Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 sierpnia 2019 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych w Ł. odmówił U. K. prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ, powołując się na przepis art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wskazał, że ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33,39 i 40 jeżeli wykazali okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27. Emerytura przysługuje pod warunkiem nie przystąpienia do OFE. Wnioskodawczyni na dzień 31 grudnia 1998 r. na wymagane 15 lat pracy w szczególnych warunkach nie udokumentowała żadnego okresu pracy w szczególnych warunkach. Jednocześnie udowodniła 17 lat, 7 miesięcy i 5 dni okresów składkowych, 2 lata, 7 miesięcy i 20 dni okresów nieskładkowych (łącznie 20 lat, 2 miesiące i 25 dni) ( decyzja k.4 plik III akt ZUS).

Wnioskodawczyni decyzję organu rentowego uznała za krzywdzącą i w dniu 20 sierpnia 2019 roku złożyła odwołanie. Wskazał, że nie zgadza się z decyzja bowiem pracowała w warunkach szczególnych na przędzalni. Niestety zakład pracy już nie istnieje (odwołanie k.3).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, wywodząc jak w uzasadnieniu decyzji (odpowiedź na odwołanie k. 3).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni urodziła się w dniu (...). W dniu 23 lipca 2019 roku wnioskodawczyni złożyła wniosek o emeryturę (wniosek k. 1 – 4 plik III akt ZUS).

W okresie od 6 września 1978 roku do 4 kwietnia 1997 roku (19 lat, 6 miesięcy i 30 dni czyli 19 lat i 7 miesięcy) pracowała w Zakładach (...) w Ł. w pełnym wymiarze czasu pracy. W okresach od 10 marca do 7 listopada 1982 roku ( 7 miesięcy, 29 dni), od 3 maja do 31 sierpnia 1983 roku ( 3 miesiące i 28 dni) i od 20 lipca 1985 roku do 22 lipca 1986 roku ( 1 rok i 3 dni) korzystała z urlopu wychowawczego a w dniach 11 lipca 1975 roku, 18 i 19 listopada 1980 roku z urlopu bezpłatnego ( 3 dni). W dniach 1-4 kwietnia 1997 roku ( 4 dni) była nieobecna w pracy bez usprawiedliwienia. W świadectwie pracy zakład pracy potwierdził, iż w całym okresie zatrudnienia ubezpieczona pracowała w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze (świadectwo pracy k.3 plik I akt ZUS).

Nie otrzymała natomiast świadectwa pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze (okoliczność bezsporna).

Wnioskodawczyni została zatrudniona od 6 września 1978 roku na okres próbny na stanowisku pomocnika w wydziale produkcyjnym ( 7 miesięcy i 27 dni), a następnie od 2 maja 1979 roku na stanowisku prządki, zaś od 8 listopada 1982 roku powierzono jej obowiązki starszej prządki. W angażach i umowach często dopisywano, iż jest to praca w szczególnych warunkach. W związku z ciążą od dnia 1 lipca 1981 roku skierowana została do lekkiej pracy - sortowania cewek. Z uwagi na orzeczenie lekarza miała zostać skierowana do pracy jako retuszer – paczkarz od 1 sierpnia 1996 roku. Jednak wypowiedzenie zmieniające zostało anulowane z uwagi na zgodę lekarza na jej pracę na stanowisku prządki (angaże i umowy – akta osobowe k.21).

Odwołująca pracowała na przędzalni, obsługując maszyny włókiennicze, które produkowały przędzę. Jako pomocnik zajmowała się pomocą prządce. Natykała cewki na wrzeciona i dowoziła surowiec. W zakładzie nie było przestojów (zeznania wnioskodawczyni U. K. e-protokół z 15 X 2010 roku 00:11:21 w zw. z 00:00:52).

Wnioskodawca udokumentował do dnia 1 stycznia 1999 r. 17 lat, 7 miesięcy i 5 dni okresów składkowych, 2 lata, 7 miesięcy i 20 dni okresów nieskładkowych (łącznie 20 lat, 2 miesiące i 25 dni) (okoliczność bezsporna).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych dowodów zarówno w postaci dokumentów jak i osobowych źródeł dowodowych w postaci zeznań wnioskodawczyni, które nie budzą wątpliwości co do ich wiarygodności. Zeznania wnioskodawczyni nie są sprzeczne z treścią innych załączonych do akt sprawy dokumentów (angaży), wzajemnie ze sobą korespondują, chociaż wnioskodawczyni. Dodatkowo podkreślić należy, iż zachowane akta osobowe wnioskodawczyni były bardzo przydatne przy ustalaniu stanu faktycznego, z uwagi na fakt zachowania bardzo wielu źródłowych dokumentów oraz zwyczaj pisemnego potwierdzania wszelkich okoliczności dotyczących pracownika. Dokumenty te potwierdzają fakt pracy wnioskodawczyni w warunkach szczególnych. Okoliczność ta została odzwierciedlona także w świadectwie pracy, w którym cały okres zatrudnienia został do takiej pracy zaliczony. Co prawda ubezpieczona nie przedstawiła żadnych dowodów z zeznań świadków jednak w ocenie sądu, w przypadku pracy w zakładach takich jak (...) charakter pracy na poszczególnych stanowiskach produkcyjnych nie budzi szczególnych wątpliwości. Istotne było jedynie potwierdzenie, że odwołująca pracowała na stanowiskach produkcyjnych uznawanych za stanowiska pracy w szczególnych warunkach.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie i jako takie skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

W myśl art. 184 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 2070), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu 1 stycznia 1999 r. osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet oraz,

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Zaś ust. 2 w/w przepisu stanowi, że emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie z art. 27 w/w, ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949 r. przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki: osiągnęli wiek emerytalny wynoszący co najmniej 60 lat (dla kobiet), oraz mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat (dla kobiet).

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 w/w ustawy, ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 – 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1.

Według treści § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.) za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudniania” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

W świetle § 2 ust. 1 i 2 tegoż rozporządzenia oraz zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym powyższe okoliczności pracownik jest obowiązany udowodnić (por. wyrok SN z 15.12.1997 r. II UKN 417/97 – (...) i US (...) i wyrok SN z 15.11.2000 r. II UKN 39/00 Prok. i Prawo (...)).

W przedmiotowym stanie faktycznym nie budzi wątpliwości fakt, iż wnioskodawczyni spełnia przesłanki ustawowe co do wieku oraz lat okresów składkowych i nieskładkowych oraz nie jest członkiem OFE. W ocenie Sądu wnioskodawczyni spełnia również warunek co do posiadania 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynika jednoznacznie, iż w spornym okresie wnioskodawczyni wykonywała pracę pomocnika na wydziale produkcyjnym i prządki. Wszystkie te pracę zaliczyć należy do prac w warunkach szczególnych. Pomocnicze znaczenie w tym zakresie stanowi wykaz zawarty w załączniku nr 1 do Zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 7 z dnia 7 VI 1987 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu chemicznego i lekkiego ( Dz. Urz. 4/83 poz. 43 ). Stanowiska te wymienione zostały odpowiednio w Dziale VII pkt.1 ppkt. 10 (pomoc w dziale produkcyjnym ) i 9 (przędzarz).

W związku z tym analiza treści wykazu A do powołanego rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. także wskazuje, że stanowiska pracy zajmowane przez wnioskodawczynię należy zakwalifikować do prac wymienionych w pkt. 1 działu VII praca – obróbka surowców włókienniczych. Są to zatem prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Stosownie do § 2 ust. 1 okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. W myśl § 2 ust. 2 okresy takiej pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według określonego wzoru, lub świadectwie pracy.

Regulacja §2, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma jednak zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym zeznaniami świadków (por. uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 r. sygn. III UZP 5/85, uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 r. III UZP 6/84). Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na okoliczność pracy wykonywanej przez ubezpieczoną w szczególnych warunkach dopuścił dowód dokumentów, z zeznań wnioskodawczyni.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznał, że skarżąca nie udowodniła żadnego okresu pracy w warunkach szczególnych, gdyż nie przedłożyła świadectwa pracy w warunkach szczególnych z okresu pracy w Zakładach (...) w Ł.. Świadectwo pracy w warunkach szczególnych jest oczywiście istotnym dowodem na wykonywanie takiej pracy, ale nie jedynym. Materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie budzi wątpliwości, iż odwołująca przez cały okres zatrudnienia i świadczenia pracy wykonywała prace w warunkach szczególnych. Od tego okresu odliczyć należy jedynie okresy urlopów wychowawczych, bezpłatnych, dni nieusprawiedliwionej nieobecności a także oddelegowania do lekkiej pracy w okresie ciąży. W tym ostatnim przypadku nie ustalono dokładnie okresu oddelegowania, ale nie mógł on być dłuższy niż okres ciąży czyi 9 miesięcy. Nawet jednak przy odliczeniu tych wszystkich okresów ( 2 lata i 6 dni + max 9 miesięcy) wnioskodawczyni posiada wymagany 15 letni okres pracy w warunkach szczególnych. Cały bowiem okres pracy to 19 lat i 7 miesięcy.

Co prawda, otrzymane przez wnioskodawczynię świadectwa pracy, w tym w warunkach szczególnych, nieco inaczej opisywały stanowiska zajmowane przez ubezpieczoną, ale materiał dowodowy zgromadzony w sprawie pozwala na jednoznaczne stwierdzenie, że stanowiska przez nią faktycznie zajmowane również stanowiły pracę w warunkach szczególnych.

Ponadto z materiału tego wynika także, że wnioskodawczyni pracowała na tych stanowiskach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

A zatem w przedmiotowej sprawie wnioskodawczyni w sposób niewątpliwy wykazała przed Sądem, że przepracowała ponad 15 lat w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Na mocy art. 129 ust. 1 ustawy świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Wnioskodawczyni złożyła wniosek w dniu 23 lipca 2019 roku, zaś urodziła się (...), a zatem wszelkie ustawowe przesłanki spełniła od dnia złożenia wniosku.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc, zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawczyni prawo do emerytury od dnia 1 lipca 2019 r.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego wraz z aktami rentowymi.

29 X 2020 roku.