Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W I M I E N I U

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 lutego 2020 roku

Sąd Okręgowy w Poznaniu w IV Wydziale Karnym - Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: sędzia Małgorzata Ziołecka

Protokolant: prot. sąd. Natalia Komorniczak

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Poznaniu Pawła Gryzieckiego

po rozpoznaniu w dniu 4 lutego 2020 roku sprawy R. S.

oskarżonej z art. 178 a § 1 k.k. i art. 178 b k.k. w związku z art. 11 § 2 k.k.

z powodu apelacji, wniesionej przez Prokuratora Rejonowego w Wągrowcu od wyroku Sądu Rejonowego w Wągrowcu z dnia 25 października 2019 roku sygnatura akt II K 627/19

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Wągrowcu do ponownego rozpoznania.

/Małgorzata Ziołecka/

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 1171/19

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Wągrowcu z dnia 25 października 2019 r., sygn. akt II K 627/19

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

XX

XXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

XXXXXXX

XXXXXXX

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

XX

XXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

XXXXXX

XXXXXX

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

XXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

XXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Obraza prawa materialnego w postaci art. 42 § 2 k.k.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut jest w pełni zasadny.

Z opisu i kwalifikacji przypisanego oskarżonej czynu wynika, iż prowadziła pojazd w stanie nietrzeźwości. W takiej sytuacji podstawą orzeczenia obligatoryjnego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych jest przepis art. 42 § 2 k.k., a minimalny wymiar tego środka karnego to 3 lata.

Tymczasem w wyroku, jako podstawę wymiaru środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, wskazano przepis art. 42 § 1 a pkt 1 k.k., a jego wymiar określono na 2 lata (punkt 5 zaskarżonego wyroku).

Sporządzając pisemne uzasadnienie swojego wyroku, Sąd I instancji dostrzegł swój błąd stwierdzając iż „omyłkowo podano błędną podstawę prawną orzeczonego środka karnego” (karta 78 akt). Niestety, zdaniem Sądu Okręgowego, nie była to omyłka w podaniu podstawy zastosowanego środka karnego, o czym świadczy wymiar tego środka w zaskarżonym wyroku określony na 2 lata, zgodny z konsensusem stron.

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec oskarżonej na podstawie przepisu art. 42 § 2 k.k. środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 lat

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zarzut jest zasadny, ale nie wniosek, gdyż z uwagi na fakt wydania wyroku w trybie art. 387 § 1 k.p.k., jego zmiana bez zgody oskarżonej nie jest możliwa, gdyż jest to sprzeczne z zawartym przez strony konsensusem.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Konsensualny charakter zaskarżonego wyroku, wykluczający zmiany w nim bez zgody obu stron.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

W myśl art. 387 § 1 k.p.k. do chwili zakończenia pierwszego przesłuchania na rozprawie głównej oskarżony, któremu zarzucono przestępstwo zagrożone karą nieprzekraczającą 15 lat pozbawienia wolności, może złożyć wniosek o wydanie wyroku skazującego i wymierzenie mu określonej kary lub środka karnego, orzeczenie przepadku lub środka kompensacyjnego bez przeprowadzania postępowania dowodowego. Wniosek może również dotyczyć wydania określonego rozstrzygnięcia w przedmiocie poniesienia kosztów procesu.

Uwzględnienie wniosku oskarżonego o wydanie wyroku skazującego i orzeczenie uzgodnionych z oskarżonym kary lub środków karnych, obliguje sąd do wydania orzeczenia zgodnego z tym wnioskiem, co do wszystkich zawartych w nim rozstrzygnięć, a więc zarówno w zakresie kar (rodzaj, wymiar, sposób wykonania), jak i środków karnych.

W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy, uznając, iż zachodzą warunki pozwalające na wydanie wyroku bez przeprowadzania postępowania dowodowego i uwzględnienie wniosku oskarżonej, skonsultowanego w międzyczasie z oskarżycielem publicznym i zmodyfikowanym zgodnie z jego sugestiami, na co zgodziła się oskarżona, wydał wyrok skazujący zgodny wprawdzie z treścią konsensusu zawartego przez strony, niemniej naruszający przepisy prawa materialnego, a dokładnie art. 42 § 2 k.k..

Podkreślić w tym miejscu należy, że sąd zawsze zobligowany jest do zbadania wniosku prokuratora czy oskarżonego pod względem zarówno formalnym, jak i merytorycznym. Kontrola ta powinna, między innymi, objąć także zagadnienie zgodności propozycji zawartych we wniosku z regułami obowiązującego prawa materialnego. Zaakceptowanie wniosku, który zawiera propozycje wymierzenia kary naruszającej granice sankcji przewidzianej w przepisach szczęści szczególnej albo ogólne reguły wymiaru kary, oznacza, że do wydania wyroku w trybie art. 387 § 1 k.p.k. doszło pomimo braku spełnienia warunków określających dopuszczalność orzekania w tym trybie.

W niniejszej sprawie Sąd I instancji nie dostrzegł, iż konsensus stron zawarty w trakcie rozprawy odbywającej się w dniu 25 października 2019 roku zawiera błąd merytoryczny. Zgodnie bowiem z treścią art. 42 § 2 k.k., w razie skazania za prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości, sąd orzeka obligatoryjny środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres co najmniej 3 lat. Tymczasem konsensus stron dotyczący wydania wyroku skazującego bez przeprowadzenia postępowania dowodowego obejmował orzeczenie wobec oskarżonej środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres jedynie 2 lat.

Dostrzeżone w porę powyższe uchybienie powinno w konsekwencji skutkować rozpoznaniem sprawy na zasadach ogólnych, bowiem tylko wówczas istniałaby możliwość orzeczenia wobec oskarżonej obligatoryjnego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres co najmniej 3 lat.. Nie jest bowiem dopuszczalne uwzględnienie wniosku, o którym mowa w art. 387 § 1 k.p.k., jeżeli wniosek zawiera propozycje niezgodnych z prawem rozstrzygnięć. W takim wypadku powinnością sądu jest rozpoznanie sprawy na zasadach ogólnych albo spowodowanie uzgodnienia przez strony wniosku we wszystkich elementach zgodnego z prawem.

Zatem Sąd Rejonowy w Wągrowcu, akceptując konsensus stron w kształcie uzgodnionym w toku rozprawy, nie dokonał prawidłowej jego kontroli i wydał wyrok naruszający przepis art. 42 § 2 k.k.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

Zwięźle o powodach zmiany

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Z istoty wyroku wydanego w trybie art. 387 § 1 k.p.k. i konsensusu zawartego między oskarżycielem publicznym a oskarżonym wynika zakaz samodzielnego dokonywania zmian w treści wniosku przez sądy każdej instancji. Naruszałoby to bowiem warunki zawartej między stronami postępowania ugody. Dlatego również Sąd Odwoławczy nie jest uprawniony do zmiany zaskarżonego orzeczenia w ramach kontroli instancyjnej i ukształtowania wyroku w sposób zgodny z przepisami prawa materialnego. Stanowiłoby to bowiem nie tylko naruszenie wspomnianego wyżej konsensusu, ale również pozbawiałoby oskarżoną możliwości odwołania się od nowo ukształtowanego wyroku.

Z uwagi na powyższe Sąd Odwoławczy uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w Wągrowcu do ponownego rozpoznania.

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

4.1.

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Sąd Rejonowy, ponownie rozpoznający sprawę, powinien w pierwszej kolejności dążyć do zmodyfikowania konsensusu zawartego między oskarżycielem publiczny a oskarżoną i wydania wyroku bez przeprowadzenia postepowania dowodowego na podstawie nowo zawartego porozumienia, bądź też – jeżeli nie uda się ustalić nowego porozumienia –rozpoznać sprawę na zasadach ogólnych, przeprowadzić rozprawę, całe postępowanie dowodowe, a następnie wydać wyrok zgodny z prawem procesowym i materialnym.

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

7.  PODPIS

/Małgorzata Ziołecka/