Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 lipca 2016 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:SSA Elżbieta Kunecka

Sędziowie: SSA Irena Różańska-Dorosz (spr.)

SSA Grażyna Szyburska-Walczak

Protokolant:Magdalena Krucka

po rozpoznaniu w dniu 13 lipca 2016 r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z wniosku Z. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W.

o świadczenie przedemerytalne

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W.

od wyroku Sądu Okręgowego w Świdnicy Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 25 listopada 2015 r. sygn. akt VII U 1650/15

oddala apelację.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 25 listopada 2015 r. Sąd Okręgowy w Świdnicy Wydział VII Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną przez Z. Z. decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W. z dnia 25 sierpnia 2015 r. w ten sposób, że zmienił datę początkową przyznanego w niej prawa do świadczenia przedemerytalnego oraz do jego wypłaty na dzień 2 czerwca 2015 r. zamiast 18 sierpnia 2015 r.

Powyższe orzeczenie Sąd pierwszej instancji wydał w oparciu o następująco ustalony stan faktyczny sprawy:

Wnioskodawca Z. Z., urodzony (...) złożył u strony pozwanej w dniu 18 maja 2015 r. wniosek o przyznanie prawa do świadczenia przedemerytalnego. Do wniosku dołączył wszystkie wymagane dokumenty dotyczące przebiegu zatrudnienia i ubezpieczenia oraz pisemne oświadczenie, że zaświadczenie z Powiatowego Urzędu Pracy złoży niezwłocznie po jego uzyskaniu z tego urzędu.

W dniu 13 sierpnia 2015 r. wnioskodawca stawił się u strony pozwanej i poinformował, że urząd pracy odmawia mu wystawienia żądanego zaświadczenia, a pracownik strony pozwanej w drodze telefonicznej z pracownikiem Powiatowego Urzędu Pracy w D. ustalił, że wnioski wnioskodawcy o wydanie zaświadczenia zawierały braki formalne i z tego powodu odmawiano mu wydania żądanego dokumentu. Ustalono w tej rozmowie, że wnioskodawca winien ponownie zgłosić się do urzędu pracy i w złożonym wniosku zaznaczyć, że ubiega się o świadczenie przedemerytalne.

Ostatecznie zaświadczenie o statusie bezrobotnego i braku po stronie wnioskodawcy odmowy bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia – w rozumieniu ustawy o z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy – wystawiono wnioskodawcy w dniu 14 sierpnia 2015 r., a w dniu 18 sierpnia 2015 r. zostało ono złożone przez wnioskodawcę u strony pozwanej.

Zaskarżoną decyzją z dnia 25 sierpnia 2015 r. strona pozwana przyznała wnioskodawcy prawo do świadczenia przedemerytalnego począwszy od dnia 19 sierpnia 2015 r., tj. od następnego dnia po złożeniu wniosku wraz ze wszystkimi wymaganymi dokumentami.

Wnioskodawca zarówno przed, jak i po złożeniu wniosku o prawo do świadczenia przedemerytalnego występował do Powiatowego Urzędu Pracy w D. o wydanie zaświadczenia o statusie bezrobotnego, pobieraniu zasiłku dla bezrobotnych oraz stwierdzającego, że wnioskodawca nie odmówił przyjęcia proponowanej mu pracy zaznaczając, że takie zaświadczenie wymagane jest przez inny organ państwowy. Każdorazowo Starosta (...) postanowieniami odmawiał wnioskodawcy wydania takiego zaświadczenia z uwagi na brak wykazania przez wnioskodawcę interesu prawnego.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie wnioskodawcy jest zasadne. Sąd ten wskazał, że kwestię sporną w niniejszej sprawie stanowiła data początkowa przyznania prawa do świadczenia przedemerytalnego, gdyż organ rentowy uznał, że stanowi ją moment złożenia wniosku wraz ze wszystkimi wymaganymi dokumentami, a to nastąpiło w dniu 18 sierpnia 2015 r. Wnioskodawca natomiast podnosił, że dokumentu stanowiącego podstawę przyznania świadczenia nie złożył tylko z tego powodu, że właściwy urząd odmawiał wydania zaświadczenia.

Sąd pierwszej instancji, powołując się na art. 7 ust 1 ustawy z 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (t.j. Dz.U.2013.170) wskazał, że jakkolwiek prawo do świadczenia przedemerytalnego może zostać przyznane osobie ubiegającej się o to świadczenie, dopiero po złożeniu wszystkich wymaganych dokumentów, tak jednocześnie wydaje się jednak, że wyjątek od tej zasady winny stanowić sytuacje, w których brak wymaganych dokumentów wynika z działań instytucji i jest niezależny od osoby ubiegającej się o prawo do wskazanego świadczenia.

W ocenie Sądu Okręgowego okoliczność taka zaistniała w niniejszej sprawie, ponieważ wnioskodawca podjął wszystkie wymagane przepisami działania zmierzające do uzyskania zaświadczenia z Powiatowego Urzędu Pracy w D., ale urząd ten, z przyczyn sądowi nieznanych uznał, że wnioskodawca nie wykazał interesu prawnego dla uzyskania tego dokumentu. Sąd ten zaznaczył, że przedłożone przez wnioskodawcę postanowienia Starosty (...) stanowią swoisty wykład w zakresie postępowania administracyjnego i działania organów administracji z pominięciem jednak podstawowych zasady wynikających z art. 7-9 kodeksu postępowania administracyjnego tzn. obowiązku działania tych organów na rzecz obywateli, a nie na odwrót. Z zasad wskazanych wyżej wynika, że w toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności, z urzędu lub na wniosek stron podejmują wszelkie czynności niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli, prowadzą postępowanie w sposób budzący zaufanie jego uczestników do władzy publicznej oraz są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego. Organy czuwają nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, i w tym celu udzielają im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek.

Zdaniem Sądu ww. zasad w stosunku do wnioskodawcy nie zastosowano.

Sąd pierwszej instancji zwrócił uwagę, że wnioskodawca nie domagał się od urzędu pracy zaświadczenia, na potrzeby którego należało wdrażać szczególne postępowanie, wreszcie też wnioskodawca nie rościł prawa o udostępnienie mu danych podlegających ochronie. Wnioskodawca żądał tylko potwierdzenia na piśmie własnej sytuacji jako osoby bezrobotnej i tak sformułowane żądanie było wystarczające dla wykazania istnienia interesu prawnego, a obowiązkiem urzędu było wydanie takiego dokumentu. Przywoływane w postanowieniach Starosty (...) przepisy Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 14 maja 2014 r. w ogóle nie dotyczą kwestii wydania zaświadczenia, a tylko określają szczegółowe warunki realizacji oraz tryb i sposoby prowadzenia przez urzędy pracy pośrednictwa pracy, poradnictwa zawodowego i organizacji szkoleń.

Z tego względu Sąd pierwszej instancji stwierdził, że za brak zaświadczenia z urzędu pracy nie odpowiadał w żadnej mierze wnioskodawca, a tylko instytucja upoważniona do wydania zaświadczenia i z tego powodu wnioskodawca nie może ponieść żadnych negatywnych konsekwencji.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł organ rentowy zarzucając orzeczeniu naruszenie przepisów prawa materialnego, w szczególności przepisu art. 7 ust. 1 ustawy z 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych przez niezastosowanie tego przepisu i ustalenie dla ubezpieczonego prawa do świadczenia przedemerytalnego od 2 czerwca 2015 r., tj. od dnia następnego po dacie złożenia wniosku o to świadczenie, ale bez wymaganych dokumentów.

Wskazując na powyższe organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania w całości i zasądzenie na jego rzecz od wnioskodawcy kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego nie zasługiwała na uwzględnienie.

Stosownie do treści przepisu art. 7 ust. 1 ustawy z 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz.U.2013.170 j.t.) prawo do świadczenia przedemerytalnego ustala się na wniosek osoby zainteresowanej, od następnego dnia po dniu złożenia wniosku wraz z dokumentami, o których mowa w ust. 3. Dokumentami tymi są dowody uzasadniające prawo do świadczenia przedemerytalnego, w tym decyzja o utracie prawa do zasiłku dla bezrobotnych lub informacja o upływie 6 miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w art. 2 ust. 3, a także dowody wymagane do ustalenia prawa do emerytury oraz jej wysokości, określone przepisami ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Jakkolwiek treść tego przepisu wyraźnie wskazuje na moment powstania prawa do spornego świadczenia, który nie jest związany z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa, lecz zawsze z dniem złożenia wniosku wraz z wymaganymi dokumentami, tak z uwagi na specyficzne okoliczności rozpoznawanej sprawy Sąd pierwszej instancji prawidłowo odstąpił od zastosowania ww. zasady.

W przedmiotowej sprawie nie budzi wątpliwości, że Z. Z. złożył wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w dniu 1 czerwca 2015 r. i dołączył do niego wymagane dokumenty, poza zaświadczeniem z PUP o okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych, oświadczając jednocześnie, że dokument ten przedłoży niezwłocznie po jego otrzymaniu z urzędu pracy.

Nie można przy tym pominąć tego, że wnioskodawca wielokrotnie podejmował próby uzyskania stosownego i koniecznego, dla uzyskania prawa do świadczenia przedemerytalnego, zaświadczenia z urzędu pracy. Pierwszy taki wniosek został przez ubezpieczonego złożony już 18 maja 2015 r., a więc dwa tygodnie przed złożeniem wniosku o świadczenie.

Przedmiotowego dokumentu wnioskodawca nie otrzymał tylko i wyłącznie w konsekwencji błędnych działań organu administracyjnego, który, mimo takiego obowiązku, nie podjął nawet jakiejkolwiek próby wyjaśnienia, w jakim celu ubezpieczony stara się o otrzymanie takiego zaświadczenia. W tej szczególnej sytuacji, którą bardzo szczegółowo opisał Sąd pierwszej instancji, wobec czego nie ma potrzeby jej ponownego przypominania, słuszne jest stanowisko tego Sądu, że nie można obciążać wnioskodawcy negatywnymi konsekwencjami nieprawidłowych czynności organów administracyjnych, na które to nie miał on wpływu jako obywatel starający się o uzyskanie dokumentu dla potrzeb przedstawienia go w innym organie i od którego to zależało przyznanie mu prawa do świadczenia.

Skoro zatem wnioskodawca dokonał wszelkich możliwych i koniecznych czynności w celu zgromadzenia wymaganych dokumentów, a tylko z powodu nieprawidłowego działania urzędu, nie otrzymał formalnego potwierdzenia swojego statusu jako osoba bezrobotna, nie można wywodzić, z tej niezależnej od ubezpieczonego sytuacji, negatywnych dla niego skutków prawnych.

Mając na względzie ww. okoliczności, należy uznać, że ubezpieczony spełniła przesłanki warunkujące uzyskanie świadczenia przedemerytalnego od dnia następnego po dniu złożenia wniosku o świadczenie, tj. od dnia 2 czerwca 2015 r.

Wobec tego Sąd Apelacyjny, na mocy art. 385 k.p.c., oddalił apelację organu rentowego, jako bezzasadną.

SSA Irena Różańska-Dorosz SSA Elżbieta Kunecka SSA Grażyna Szyburska-Walczak

R.S.