Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 9 marca 2017 roku

Sąd Okręgowy w Krakowie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący SSO Paweł Szewczyk (sprawozdawca)

Sędziowie SO Katarzyna Serafin - Tabor

SO Anna Nowak

po rozpoznaniu w dniu 9 marca 2017 roku w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K.

na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki

przy uczestnictwie Skarbu Państwa – Prezesa Sądu Rejonowego w Wadowicach

w sprawie prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Wadowicach sygn. akt I C 1107/16

postanawia:

1.  stwierdzić przewlekłość postępowania w sprawie toczącej się przed Sądem Rejonowym w Wadowicach I Wydział Cywilny sygn. akt I C 1107/16,

2.  przyznać od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Wadowicach na rzecz
(...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. sumę pieniężną w wysokości 2 000 zł (dwa tysiące złotych);

3.  oddalić skargę w pozostałym zakresie,

4.  zasądzić od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Wadowicach na rzecz
(...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. kwotę 24 zł (dwadzieścia cztery złote) tytułem kosztów zastępstwa adwokackiego;

5.  nakazać zwrócić skarżącemu (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w K. kwotę 100 zł (sto złotych) tytułem uiszczonej opłaty sądowej od skargi.

SSO Katarzyna Serafin – Tabor SSO Paweł Szewczyk SSO Anna Nowak

UZASADNIENIE

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. wniosła skargę na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki, domagając się stwierdzenia przewlekłości postępowania w sprawie toczącej się przed Sądem Rejonowym w Wadowicach do sygn. akt I C 1107/16, wydania Sądowi Rejonowemu w Wadowicach zalecenia niezwłocznego rozpoznania sprawy oraz przyznania skarżącemu od Skarbu Państwa sumy pieniężnej w wysokości 20 000 zł na podstawie art. 12 ust. 4 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o naruszeniu prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki. Jednocześnie skarżący wniósł o zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania.

Na uzasadnienie skarżący podał, że w dniu 31 sierpnia 2016 r. wniósł pozew o nakazanie złożenia oświadczenia woli przeciwko J. Ś.. Pozew wpłynął do Sądu Rejonowego w Wadowicach w dniu 2 września 2016 r., jednak do chwili obecnej nie został rozpoznany, a Sąd nie podjął w sprawie żadnych czynności, w tym nie wyznaczył terminu rozprawy ani nie doręczył odpisu pozwu pozwanemu. Pismo z dnia 26 października 2016 r., w którym zwrócono się do Sądu Rejonowego w Wadowicach z wnioskiem o przyspieszenie rozpoznania sprawy pozostało bez odpowiedzi. Zdaniem skarżącego nie sposób uznać, by sprawa prowadzona była bez zbędnej zwłoki. Bezczynność Sądu w dalszym ciągu skutkuje brakiem możliwości zawarcia umowy przyrzeczonej w wykonaniu umowy przedwstępnej sprzedaży z dnia 9 lutego 2015 r. Konsekwencje opieszałości Sądu Rejonowego w Wadowicach rzutują bezpośrednio na prawa skarżącego, prowadzoną przez niego działalność i kondycję finansową. Wobec powyższego w zasądzenie kwoty w wysokości 20 000 zł podczas gdy w sprawie nie wyznaczono terminu pierwszej rozprawy ani nie doręczono odpisu pozwu pozwanemu przez ponad trzy miesiące jest w pełni uzasadnione.

Zgłaszając swój udział w postępowaniu Skarb Państwa – Prezes Sądu Rejonowego w Wadowicach wniósł o oddalenie skargi.

W uzasadnieniu swojego stanowiska Prezes Sądu Rejonowego w Wadowicach wskazała, że z uwagi na okres urlopowy i zwolnienie lekarskie jednego z sędziów oraz przydział spraw zgodnie z obowiązującym wówczas § 47 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 grudnia 2015 r. Regulaminem urzędowania sądów powszechnych liczba spraw pozostających w referacie SSR Michaliny Walat – Lis zwiększyła się do ok. 500 – 520 czynnych spraw w tym czasie, co miało wpływ na wydłużenie się postępowania w sprawie. Przy takiej liczbie spraw, zastosowaniu zasady co najmniej dwóch wokand w tygodniu i minimum 8 w miesiącu, pisaniu kilku uzasadnień w miesiącu, dołożenia najwyższej staranności i sumiennego wykonywania obowiązków zawodowych, a nadto mając na uwadze, że Sędzia Michalina Walat – Lis objęła stanowisko sędziego Sądu Rejonowego w Wadowicach z dniem 7 października 2015 r. nie jest realne podejmowanie czynności procesowych w terminie 7 -14 dni. Odpowiedzialności Państwa za zapewnienie takiej organizacji i funkcjonowania systemu organów wymiaru sprawiedliwości, które umożliwią rzeczywiste korzystanie z gwarantowanego w Konstytucji RP oraz ETPCz prawa strony do sądu i rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie nie można przerzucać na sąd rozpoznający niniejszą sprawę.

Odnosząc się do żądania przyznania kwoty 20 000 zł reprezentujący Skarb Państwa Prezes Sądu Rejonowego w Wadowicach zauważył, że jest to kwota nieadekwatna do okoliczności sprawy i w sposób rażący wygórowania, zwłaszcza że skarżący poza ogólnymi sformułowaniami nie wskazał jakie okoliczności legły u podstaw dochodzenia tej sumy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Skarga jest zasadna, choć nie w zakresie wysokości żądanej kwoty z tytułu zaistnienia przewlekłości postępowania.

Sąd ustalił, że pozew (...) sp. z o.o. w K. przeciwko J. Ś. o nakazanie złożenia oświadczenia woli wpłynął do Sądu Rejonowego w Wadowicach i został zarejestrowany pod sygn. akt I C 1107/16 w dniu 5 września 2016 r. Zarządzeniem z dnia 16 września 2016 r. Sędzia Referent nakazał ustalenie czy pozew został prawidłowo opłacony, co wykonano w dniu 23 września 2016 r. W dniu 4 listopada 2016 r. do akt przedłożono pismo powoda – wniosek o przyśpieszenie rozpoznania sprawy. Zarządzeniem z dnia 7 grudnia 2016 r. wyznaczony został termin rozprawy (na dzień 12 stycznia 2016 r.), zarządzono również doręczenie odpisu pozwu, zobowiązując pozwanego do złożenia odpowiedzi na pozew.

Zgodnie z dyspozycją art. 2 ust. 1 ustawy dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. Nr 179, poz. 1843, z późn. zm.), strona może wnieść skargę o stwierdzenie przewlekłości postępowania, tj. o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie w tej sprawie trwa dłużej, niż to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, albo dłużej niż to konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego. O naruszeniu prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki można mówić tylko wówczas, gdy z przyczyn leżących po stronie Sądu postępowanie w danej sprawie trwa dłużej niż jest to konieczne dla wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności i wydania merytorycznego rozstrzygnięcia, a nie wtedy, gdy długotrwałość postępowania jest wynikiem działań stron ukierunkowanych na wstrzymywanie biegu postępowania lub powodujących konieczność podejmowania przez Sąd czynności skutkujących przedłużaniem się postępowania ze względów proceduralnych (np. konieczność przesyłania odpisów orzeczeń, informacji, zawiadomień, dołączenia akt innych postępowań sądowych lub organów). Skarga na przewlekłość postępowania może być skuteczna jedynie wówczas, jeżeli zwłoka nastąpiła na skutek działania lub bezczynności sądu (komornika). Chodzi zatem o to, aby czynności sądu (komornika) zabierały odpowiednią ilość czasu, to jest odbywały się bez zbędnej zwłoki, która wskazywałaby na bezczynność sądu lub bezproduktywność jego działań (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 1 października 2008 roku, sygn. akt II S 6/08, KZS 2008/11/70).

Analiza akt przedmiotowej sprawy wskazuje, że w istocie w okresie od 23 września 2016 r. do 7 grudnia 2016 r. nie zostały podjęte w sprawie żadne czynności. Sąd Okręgowy nie kwestionuje, że ilość obowiązków nałożonych na sędziów i pracowników sądów jest olbrzymia, niemniej jednak powyższe okoliczności nie mogą usprawiedliwić okresu 3 miesięcznego oczekiwania przez stronę na podjęcie czynności w sprawie. Rozumiejąc trudności z jakimi borykają się sądy, trzeba mieć jednak na uwadze, że o ile liczba spraw w sądzie jest znaczna, to dla strony istotna jest jedynie jej sprawa, w której chce rozstrzygnięcia w rozsądnym terminie. Ponieważ zatem niepodjęcie realnych czynności w sprawie w okresie 3 miesięcy (kwit uiszczenia opłaty sądowej został przekazany do I Wydziału Cywilnego Sądu Rejonowego w Wadowicach w dniu 7 września 2016 r. i powinien niezwłocznie zostać dołączony do akt) musi być uznane za przewłokę postępowania powstałą z przyczyn leżących po stronie sądu

Żądanie skarżącego nie mogło jednak zostać uwzględnione w rozmiarze szerszym niż określony w punkcie 2. postanowienia. Sąd Okręgowy miarkując wysokość zasądzonej na rzecz skarżącego kwoty wziął pod uwagę poczynione powyżej ustalenia oraz okoliczność, iż przewłoka nie przekraczała trzech miesięcy. Wszystkie te okoliczności przy uwzględnieniu charakteru zaistniałej przewlekłości zasadnym w ocenie Sądu Okręgowego czynią zasądzenie tytułem poniesionej przez skarżącego szkody kwoty 2.000 zł. Podkreślić bowiem należy, że ustawa z dnia 17 czerwca 2004 r. jest w znacznym zakresie aktem o charakterze publicznoprawnym, gdyż jej podstawową funkcją jest wymuszenie nadania sprawie odpowiedniego, sprawnego biegu procesowego (por. uzasadnienia uchwał Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2005 r., III SPP 113/04, OSNP 2005 nr 9, poz. 134 oraz z dnia 19 stycznia 2005 r., III SPP 115/04, OSNP 2005 nr 9, poz. 135). "Przyznanie sumy pieniężnej" pełni więc rolę sankcji dla państwa za wadliwe zorganizowanie wymiaru sprawiedliwości. Powinno ono też stanowić względem skarżącego rekompensatę tego, co określane jest jako "szkoda niepieniężna", "szkoda niemajątkowa", "krzywda moralna", a przyznana kwota w tym kontekście jest adekwatna do zaistniałej przewłoki. Nie zachodziła także podstawa do wydania Sądowi Rejonowemu zaleceń dotyczących rozpoznania sprawy objętej przedmiotową skargą, albowiem jak wynika z ustalonego toku postępowania zostały już podjęte w sprawie właściwe czynności, które zmierzają do zakończenia tego postępowania

W tych okolicznościach Sąd Okręgowy orzekł jak w punktach 1-3 sentencji na podstawie art. 12 ust. 1, 2 i ust.4 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. Nr 179, poz. 1843 z późn. zm.).

O obowiązku zwrotu uiszczonej opłaty od skargi Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 17 ust. 3 cyt. ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r.

O kosztach postępowania skargowego orzeczono na zasadzie art. 100 k.p.c., wobec uwzględnienia skargi co do żądania przyznania sumy pieniężnej zaledwie w 1/10 części. Biorąc pod uwagę powyższe zasądzono na rzecz skarżącego wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 24 zł, tj. 1/10 stawki minimalnej obliczonej na podstawie art. 8 ust. 2 cyt. ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku w zw. z § 14 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie w brzmieniu nadanym rozporządzeniem z dnia 3 października 2016 roku albowiem skarga została wniesiona w dniu 1 grudnia 2016 roku.

SSO Katarzyna Serafin – Tabor SSO Paweł Szewczyk SSO Anna Nowak