Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

P. W. pozwem z dnia 19.12.2017 roku (data prezentaty) wniósł o podwyższenie alimentów od pozwanego S. W. z kwoty po 850 zł miesięcznie do kwoty po 2 000 zł miesięcznie z dniem wniesienia powództwa (d. pozew - k. 1-4)

Pozwany S. W. w odpowiedzi na pozew z dnia 25 stycznia 2018 r. wniósł o oddalenie powództwa w całości (d. odpowiedź na pozew – k. 66-69)

W dniu 4 czerwca 2018 r. pełnomocnik P. W. A. W. złożyła wniosek o zabezpieczenie roszczenia poprzez zasądzenie kwoty 2 000 zł miesięcznie na rzecz powoda (d. pismo procesowe – k. 223-224)

S. W. na rozprawie w dniu 14 czerwca 2018 r. oraz w piśmie procesowym z dnia 26 czerwca 2018 r. wniósł o oddalenie wniosku o zabezpieczenie roszczenia alimentacyjnego (d. protokół z rozprawy – k. 234-240, pismo procesowe – k. 242-245)

W dniu 28 czerwca 2018 r. Sąd w trybie zabezpieczenia powództwa zobowiązał pozwanego S. W. do łożenia na utrzymanie powoda P. W. kwoty po 1 300 zł miesięcznie na czas toczącego się postępowania (d. postanowienie – k. 250)

Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Obowiązek alimentacyjny S. W. wobec jego syna P. W. został ustalony wyrokiem Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie z dnia 9 czerwca 2016 r. w sprawie sygn. akt IV Ca 418/16 na kwotę po 850 zł miesięcznie (d. wyrok - k. 211).

P. W. od września 2015 r. uczęszczał w tym czasie do I klasy Liceum Ogólnokształcącego w O.. Mieszkał z matką w domu o pow. ok. 100 m2 stanowiącym własność A. W., położonym w O.. Na jego koszty utrzymania składały się następujące wydatki: udział w ponoszonych przez jego matkę kosztach utrzymania domu -ok.150 zł. miesięcznie (opłata za gaz – ok. 350 zł na dwa miesiące, koszt energii elektrycznej – ok. 140 zł za miesiąc, koszt dostarczenia wody i odprowadzenia ścieków ok. 150 zł za trzy miesiące, koszty odbioru odpadów – 22 zł, abonament TV – ok. 30 zł miesięcznie, a nadto koszty telefonu i Internetu), koszty wyżywienia- ok. 600 zł miesięcznie i zakupu odzieży - ok. 300 zł miesięcznie, koszty wyprawki szkolnej wraz z podręcznikami – ok. 1200 zł rocznie, jak również dodatkowe koszty związane z edukacją i rozwojem zainteresowań P. W. (zakup instrumentów muzycznych, sprzętu komputerowego, roweru, książek, gier komputerowych, kieszonkowe, koszty wyjść z kolegami) – ok. 450 zł miesięcznie. Nadto A. W. ponosiła również koszty leczenia dermatologicznego u powoda (koszt stosownego antybiotyku to ok. 200 zł), oraz – od września 2015 r. – opłacała szkołę muzyczną (koszt - 350 zł miesięcznie). Ponadto do usprawiedliwionych potrzeb powoda zaliczały się koszty jego wypoczynku wakacyjnego , który dla powoda każdy z rodziców finansował samodzielnie (d. akta sprawy III RC 297/15 oraz III RC 184/16)

A. W. w tym czasie była zatrudniona na stanowisku specjalisty w (...), zarabiała ok. 3 685 zł netto miesięcznie. Począwszy od roku akademickiego 2015/2016 rozpoczęła ona studia podyplomowe (ponoszony przez nią koszt tych studiów 1700 zł.). A. W. spłacała kredyt, który zaciągnęła na budowę domu – miesięczna rata kredytu wynosiła ok. 1150 zł. Matka powoda była właścicielką domu, w którym mieszkała jej matka.

(d. akta sprawy III RC 297/15 oraz III RC 184/16)

W 2016r. S. W. mieszkał w domu o pow. ok. 140 m2 położnym w J.. Na koszty utrzymania tego domu składały się koszty gazu - ok. 2500 zł rocznie, energii elektrycznej - ok. 110-115 zł miesięcznie, koszty wywozu śmieci – 10 zł miesięcznie, dostarczenia wody i odprowadzenia ścieków - ok. 40-50 zł miesięcznie, koszty opłat za Internet, telewizje i telefon – ok. 120-130 zł miesięcznie. Podatek od w/w nieruchomości w 2015 r. wynosił 316 zł. S. W. posiadał kredyt w (...) Bank S.A. zaciągnięty na 48 miesięcy w dniu 30 kwietnia 2015 r. (a przeznaczony w znacznej mierze na spłatę poprzedniego kredytu w w/w instytucji) – miesięczna rata tegoż kredytu wynosiła 177 zł, a także kredyt w (...) Bank S.A., zaciągnięty na sfinansowanie nauki języka angielskiego przez pozwanego (pozwany umowę o uczestnictwie w kursie języka angielskiego od poziomu B. do poziomu U. – I. podpisał we wrześniu 2015 r.) , miesięczna rata tego kredytu wynosiła ok. 278 zł, zaś okres spłaty - 24 miesiące. Ponadto w lipcu 2015 r. pozwany zaciągnął od swojego znajomego (G. K. (1)) pożyczkę w wysokości 1200 zł na wakacyjny wyjazd z synem – pożyczkę tę spłacał po 200 zł miesięcznie. S. W. zaciągnął na budowę domu i alimenty u swoich rodziców ( ok. 90.000 zł.) S. W. zatrudniony był na umowę o pracę jako pracownik administracyjno – operacyjny (odmówił wskazania miejsca pracy) i osiągał dochody w wysokości ok. 2785 zł netto miesięcznie. W 2014 r. został w swojej firmie pracownikiem roku. Posiadał samochód marki R. z 2001 r. Miał problemy zdrowotne z kręgosłupem, z tego powodu korzystał z rehabilitacji. S. W. utrzymywał z synem systematyczne kontakty: co drugi weekend, jeden tydzień ferii i jeden miesiąc wakacji. Pozwany przekazywał synowi drobne prezenty, wychodził z synem do kina, kupił mu dysk przenośny za kwotę 379 zł, organizował dla syna wyjazdy wakacyjne (d. akta sprawy III RC 297/15 oraz III RC 184/16)

Obecnie P. W. ma 19 lat, w czerwcu 2018 r. ukończył Liceum Ogólnokształcące oraz przystąpił do egzaminu maturalnego, w roku szkolnym 2018/2019 planuje podjąć studia na Uniwersytecie J. w K. na kierunku filologia szwedzka. Zasadniczym powodem wniesienia powództwa były zdiagnozowane u powoda zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne, objawiające się natrętnymi myślami, lękiem oraz częstym powtarzaniem czynności natrętnych ( np. związanych z utrzymaniem czystości). Z tego powodu od maja 2017 r. P. W. jest pod stała opieką lekarza psychiatry oraz psychologa klinicznego. Uczęszcza na terapię indywidualną o charakterze behawioralno-poznawczym. Od grudnia 2017 r. z uwagi na pogarszający się stan zdrowia został objęty był także zindywidualizowanym tokiem nauczania w szkole. Problem zdrowotny powoda spowodował wzrost kosztów jego utrzymania w postaci kosztów odpłatnej opieki lekarza psychiatry (wizyta u lekarza psychiatry ok. 150 zł miesięcznie) oraz psychologa (terapia psychologiczna ok.520 zł. miesięcznie: 4 razy w miesiącu po 130 zł za wizytę), zakupu leków (ok.100 zł/mc), dojazdów do lekarza oraz terapeuty i zakupu większej ilości środków higieny (ok.100 zł. miesięcznie). Obecnie pozwany S. W. nie kontaktuje się z synem, nie uczestniczy w jego życiu. Powód nie kontynuuje edukacji w szkole muzycznej. (d. opinia – k. 6, rachunki – k. 7-25 i 40-45, zaświadczenia od psychologa oraz lekarza psychiatry – k. 38-39, dokumentacja medyczna powoda –k. 207, orzeczenie w sprawie zdolności do służby wojskowej z dnia 21.03.2018r. – 210, oświadczenie pełnomocnika A. W. – k. 234-240, informacja ze szkoły – k. 248)

A. W.- matka powoda w dalszym ciągu spłaca kredyt, który zaciągnęła na budowę domu – miesięczna rata tego kredytu to ok. 1 200 zł. Jest właścicielką drugiego domu, w którym mieszka jej mama. W chwili obecnej matka powoda ukończyła studia podyplomowe. A. W. nadal zatrudniona jest na stanowisku specjalisty w (...), jej miesięczne wynagrodzenie kształtuje się na poziomie co najmniej 6 500 zł brutto miesięcznie. Pełnomocnik powoda-A.

jego utrzymania do tych z czerwca 2016r. Dochody pozwanego osiągane z tytułu umowy o pracę – obecnie wynoszą ok. 2 828,04 zł. netto. Dochód pozwanego w 2017r. wyniósł 46 509 zł. brutto, netto 40.074 zł. Pozwany jest członkiem zespołu muzycznego (...), posiada możliwości pozyskania dodatkowych dochodów z tytułu usług i pracy w branży muzycznej ( posiada umiejętność gry na instrumentach klawiszowych). S. W. spłacił kredyt w (...) Bank S.A. (rata tegoż kredytu wynosiła 177 zł), a także kredyt w (...) Bank S.A., zaciągnięty na sfinansowanie nauki języka angielskiego przez pozwanego (miesięczna rata tego kredytu wynosiła ok. 278 zł), oraz pożyczkę od swojego znajomego (G. K. (1)) pożyczkę w wysokości 1200 zł (rata po 200 zł.)

Pozwany zaciągnął kredyt na zakup telefonu komórkowego w kwocie 2000 zł., który spłaca w ratach po ok.130 zł. miesięcznie(do maja 2019r.). S. W. leczy się na kręgosłup od 2003r., 2 razy w roku korzysta z rehabilitacji oraz pozostaje pod opieką poradni pulmunologicznej, kardiologicznej, okulistycznej. Leki kupuje pozwanemu jego matka , która utrzymuje się z emerytury. Pozwany korzysta także z obiadów przygotowywanych przez matkę, dodatkowo na swoje wyżywienie wydaje ok.400 zł. miesięcznie. Na dojazdy do pracy przeznacza kwotę ok.250 zł. miesięcznie. Od czerwca 2016 r. pozwany nie kontaktuje się z synem, nie zabiera go na spotkania weekendowe, czy na wypoczynek wakacyjny, nie uczestniczy w życiu syna. Z lekarzem psychiatra oraz psychologiem , pod których opieką pozostaje jego syn , skontaktował się w toku niniejszego postepowania . Nie kwestionował kosztów opłat zaświadczone przez specjalistów usługi medyczne. (d. informacje na YoTube dotyczące zespołu (...) – k. 46-53, odpowiedź na pozew – k. 66-69,umowy pożyczek – k. 71-75, zeznanie PIT pozwanego za rok 2016 - k. 76-78, wyciąg z rachunku bankowego pozwanego – k. 78-81 i 177 oraz 247, przelewy bankowe – k. 83-85, umowa o kredyt – k. 87, aneks do umowy – k. 88, rachunki – k. 89-90, harmonogram spłat – k. 92, rachunki – k. 93-101, umowa o świadczenie usług – k. 102, rachunki – k. 103-109, PIT pozwanego za rok 2017 – k. 173-176, zaświadczenie o zatrudnieniu – k. 178, zeznania pozwanego S. W. - k. 234-240, zeznania świadka Z. W. – k. 203-204, zaświadczenie o zarobkach pozwanego – k. 246, d. akta sprawy III RC 184/16)

Sąd dokonał następującej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego:

Okolicznością sporną pomiędzy stronami, kwestionowaną przez pozwanego S. W. był stan zdrowia powoda uzasadniający złożenie powództwa w niniejszej sprawie. Strona powodowa nie kwestionowała wysokości wydatków związanych z leczeniem oraz psychoterapią strony powodowej (kosztów wizyty u lekarza psychiatry oraz kosztów spotkania psychoterapeutycznego). Sąd uznał, iż na dzień złożenia powództwa powód był w fazie zaostrzenia objawów chorobowych i pozostawał pod stałą opieką lekarza psychiatry oraz psychoterapeuty. Zdaniem Sądu dowody w postaci: dokumentacji medycznej przedłożonej przez stronę powodową (k.38, k.39, k.133) jak też dokumentacji nadesłanej przez ośrodek (...) oraz prywatny gabinet lekarskiego T. (k.207) , opinii Poradni P.-Pedagogicznej w O. z dnia 23.11.2017r. w przedmiocie indywidualnej ścieżki kształcenia powoda (k.6),orzeczenia z dnia 21.03.2018r. w sprawie zdolności do czynnej służby wojskowej (k.210), zaświadczenia ze szkoły z dnia 27.06.2018r.(k.248) są wiarygodne i potwierdzają iż P. W. na dzień złożenia powództwa miał zdiagnozowane zaburzenia obsesyjno- kompulsyjne. Z tego powodu sąd oddalił wnioski dowodowe strony pozwanej o dopuszczenie dowodu z opinii (...) biegłych lekarzy psychiatrów oraz pominął dowód z przesłuchania strony powodowej uznając za wiarygodne także zaświadczenie od lekarza psychiatry z dnia 07.02.2018r.(k.133 akt), korespondujące z resztą dowodów, które sąd uznał za wiarygodne. W konsekwencji za wiarygodne Sad uznał także koszty leczenia powoda związane z opieką lekarza psychiatry (150 zł. miesięcznie) oraz psychologa (ok. 520 zł. miesięcznie) i związane z tym koszty zakupu leków (ok.100 zł. miesięcznie), koszty dojazdów do lekarza i psychoterapeuty, zakupu środków higieny. Sąd uznał za niewiarygodne i niepoparte dokumentami twierdzenia powoda, iż korzysta z 2 wizyt u psychiatry w miesiącu oraz dwóch wizyt u psychologa w tygodniu, bowiem nie potwierdza powyższej okoliczności nadesłana dokumentacja medyczna (k.2017 akt). Sąd uznał, iż w żądaniu powództwa zawyżone są koszty zakupu środków czystości oraz koszty dojazdów powoda do specjalistów (w sumie ok.5 razy w miesiącu) w świetle ostatecznych twierdzeń pełnomocnika, iż powód był w stanie dojeżdżać wybranymi środkami komunikacji (...), czy (...). Sąd wziął pod uwagę fakt, iż powód miał także indywidualny tok kształcenia w liceum, nie musiał wiec być obecny codziennie na zajęciach szkolnych. Reasumując, Sąd ustalił dodatkowe koszty związane z dojazdami powoda oraz zakupem środków czystości na podstawie zasad doświadczenia życiowego , t.j. na łączną kwotę ok. 100 zł. miesięcznie.

Zeznania strony pozwanej oraz świadka Z. W. Sąd uznał za wiarygodne w części, t.j.z wyłączeniem treści zeznań wskazujących na brak możliwości S. W. do przekazywania alimentów w wyższej wysokości, niż dotychczas ustalone, jak również zadłużenia pozwanego u swoich rodziców. Zdaniem Sądu okoliczność ta jest niewiarygodna w świetle części zeznań, z których wynika, iż powód nie tylko nie spłaca żadnych rat tytułem spłaty zadłużenia, natomiast nadal korzysta ze wsparcia finansowego rodziców np. w formie posiłków czy zakupu leków, okularów . Ponadto jest to okoliczność nieistotna dla niniejszego postepowania z uwagi na wskazany przez zeznających czas zaciągnięcia zobowiązań (w trakcie trwania związku małżeńskiego rodziców powoda). Sąd za niewiarygodne uznał ponadto zeznania strony i świadka Z. W. co do okoliczności, w której pozwany i jego matka zaprzeczają, iż S. W. nie posiada umiejętności muzycznych dających możliwości dodatkowego zarobkowania oraz iż był członkiem zespołu (...) w związku z czym miał dodatkowe możliwości zarobkowe np. koncertując z tym zespołem. W zakresie treści co do aktualnych relacji pozwanego z powodem , braku kontaktów ojca z powodem, stałej pracy pozwanego i osiągania stałych dochodów, Sąd uznał zeznania pozwanego oraz świadka za wiarygodne, bowiem korespondują ona z twierdzeniami pozwu oraz całokształtem materiału dowodowego w sprawie . W świetle wyjaśnienia okoliczności spornych oraz istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (możliwości zarobkowe strony pozwanej, zwiększone potrzeby strony uprawnionej na dzień złożenia powództwa), Sąd uznał za zbędne i zmierzające do przedłużenia jedynie postepowania dalsze dowody zgłoszone przez pozwanego (wniosek o dopuszczenie dowodu zeznań zeznania świadka G. K.) i wniosek w tym zakresie oddalił.

W świetle powyższych ustaleń Sąd uznał, iż możliwości zarobkowe powoda wzrosły od czerwca 2016r., gdyż odeszły pozwanemu wydatki związane z nauką języka angielskiego (ok.270 zł. m-cznie),spłatą kredytów i pożyczki od znajomego G. K., czy finansowaniem spotkań z powodem (2 razy w miesiącu), wyjazdów wakacyjnych oraz zakupem synowi prezentów okolicznościowych. Ponadto, zdaniem Sądu, pozwany posiada umiejętności, doświadczenie, które może wykorzystać w branży muzycznej np. świadcząc usługi w postaci udziału w imprezach, koncertując. Zarówno wiek pozwanego jak i stan zdrowia nie uniemożliwiają pozwanemu możliwości dodatkowego zarobkowania w tej dziedzinie. Z informacji przedstawionych przez stronę powodową wynika, iż zespół (...) istnieje na rynku muzycznym, ich utwory dostępne są na serwisie (...), a także iż zespół ten wydał swoją płytę. Z doświadczenia życiowego Sądu wynika, że muzyk grający w zespole, który wydaje płyty nie robi tego jedynie hobbistycznie, gdyż za każdy koncert otrzymuje wynagrodzenie. Nadto Sąd odmówił także wiary zeznaniom pozwanego, z których wynika, iż matka P. W. utrudnia mu kontakty z synem, albowiem P. W. ma już 19 lat i pozwany nie wykazał na czym polega działanie matki powoda. Ponadto z samych zeznań pozwanego wynika, iż nie podejmuje on żadnych zdecydowanych działań w celu utrzymania kontaktów z synem – nie przyjechał m.in. po syna w dniu 1 lipca 2016 r. aby zabrać go na wakacje, nie usiłował także skontaktować się z synem w szkole, a swoją aktywność ogranicza jedynie do wysyłania sms-ów. Sąd nie dał również wiary zeznaniom pozwanego w zakresie, w jakim wynika z nich, że pozwany kupił telefon marki S. za 2 000 zł dla syna , gdyż telefon ten znajduje się u pozwanego.

Sąd odmówił także waloru wiarygodności A. W. w zakresie faktycznie osiąganego przez nią dochodu. Sąd nałożył bowiem obowiązek złożenia zeznań podatkowych za rok 2015, 2016 i 2017 r. czego A. W. nie wykonała. Zatem w ocenie Sądu możliwości zarobkowe matki powoda są większe aniżeli wskazywane w przedstawionym przez nią zaświadczeniu o wynagrodzeniu (art. 233 § 2 k.p.c.). Sąd oceniając tę kwestię miał na uwadze osiągane uprzednio zarobki przez A. W. oraz fakt, iż ukończyła studia. Z zasad doświadczenia życiowego wynika zaś, iż osoby podnoszące swoje kwalifikacje, są lepiej wynagradzane.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z dyspozycją art. 133 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. O zakresie obowiązku alimentacyjnego decydują w każdym razie usprawiedliwione potrzeby uprawnionego oraz zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego wobec dziecka , które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie może polegać na osobistych staraniach o utrzymanie uprawnionego (art. 135 § 1§ 2 kro).Potrzeby uprawnionego oraz możliwości zobowiązanego ulegają zmianie, tym samym może ulegać zmianie wysokość alimentów. Dlatego też w razie zmiany stosunków zarówno uprawniony jak i zobowiązany mogą żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego (art. 138 kro). Dla stwierdzenia czy nastąpiła zmiana stosunków w rozumieniu wyżej wskazanego przepisu, należy brać pod uwagę, czy istniejące warunki i możliwości mają charakter trwały, dotyczą okoliczności zasadniczych, ilościowo znacznych i wyczerpują te przesłanki, które
w istotny sposób wpływają na istnienie czy zakres obowiązku alimentacyjnego. Zmiana orzeczenia dopuszczalna jest tylko w razie zmiany stosunków, powstałych po jego wydaniu, a jej ustalenie następuje poprzez porównanie stosunków obecnych z warunkami i okolicznościami uprzednio istniejącymi (uzasadnienie to tezy VII uchwały Sądu Najwyższego z dnia 16.12.1987r., II CZP 91/86). Przez zmianę stosunków w rozumieniu art. 138 kro rozumie się więc istotne zmniejszenie lub zwiększenie możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego albo też istotne zwiększenie lub zmniejszenie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego (tak np. T. Domińczyk, Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz pod red. K. Piaseckiego, LexisNexis 2005 str. 839).

Powód P. W. reprezentowany przez A. W. wykazał , iż sytuacja jego uległa zasadniczej zmianie od czerwca 2016r., gdyż pogorszył się stan jego zdrowia psychicznego. Diagnoza przedstawiona przez powoda wskazuje, iż wymaga on systematycznego leczenia w postaci wizyt u lekarza psychiatry (150 zł. m-cznie) oraz co najmniej 4 wizyt w miesiącu u psychoterapeuty (po 130 zł. każda wizyta) i jest to obecnie koszt 670 zł. miesięcznie. Koszt zakupu leków (ok.100 zł. miesięcznie) oraz koszty dojazdów do specjalistów jak również zakup większej ilości środków higieny to dodatkowe koszty (ok.100 zł. m-cznie), które należało uwzględnić w zakresie usprawiedliwionych potrzeb powoda. Reasumując usprawiedliwione potrzeby powoda wzrosły od czerwca 2016r. o ok.870 zł. miesięcznie. Zdaniem Sądu udział pozwanego S. W. powinien wynosić co najmniej ½ tych dodatkowych kosztów, t.j. po zaokrągleniu kwotę 450 zł miesięcznie. Z tych względów Sąd podwyższył alimenty od pozwanego na rzecz powoda z kwoty po 850 zł miesięcznie do kwoty 1 300 zł miesięcznie.

Możliwości zarobkowe pozwanego wprawdzie nie uległy zasadniczemu wzrostowi, jednak pozostają na wyższym poziomie niż w czerwcu 2016r. z uwagi na zmianę okoliczności faktycznych w niniejszej sprawie: brak konieczności uiszczania opłat za język angielski, spłatę zobowiązań w postaci kredytów, nieponoszenie kosztów związanych z dotychczasowymi kontaktami pozwanego z synem (wakacyjnymi i weekendowymi). Ponadto Sąd stanął na stanowisku, iż pozwany S. W. w rzeczywistości ma większe możliwości zarobkowe, niż te które deklaruje (ok.2800 zł. miesięcznie) z uwagi na posiadane i dotychczas wykorzystywane możliwości uzyskania dodatkowych dochodów z działalności w branży muzycznej. Ostatecznie, zdaniem Sadu, możliwości te należy ocenić na poziomie co najmniej 3500 zł. miesięcznie. W tych okolicznościach ustalona przez Sąd kwota alimentów na 1300 zł. miesięcznie leży w zasięgu możliwości zarobkowych i majątkowych pozwanego. Podstawą rozstrzygnięcia Sadu jest art.138k.r.o w zw. z art. 135§1§2 k.r.o.

W pozostałym zakresie Sąd uznał żądanie powództwa za wygórowane i powództwo to oddalił.

Rozstrzygniecie o kosztach oparto na podstawie art. 98 k.p.c.

Rygor natychmiastowej wykonalności został nadany na podstawie art. 333§1 pkt.1 k.p.c.