Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 05 listopada 2019 r.

Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Marta Ładzińska

Protokolant: Katarzyna Przybylska

po rozpoznaniu w dniu 05 listopada 2019 r. w Jeleniej Górze

sprawy z odwołania P. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

na skutek odwołania od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 27 sierpnia 2018 r. znak (...) - (...)

o odsetki

I.  zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 27 sierpnia 2018 r. znak (...) - (...) w przedmiocie odsetek od świadczenia rehabilitacyjnego w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy P. S. prawo do odsetek od wypłaconego świadczenia rehabilitacyjnego, przysługującego za okres od 09 lutego 2014 roku do 09 maja 2014 roku,

II.  kosztami sądowymi obciąża Skarb Państwa,

III.  zasądza od strony pozwanej na rzecz wnioskodawcy kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV U 202/18

UZASADNIENIE

Ubezpieczony P. S. zastępowany przez zawodowego pełnomocnika wniósł odwołanie od decyzji organu rentowego, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 27.08.2018 r. znak (...) - (...), odmawiającej mu przyznania odsetek od nieterminowego wypłacenia świadczenia rehabilitacyjnego i domagał się zmiany decyzji poprzez przyznanie wnioskodawcy prawa do odsetek.

W uzasadnieniu odwołania wnioskodawca wskazał, że organ rentowy naruszył przepis art. 85 ust. 1 Ustawy systemowej w zw. z art. 64 ust. 1 i 2 Ustawy systemowej poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w wypłaceniu świadczenia, podczas gdy organ rentowy ponosi taką odpowiedzialność, gdyż wydał błędną decyzję z dnia 19.03.2014 r. o odmowie przyznania wnioskodawcy prawa do świadczenia rehabilitacyjnego. Decyzja ta została następnie zmieniona przez Sąd wyrokiem z dnia 2.03.2017 r. w sprawie IV U 94/14 poprzez przyznanie prawa do świadczenia rehabilitacyjnego. Prawidłowa ocena stanu zdrowia wnioskodawcy powinna była skutkowa przyznaniem mu prawa do świadczenia rehabilitacyjnego na okres od 9.02.2014 r. do 9.05.2014 r., a organ rentowy powinien wypłacić świadczenie nie później niż po upływie 30 dni od złożenia dokumentów niezbędnych do stwierdzenia uprawnień.

W odpowiedzi na odwołanie (k. 16) organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Organ rentowy przyznał, że decyzją z dnia 27.08.2018 r. odmówiono przyznania wnioskodawcy odsetek od wypłaconego świadczenia rehabilitacyjnego.

Zarzucił, że organ rentowy wydaje decyzję w przedmiocie prawa do świadczenia lub jego wysokości w terminie 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do jej wydania. Wyrok Sądu Rejonowego był ostatnią okolicznością, niezbędną do wydania decyzji i wpłynął do organu rentowego dnia 02.05.2017 r. Decyzja realizująca ten wyrok została wydana w dniu 19.05.2017 r., a więc z zachowaniem terminu określonego w art. 118 ust. 4 i 5 Ustawy emerytalnej.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca w marcu 2013 r. podlegał do ubezpieczeń społecznych.

( dowód : bezsporne)

Wnioskodawca pobierał świadczenie rehabilitacyjne w okresie od 15.05.2013r. do 08.02.2014r. przyznane w związku z ogólnym stanem zdrowia.

( dowód : bezsporne)

Wnioskodawca złożył wniosek o przyznanie mu dalszego świadczenia rehabilitacyjnego za okres od dnia 9 lutego 2014 r.

W dniu 18 lutego 2014 roku lekarz orzecznik Zakładu (...) wydał orzeczenie, w którym uznał, iż powód jest częściowo niezdolny do pracy do dnia 31 lipca 2014 roku, a jako datę powstania częściowej niezdolności do pracy wskazał dzień 8 listopada 2012 roku. Od tego orzeczenia lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych odwołał się w drodze kontroli Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, co skutkowało wydaniem przez komisję lekarską orzeczenia odmiennej treści.

W związku z treścią orzeczenia komisji lekarskiej ZUS decyzją z dnia 8.03.2014 r. znak (...) wydaną przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L., wnioskodawcy odmówiono prawa do świadczenia rehabilitacyjnego od dnia 09.02.2014 r.

Wnioskodawca pismem z dnia 1.04.2014 r. odwołał się od tej decyzji, zarzucając, że zmiana orzeczenia lekarza orzecznika przez Komisję Lekarską jest bezpodstawna, a na skutek tej zmiany Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał decyzję opartą na nieprawidłowych ustaleniach faktycznych dotyczących stanu zdrowia wnioskodawcy.

Wyrokiem tut. Sądu z dnia 2 marca 2017 r. w sprawie sygn. akt IV U 94/14 zmieniono ww. decyzję ZUS i przyznano wnioskodawcy prawo do świadczenia rehabilitacyjnego na okres 3 miesięcy od dnia 09.02.2014 r.

Organ rentowy wyroku tego nie zaskarżył. Wyrok Sądu Rejonowego wpłynął do organu rentowego dnia 2.05.2017 r. Decyzja realizująca ten wyrok została wydana w dniu 19.05.2017 r.

( dowód : bezsporne, na nadto: dokumentacja zawarta w aktach sprawy tut. Sądu IV U 94/14: odwołanie, odpowiedź na odwołania, wyrok z dnia 2.03.2017 r. oraz w aktach ZUS)

W toku postępowania w sprawie sygn. akt IV U 94/14 Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze przeprowadził postępowanie dowodowe, tj. przeprowadził dowody z dokumentów przedłożonych przez wnioskodawcę oraz dopuścił dowód z opinii biegłych ortopedy i psychiatry, na których oparł swoje rozstrzygnięcie.

( dowód: bezsporne, a nadto: dokumenty zawarte w aktach organu rentowego, wyrok Sądu Rejowego w J. z dnia 2 marca 2017 r. w sprawie sygn. akt IV U 94/14, uzasadnienie wyroku Sądu Rejowego w J. z dnia 2 marca 2017 r. w sprawie sygn. akt IV U 94/14, opinia biegłej psychiatry wydana w sprawie IV U 94/14 z dnia 31.08.2016 r., opinia biegłego ortopedy wydana w sprawie IV U 94/14 z dnia 20.11.2016 r.)

Na skutek zapadłego orzeczenia ZUS decyzją z dnia 19.05.2017 r. wypłacił P. S. świadczenie rehabilitacyjne za okres 9.02.2014 r. – 9.05.2014 r.

( dowód : bezsporne)

Skarżący wystąpił w dniu 1.10.2018 r. o wypłatę odsetek od świadczenia rehabilitacyjnego.

Decyzją z dnia 27.08.2018 r. znak (...) - (...) organ rentowy odmówił wnioskodawcy prawa do odsetek od wypłaconego świadczenia rehabilitacyjnego.

( dowód : bezsporne, a nadto: wezwanie do zapłaty, k – 14, dokumenty zawarte w aktach organu rentowego)

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się na dowodach z dokumentów zgromadzonych w aktach ZUS. Sąd dał wiarę powyższym dowodom z dokumentów, albowiem nie budziły one wątpliwości Sądu, a żadna ze stron w toku postępowania nie kwestionowała ich wiarygodności i autentyczności. Sąd oparł się nadto na dokumentach zgromadzonych w aktach Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze sygn. akt IV U 94/14, tj. na wyroku Sądu z uzasadnieniem.

Stan faktyczny w nieniniejszej sprawie nie był sporny, sporna była jedynie jego ocena prawna.

Sąd zważył co następuje:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

W przedmiotowej sprawie ocenie Sądu podlegało odwołanie wnioskodawcy od decyzji odmawiającej mu prawa do odsetek od świadczenia rehabilitacyjnego.

Podstawą żądania wnioskodawcy był przepis art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tj. Dz. U. z 2009 Nr 205 poz. 1585 ze zm.), zwanej dalej ustawą systemową, na mocy którego jeżeli Zakład – w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych – nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

Terminy wypłaty zasiłków określa natomiast przepis art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tj. Dz. U. z 2010 r. Nr 77 poz. 512 ze zm.), zgodnie z którym płatnicy składek, o których mowa w art. 61 ust. 1 pkt 1, wypłacają zasiłki w terminach przyjętych dla wypłaty wynagrodzeń lub dochodów, a Zakład Ubezpieczeń Społecznych bieżąco po stwierdzeniu uprawnień. Zasiłki te wypłaca się nie później jednak niż w ciągu 30 dni od daty złożenia dokumentów niezbędnych do stwierdzenia uprawnień do zasiłków. Natomiast ust. 2 powyższego przepisu stanowi, iż jeżeli płatnik składek nie wypłacił zasiłku w terminie, o którym mowa w ust. 1, jest on obowiązany do wypłaty odsetek od tego zasiłku w wysokości i na zasadach określonych w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych.

W przedmiotowej sprawie stan faktyczny nie był sporny. Wyrokiem Sądu Rejowego w J. z dnia 2 marca 2017 r. w sprawie sygn. akt IV U 94/14 zmieniono zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 19.03.2014 r. znak (...), w ten sposób, że przyznano wnioskodawcy prawo do świadczenia rehabilitacyjnego na okres 3 miesięcy od dnia 09.02.2014 r. Wyrok został doręczony organowi rentowemu dnia 2.05.2017 r.

Organ rentowy wypłacił ubezpieczonemu decyzją z dnia 19.05.2017 r. należne świadczenie rehabilitacyjne – bez odsetek.

Okolicznością sporną w niniejszej sprawie pozostawało, czy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia należnego ubezpieczonemu było następstwem okoliczności, za które organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności.

W ocenie Sądu na tle stanu faktycznego ustalonego w niniejszej sprawie Zakład Ubezpieczeń Społecznych ponosi odpowiedzialność za opóźnienie w przyznaniu i wypłaceniu świadczenia na rzecz wnioskodawcy i w sprawie nie występują okoliczności zwalniające zakład z obowiązku wypłaty odsetek, o których stanowi przepis art. 85 ust. 1 zdanie drugie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z jednolitym stanowiskiem orzecznictwa, podzielanym przez Sąd orzekający w niniejszej sprawie, zawarte w art. 85 ust. 1 Ustawy systemowej określenie "nie ustalił prawa do świadczenia" oznacza zarówno niewydanie w terminie decyzji przyznającej świadczenie, jak i wydanie decyzji odmawiającej przyznanie świadczenia, mimo spełnienia warunków do jego uzyskania. W tym ostatnim wypadku chodzi o sytuacje, w których organ rentowy, odmawiając przyznania świadczenia, naruszył przepisy prawa materialnego określające przesłanki nabycia prawa do świadczenia pieniężnego z ubezpieczenia społecznego, przy czym dla powstania obowiązku wypłaty odsetek konieczne jest stwierdzenie naruszenia prawa przez organ rentowy prawomocnym wyrokiem sądu zmieniającym decyzję organu rentowego i przyznającym prawo do tego świadczenia (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 października 2014 roku w sprawie sygn. akt II UK 40/14, LEX nr 1548262).

W wyroku z dnia 25 stycznia 2005 r., sygn. akt I UK 159/04 (OSNP 2005 nr 19, poz. 308), Sąd Najwyższy przyjął, że wydanie przez organ rentowy niezgodnej z prawem decyzji odmawiającej wypłaty świadczenia w sytuacji, gdy było możliwe wydanie decyzji zgodnej z prawem, zwłaszcza, gdy ubezpieczony wykazał wszystkie przesłanki świadczenia, oznacza, że opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności , za które organ rentowy ponosi odpowiedzialność, choćby nie można było mu zarzucić niestaranności w wykładni i zastosowaniu prawa. W uzasadnieniu tego wyroku Sąd Najwyższy wskazał, że w sytuacji, gdy organ rentowy wydając zaskarżoną decyzję miał wszystkie potrzebne dane pozwalające na wydanie decyzji zgodnej z prawem, a po stronie ubezpieczonego nie występował obowiązek wykazania żadnych innych okoliczności uzasadniających jego wniosek, to dla obowiązku zapłaty odsetek za opóźnienie w wypłacie świadczenia nie mogą mieć znaczenia okoliczności dotyczące przebiegu postępowania sądowego, zwłaszcza, gdy w tym postępowaniu nie ustalono żadnych przesłanek wypłaty świadczenia, których wykazanie ciążyło na ubezpieczonym, a które nie były znane (nie mogły być znane) organowi rentowemu.

Zwrócić uwagę należy także na pogląd Sądu Najwyższego, zgodnie z którym „organ rentowy ponosi odpowiedzialność za odmowę przyznania świadczenia, jeżeli niezbędne okoliczności faktyczne uzasadniające nabycie prawa zostały ustalone w postępowaniu przed tym organem, a odmowa przyznania świadczenia jest wynikiem błędu w wykładni lub zastosowaniu prawa materialnego. W takim przypadku późniejsze wydanie prawomocnego wyroku sądu ubezpieczeń społecznych przyznającego świadczenie i wpływ tego wyroku do organu rentowego nie mają znaczenia dla biegu terminu do wydania decyzji, od upływu którego ubezpieczonemu przysługują odsetki ( art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych , jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.) (…)”. Ten kierunek wykładni przepisu art. 85 Ustawy systemowej jest ugruntowany w orzecznictwie Sądu Najwyższego. Analogicznie w Sąd Najwyższy wywiódł, że z katalogu przesłanek powodujących wyłączenie odpowiedzialności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za opóźnienie w ustaleniu prawa do świadczenia lub jego wypłacie należy wyłączyć błąd obciążający organ rentowy (tak: wyrok SN z dnia 07 lutego 2006 r., I UK 191/05, publ. OSNP 2007 nr 1-2, poz. 28; OSP 2007 nr 4, poz. 38, z glosą J. Jankowiaka).

Przenosząc powyższe rozważania na okoliczności niniejszego postępowania stwierdzić należy, że organ rentowy wydając decyzję z dnia 19.03.2014 r., w której odmówił wnioskodawcy prawa do dalszego świadczenia rehabilitacyjnego za okres od 9.02.2014 r., dysponował wszystkimi danymi pozwalającymi na wydanie decyzji zgodnej z prawem. Dane te zostały prawidłowo zinterpretowane przez lekarza orzecznika, który stwierdził, że wnioskodawca jest niezdolny do pracy do 31.07.2014 r. Błędnie natomiast zinterpretowała je komisja lekarska ZUS, która na skutek zarzutu wadliwości orzekła, że wnioskodawca jest zdolny do pracy, co skutkowało oddaleniem przez organ rentowy wniosku o jednorazowe odszkodowanie.

Po stronie ubezpieczonego występował obowiązek wykazania okoliczności uzasadniających wniosek i ubezpieczony je wykazał, przedstawiając organowi rentowemu dokumentację medyczną. Organ rentowy naruszył przepisy prawa materialnego, określające przesłanki nabycia prawa do świadczenia pieniężnego z ubezpieczenia społecznego, tj. do świadczenia rehabilitacyjnego.

Już w toku postępowania Zakład Ubezpieczeń Społecznych dysponował dokumentacją medyczną i możliwością sporządzenia opinii lekarza orzecznika, z której to możliwości skorzystał.

Sąd Rejonowy, zmieniając decyzję ZUS o odmowie przyznania świadczenia rehabilitacyjnego, oparł się na tym samym materiale dowodowym praz na opiniach biegłych. Jeden z biegłych po przebadaniu wnioskodawcy wydał odmienną niż komisja lekarska opinię. Organ rentowy miał również możliwość przebadania wnioskodawcy przez biegłych oraz prawidłowej oceny stanu jego zdrowia.

Wyrok Sądu Rejonowego z dnia 2.03.2017 r. nie był zatem ostatnią okolicznością w sprawie niezbędną do ustalenia uprawnień ubezpieczonego, a okoliczność, że wnioskodawca złożył odwołanie od decyzji odmawiającej mu prawa do świadczenia rehabilitacyjnego i że wyrok Sądu zmieniający tę decyzję doręczono organowi rentowemu dnia 2.05.2017 r. nie ekskulpują organu rentowego.

Powyższe ustalenia i rozważania pozwalały na uwzględnienia odwołania.

Z tych względów na podstawie przepisu art. 85 ust. 1 a ustawy systemowej, Sąd uznał, że organ rentowy jest obowiązany do wypłaty wnioskodawcy odsetek od świadczenia rehabilitacyjnego.

W związku z powyższym Sąd na mocy przepisu art. 477 (14) § 2 k.p.c. odwołanie uwzględnił, o czym orzeczono w punkcie I sentencji wyroku.

Rozstrzygnięcie o kosztach sądowych zawarte w punkcie II wyroku znajduje oparcie w przepisie art. 108 k.p.c. oraz art. 113 w zw. z art. 96 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 98 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2010 r., Nr 90, poz. 594). W toku postępowania wnioskodawca był zwolniony od obowiązku uiszczenia kosztów sądowych, a wydatki w toku postępowania ponosił Skarb Państwa.

O kosztach zastępstwa procesowego, jak w punkcie III sentencji wyroku, orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. Wnioskodawca wygrał proces w całości. W niniejszej sprawie kosztami poniesionymi przez ubezpieczonego były koszty wynagrodzenia jego pełnomocnika, które zgodnie z § 9 ust 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r. poz. 1800 ze zm.), wynosiły 180,00 zł, co skutkowało zasądzeniem na rzecz wnioskodawcy wynagrodzenia pełnomocnika, jak w punkcie IV wyroku.

W związku z powyższym orzeczono jak w sentencji.