Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 lutego 2014 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Kazimierz Kostrzewa

Protokolant: stażysta Marta Bartusiak

po rozpoznaniu w dniu 18 lutego 2014 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania W. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 29 października 2013 roku nr (...)

w sprawie W. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

I.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że:

a)  wznawia postępowanie w sprawie prawa do emerytury odwołującego się W. K.

b)  przyznaje odwołującemu się W. K. emeryturę od dnia 1października 2013 roku.

Sygn. akt IV U 1846/13

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 18 lutego 2014 r.

Decyzją z dnia 29.10.2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił W. K. wznowienia postępowania na podstawie art. 114 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. 2004 r. Nr 39 poz. 353 z póź. zm.), bowiem nie przedłożył nowych dowodów ani nie ujawniły się nowe okoliczności istniejące przed wydaniem decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł W. K., który wnosił o ponowne rozpoznanie sprawy o wcześniejsza emeryturę wskazując świadków potwierdzających, że ma przepracowane ponad 15 lat pracy w warunkach szczególnych w pełnym wymiarze czasu pracy. W konsekwencji odwołujący wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji organu rentowego poprzez przyznanie mu prawa do emerytury.

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wniósł o jego oddalenie podtrzymując argumenty zawarte w zaskarżonej decyzji.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że:

W. K. ur. (...) osiągnął 60 lat życia. Legitymuje się okresem zatrudnienia wynoszącym 25 lat okresów składkowych, nieskładkowych i uzupełniających.

/okoliczności bezsporne/.

Ponadto Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją z dnia 16.07.2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił W. K. przyznania prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż odwołujący nie spełnia przesłanek przyznania świadczenia emerytalnego określonych w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. 2004 r. Nr 39 poz. 353 z póź. zm.), bowiem nie udokumentował 15-letniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, a tylko 14 lat, 11 miesięcy i 5 dni. Organ rentowy nie zaliczył do takich okresów - pracy w okresie od 15.10.1990 r. do 31.12.1998 r. w Przedsiębiorstwie (...). Odwołujący zaskarżył tę decyzję do Sądu, ale w toku postepowania cofnął odwołanie. Sąd Okręgowy w Tarnowie postanowieniem z dnia 13 września 2013 r. sygn. akt IV U 1441/13 umorzył postępowanie.

Dowód: decyzja ZUS z dnia 16.07.2013 r. –k. 77 ar,

postanowienie SO w Tarnowie –k. 82 ar,

W dniu 23.10.2013 r. odwołujący wystąpił z kolejnym wnioskiem o przyznanie emerytury w obniżonym wieku emerytalnym.

Odwołujący w okresie od 15.10.1990 r. do 31.12.1998 r. w Przedsiębiorstwie (...) w likwidacji we W. na stanowisku pomocnik wiertacza stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Pracował na kopalni w B. oraz w innych miejscowościach po 3-4 miesiące. Pracodawca ten zajmował się odwodnieniami, wiercił studnie, wykonywał roboty hydro-geologiczne, wykonywał wiercenia w celu poszukiwania minerałów, miedzi, węgla. Wiertacz pracował wspólnie z dwoma pomocnikami wiertacza. Wiertacz jest kierownikiem zespołu i odpowiada za wszystko. Wiertacz obsługuje konkretną maszynę, a pomocnicy wiertacza pomagają mu przy wierconych otworach wyciągać różne pomocnicze przewody i tym podobne. Praca odwołującego na stanowisku pomocnika wiertacza polegała na zakręcaniu i odkręcaniu świdrów, przewodów wiertniczych, rur, a wszystko to odbywa się w szczerym polu, składał i czyścił po pracy urządzenia. Pomocnicy wiertacza wykonują polecenia wiertacza i robią to co wiertacz. Pracował w systemie pracy zmianowej 12/12 przez 2 tygodnie, a wcześniej przeważnie po 8 godzin dziennie. Pracodawca wystawił świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 01.12.2003 r. z którego wynika, ze przez cały okres zatrudnienia tj. od 15.10.1990 r. do 30.11.2003 r. odwołujący wykonywał pracę wiertnicze przy poszukiwaniu surowców i wody na stanowisku pomocnika wiertacza wymienione w wykazie A, dział I poz. 4 pkt. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

/dowód: świadectwo pracy z dnia 28.11.2003 r. –k. 4 ar czI,

zeznania świadka J. N. –k. 14v as,

zeznania świadka Z. B. –k. 14-15 as,

zeznania świadka A. B. –k. 15 as,

wniosek z dnia 23.10.2013 r. –k. ar,

świadectwo wykonywania pracy w szczeg. war. z 01.12.2003 r. –k. 6 ar/.

Ustalając stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd oparł się na zeznaniach świadków J. N., Z. B. i A. B. oraz dowodach z dokumentów w szczególności świadectwie pracy z dnia 28.11.2003 r., świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 01.12.2003 r. Wspomniane dowody pozwoliły ustalić rzeczywisty charakter świadczonej przez odwołującego pracy w trakcie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w likwidacji we W. w okresie od 15.10.1990 r. do 31.12.1998 r. na stanowisku pomocnik wiertacza stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Jego praca polegała na zakręcaniu i odkręcaniu świdrów, przewodów wiertniczych, rur, a wszystko to odbywa się w szczerym polu, następnie składał i czyścił po pracy urządzenia.

Zeznania świadków korespondują nadto całkowicie z dowodami z dokumentów w szczególności ze świadectwem pracy oraz świadectwem wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 01.12.2003 r. W prawdzie w świadectwie pracy wskazano niepełny okres wykonywania przez odwołującego pracy w warunkach szczególnych , ale pracodawca wydał odwołującemu świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 01.12.2003 r. z którego wynika, że przez cały okres zatrudnienia tj. od 15.10.1990 r. do 30.11.2003 r. odwołujący wykonywał pracę wiertnicze przy poszukiwaniu surowców i wody na stanowisku pomocnika wiertacza wymienione w wykazie A, dział I poz. 4 pkt. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

W tej sytuacji brak podstaw do pominięcia tego okresu jako okresów pracy w szczególnych warunkach jak to uczynił organ rentowy.

Pozostałe okoliczności sprawy uznał Sąd za bezsporne, gdyż nie były w żaden sposób kwestionowane przez strony, zaś dokumenty przedstawione na ich stwierdzenie zostały w całości uznane przez Sąd za wiarygodne.

Sąd rozważył co następuje:

Zaskarżoną decyzją z dnia 29.10.2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił W. K. wznowienia postępowania na podstawie art. 114 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. 2004 r. Nr 39 poz. 353 z póź. zm.), bowiem nie przedłożył nowych dowodów ani nie ujawniły się nowe okoliczności istniejące przed wydaniem decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość. W. K., który wnosił o ponowne rozpoznanie sprawy o wcześniejszą emeryturę w odwołaniu od tej decyzji wskazał świadków potwierdzających, że ma przepracowane ponad 15 lat pracy w warunkach szczególnych w pełnym wymiarze czasu pracy.

Sąd w pkt. I lit. a wyroku postanowił wznowić postępowanie w sprawie prawa do emerytury W. K. uznając, iż zachodzą ku temu podstawy wskazane w art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych albowiem wskazanie adresów świadków tj. nowych dowodów stanowi nową okoliczność, o której mowa we wspomnianym przepisie.

Badając merytorycznie sprawę Sad uznał, że odwołanie W. K. od zaskarżonej decyzji z dnia 29.10.2013 r. zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z późn. zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Przedmiotem postępowania było ustalenie czy odwołujący legitymuje się okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach, o którym mowa w § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. 1983 r. nr 8, poz. 43 z póź. zm.). Pozostałe przesłanki nabycia prawa do emerytury były bowiem w niniejszej sprawie bezsporne.

W świetle zebranego materiału dowodowego, odwołujący spełnia wszystkie przesłanki do nabycia prawa do emerytury, wynikające z art. 27 w związku z art. 32 i art. 184 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. 2004 r. Nr 39 poz. 353 z póź. zm.) oraz § 2 ust 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. 1983 r. nr 8, poz. 43 z póź. zm.).

Stosownie bowiem do art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust 1 przy czym za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Zgodnie z § 4 ust 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. 1983 r. nr 8, poz. 43 z póź. zm.) - pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W myśl § 1 ust. 2 właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze w porozumieniu z Ministrem Pracy i Spraw Socjalnych ustalają w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowiska pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazach A i B. Stosownie do tezy zawartej w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21.04.2004 r. II UK 337/03 OSNP 2004/22/392 skutki prawne wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze określone są w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.) i utrzymanym jej przepisami w mocy rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Odwołujący dysponował świadectwem wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 01.12.2003 r. za okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w likwidacji we W. w okresie od 15.10.1990 r. do 31.12.1998 r. na stanowisku pomocnik wiertacza jednakże organ rentowy kwestionował ten fakt wskazując, że w świadectwie pracy brak o tym wzmianki. W tej sytuacji konieczne było ustalenie jakie prace i w jakim wymiarze czasu pracy rzeczywiście wykonywał wnioskodawca, ta bowiem okoliczność, przesądza o ewentualnym istnieniu przesłanek dla przyznania dochodzonego świadczenia. Odwołujący w spornym okresie wykonywał pracę na rzecz tego pracodawcy wykonując prace na kopalni w B. oraz w innych miejscowościach co trwało po 3-4 miesiące. Przedsiębiorstwo (...) w likwidacji we W. zajmowało się odwodnieniami, wierciło studnie, wykonywało roboty hydro-geologiczne, wykonywało wiercenia w celu poszukiwania minerałów, miedzi, węgla. W tym przedsiębiorstwie pracowali m.in. wiertacze, każdy współpracował z dwoma pomocnikami wiertacza. Wiertacz kierował zespołem i odpowiadał za wszystko. Wiertacz obsługiwał konkretną maszynę, a pomocnicy wiertacza pomagali mu przy wierconych otworach wyciągać różne pomocnicze przewody i tym podobne. Praca odwołującego na stanowisku pomocnika wiertacza polegała na zakręcaniu i odkręcaniu świdrów, przewodów wiertniczych, rur, a wszystko to odbywa się w szczerym polu, składał i czyścił po pracy urządzenia. Pomocnicy wiertacza wykonują polecenia wiertacza i robią to co wiertacz. Odwołujący pracował w systemie pracy zmianowej 12/12 przez 2 tygodnie, a wcześniej przeważnie po 8 godzin dziennie. Pracodawca wystawił świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 01.12.2003 r. z którego wynika, ze przez cały okres zatrudnienia tj. od 15.10.1990 r. do 30.11.2003 r. odwołujący wykonywał pracę wiertnicze przy poszukiwaniu surowców i wody na stanowisku pomocnika wiertacza wymienione w wykazie A, dział I poz. 4 pkt. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 06.05.2004 r. II UK 344/03 OSNP 2004/23/407 wskazał, że wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom zatrudnionym w warunkach szczególnych przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Kwestie powyższe reguluje zaś rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, które w § 1 ust. 2 stanowi, iż właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych ustalają w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowiska pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazach A i B. …Jedynie zatrudnienie w wymiarze co najmniej 15 lat na stanowiskach ściśle ustalonych przez wymienione wyżej organy (wykonywanie pracy w szczególnych warunkach), przy równoczesnym osiągnięciu wieku emerytalnego: 60 lat dla mężczyzn, uzasadniają przyznanie prawa do emerytury określonej w art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Wykonywana przez uprawnionych praca (jej rodzaj) powinna być wymieniona w wykazie A załącznika, bowiem tylko taka praca uprawnia do wcześniejszej emerytury. Stosownie do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2002 r. III ZP 30/01zgodnie z art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 118 ze zm.) pracami wykonywanymi w szczególnych warunkach są - bez względu na status własnościowy pracodawcy - prace wymienione w § 4-8a rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) OSNP 2002/10/243. W tej sytuacji nie ma znaczenia czy dla danego pracodawcy zostały wydane przepisy resortowe o ile tylko pracownik wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, pracę na jednym ze stanowisk wymienionych w załączniku 1 wykazie A.

Zgodnie z art. 233 § 1 kpc sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Granice swobodnej oceny dowodów wyznaczają w szczególności: obowiązek wyprowadzenia przez sąd z zebranego materiału dowodowego wniosków logicznie prawidłowych (zgodnych z zasadami logicznego rozumowania), ramy proceduralne (ocena dowodów musi respektować pewne warunki określone przez prawo procesowe, w szczególności art. 227-234 kpc), wreszcie poziom świadomości prawnej sędziego oraz dominujące poglądy na sądowe stosowanie prawa. Swobodna ocena dowodów dokonywana jest przez pryzmat własnych przekonań sądu, jego wiedzy i posiadanego zasobu doświadczeń życiowych, ale powinna także uwzględniać wymagania prawa procesowego oraz reguły logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i - ważąc ich moc oraz wiarygodność - odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (por. wyrok SN z 10 czerwca 1999 r., II UKN 685/98, OSNAPiUS 2000 nr 17, poz. 655).

Skoro w niniejszej sprawie organ rentowy kwestionował wykonywanie przez odwołującego pracy w szczególnych warunkach w okresie od 15.10.1990 r. do 31.12.1998 r. w Przedsiębiorstwie (...) w likwidacji we W. na stanowisku pomocnik wiertacza mimo przedstawienia przez niego świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach, zasadnym stało się ustalenie okoliczności w jakich odwołujący świadczył pracę na podstawie zeznań świadków oraz dowodów z dokumentów. W oparciu o nie Sąd ustalił, iż odwołujący pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w okresie od 15.10.1990 r. do 31.12.1998 r. na stanowisku pomocnik wiertacza. Prace wiertnicze, geofizyczne, hydrogeologiczne i geodezyjne przy poszukiwaniu surowców i wody

zostały zaliczone, zgodnie z wykazem A dział I poz. 4, będącym załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, do prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

Jak wynika z decyzji organu rentowego z dnia 16.07.2013 r. organ rentowy uznał odwołującemu okresy pracy w szczególnych warunkach w łącznym wymiarze 14 lat, 11 miesięcy i 5 dni. W tej sytuacji należy uznać, że odwołujący legitymuje się ponad 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych.

Biorąc powyższe ustalenia pod uwagę odwołujący spełnia przesłanki do przyznania emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, wynikające z treści art. 32 w zw. z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, a w szczególności § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. 1983 r. nr 8, poz. 43 z póź. zm.) ponieważ osiągnął wiek 60 lat (...)oraz na dzień 01.01.1999 r. posiada wymagany 25 letni okres zatrudnienia, a przede wszystkim spełnia kwestionowaną dotąd przez organ rentowy przesłankę w postaci posiadania co najmniej 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, ponieważ po uznaniu mu okresu pracy w warunkach szczególnych w Przedsiębiorstwie (...) w likwidacji we W. w okresie od 15.10.1990 r. do 31.12.1998 r. obok już uznanego przez organ rentowy okresu pracy w szczególnych warunkach legitymuje się ponad 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych.

Dlatego też mając na uwadze powyższe rozważania Sąd działając na mocy wskazanych wyżej przepisów prawa zmienił w pkt. 1 lit. b wyroku zaskarżoną decyzje organu rentowego z dnia 29.10.2013 r. w ten sposób, że przyznał odwołującemu prawo do emerytury od dnia 01.10.2013 r., to jest od miesiąca zgłoszenia wniosku o emeryturę. Mając na względzie powyższe orzeczono na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego i na podstawie art.477 ¹⁴ §2 kpc.