Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 marca 2014 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział IV Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Stanisław Jabłoński

Sędziowie SSO Ewa Kilczewska

SSR del. do SO Agata Chmielnikowska (spr.)

Protokolant Justyna Gdula

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej Marka Janczyńskiego

po rozpoznaniu w dniu 25 lutego 2014 r.

sprawy M. M. (1) i M. P.

oskarżonych o przestępstwa z art. 283 kk w zw. z art. 280 § 1 kk, z art. 278 § 1 kk, z art. 284§ 1 kk i art. 191 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora oraz obrońcę oskarżonego M. M. (1)

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Śródmieścia

z dnia 23 września 2013 r. sygn. akt V K 1149/12

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a)  uniewinnia oskarżonego M. M. (1) od popełnienia przypisanego w pkt II części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku czynu, tj. przestępstwa z art. 278 § 1 kk;

b)  uchyla zawarte w pkt IV części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku orzeczenie wydane w przedmiocie kary łącznej wymierzonej oskarżonemu M. M. (1) i na podstawie art. 85 § 1 kk i art. 86 § 1 kk wymierza mu nową karę łaczną 1 (jednego) roku pozbawienia wolności;

c)  zmienia zawarte w pkt VII części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku orzeczenie wydane w przedmiocie orzeczenia przepadku, na podstawie art. 44 §1 kk, dowodu rzeczowego opisanego w wykazie dowodów rzeczowych nr I/397/12, pod pozycją 1, na karcie 152, w ten sposób, ze na podstawie art. 230 § 2 kpk zarządza zwrócenie tego dowodu pokrzywdzonemu D. B.;

d)  uchyla zawarte w pkt VIII części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku orzeczenie wydane w przedmiocie zasądzenia od oskarżonego M. M. (1) na rzecz pokrzywdzonego M. W. odszkodowania w wysokości 944,50 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 22 kwietnia 2012 roku;

II.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zasądza od Skarbu Państwa (Kasa Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Śródmieścia) na rzecz adwokata P. S. kwotę 516,60 złotych (pięciuset szesnastu i ⁶⁰/100, w tym VAT), tytułem nieopłaconej obrony z urzędu udzielonej M. M. (1) w postępowaniu odwoławczym;

IV.  zwalnia oskarżonego M. M. (1) od przypadających na niego kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, w pozostałej części zaś kosztami sądowymi obciąża Skarb Państwa.

sygn. akt: IVKa 1388/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 23 września 2013 roku Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia (sygnatura akt: VK 1149/12) uznał oskarżonych M. P. i M. M. (1) za winnych popełnienia przestępstw:

- z art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 283 k.k., za który to czyn wymierzył, na podstawie art. 283 k.k., oskarżonemu M. P. 1 roku karę pozbawienia wolności, a M. M. (2) karę 10 miesięcy pozbawienia wolności;

- z art. 278 § 1 k.k., za który to czyn wymierzył, na podstawie art. 278 § 1 k.k., oskarżonemu M. P. 1 roku karę pozbawienia wolności, a M. M. (2) karę 10 miesięcy pozbawienia wolności;

- z art. 284 § 1 k.k. i art. 191 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., za który to czyn wymierzył, na podstawie art. 284 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k., oskarżonemu M. P. karę 10 miesięcy pozbawienia wolności, a M. M. (2) karę 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k., Sąd wymierzył oskarżonym kary łączne pozbawienia wolności, M. P. karę 2 lat pozbawienia wolności, a M. M. (2) karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności, wykonanie których, na podstawie art. 69 § 1 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. warunkowo zawiesił na okresy 5 lat próby. Na poczet orzeczonych kar łącznych pozbawienia wolności Sąd, na podstawie art. 63 § 1 k.k., zaliczył oskarżonym okresy ich rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie, M. P. od 25 kwietnia 2012 roku do 28 września 2012 roku, a M. M. (1) od 4 maja 2012 roku do 28 września 2012 roku.

Nadto Sąd, na podstawie art. 415 § 4 k.p.k., zasądził od każdego z oskarżonych, w częściach równych, w kwotach po 944,50 złotych, odszkodowanie na rzecz pokrzywdzonego przestępstwem z art. 278 § 1 k.k., orzekł też na podstawie art. 230 § 2 k.p.k. o zwrocie pokrzywdzonemu przestępstwem z art. 284 § 1 k.k. i art. 191 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. dowodu rzeczowego w postaci telefonu komórkowego, na podstawie zaś art. 44 § 1 k.k. orzekł przepadek dowodu rzeczowego w postaci butelki, odebranej pokrzywdzonemu w wyniku przestępstwa z art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 283 k.k.

Orzekając w przedmiocie kosztów procesu Sąd, w oparciu o art. 624 § 1 k.p.k. oraz art. 17 ustawy o opłatach w sprawach karnych, zwolnił oskarżonych od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych oraz uiszczenia opłat.

Jak wynika z uzasadnienia wyroku, Sąd Rejonowy, ustalając stan faktyczny w sprawie, oparł się na zgromadzonym z toku postępowania materiale dowodowym w postaci zeznaniach pokrzywdzonych D. B., M. W. i D. K. oraz świadków T. R., A. M. i S. W., a także częściowo na wyjaśnieniach oskarżonych oraz dokumentach w postaci umowy pożyczki pod zastaw, protokołów przeszukania, okazania, użycia urządzenia kontrolno-pomiarowego do oznaczenia alkoholu w wydychanym powietrzu, zatrzymania rzeczy, danych o karalności, odpisach wyroków, danych osobo-poznawczych i opiniach o oskarżonych z Aresztu Śledczego we W..

W oparciu o wskazany wyżej materiał dowodowy Sąd Orzekający ustalił, że oskarżeni w dniu 22 kwietnia 2012 roku, we W., dokonali, działając wspólnie i w porozumieniu, zaboru w celu przywłaszczenia telefonu komórkowego, o wartości 1889 złotych, należącego do M. W., który to telefon M. P. wyrwał pokrzywdzonemu z ręki, w czasie, kiedy ten przemieszczał się pieszo, przechodząc przez ul. (...).

Nadto Sąd ustalił, że w dniu 23 kwietnia 2012 roku, we W., oskarżeni, działający wspólnie i w porozumieniu, przywłaszczyli użyczony im przez D. K. telefon komórkowy, o wartości 80 złotych, a następnie grożąc pokrzywdzonemu, cierpiącemu z powodu niedosłuchu, gestami sugerującymi zamiar pobicia, szarpiąc i odpychając go, zmusili do zaniechania podjętych przez pokrzywdzonego prób odzyskania swojego mienia.

W wyniku analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd ustalił także, że w dniu 24 kwietnia 2012 roku, we W., M. P. i M. M. (1), działając wspólnie i w porozumieniu, dopuścili się, po uprzednim użyciu przemocy wobec D. B. polegającej na uderzeniu go w bark, a także grożąc popełnieniem kolejnego przestępstwa na jego szkodę, zaboru w celu przywłaszczenia mienia pokrzywdzonego w postaci piwa marki H., o wartości 2 złotych.

Uzasadniając wymiar kary Sąd Rejonowy powołał się na dyrektywy określone w art. 53 k.k., w świetle których, uznał orzeczone wobec oskarżonych kary jednostkowe pozbawienia wolności, jak i karę łączną wymierzoną z zastosowaniem zasady asperacji i z zastosowaniem instytucji warunkowego zawieszenia ich wykonania za stanowiące dolegliwości współmierne do stopnia winy i społecznej szkodliwości popełnionych przez oskarżonych czynów, a także spełniające cele wychowawczego i zapobiegawczego oddziaływania wobec M. P. i M. M. (1) w stopniu dostatecznym.

Powyższy wyrok zaskarżyli, apelacją wniesioną na niekorzyść obu oskarżonych oskarżyciel publiczny, a apelacją wniesioną na korzyść oskarżonego M. M. (1) obrońca udzielający temu oskarżonemu pomocy prawnej.

Oskarżyciel publiczny zaskarżonemu wyrokowi, ostatecznie, po modyfikacji zarzutów, zarzucił niezasadne zastosowanie wobec oskarżonych instytucji przewidzianej w przepisie art. 69 k.k., a wyrażające się w bezpodstawnym uznaniu, że w wypadku oskarżonych kara, której wykonanie zostało warunkowo zawieszone spełni cele wychowawczego i zapobiegawczego oddziaływania wobec M. P. i M. M. (1).

Powołując się na powyższe oskarżyciel publiczny wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uchylenie orzeczenia o warunkowym zawieszeniu wykonania orzeczonych w stosunku do oskarżonych kar łącznych pozbawienia wolności.

Obrońca oskarżonego M. M. (1) zarzucił zaskarżonemu wyrokowi niezasadne przyjęcie, że zebrany w sprawie materiał dowodowy dostarczył podstaw do przypisania oskarżonemu winy i sprawstwa w odniesieniu do wszystkich przypisanych mu czynów, a będące wynikiem obrazy przepisów postępowania art. 7 k.p.k. oraz art. 5 § 2 k.p.k.

Powołując się na powyższe obrońca oskarżonego M. M. (1) wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od popełnienia wszystkich przypisanych mu czynów, a ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego M. M. (1) zasługuje na częściowe uwzględnienie, natomiast apelacja oskarżyciela publicznego na uwzględnienie nie zasługuje.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutów apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego M. M. (1), Sąd Odwoławczy w oparciu o analizę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, uznał jedynie za nietrafne stanowisko Sądu I-ej Instancji w kwestii przypisania oskarżonemu M. M. (1) winy i sprawstwa w odniesieniu do przestępstwa z art. 278 § 1 k.k., popełnionego na szkodę pokrzywdzonego M. W..

Oskarżony M. M. (1) nie przyznał się do popełnienia tego czynu. Wyjaśnienia oskarżonego M. P., z uwagi na ich zmienność w kwestii udziału M. M. (1) w przedsiębranym przez niego działaniu, nie mogą, w ocenie Sądu, stanowić w tym zakresie niebudzącej wątpliwości podstawy ustaleń faktycznych.

Ustaleń co do współudziału M. M. (1) w tymże czynie nie sposób też oprzeć na zeznaniach pokrzywdzonego M. W., z zeznań którego wynikało wręcz przeciwnie, że apelujący nie brał nie tylko czynnego udziału w zaborze mienia, ale i w ogóle nie współdziałał z M. P. na etapie planowania popełnienia czynu, jak również jego wykonania, a do M. P. przyłączył się już po zdarzeniu.

Z tych też względów, Sąd Odwoławczy, podzielając w tym zakresie stanowisko obrońcy oskarżonego M. M. (1) co do braku dowodów na sprawstwo tego oskarżonego w odniesieniu do przestępstwa z art. 278 § 1 k.k., orzekł o uniewinnieniu M. M. (1) od przypisanego mu w pkt II części dyspozytywnej wyroku Sądu I-ej Instancji czynu.

W konsekwencji tego rozstrzygnięcia Sąd Okręgowy uchylił orzeczenie o karze łącznej, a także orzeczenie zawarte w pkt VIII części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku, odnoszące się do obciążenia M. M. (1) świadczeniem odszkodowawczym na rzecz pokrzywdzonego M. W..

Wymierzając na nowo kare łączną M. M. (1) Sąd Okręgowy kierował się określonymi w przepisie art. 53 k.k. dyrektywami wymiaru kary, a w szczególności, aby ukształtowana kara nie przekraczała stopnia winy, a także by była współmierna do stopnia społecznej szkodliwości przypisanych oskarżonemu czynów.

W pozostałym zakresie Sąd Odwoławczy uznał natomiast apelację obrońcy oskarżonego M. M. (1) za niezasługującą na uwzględnienie, a orzeczenie Sądu I-ej Instancji w zakresie winy i sprawstwa tego oskarżonego za trafne.

Zarówno, bowiem, w wypadku czynu popełnionego na szkodę D. K., jak i czynu popełnionego na szkodę D. B. podstawę ustaleń faktycznych stanowiły zeznania pokrzywdzonych tymi czynami, z których wprost wynikał nie tylko współudział oskarżonych w popełnionych czynach, ale i pełniona przez nich rola w poszczególnych przestępstwach. Zeznania pokrzywdzonych uwiarygadnia zaś ich następcze zachowanie, to jest zwrócenie się o pomoc do organów ścigania, a także w wypadku D. K. odnalezienie zabranego mu telefonu w lombardzie prowadzonym przez S. W., a w wypadku D. B. odnalezienie, bezpośrednio po zdarzeniu, przez wezwanych przez pokrzywdzonego funkcjonariuszy policji u oskarżonego M. P. zabranej pokrzywdzonemu butelki piwa marki H..

Ocena wartości dowodowej zeznań w/w pokrzywdzonych, zdaniem Sądu Odwoławczego, nie tylko nie wykracza poza ramy swobodnej oceny, ale i jest logiczna i przez to przekonywująca. Stąd też, z uwagi na powyższe Sąd Odwoławczy uznał stanowisko Sądu Rejonowego w tym zakresie za w pełni uzasadnione.

Za słuszne, z uwagi na sposób działania oskarżonych w wypadku przypisanego im przestępstwa z art. 280 § 1 k.k., Sąd Okręgowy ocenił także uznanie tego czynu za wypadek mniejszej wagi przewidziany w przepisie art. 283 k.k.

Zdaniem Sądu Odwoławczego natomiast przyjęta przez Sąd Rejonowy kwalifikacja prawna czynu popełnionego na szkodę D. K. nie jest trafna. Analiza zeznań tego pokrzywdzonego prowadzi, bowiem, do wniosku, iż na jego szkodę popełnione zostały dwa czyny, wyczerpujący znamiona wykroczenia stypizowanego w przepisie art. 119 § 1 k.w. oraz wyczerpujący znamiona przestępstwa z art. 191 § 1 k.k. Za taką oceną przemawia, bowiem, rozbieżność czasowa pomiędzy poszczególnymi działaniami, tj. objęciem w posiadanie i zatrzymaniem rzeczy o wartości statuującej to zachowanie jako wykroczenie, a działaniem zmierzającym do powstrzymania pokrzywdzonego od odbioru tejże rzeczy. Sąd Odwoławczy nie mógł jednak dokonać zmiany wyroku Sądu I-ej Instancji w tym zakresie, z uwagi na zakres skargi apelacyjnej wniesionej przez oskarżyciela publicznego, a w wypadku apelacji obrońcy M. M. (1) z uwagi na wniesienie jej wyłącznie na korzyść tego oskarżonego. Przyjęcie zaś prawidłowej kwalifikacji prawnej skutkowałoby koniecznością wymierzenia dwóch rodzajów kar podlegających wykonaniu.

Sąd Okręgowy analizując trafność rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego, nie wykraczając poza granice i cel skarg odwoławczych dokonał natomiast korekty rozstrzygnięcia pierwszo-instancyjnego w kwestii orzeczonego w pkt VII części dyspozytywnej wyroku z dnia 23 września 2013 roku przepadku dowodu rzeczowego w postaci butelki piwa marki H., uznając za zasadne, stosownie do treści przepisu art. 230 § 2 k.p.k., zwrócenie tej rzeczy pokrzywdzonemu D. B..

Odnosząc się natomiast do zarzutu oskarżyciela publicznego braku podstaw do zastosowania wobec oskarżonych instytucji warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonych kar łącznych pozbawienia wolności, Sąd Odwoławczy uznał, że w świetle całokształtu okoliczności podmiotowo-przedmiotowych niniejszej sprawy, za trafne warunkowe zawieszenie wykonania orzeczonych wobec M. P. i M. M. (1) kar łącznych pozbawienia wolności. Zdaniem Sądu Odwoławczego, wymierzenie kar łącznych pozbawienia wolności z jednoczesnym warunkowym zawieszeniem ich wykonania, jest wystarczające dla osiągnięcia celów wychowawczego i zapobiegawczego oddziaływania wobec oskarżonych. Orzeczenie kar łącznych pozbawienia wolności, bez zastosowania instytucji warunkowego zawieszenia ich wykonania, byłyby rażąco niewspółmierne, w świetle dyrektyw wymiaru kary określonych w art. 53 k.k. Z tych też względów, Sąd Odwoławczy nie podzielił stanowiska oskarżyciela publicznego wyrażonego ostatecznie w apelacji.

Mając zatem na uwadze powyższe rozważania na uwadze Sąd Okręgowy orzekł jak w pkt I wyroku, w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymując w mocy.

O wynagrodzeniu obrońcy z tytułu świadczonej na rzecz M. M. (1) z urzędu pomocy prawnej w postepowaniu odwoławczym orzeczono w oparciu o przepisy art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 roku prawo o adwokaturze oraz przepisów § 14 ust. 2 pkt 4 w zw. § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Orzeczenie o kosztach sądowych oparto na treści art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. oraz art. 17 ust. 1 ustawy o opłatach w sprawach karnych.