządu w Spółce (...) Sp. z o.o. Sp. k. z siedzibą w W. należało przede wszystkim odbieranie telefonów, umawianie i przygotowywanie spotkań, sporządzanie notatek podczas spotkań, obsługa korespondencji pocztowej, skanowanie i archiwizacja korespondencji przychodzącej do firmy, uzupełnianie dokumentów według wytycznych przełożonego, zaopatrzenie biura, zakup materiałów eksploatacyjnych do biura, tworzenie bazy danych klientów i comiesięczne przygotowywanie dokumentów dla biura rachunkowego. Ubezpieczona brała również udział w spotkaniach członków Zarządu dotyczących wyposażenia apartamentowca przy ul. (...). Wszystkie powierzone obowiązki ubezpieczona wykonywała samodzielnie w godzinach 9:00-17:00. Ubezpieczona pracowała w siedzibie Spółki, tj. w biurze, w którym miała oddzielny pokój wyposażony w służbowego laptopa oraz telefon firmowy. Wszystkie powierzone czynności wykonywała pod bezpośrednim nadzorem swojego przełożonego B. K.. W siedzibie Spółki, na parterze znajdowało się podnajęte biuro, prowadzone przez M. H., który widywał odwołującą w pracy. Jednocześnie ubezpieczona swoją obecność w pracy potwierdzała podpisując się na liście obecności. Wynagrodzenie ubezpieczonej było płacone przelewem na rachunek bankowy (zakres obowiązków z dnia 24 września 2018 r., notatki, korespondencja e-mail, lista obecności, potwierdzenia przelewów - nienumerowana dokumentacja zgromadzona w aktach organu rentowego, zeznania odwołującej k. 63-65, k. 67, zeznania zainteresowanego B. K. k. 65, k. 67-68, zeznania świadka M. H. k. 66).

W dniu 10 października 2018 r., w trakcie wizyty lekarskiej ubezpieczona dowiedziała się, że jest w ciąży. W związku ze złym samopoczuciem, na początku listopada 2018 r. ubezpieczona udała się na tygodniowe zwolnienie lekarskie, po czym wróciła do pracy w Spółce. Pod koniec listopada 2018 r. ubezpieczona wykonała badanie USG w trakcie, którego dowiedziała się o tym, że jej ciąża jest zagrożona wobec, czego powinna zaprzestać pracy zawodowej. Lekarz prowadzący zalecił jej wówczas odpoczynek, brak stresu i ograniczenie ruchu. Od tego czasu ubezpieczona postanowiła więc zrezygnować z aktywności zawodowej i pozostać w domu. Po udaniu się ubezpieczonej na zwolnienie lekarskie, B. K. zatrudnił na jej miejsce nowego pracownika K. R. za wynagrodzeniem w wysokości 4.800,00 zł brutto w pełnym wymiarze czasu pracy na umowę na zastępstwo. Po powrocie z urlopu macierzyńskiego, ubezpieczona planuje powrócić do pracy na stanowisko asystentki zarządu. Po urodzeniu dziecka w dniu 6 maja 2019 r., ubezpieczona wystąpiła do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. z wnioskiem o wypłatę zasiłku macierzyńskiego. Zakład Ubezpieczeń Społecznych, jako organ uprawniony do kontroli i weryfikacji podstawy wymiaru składek i prawidłowości zgłoszenia do systemu ubezpieczeń społecznych, wszczął postępowanie wyjaśniające w sprawie ustalenia obowiązku podlegania przez T. B. ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia u płatnika składek (...) Sp. z o.o. Sp. k. z siedzibą w W.. W oparciu o wyniki przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego, organ rentowy uznał, że umowa o pracę na podstawie, której ubezpieczona została zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych przez w/w płatnika składek została zawarta w celu obejścia przepisów prawa ubezpieczeń społecznych. Zdaniem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, płatnik składek nie przedstawił wymiernych dowodów potwierdzających faktyczne zatrudnienie odwołującej. Organ rentowy stwierdził, że analiza akt sprawy wykazała, że ubezpieczona w bardzo krótkim czasie od zatrudnienia, tj. od dnia 5 listopada 2018 r. przebywała na zwolnieniu lekarskim w związku z ciążą, po czym złożyła wniosek o wypłatę zasiłku chorobowego i macierzyńskiego. Jednocześnie analiza faktyczna zgromadzonego w postępowaniu wyjaśniającym materiału dowodowego, uzasadnia stwierdzenie, że ubezpieczona nie podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia u wyżej wymienionego pracodawcy, albowiem zawarta w dniu 17 września 2018 r. umowa o pracę, jako czynność zmierzająca do obejścia prawa jest nieważna (dokumentacja medyczna k. 11-14, zeznania odwołującej k. 63-65, k. 67, zeznania zainteresowanego B. K. k. 65, k. 67-68, zawiadomienia o wszczęciu i zakończeniu postępowania wyjaśniającego - nienumerowana dokumentacja zgromadzona w aktach organu rentowego).

W oparciu o powyższe ustalenia, Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W., na podstawie art. 83 ust. 1 pkt. 1, art. 68 ust. 1 pkt. 1 lit. a) ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 300 z późn. zm.) w związku z art. 58 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2019 r., poz. 80) oraz art. 22 § 1 wydał w dniu 5 kwietnia 2019 r. decyzję nr: nr: (...)-ORZ-D, w której stwierdził, że T. B., jako pracownik u płatnika składek (...) Sp. z o.o. Sp. k. z siedzibą w W. nie podlega ona obowiązkowo ubezpieczeniom/u: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 24 września 2018 r. (decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. z dnia 5 kwietnia 2019 r., nr: (...)-ORZ-D – nienumerowana dokumentacja zgromadzona w aktach organu rentowego).

Od niekorzystnej dla siebie decyzji organu rentowego, ubezpieczona T. B. złożyła odwołanie do tut. Sądu, inicjując tym samym niniejsze postępowanie (odwołanie z dnia 24 kwietnia 2019 r., k. 3-8 a.s.).

Powyższy stan faktyczny, Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, w tym w aktach rentowych i osobowych T. B. oraz w oparciu o zeznania świadka M. H. (k. 66-67 a.s.) oraz odwołującej T. B. (k. 63-65, k. 67 a.s.) i zainteresowanych B. K. (k. 67-68 a.s.) i J. K. (k. 68 a.s.). Dowody z dokumentów zostały ocenione jako wiarygodne, gdyż korespondowały ze sobą oraz z osobowymi źródłami dowodowymi i tworzyły spójny stan faktyczny. Co istotne, strony, w tym organ rentowy, nie kwestionowały ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem okoliczności wynikające z treści tych dokumentów, należało uznać za udowodnione.

Sąd Okręgowy dał wiarę zeznaniom świadka M. H. oraz słuchanej w charakterze strony odwołującej T. B., a także zainteresowanego B. K., którzy wskazali na okoliczności istotne z punktu widzenia rozstrzygnięcia, dotyczące charakteru pracy odwołującej na stanowisku asystentki zarządu (...) Sp. z o.o. Sp. k. z siedzibą w W.. Zeznania odwołującej były szczere, logiczne i korespondowały z zeznaniami zainteresowanego oraz świadka, a także znajdowały potwierdzenie w dowodach z dokumentów m.in. w załączonej do akt sprawy korespondencji e-mail i notatkach z odbytych spotkań służbowych. Świadek M. H., podnajmujący biuro w budynku, w którym mieści się siedziba Spółki, potwierdził jednocześnie, że widywał odwołującą w pracy w trakcie wykonywania przez nią obowiązków służbowych. Także zainteresowany B. K., będący Wiceprezesem Zarządu w/w Spółki wskazał, że to on był bezpośrednim przełożonym odwołującej i wydawał jej polecenia służbowe. Dodał także, że po odejściu ubezpieczonej na zwolnienie lekarskie zatrudnił na okres zastępstwa nowego pracownika K. R.. Wskazał także na racjonalne powody, dla których zatrudnił ubezpieczoną w Spółce za określonym wynagrodzeniem, co było związane przede wszystkim z realizacją inwestycji mieszkaniowej na (...) P.. W ocenie Sądu Okręgowego zeznania wszystkich wskazanych powyżej osób są wiarygodne, gdyż wzajemnie ze sobą korespondują, wspólnie tworzą jednolity, logiczny i nie budzący wątpliwości w świetle zasad doświadczenia życiowego obraz okoliczności sprawy. Jednocześnie relacje świadka, odwołującej, a także zainteresowanego, znajdują potwierdzenie w treści zgromadzonych dokumentów. Z tego też względu, Sąd Okręgowy nie znalazł żadnych powodów, aby kwestionować ich wiarygodność w jakiejkolwiek części. Za wiarygodne co do zasady, Sąd Okręgowy uznał również zeznania zainteresowanego J. K., który wskazał jednak, że nie posiada szczegółowej wiedzy na temat warunków zatrudnienia odwołującej oraz charakteru wykonywanych zadań, gdyż tym zajmował się jego syn B. K.. Potwierdził jednak, że odwołująca prowadziła biuro i przebywała w siedzibie Spółki. Tym samym jego zeznania w tym zakresie również okazały się przydatne dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie T. B. od decyzji organu rentowego z dnia 5 kwietnia 2019 r., nr: (...)-ORZ-D jest zasadne i jako takie zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem niniejszego postępowania było ustalenie, czy umowa o pracę zawarta przez odwołującą T. B. ze Spółką (...) Sp. z o.o. Sp. k. z siedzibą w W. w dniu 17 września 2018 r. stanowi ważną i skuteczną umowę o pracę, czy też - jak twierdzi ZUS - umowa ta została zawarta jedynie dla pozoru, w związku z czym nie wywołała ona i nie wywołuje skutków w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia.

Przystępując do oceny prawnej przedmiotu sporu, w pierwszej kolejności przyznać należy, że dokonywana przez organ rentowy kontrola zgłoszeń do ubezpieczenia oraz prawidłowości i rzetelności obliczenia składki oznacza przyznanie Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych kompetencji do badania samego tytułu ubezpieczenia wynikającego z zawarcia umowy o pracę, a zatem badania również ważności takiej umowy (por. postanowienia Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 10 stycznia 2013 r., III AUa 1039/12 oraz z dnia 25 września 2012 r., III AUa 398/12).

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt. 1, art. 11 ust.1, art. 12 ust. 1 i art. 13 pkt. 1 ustawy z dnia 13 października o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 300 ze zm.), obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalno- rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu podlegają pracownicy w okresie od momentu nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania. Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem (art. 22 § 1 k.p.). W ujęciu art. 22 § 1 k.p. stosunek pracy to relacja prawna łącząca pracodawcę i pracownika, na której treść składają się wzajemne prawa i obowiązki. Zgodnie z treścią powołanego przepisu zasadniczym elementem konstrukcyjnym stosunku pracy jest zobowiązanie pracownika do wykonywania pracy pod kierownictwem pracodawcy w czasie i miejscu przez niego wyznaczonym za wynagrodzeniem. Swoistość stosunku pracy wyraża się w jego cechach, które odróżniają go od stosunków cywilnoprawnych, a także zwyczajowej, okazjonalnej pomocy członków najbliższej rodziny świadczonej na rzecz określonego przedsiębiorcy, w ramach których świadczona jest praca. Do tych właściwości stosunku pracy należą: dobrowolność zobowiązania, zarobkowy charakter stosunku pracy, osobisty charakter świadczenia pracy oraz podporządkowanie pracownika co do miejsca, czasu i sposoby wykonywania pracy, wyrażające się również w możliwości wydawania pracownikowi poleceń dotyczących pracy.

Mając na uwadze okoliczności niniejszej sprawy, stwierdzić należy, że sformułowany przez organ rentowy zarzut pozorności umowy o pracę w oparciu o przepis art. 83 k.c. w związku z art. 300 k.p. był chybiony.

Jak trafnie wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 10 czerwca 2013 r. (II PK 299/12) oświadczenie woli jest złożone dla pozoru, jeżeli jest symulowane. Symulacja ta musi się składać z dwóch elementów. Po pierwsze, strony, które dokonują symulowanej czynności prawnej, próbują wywołać wobec osób trzecich przeświadczenie (niezgodne z rzeczywistością), że ich zamiarem jest wywołanie skutków prawnych, objętych treścią ich oświadczeń woli. Po drugie między stronami musi istnieć tajne, niedostępne osobom trzecim porozumienie, że te oświadczenia woli nie mają wywołać zwykłych skutków prawnych (akt konfidencji). A zatem jest to porozumienie, co do tego, że zamiar wyrażony w treści symulowanych oświadczeń woli nie istnieje lub że zamiar ten jest inny niż ujawniony w symulowanych oświadczeniach. Niezgodność rzeczywistego zamiaru stron z treścią czynności prawnej musi odnosić się do jej skuteczności prawnej oraz woli powołania do życia określonego stosunku prawnego. Sąd Najwyższy zwraca w tym orzeczeniu uwagę, że przepis art. 83 § 1 k.c. opisuje dwie różne postaci pozorności. Pierwsza z nich dotyczy sytuacji, gdy strony dokonują czynności prawnej dla pozoru i jej dokonanie nie służy ukryciu innej czynności prawnej. Można tu mówić o pozorności zwykłej, bezwzględnej lub o symulacji absolutnej, bezwzględnej. Druga dotyczy sytuacji, gdy strony dokonują czynności prawnej pozornej w celu ukrycia innej czynności prawnej (dysymulowanej), której skutki prawne rzeczywiście chcą wywołać. Czynność prawna pozorna, wyrażająca oświadczenie woli pozorne, nie ukrywające innej czynności prawnej, nie wywołuje między stronami skutków prawnych, gdyż jest nieważna w świetle art. 83 § 1 k.c. Oświadczenie woli stron nie może wywołać skutków prawnych odpowiadających jego treści, ponieważ same strony tego nie chcą (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 czerwca 1986 r., I CR 45/86).

Osoba, która zawarła fikcyjną umowę o pracę, nie podlega ubezpieczeniu społecznemu i nie nabywa prawa do świadczeń wynikających z tego ubezpieczenia (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 1996 r., II UKN 32/96 oraz z dnia 17 marca 1998 r., II UKN 568/97). Fakt, że oświadczenia stron umowy zawierają określone w art. 22 k.p. formalne elementy umowy o pracę, nie oznacza jednak, że umowa taka jest ważna. Jeżeli bowiem strony nie zamierzały osiągnąć skutków wynikających z umowy, w szczególności jeżeli nie doszło do podjęcia i wykonywania pracy, a jedynym celem umowy było umożliwienie pracownikowi skorzystania ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego, umowa taka jest pozorna (art. 83 k.c.).

W świetle ustalonego stanu faktycznego w niniejszej sprawie, nie ulega wątpliwości, że T. B. świadczyła pracę na podstawie umowy o pracę zawartej ze Spółką (...) Sp. z o.o. Sp. k. z siedzibą w W.. Potwierdzają to w sposób jednoznaczny nie tylko zeznania samej odwołującej, ale również zeznania zainteresowanych i świadka, który widywał odwołującą w trakcie wykonywania obowiązków służbowych. Na powyższą okoliczność ubezpieczona przedłożyła również dowody rzeczowe w postaci korespondencji e-mail oraz notatek z odbytych spotkań służbowych. Zainteresowany B. K. w sposób szczegółowy opisał zakres zadań odwołującej wskazując m.in. że ubezpieczona prowadziła biuro Spółki, a także brała udział w spotkaniach członków Zarządu dotyczących wyposażenia apartamentowca przy ul. (...). W sposób racjonalny wyjaśnił również powody zatrudnienia odwołującej na nowoutworzonym stanowisku pracy wskazując, że po pierwsze darzył ją zaufaniem z uwagi na fakt wcześniejszej współpracy w strukturach innego podmiotu prawnego, a po drugie konieczność zatrudnienia pracownika wynikała z dużego zakresu obowiązków członków Zarządu w związku z realizacją dużej inwestycji deweloperskiej. Ponadto w aktach sprawy znajdują się notatki poczynione przez ubezpieczoną z odbytych spotkań służbowych. Tym samym - wbrew ocenie organu rentowego – istnieją fizyczne dowody na potwierdzenie faktu świadczenia przez odwołującą pracy na rzecz ww. płatnika składek, co prowadzi do przyjęcia, że umowa o pracę z dnia 17 września 2018 r. została zawarta zgodnie z przepisami prawa pracy. Organ rentowy pominął przy tym również okoliczności związane z wypełnieniem przez strony stosunku pracy wszystkich formalności, jakie wiążą się z zawarciem umowy o pracę. Przede wszystkim pracownik przed podjęciem pracy został poddany badaniom przez lekarza medycyny pracy. W oparciu o zaświadczenie lekarskie, odwołująca bezsprzecznie wykazała, że w chwili podjęcia zatrudnienia w Spółce była zdolna do podjęcia pracy na stanowisku asystentki Zarządu. Dodatkową okolicznością, którą należało uwzględnić było także i to, że o zasadności wyboru kandydatury ubezpieczonej przez pracodawcę świadczył również i fakt, że była ona osobą najbardziej kompetentną i zaufaną do prowadzenia biura firmy z uwagi na fakt wcześniejszej współpracy z B. K.. Okoliczności faktyczne niniejszej sprawy nie potwierdzają zatem, aby celem zawartej umowy o pracę był brak woli rzeczywistego jej świadczenia z jednej strony i brak woli korzystania z tej pracy przez drugą stronę. Nie może przy tym stanowić podstawy zarzutu pozorności umowy o pracę okoliczność, że pracownik po zawarciu umowy o pracę stał się niezdolny do jej świadczenia. Istotne jest bowiem, to że ubezpieczona została uznana za zdolną do pracy podjętej w Spółce, o czym świadczy zaświadczenie lekarskie z dnia 24 września 2018 r. Jednocześnie należy zauważyć, że przyczyną niezdolności do pracy odwołującej był fakt zagrożenia ciąży oraz konieczność zaprzestania aktywności zawodowej. Ubezpieczona w trakcie ciąży nie planowała udać się na zwolnienie lekarskie, o czym świadczy fakt, że wcześniej również na nim przebywała, ale po jego zakończeniu wróciła do pracy. Dopiero znaczne pogorszenie stanu zdrowia i zalecenia lekarskie zadecydowały o udaniu się na długotrwałe zwolnienie lekarskie. Gdyby zatem wyłącznym zamiarem odwołującej, przy zawarciu umowy o pracę z dnia 17 września 2018 r. była chęć uzyskania wysokich świadczeń z ubezpieczenia społecznego, to niewątpliwie odwołująca już w momencie udania się na pierwsze zwolnienie lekarskie nie powróciłaby do pracy w Spółce i pozostała w domu, aż do dnia porodu. Ta okoliczność również świadczy o tym, że umowa o pracę z dnia 17 września 2018 r. była rzeczywiście realizowana.

Kolejną okolicznością, na którą należy zwrócić uwagę jest to, że o pracowniczym charakterze zatrudnienia nie decyduje sam rodzaj pracy, czy umowy, ale wykonywanie jej w warunkach podporządkowania pracodawcy. Jak jednak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 kwietnia 2016 r., (II PK 81/15), właściwość ta nie została zdefiniowana. Powszechnie przyjmuje się natomiast, że obejmuje ona polecenia i sferę organizacyjną. Pojęcie kierownictwa pracodawcy, o którym mowa w art. 22 § 1 k.p., nie ma jednowymiarowego kształtu. Dostrzegalna jest tendencja do „rozluźnienia” tego rygoru w stosunku do poszczególnych grup pracowniczych albo z uwagi na rodzaj wykonywanej pracy. Podporządkowanie pracownika (art. 22 § 1 k.p.) może polegać na określeniu przez pracodawcę czasu pracy i wyznaczeniu zadań, natomiast, co do sposobu ich realizacji pracownik ma pewien zakres swobody. Pojęcie podporządkowania pracownika pracodawcy ewoluuje w miarę rozwoju stosunków społecznych. W miejsce dawnego systemu ścisłego hierarchicznego podporządkowania pracownika i obowiązku stosowania się do dyspozycji pracodawcy nawet w technicznym zakresie działania, pojawia się nowe podporządkowanie autonomiczne polegające na wyznaczaniu pracownikowi przez pracodawcę zadań bez ingerowania w sposób wykonywania tych zadań. Nie można jednak pominąć, że podległość pracownika w warunkach podporządkowania autonomicznego przejawia się w konieczności respektowania wyznaczonych zasad organizacji i funkcjonowania zakładu pracy oraz ponoszenia przez pracownika odpowiedzialności za samodzielnie podejmowane decyzje według zaostrzonych reguł. W rozpatrywanej sprawie nie ulega wątpliwości, że T. B. była podporządkowana pracodawcy. Wykonywała pracę w miejscu przez niego wskazanym, a mianowicie w siedzibie Spółki. B. K. był jej bezpośrednim przełożonym i to on nadzorował jej pracę oraz wydawał polecenia służbowe. On również nadzorował tempo jej pracy i korygował sposób wykonywania poszczególnych zadań. Z tego też względu w stanie faktycznym rozpoznawanej sprawy uznać należy, że ziściły się przesłanki przewidziane w art. 22 § 1 k.p. Jednocześnie co istotne wskazać należy, że po odejściu ubezpieczonej na zwolnienie lekarskie Wiceprezes Zarządu zatrudnił na okres zastępstwa nowego pracownika K. R.. Powyższe świadczy zatem o tym, że utworzenie w Spółce nowego stanowiska pracy asystentki Zarządu było potrzebne i istotne z uwagi na duży zakres obowiązków członków Zarządu w związku z realizowaną inwestycji na (...) P.. Reasumując, skoro pomiędzy stronami powstał ważny stosunek pracy i był on faktycznie realizowany, odwołująca T. B. podlega ubezpieczeniom społecznym na podstawie art. 6 ust. 1 pkt. 1, art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1 i art. 13 pkt. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 300 z późn. zm.) od dnia 24 września 2018 r.

W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy uwzględnił odwołanie T. B. od decyzji z dnia 5 kwietnia 2019 r., nr: (...)-ORZ-D, w konsekwencji, czego na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. , zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdził, że odwołująca T. B. jako pracownik u płatnika składek (...) Sp. z o.o. Sp. k. w W. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom/u: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 24 września 2018 r. o czym orzekł w pkt. 1 sentencji wyroku.

O kosztach zastępstwa procesowego, Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r. poz. 1800), zmienionego następnie rozporządzeniem z dnia 3 października 2016 r., zasądzając od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. na rzecz ubezpieczonej kwotę 180 zł (pkt. 2 wyroku).

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz(...)