Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 3 grudnia 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 6 czerwca 2018 r. odmówił E. W. umorzenia należności z tytułu składek:

a)  na ubezpieczenia społeczne za okres listopad 1999, od stycznia 2000 r do kwietnia 2004 r, od czerwca 2004 r do marca 2005 r w łącznej kwocie 69.158,47 zł, w tym z tytułu:

- składek – 24828,17 zł,

- odsetek – 44330,30 zł,

b) na ubezpieczenie zdrowotne – za okres październik 2000 r, od lutego 2001 r do kwietnia 2004 r , od czerwca 2004 r do marca 2005 r łącznej kwocie 14.816,79 zł, w tym z tytułu:

- składek - 5.677,39 zł,

- odsetek – 9139,40 zł,

c) na Fundusz Pracy – za okres od lutego 2000 r do kwietnia 2004 r, od czerwca 2004 r do marca 2005 r w łącznej kwocie 5092,37 zł, w tym z tytułu:

- składek – 1.832,67 zł,

- odsetek – 3259,70 zł,

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że wnioskodawczyni wystąpiła jako spadkobierca w dniu 6 czerwca 2018 r. z wnioskiem o umorzenie należności z tytułu składek na podstawie ustawy z dnia 9 listopada 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność. Decyzją z dnia 13 lipca 2018 r. określono warunki umorzenia, którym była spłata należności niepodlegających umorzeniu w terminie 12 miesięcy od uprawomocnienia się decyzji wraz z naliczonymi odsetkami. Decyzja uprawomocniła się w dniu 3 września 2018 r. Z dniem 3 września 2019 r. upłynął 12 miesięczny termin na uregulowanie należności niepodlegających umorzeniu liczony od dnia uprawomocnienia się decyzji określającej warunki umorzenia należności z tytułu składek. W wyznaczonym terminie należności nie zostały uregulowane.

/decyzja – k. 35 akt ZUS/

W odwołaniu od powyższej decyzji, złożonym dnia 17 grudnia 2019 r. E. W. zaskarżyła powyższą decyzję w całości , podnosząc, iż z uwagi na odziedziczenie ogromnych długów po ojcu pogorszyła się jej sytuacja materialna, spłacała dług wobec Urzędu Pracy i został przekroczony termin do spłacenia zadłużenia niepodlegającego abolicji. Wskazała także, że ZUS prowadził egzekucję z jej wynagrodzenia i obecnie cała kwota została zapłacona, złożyła wniosek o rozłożenie kwoty, której nie zdążyła zapłacić, ale dostała odmowę ze względu na przekroczenie terminu.

/odwołanie – k. 3/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.

/odpowiedź na odwołanie – k. 4/

W piśmie z dnia 17.02.2020 r wnioskodawczyni wniosła o przywrócenie terminu do umorzenia składek, podnosząc, że trudna sytuacja, w której się znalazła doprowadziła ją do tego, iż nie zachowała 12 miesięcznego terminu i został on nieznacznie przekroczony.

/pismo – k. 12/

Na rozprawie w dniu 29.09.2020 r pełnomocnik ZUS wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

/e-prot. z dnia 29.09.2020 r 00:00:46/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni posiada zadłużenie z tytułu składek jako spadkobierca A. W. określone decyzją z dnia 24.06.2014 r

/bezsporne/

Postanowieniem z dnia 23.05.2018 r zostało zawieszone postępowanie egzekucyjne prowadzone na podstawie tytułów wykonawczych o numerach TW – 134/17 do TW 176/17 do dnia 30.06.2018 r.

/postanowienie – k. 16/

Wnioskiem z dnia 6.06.2018 r na podstawie ustawy z dnia 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz.U. z 2012 r., poz. 1551) E. W. wystąpiła do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z prośbą o umorzenie całości nieopłaconych należności składkowych . /wniosek – k. 2 akt ZUS/

Decyzją z dnia 13 lipca 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. określił, iż według stanu na dzień złożenia wniosku tj. na dzień 6 czerwca 2018 r. umorzeniu podlegają należności z tytułu składek:

b)  na ubezpieczenia społeczne za okres listopad 1999, od stycznia 2000 r do kwietnia 2004 r, od czerwca 2004 r do marca 2005 r w łącznej kwocie 69.158,47 zł, w tym z tytułu:

- składek – 24828,17 zł,

- odsetek – 44330,30 zł,

b) na ubezpieczenie zdrowotne – za okres październik 2000 r, od lutego 2001 r do kwietnia 2004 r , od czerwca 2004 r do marca 2005 r łącznej kwocie 14.816,79 zł, w tym z tytułu:

- składek - 5.677,39 zł,

- odsetek – 9139,40 zł,

c) na Fundusz Pracy – za okres od lutego 2000 r do kwietnia 2004 r, od czerwca 2004 r do marca 2005 r w łącznej kwocie 5092,37 zł, w tym z tytułu:

- składek – 1.832,67 zł,

- odsetek – 3259,70 zł,

Ponadto organ rentowy określił, że warunkiem umorzenia w/w należności jest spłata należności niepodlegających umorzeniu:

a)  na ubezpieczenie społeczne za okres od czerwca do lipca 2009 r, za listopad 2010 r, od czerwca do lipca 2011 r, listopad 2011 r, od lipca 2012 r do marca 2013 r w kwocie 7630,65 zł plus odsetki za zwłokę naliczone na dzień złożenia wniosku w wysokości 3250,30 zł oraz dalsze odsetki liczone do dnia wpłaty włącznie oraz koszty upomnienia w kwocie 26,40 zł

b)  na ubezpieczenie zdrowotne za marzec 2011 r , od czerwca do lipca 2011 r , listopad 2011 r, sierpień 2012 r , od stycznia do lutego 2013 r w kwocie 1928,59 zł, plus odsetki za zwłokę na dzień złożenia wniosku w wysokości 901,40 zł oraz dalsze odsetki liczone do dnia wpłaty włącznie oraz koszty upomnienia w kwocie 26,40 zł.

c)  Na FP i FGŚP za okres od czerwca do lipca 2009 r, od października do grudnia 2009 r , wrzesień 2010 r, od listopada 2010 r do marca 2011 r, od maja do listopada 2011 r, od lipca 2012 r do marca 2013 r w kwocie 1396,81 zł plus odsetki za zwłokę naliczane na dzień złożenia wniosku w wysokości 678,10 zł oraz dalsze odsetki liczone do dnia wpłaty włącznie oraz koszty upomnienia w kwocie 44 zł.

Wskazano, że należności z tytułu składek nieobjęte postępowaniem o umorzenie należy uregulować w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się przedmiotowej decyzji wraz z odsetkami naliczonymi do dnia wpłaty włącznie.

/decyzja – k. 15 akt ZUS/

Decyzja z dnia ta została doręczona skarżącej /za pośrednictwem pełnomocnika/ w trybie doręczenia zastępczego wraz z pouczeniem o prawie, terminie i sposobie wniesienia odwołania z dniem 30.07.2018 r i zwrócona do organu rentowego w dniu 2 sierpnia 2018 r.

/decyzja – k. 18 akt ZUS, potwierdzenie odbioru – k. 19 akt ZUS/

Wnioskodawczyni nie odwołała się do Sądu od tej decyzji określającej warunki umorzenia należności, decyzja uprawomocniła się w dniu 3 września 2018 r.

/bezsporne/

Wnioskodawczyni nie uregulowała należności niepodlegających umorzeniu z tytułu składek. Pozostało do spłaty ok. 3000 zł

/bezsporne/

Wnioskodawczyni posiada zadłużenie z tytułu składek na ZUS, w urzędzie pracy, z kart kredytowych, utrzymywała się z wynagrodzenia w kwocie ok. 1300 zł, nie miała żadnego majątku, dziecko otrzymuje świadczenie 500 plus.

/zeznania ubezpieczonej – e prot. z dnia 29.09.2020 r 00:20:31 w zw. z 00:01:03, zeznania świadka B. W. 00:13:41/

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowego ustalił w oparciu o całokształt materiału dowodowego zebranego w sprawie, a mianowicie o powołane wyżej dokumenty znajdujące się w aktach sprawy oraz w załączonych aktach organu rentowego. Przedmiotowe dokumenty nie były kwestionowane w toku postępowania przez żadną ze stron i pozwalają, zdaniem Sądu Okręgowego, na wydanie prawidłowego rozstrzygnięcia. Jednocześnie Sąd nie dał wiary wnioskodawczyni, jak i świadkowi co do tego, że nie dokonała całkowitej spłaty należności z uwagi na niewiedzę co do wysokości należności, bowiem ta była określona wprost w decyzji i przy dołożeniu należytej staranności, przy uwzględnieniu podnoszonych okoliczności w postaci egzekucji z wynagrodzenia za pracę, ubezpieczona mogła uzyskać wiedzę co do kwoty do zapłaty. Nadto okoliczność ta nie była podnoszona przez wnioskodawczynię ani w odwołaniu ani w treści pisma procesowego. Wnioskodawczyni podnosiła jedynie trudną sytuację materialną. Jednocześnie z wnioskiem o rozłożenie na raty wystąpiła już po upływie 12 miesięcznego terminu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie i jako takie podlega oddaleniu.

W dniu 15 stycznia 2013 roku weszła w życie ustawa z dnia 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz. U. 2012 poz. 1551). Ustawa ta – zwana dalej ustawą abolicyjną – przewiduje możliwość umorzenia składek na ubezpieczenia społeczne, na ubezpieczenie zdrowotne i na Fundusz Pracy oraz odsetek za zwłokę i pozostałych powstałych kosztów (w tym kosztów egzekucyjnych), dla wszystkich osób prowadzących pozarolniczą działalność, które w okresie od dnia 1 stycznia 1999 roku do dnia 28 lutego 2009 roku podlegały obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu oraz wypadkowemu,
z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności i nie opłaciły należnych z tego tytułu składek.

Zgodnie z treścią art. 1 ust. 1 ustawy abolicyjnej, na wniosek osoby podlegającej w okresie od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 28 lutego 2009 roku obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, z późn. zm.):

1) która przed dniem 1 września 2012 r. zakończyła prowadzenie pozarolniczej działalności i nie prowadzi jej w dniu wydania decyzji, o której mowa w ust. 8,

2) innej niż wymieniona w pkt 1

- umarza się nieopłacone składki na te ubezpieczenia za okres od dnia 1 stycznia 1999 roku do dnia 28 lutego 2009 roku oraz należne od nich odsetki za zwłokę, opłaty prolongacyjne, koszty upomnienia, opłaty dodatkowe, a także koszty egzekucyjne naliczone przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego.

W ustępie 2 art. 1 ustawy abolicyjnej przewidziano, że w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy wymienionej w ust. 1, wniosek o umorzenie składa płatnik składek. Natomiast w ustępie 3 art. 1 ustawy abolicyjnej postanowiono, że w przypadku, gdy płatnik, o którym mowa w ust. 2, zakończył prowadzenie pozarolniczej działalności, wniosek o umorzenie składa osoba,
o której mowa w ust. 1.

Zgodnie zaś z dyspozycją ust. 6 art. 1 ustawy abolicyjnej umorzenie należności, o których mowa w ust. 1, skutkuje umorzeniem nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne i na Fundusz Pracy za ten sam okres oraz należnych od nich, za ten sam okres, odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego.

Zgodnie z uregulowaniem art. 1 ust. 8 powołanej ustawy Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje decyzję określającą warunki umorzenia, w której ustala także kwoty należności, o których mowa w ust. 1 i 6, z wyłączeniem kosztów egzekucyjnych.

Warunkiem umorzenia należności, o których mowa w ust. 1 i 6, jest nieposiadanie na dzień wydania decyzji, o której mowa w ust. 13 pkt 1, niepodlegających umorzeniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz na Fundusz Emerytur Pomostowych, za okres od dnia 1 stycznia 1999 r., do opłacenia których zobowiązana jest osoba prowadząca pozarolniczą działalność lub płatnik składek, o którym mowa w ust. 2, oraz należnych od tych składek odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego (ust. 10 ustawy abolicyjnej).

Zgodnie zaś z treścią ust. 11 przywołanej ustawy należności, które nie podlegają umorzeniu, należy uregulować - opłacić w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji o umorzeniu należności.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje decyzję o odmowie umorzenia należności, o których mowa w ust. 1 i 6 - w przypadku niespełnienia warunku, o którym mowa w ust. 10, z uwzględnieniem ust. 7, 11 i 12 (ust. 13 ustawy abolicyjnej).

Wnioskodawczyni wystąpiła z wnioskiem do organu rentowego o umorzenie należności z tytułu nieopłaconych składek w związku z zadłużeniem jako spadkobiercy. Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozpoznając powyższy wniosek wydał zaś decyzję określającą warunki umorzenia, kwotę należności podlegających umorzeniu i okres, za który nieopłacone składki będą mu podlegały, a także składki, które nie podlegają umorzeniu, od której to decyzji wnioskodawczyni nie odwołała się.

W niniejszej sprawie spór polegał na ustaleniu, czy organ rentowy decyzją kończącą postępowanie w przedmiocie złożonego wniosku prawidłowo odmówił wnioskodawczyni umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy.

Z ustalonych okoliczności faktycznych wynika, że ubezpieczona nie uregulowała należności niepodlegających umorzeniu w wyznaczonym terminie, czego w toku postępowania nie zakwestionowała. Jednocześnie nie była to niewielka kwota, a sytuacja ubezpieczonej nie zmieniała się – pozostawała cały czas w trudnej sytuacji w związku z koniecznością spłaty zadłużenia po zmarłym ojcu, a po wydaniu decyzji, w okresie 12 miesięcy nie wystąpiła z wnioskiem o rozłożenie należności na raty.

W tym miejscu wskazać należy, że zgodnie z art. 6 k.c. to na wnioskodawczyni spoczywał ciężar dowodowy w niniejszej sprawie. Oparcie polskiej procedury cywilnej na zasadzie kontradyktoryjności jedynie w wyjątkowych przypadkach dozwala Sądowi na podjęcie czynności mających na celu pobudzenie inicjatywy stron, a zasadą w tym zakresie jest samodzielne dążenie uczestników postępowania do wykazania prawdziwości podnoszonych twierdzeń. Jeżeli twierdzenie istotne dla rozstrzygnięcia nie zostanie udowodnione, to o merytorycznym rozstrzygnięciu sprawy decyduje rozkład ciężaru dowodu. Zatem strona, na której spoczywa ciężar dowodu, ponosi ryzyko ujemnych skutków niedopełnienia swoich obowiązków w tym zakresie. Sąd Okręgowy uznał również, zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 roku, iż nie jest zarówno zobowiązany, jak i uprawniony do przeprowadzenia dochodzenia w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (patrz wyrok SN z dnia 17 grudnia 1996 roku, I CKU 45/96, OSNC 1997/6-7/76). Tymczasem wnioskodawczyni nie wykazała w niniejszym postępowaniu za pomocą dostępnych środków dowodowych, że spełnił w wyznaczonym terminie warunki umorzenia określone w ustawie z dnia 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność.

Podnoszone w toku procesu okoliczności dotyczące stanu rodzinnego i majątkowego wnioskodawczyni, nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia, bowiem winny być podnoszone w momencie wydawania decyzji dotyczącej określającej warunki umorzenia.

Tym samym, w ocenie Sądu brak było podstaw do zastosowania w stosunku do wnioskodawczyni przepisów cytowanej powyżej ustawy abolicyjnej.

W tym stanie rzeczy odwołanie wnioskodawczyni jako niezasadne podlegało oddaleniu, o czym Sąd Okręgowy orzekł w sentencji orzeczenia na postawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

Sąd nie obciążył wnioskodawczyni kosztami zastępstwa procesowego na podstawie art. 102 kpc, mając na względzie wysokość zadłużenia w stosunku do organu rentowego oraz jej aktualną sytuację rodzinną i majątkową.