Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Konin, dnia 31-05-2016 r.

Sąd Okręgowy w Koninie Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Andrzej Nawrocki

Protokolant: stażysta Jarosław Wróblewski

po rozpoznaniu w dniu 19-05-2016 r. w Koninie

sprawy z powództwa A. K. (1)

przeciwko (...) S.A. w Ł.

o zapłatę

1.  Zasądza od pozwanego (...) S.A. w Ł. na rzecz powódki A. K. (1) kwotę 30.000 zł (trzydzieści tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 25.09.2014 r. do dnia zapłaty.

2.  Oddala powództwo w pozostałym zakresie.

3.  Znosi wzajemnie między stronami koszty procesu.

SSO Andrzej Nawrocki

Sygn. akt I C 193/15

UZASADNIENIE

Powódka A. K. (1) wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) SA w Ł. kwoty 85.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 25.09.2014r. do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia w związku ze śmiercią syna R. K. (1), jak również wniosła o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego oraz opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa, według załączonego spisu kosztów. W uzasadnieniu pozwu powódka wywodziła, iż w dniu 17.07.1998r. doszło do wypadku komunikacyjnego w wyniku którego śmierć poniósł syn powódki R. K. (1). Sprawca wypadku – A. R., który został skazany wyrokiem Sądu Rejonowego w K. z dnia 22.03.1999r. sygn. akt II K (...), był objęty ochroną ubezpieczenia w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów w Zakładzie (...) SA, którego następcą prawnym jest pozwany. Nadto powódka wskazała, iż Zakład (...) SA wypłacił jej łącznie kwotę 37.000 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie się jej sytuacji życiowej, a pozwany wypłacił jej kwotę 15.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Powódka wskazała jako podstawę prawną swojego roszczenia art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c., gdyż śmierć R. K. (1) naruszyła jej dobra osobiste w postaci więzi rodzinnej. Powódka wskazała również, że ze zmarłym synem łączyła ją wyjątkowa więź i powódka uczestniczyła w życiu syna, wychowywała go, pomagała w zdobywaniu wykształcenia, obserwowała jak dojrzewa i usamodzielnia się, przy czym zmarły syn, który mieszkał z powódką, pomagał jej w wykonywaniu codziennych obowiązków domowych. Nadto powódka wywodziła, iż śmierć syna była dla niej ogromną tragedią i pogrzeb oraz późniejsza żałoba były dla niej bardzo trudnym przeżyciem, które spowodowało znaczne pogorszenie się jej stanu zdrowia. Powódka rozpoczęła leczenie w Poradni Neurologicznej, a następnie w (...), gdzie rozpoznano u powódki zespół depresyjno-adaptacyjny, który przeszedł w stan przewlekły wymagający stałego leczenia. Powódka do dnia dzisiejszego nie pogodziła się ze śmiercią syna i powódka nadal ma problemy ze snem - cierpi na bezsenność oraz jest płaczliwa, jak również pojawiają się u powódki natrętne myśli (k.2-13,190v).

Pozwany (...) SA w Ł. wniósł o oddalenia powództwa w całości i zasądzenie od powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg. norm przepisanych oraz zwrotu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł. Pozwany wskazał, iż powództwo jest bezzasadne i nie zasługuje na uwzględnienie, przy czym w ocenie pozwanego w postępowaniu likwidacyjnym powódce zostało wypłacone świadczenie w wysokości odpowiadającej zakresowi szkód, jakie powódka odniosła na skutek śmierci syna. Nadto pozwany wskazał, iż w toku postępowania likwidacyjnego ustalił wszystkie elementy należącego powódce świadczenia, a kompensacyjny charakter zadośćuczynienia nie oznacza, iż jest ono nieograniczone, natomiast odległość czasowa pomiędzy zdarzeniem, a zgłoszeniem szkody budzi uzasadnione wątpliwości. Pozwany wskazał również, iż z uwagi na charakter roszczenia uzasadnionym jest, aby odsetki od ustalonej przez Sąd kwoty świadczeń zasądzone były od dnia wyrokowania (k.87-90,190v).

Sąd ustalił, co następuje :

Zakład (...) SA w Ł. zawarł umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych dotyczącą ciągnika siodłowego marki M. - polisa nr (...), która to umowa obowiązywała w dniu 17.07.1998r. (bezsporne).

W dniu 17.07.1998r. miejscowości P., gm. C. doszło do wypadku drogowego, którego sprawca A. R., kierując ciągnikiem siodłowym marki M. wraz z naczepą z niesprawnym układem hamulcowym, nie zachował należytej ostrożności, w wyniku czego gwałtownie hamując stracił panowanie nad pojazdem, zjechał na przeciwległy pas ruchu, gdzie zderzył się z samochodem ciężarowym marki V. (...), kierowanym przez R. K. (1) w wyniku czego kierujący poniósł śmierć na miejscu, a pasażerka samochodu marki V. (...) A. N. na skutek doznanych obrażeń zmarła w szpitalu (bezsporne).

Sąd Rejonowy w K. wyrokiem z dnia 22.03.1999r. sygn. akt II K (...) uznał A. R. za winnego tego, że w dniu 17.07.1998r. miejscowości P., gm. C. kierując ciągnikiem siodłowym marki M. wraz z naczepą z niesprawnym układem hamulcowym, nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, w ten sposób, że jadąc od miejscowości T. w kierunku K. kierował tym pojazdem nie zachowując należytej ostrożności, w wyniku czego gwałtownie hamując stracił panowanie nad pojazdem, zjechał na przeciwległy pas ruchu, gdzie zderzył się z samochodem ciężarowym marki V. (...), kierowanym przez R. K. (1) w wyniku czego kierujący poniósł śmierć na miejscu, a pasażerka samochodu marki V. (...) A. N. na skutek doznanych obrażeń zmarła w szpitalu, tj. popełnienia przestępstwa z art. 177 § 1 i 2 kk i za przestępstwo to wymierzył mu karę 2 lat pozbawienia wolności, z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat oraz karę grzywny, a także orzekł zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych w ruchu drogowym na okres 1 roku (dowód: k.22,23).

Powódka A. K. (1) w momencie śmierci syna miała 52 lata, była mężatką i pracowała jako salowa na Oddziale Noworodków SP ZOZ w K.. Syn powódki R. K. (1) w momencie śmierci miał 24 lata i pracował jako kierowca, przy czym mieszkał z rodzicami, tj. powódką i S. K.. R. K. (1) planował zawarcie związku małżeńskiego z A. N., która także zginęła w tym wypadku, przy czym po ślubie planowali oni, że przez jakiś czas będą zamieszkiwać z rodzicami R. K. (1). Powódka miała bardzo dobre i bliskie relacje z synem i zmarły syn zwierzał się powódce ze wszystkiego. Nadto syn pomagał finansowo powódce, przywoził i odwoził powódkę do pracy oraz pomagał powódce w obowiązkach domowych np. w sprzątaniu i w zakupach (dowód : k.23; zeznania powódki A. K. k.148-149; zeznania świadków: T. N. k.138v-139, E. K. k.139v-140, R. K. (k.140).

Powódka o śmierci syna R. K. (1) dowiedziała się od drugiego syna R. K. (3) i jego żony E. K. (2). Powódka wtedy była w pracy i gdy dowiedziała się o śmierci syna, to zaczęła krzyczeć oraz zemdlała, przy czym wówczas powódka otrzymała leki uspokajające. Natomiast w domu powódka płakała, mdlała, nie wiedziała z kim rozmawia i nie dopuszczała myśli, że syn nie żyje. W następnych dniach powódka cały czas płakała, mdlała, traciła głos i nadal otrzymywała leki uspokajające, przy czym powódka sama jeździła do szpitala lub też było wzywane pogotowie ratunkowe. Od tego czasu powódka stała się apatyczna, cicha, przygnębiona, zniechęcona do życia, unikała kontaktu z innymi ludźmi. Również od tego czasu powódka zaczęła leczyć się u neurologa, a następnie po 3 miesiącach powódka zaczęła leczyć się u psychiatry. Powódka u lekarza psychiatry leczyła się przez około 4 lata i w tym czasie powódka brała leki psychotropowe, a później uspokajające, przy czym wizyty u lekarza miały miejsce co 2 miesiące. Powódka po śmierci syna codziennie wraz z mężem odwiedzała grób syna i taka sytuacja trwała do śmierci męża powódki S. K.. S. K. zmarł w dniu 8.05.2001r i jego śmierć pogorszyła stan zdrowia powódki. Od czasu śmierci męża powódka zaczęła odwiedzać grób syna raz w tygodniu i taka sytuacja trwa do chwili obecnej (dowód: k.32-39,40-62,65-67,68, zeznania powódki A. K. k.148-149, zeznania świadków: T. N. k.138v-139, E. K. k.139v-140, R. K. k.140).

Powódka po śmierci syna początkowo przez 2 tygodnie przebywała na urlopie wypoczynkowym, a następnie wróciła do pracy na okres miesiąca. W tym czasie powódka nie radziła sobie w pracy, gdyż miała zawroty głowy i traciła pamięć, przy czym w tym okresie powódka leczyła się u neurologa. Następnie przez 9 miesięcy powódka przebywała na zwolnieniu lekarskim, a po tym czasie zaczęła otrzymywać rentę rehabilitacyjną. Powódka po tym okresie – 3 lata po śmierci syna – przeszła na emeryturę. Powódka pomagała synowi R. K. (3) w opiece nad jego dziećmi, jednakże R. K. (3) obawiał się zostawiać dzieci z powódką, gdyż miała ona zawroty i problemy z utrzymaniem równowagi (dowód: k.63,64; zeznania powódki A. K. k.148-149, zeznania świadków: T. N. k.138v-139, E. K. k.139v-140, R. K. k.140).

Zakład (...) SA w Ł. - w odpowiedzi na wniosek z dnia 13.05.1999r. - pismem z dnia 16.06.1999r. poinformował powódkę o przyznaniu jej odszkodowania za pogorszenie się sytuacji życiowej po śmierci syna w kwocie 7.000 zł, która to kwota została powódce wypłacona (k.24).

W dniu 26.08.1999r. wpłynął do Sądu pozew wniesiony przez powódkę A. K. (1), w którym powódka wniosła o zasądzenie od Zakład (...) SA w Ł. początkowo kwoty 8.000 zł, a następnie kwoty 45.000 zł, tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie się jej sytuacji życiowej po śmierci syna . W uzasadnieniu tego pozwu powódka wskazała, że w wyniku śmierci syna nastąpiło bardzo znaczne pogorszenie się jej sytuacji życiowej, doznane w wyniku silnego wstrząsu psychicznego na skutek tragicznej śmierci osoby najbliższej, z którą wiązała nadzieje na przyszłość. Nadto powódka wskazała, że dochodzona kwota nie zrekompensuje jej straty syna, jednakże wykładnia art. 446 § 3 k.c. nie stoi na przeszkodzie uznaniu możliwości zastosowania tego przepisu do szkód niematerialnych (dowód: k.1-3 akt Sądu Okręgowego w P. Ośrodek (...) w K. sygn. akt XV C (...) ).

Sąd Okręgowy w P. Ośrodek (...) w K. prawomocnym wyrokiem z dnia 13.09.2001r sygn. akt XV C (...) zasądził od Zakładu (...) SA w Ł. na rzecz powódki kwotę 30.000 zł i oddalił powództwo w pozostałym zakresie, jak również orzekł o kosztach procesu. W uzasadnieniu tego wyroku Sąd Okręgowy w P. Ośrodek (...) w K. wskazał, iż śmierć syna spowodowała u powódki pogorszenie stanu zdrowia, gdyż powódka po śmierci syna wymagała leczenia początkowo neurologicznego, a następnie psychiatrycznego, przy czym przewlekły zespół depresyjny adaptacyjny wymaga nadal specjalistycznego leczenia psychiatrycznego. Nadto Sąd Okręgowy w P. Ośrodek (...) w K. wskazał, iż powódka była uczuciowo związana z synem, z którym razem mieszkała, cieszyła się, że syn zamierza zawrzeć związek małżeński, jak również liczyła, że będą razem mieszkać oraz liczyła na pomoc i opiekę w przyszłości. W świetle okoliczności wskazanych w uzasadnieniu Sąd Okręgowy w P. Ośrodek (...) w K. uznał, iż uzasadnione jest roszczenie powódki – przy uwzględnieniu dotychczas wypłaconej kwoty 7.000 zł - co do kwoty 30.000 zł, przy czym jako podstawę prawną orzeczenia Sąd wskazał art. 446 § 3 k.c. (dowód: k.25,26 oraz k.117,120-125,153-158 akt Sądu Okręgowego w P. Ośrodek (...) w K. sygn. akt XV C (...)).

Powódka obecnie choruje na tarczycę, ma bardzo często zawroty głowy i leczy się u neurologa oraz bierze leki uspokajające. Powódka także od czasu śmierci syna na problemy ze snem i śpi jedynie 3-4 godziny, cały czas wspominając zmarłego syna oraz męża. Powódka również wspomina syna oraz męża w rozmowach i nadal przy tym płacze. Nadto do chwili obecnej powódka tęskni za synem i przechowuje pamiątki po nim: albumy, portfel, notatnik, zegarek, telefon komórkowy. Powódka do chwili obecnej nie pogodziła się ze śmiercią syna i w czasie świąt powódka wspomina zmarłych męża i syna. Powódka od września 2014r. do końca grudnia 2015r. systematycznie korzystała z poradnictwa psychologicznego w prywatnym gabinecie psychoterapii, a w dniu 20.01.2016r. powódka rozpoczęła leczenie w (...) w K. (dowód: k.163-168; zeznania powódki A. K. k.148-149, zeznań świadków: T. N. k.138v-139, E. K. k.139v-140, R. K. k.140).

Powódka ze zmarłym synem była bardzo związana emocjonalnie i po śmierci syna stan psychofizyczny powódki znacznie się pogorszył, przy czym powódka stała się płaczliwa, nerwowa, nadpobudliwa, labilna emocjonalnie, wycofana, miała kłopoty z pamięcią i koncentracją, problemy ze snem, dodatkowo czuła ogólną słabość, duszność, często mdlała. W związku z tym powódka już nigdy nie wróciła do pracy, a utrzymujący się zły stan psychiczny zmusił powódkę do podjęcia leczenia psychiatrycznego, przy czym u powódki zdiagnozowany został zespół depresyjny adaptacyjny i wdrożono leczenie farmakologiczne, jednakże mimo wielokrotnej zmiany farmakoterapii nie uzyskano oczekiwanej poprawy stanu zdrowia psychicznego. Mimo, iż powódka w 2002r. zakończyła leczenie psychiatryczne, to jak podaje nadal przyjmuje leki psychiatryczne, które przepisuje jej lekarz rodzinny. Śmierć męża w maju 2001r. niewątpliwie wpłynęła na pogorszenie się złego już stanu psychicznego powódki i pogłębienie zaburzeń depresyjnych, jednakże to śmierć syna powódka wciąż przeżywa i rozpamiętuje. Powódka mimo, iż od śmierci syna minęło 17 lat nadal nie może pogodzić się z jego śmiercią i jej życie koncentruje się na rozmyślaniach nad zmarłym synem, przypuszczaniem co by było gdyby żył. Powódka nadal korzysta ze wsparcia psychologicznego systematycznie raz w miesiącu, jednak mimo pracy z psychologiem wciąż skupia się na doświadczeniach z przeszłości – śmierci syna, które wzbudzają u powódki negatywne emocje, co nie pozwala skupić się jej na racjonalnym sposobie rozwiązywania problemów. W wyniku reakcji na śmierć syna u powódki rozwinęły się zaburzenia adaptacyjne przewlekające, które mimo wieloletniego leczenia psychiatrycznego – farmakoterapii oraz wsparcia psychologicznego przeszły w stan przewlekły, utrwalony, przy czym nadal wymagają one systematycznego leczenia psychiatrycznego i wsparcia psychologicznego. W związku ze śmiercią syna u powódki wystąpiły zatem zaburzenia adaptacyjne będące następstwem urazów i wypadków, w których nie doszło do trwałych uszkodzeń OUN: utrwalone nerwice związane z urazem czaszkowo-mózgowym. Śmierć syna spowodowała u powódki długotrwały uszczerbek na zdrowiu psychicznym w wysokości 5 % (dowód: opinia biegłego sądowego psychiatry dr n.med. J. O. k. 169-173).

Pozwany (...) SA w Ł. jest następcą prawnym Zakładu (...) SA w Ł. (bezsporne).

Powódka w piśmie z dnia 5.08.2014r. skierowanym do pozwanego zwróciła się o wypłatę kwoty 100.000 zł tytułem zadośćuczynienia w związku ze śmiercią syna (dowód: k.27-30). Pozwany pismem z dnia 24.09.2014r. poinformował powódkę, że w związku z zakończeniem postępowania likwidacyjnego, przyznano powódce zadośćuczynienia po śmierci syna R. K. (1) w kwocie 15.000 zł, która to kwota została powódce wypłacona (dowód: k.31).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie: zeznań powódki A. K. (1) (k.148-149), zeznań świadków: T. N. (2) (k.138v-139), E. K. (2) (k.139v-140), R. K. (3) (k.140), opinii biegłego sądowego psychiatry dr n.med. J. O. (2) (k.169-173) oraz dokumentów: kserokopii wyroku Sądu Rejonowego w K. z dnia 22.03.1999r. sygn. akt II K (...) (k.22), kserokopii odpisu skróconego aktu zgonu (k.23,68), kserokopii pisma z dnia 16.06.1999r. (k.24), kserokopii wyroku ówczesnego Sądu Okręgowego w P. Ośrodek (...) w K. z dnia 13.09.2001r. sygn. akt XV C (...) (k.25), kserokopii wyroku Sądu Apelacyjnego w P. z dnia 6.03.2002r. sygn. akt I ACa 1230/01 (k.26), kserokopii pisma z dnia 5.08.2014r. (k.27-30), kserokopii pisma z dnia 24.09.2014r. (k.31), kserokopii zdjęć (k.32-39), kserokopii historii choroby powódki (k.40-62,65-67,163-168), kserokopii decyzji ZUS Odział w K. z dnia 27.04.1999r. o przyznaniu świadczenia rehabilitacyjnego (k.63), kserokopii decyzji ZUS Odział w K. z dnia 16.12.1999r. o odmowie prawa do renty (k.64), jak również na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach ówczesnego Sądu Okręgowego w P. Ośrodek (...) w K. sygn. akt XV C (...) oraz aktach szkody nr 1501/ (...).

Sąd dał wiarę w całości zeznaniom powódki A. K. (1) oraz zeznaniom świadków: T. N. (2), E. K. (2) i R. K. (3), gdyż zeznania te są spójne, logiczne, wzajemnie się uzupełniają oraz znajdują potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie.

W ocenie Sądu opinia biegłego sądowego psychiatry J. O. (2) jest jasna i logiczna, a wnioski należycie i wyczerpująco uzasadnione. Wartość dowodowa dokumentów zgromadzonych w sprawie nie budziła zdaniem Sądu wątpliwości.

Sąd zważył, co następuje :

Powódka A. K. (1) roszczenie swoje wywodzi z obowiązującego w dniu wypadku art. 822 k.c., zgodnie z którym przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na której rzecz zostaje zawarta umowa ubezpieczenia. Zgodnie natomiast z obowiązującym w dniu wypadku § 10 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24.03.2000 r. w sprawie ogólnych warunków obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów (Dz. U. Nr 26, poz. 310 ze zm.) z ubezpieczenia OC przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem są zobowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest m.in. uszkodzenie ciała i rozstrój zdrowia (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 7.11.2012 r., sygn. III CZP 67/12 OSNC 2013/4/45).

Natomiast z art. 448 k.c. wynika, że w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu czyje dobro osobiste zostało naruszone odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Należy przy tym zauważyć, iż przedstawione w art. 23 k.c. wyliczenie dóbr osobistych ma charakter przykładowy i spowodowanie śmierci osoby bliskiej może stanowić naruszenie dóbr osobistych najbliższych członków rodziny zmarłego i uzasadniać przyznanie im zadośćuczynienia na podstawie art. 448 kc (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 14.12.2007 r., sygn. akt I ACa 1137/07, POSAG 2008/1/50; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14.01.2010 r. sygn. akt IV CSK 307/09 OSNC – ZD 2010/3/91; uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 22.10.2010 r., sygn. III CZP 76/10 Lex nr 604152; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11.05.2011 r., sygn. I CSK 621/10, Lex nr 848128; uchwałę Sądu Najwyższego z 13.07.2011 r., sygn. III CZP 32/11 OSNC 2012/1/10; uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 7.11.2012 r., sygn. III CZP 67/12 OSNC 2013/4/45; uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 20.12.2012 r., sygn. III CZP 93/12 OSNC 2013/7-8/84).

Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego – a zwłaszcza z wyroku Sądu Rejonowego w K. z dnia 22.03.1999r. sygn. akt II K (...) w sposób bezsporny wynika, że w dniu 17.07.1998r. miejscowości P., gm. C. A. R., kierując ciągnikiem siodłowym marki M. wraz z naczepą z niesprawnym układem hamulcowym, nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, w ten sposób, że nie zachował należytej ostrożności, w wyniku czego gwałtownie hamując stracił panowanie nad pojazdem, zjechał na przeciwległy pas ruchu, gdzie zderzył się z samochodem ciężarowym marki V. (...), kierowanym przez R. K. (1), w wyniku czego R. K. (1) poniósł śmierć na miejscu, tj. popełnienia przestępstwa z art. 177 § 1 i 2 kk

Oznacza to, że skoro winę za spowodowanie tego wypadku ponosi A. R., to pozwany zgodnie z – obowiązującym w dniu wypadku art. 822 k.c. oraz § 10 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24.03.2000 r. w sprawie ogólnych warunków obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów (Dz. U. Nr 26, poz. 310 ze zm.) i art. 448 k.c. jest – co do zasady – zobowiązany do wypłaty powódce stosownego zadośćuczynienia

Jak już wcześniej wskazano, z art. 448 k.c. wynika, że w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu czyje dobro osobiste zostało naruszone odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Oznacza to, iż zasądzenie zadośćuczynienia ma charakter fakultatywny i od oceny Sądu, opartej na analizie okoliczności konkretnej sprawy, zależy przyznanie pokrzywdzonemu ochrony w tej formie.

Należy przy tym zauważyć, że podstawową funkcją zadośćuczynienia pieniężnego za naruszenie dóbr osobistych jest funkcja kompensacyjna. Zadośćuczynienie ma wynagrodzić doznaną krzywdę, przy czym należy uwzględnić wszystkie aspekty tej krzywdy. Wobec tego zadośćuczynienie pieniężne, nie będące odszkodowaniem, powinno mieć odczuwalną dla powoda wartość majątkową i wysokość zadośćuczynienia nie może mieć charakteru symbolicznego. Przy określaniu wysokości tego świadczenia trzeba mieć na względzie okoliczności konkretnej sprawy, w tym rozmiar krzywdy oraz indywidualne cechy pokrzywdzonego i jego zdolności powrotu do równowagi psychicznej po upływie określonego czasu, a także brać pod uwagę uzupełniająco wysokość stopy życiowej społeczeństwa.

W niniejszej sprawie nie ma wątpliwości, że spowodowanie śmierci R. K. (1) naruszyło dobra osobiste powódki. Więź pomiędzy rodzicami i dziećmi jest jedną z najsilniejszych więzi międzyludzkich, a rozerwanie tej więzi przez spowodowanie śmierci stanowi naruszenie dóbr osobistych powódki.

Jak wynika z zebranego w sprawie materiału dowodowego, powódka A. K. (1) w momencie śmierci syna miała 52 lata, była mężatką i pracowała jako salowa. Powódka miała bardzo dobre i bliskie relacje z synem i zmarły syn zwierzał się powódce ze wszystkiego, a nadto pomagał finansowo powódce, przywoził i odwoził powódkę do pracy oraz pomagał powódce w obowiązkach domowych np. w sprzątaniu i w zakupach. Powódka, gdy dowiedziała się o śmierci syna, to zaczęła krzyczeć oraz zemdlała, przy czym wówczas powódka otrzymała leki uspokajające. W następnych dniach powódka cały czas płakała, mdlała, traciła głos i nadal otrzymywała leki uspokajające, przy czym powódka sama jeździła do szpitala lub też było wzywane pogotowie ratunkowe. Od tego czasu powódka stała się apatyczna, cicha, przygnębiona, zniechęcona do życia, unikała kontaktu z innymi ludźmi, jak również od tego czasu powódka zaczęła leczyć się u neurologa, a następnie po 3 miesiącach powódka zaczęła leczyć się u psychiatry. Powódka u lekarza psychiatry leczyła się przez około 4 lata i w tym czasie powódka brała leki psychotropowe, a później uspokajające. Powódka po śmierci syna codziennie wraz z mężem odwiedzała grób syna i taka sytuacja trwała do śmierci męża powódki S. K., a od czasu śmierci męża powódka zaczęła odwiedzać grób syna raz w tygodniu i taka sytuacja trwa do chwili obecnej. Powódka po śmierci syna początkowo przez 2 tygodnie przebywała na urlopie wypoczynkowym, a następnie wróciła do pracy na okres miesiąca. W tym czasie powódka nie radziła sobie w pracy i leczyła się u neurologa. Następnie przez 9 miesięcy powódka przebywała na zwolnieniu lekarskim, a po tym czasie zaczęła otrzymywać rentę rehabilitacyjną. Powódka po tym okresie – 3 lata po śmierci syna – przeszła na emeryturę. Powódka obecnie bierze leki uspokajające, choruje na tarczycę, ma bardzo często zawroty głowy i leczy się u neurologa oraz w (...) w K.. Powódka od czasu śmierci syna na problemy ze snem i śpi jedynie 3-4 godziny, cały czas wspominając zmarłego syna oraz męża. Powódka ze zmarłym synem była bardzo związana emocjonalnie i do chwili obecnej powódka nie pogodziła się ze śmiercią syna, tęskni za synem i przechowuje pamiątki po nim: albumy, portfel, notatnik, zegarek, telefon komórkowy, a jej życie koncentruje się na rozmyślaniach nad zmarłym synem, przypuszczaniem co by było gdyby żył. W wyniku reakcji na śmierć syna u powódki rozwinęły się zaburzenia adaptacyjne przewlekające, które mimo wieloletniego leczenia psychiatrycznego – farmakoterapii oraz wsparcia psychologicznego przeszły w stan przewlekły, utrwalony, przy czym nadal wymagają one systematycznego leczenia psychiatrycznego i wsparcia psychologicznego. W związku ze śmiercią syna u powódki wystąpiły zatem zaburzenia adaptacyjne będące następstwem urazów i wypadków, w których nie doszło do trwałych uszkodzeń (...): utrwalone nerwice związane z urazem czaszkowo-mózgowym. Śmierć syna spowodowała u powódki długotrwały uszczerbek na zdrowiu psychicznym w wysokości 5 %.

Mając na względzie powyższe okoliczności, należy zdaniem Sądu uznać, iż roszczenie powódki A. K. (1) dotyczące zadośćuczynienia po śmierci syna R. K. (1) jest uzasadnione co do kwoty 30.000 zł, przy uwzględnieniu, że pozwany pismem z dnia 24.09.2014r. przyznał powódce z tego tytułu zadośćuczynienie w kwocie 15.000 zł. Natomiast roszczenie powódki z tego tytułu w pozostałym zakresie należy uznać za wygórowane i bezzasadne.

W ocenie Sądu ustalając wysokość należnego powódce w niniejszej sprawie zadośćuczynienia należy także uwzględnić, iż powódka - zgodnie z pismem z dnia 16.06.1999r. - otrzymała odszkodowanie za pogorszenie się sytuacji życiowej po śmierci syna w kwocie 7.000 zł, natomiast zgodnie z prawomocnym wyrokiem Sąd Okręgowy w P. Ośrodek (...) w K. z dnia 13.09.2001r sygn. akt XV C (...) powódka otrzymała z tego tytułu dodatkowo kwotę 30.000 zł. Wprawdzie w uzasadnieniu tego wyroku Sąd Okręgowy w P. Ośrodek (...) w K. wskazał, iż podstawę prawną tego orzeczenia stanowi art. 446 § 3 k.c., to jednakże ustalając wysokość odszkodowania uwzględnił także, że powódka była uczuciowo związana z synem, z którym razem mieszkała, cieszyła się, że syn zamierza zawrzeć związek małżeński, jak również liczyła, że będą razem mieszkać oraz liczyła na pomoc i opiekę w przyszłości, jak również uwzględnił, że śmierć syna spowodowała u powódki pogorszenie stanu zdrowia, gdyż powódka po śmierci syna wymagała leczenia początkowo neurologicznego, a następnie psychiatrycznego, przy czym przewlekły zespół depresyjny adaptacyjny wymaga nadal specjalistycznego leczenia psychiatrycznego (por. uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 20.02.2013r. sygn. akt I ACa 10/13 LEX Nr 1316327).

W świetle okoliczności niniejszej sprawy należy zdaniem Sądu uznać, iż roszczenie powódki A. K. (1) jest także uzasadnione co do zasądzenia zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami od dnia 25.09.2014 r. (por. art. 481 § 1 k.c. i art. 817 § 1 i 2 k.c.). Powódka w piśmie z dnia 5.08.2014r. skierowanym do pozwanego zwróciła się o wypłatę kwoty 100.000 zł tytułem zadośćuczynienia w związku ze śmiercią syna, natomiast pozwany pismem z dnia 24.09.2014r. poinformował powódkę, że w związku z zakończeniem postępowania likwidacyjnego przyznaniu jej zadośćuczynienia po śmierci syna R. K. (1) w kwocie 15.000 zł.

W konsekwencji Sąd zasądził od pozwanego (...) SA w Ł. na rzecz powódki A. K. (1) kwotę 30.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 25.09.2014r. do dnia zapłaty (punkt 1 wyroku).

Natomiast roszczenie powódki A. K. (1) w pozostałym zakresie Sąd oddalił jako bezzasadne (punkt 2 wyroku).

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c., znosząc między stronami te koszty, albowiem żądanie powódki zostało częściowo uwzględnione, a nadto określenie należnej powódce sumy zależało od oceny Sądu (punkt 3 wyroku).

SSO Andrzej Nawrocki