Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 258/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego we Wrześni z 23 grudnia 2019 roku, sygn. akt II K 493/18

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny – oskarżyciel subsydiarny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia mających wpływ na treść wyroku, polegający na przyjęciu przez Sąd I instancji, że I. L. swoim zachowaniem polegającym na zbyciu nieruchomości w C. nr 26 w chwili prowadzonego postępowania egzekucyjnego o sygn. KM(...) przez komornika działającego przy Sądzie Rejonowym we Wrześni nie wyczerpała znamion czynu zabronionego z art. 300 § 2 kk, podczas gdy prawidłowa ocena zgromadzonych dowodów prowadzi do wniosków przeciwnych. Zarzut dotyczy wyłącznie czynu zarzucanego oskarżonej w pkt V aktu oskarżenia.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut był niezasadny gdyż apelujący nie wykazał aby Sąd Rejonowy popełnił błędy dokonując ustaleń faktycznych i to takich, które miałyby istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Prokurator sporą część wniesionego środka odwoławczego poświęcił na przypomnienie okoliczności faktycznych, które w sprawie były bezsporne. Mianowicie, przypominał podjęte przez oskarżoną działania skutkujące sprzedażą nieruchomości w C. w czasie prowadzonej egzekucji komorniczej z tego jej składnika majątku. Według skarżącego była to forma ucieczki z majątkiem, z pokrzywdzeniem wierzycielki D. P.. Tymczasem zbadanie wszystkich okoliczności faktycznych i prawnych w tej sprawie prowadziło do wniosku zgodnego ze stanowiskiem Sądu I instancji, że oskarżona swym zachowaniem nie wyczerpała wszystkich znamion decydujących o bycie występku z art. 300 § 2 kk.

Po pierwsze chodzi o brakujący zamiar sprawczy. W przypadku zarzucanego oskarżonej występku z art. 300 § 2 kk, które jest przestępstwem kierunkowym, do jego popełnienia konieczne jest wykazanie, że sprawca działał w zamiarze bezpośrednim. Konstrukcja przestępstwa określonego w art. 300 § 2 kk zakłada, że sprawca traktuje udaremnienie lub uszczuplenie zaspokojenia swojego wierzyciela jako środek do osiągnięcia założonego celu, jakim jest udaremnienie wykonania orzeczenia sądu lub innego organu państwowego.

Prokurator w apelacji podjął próbę zdyskwalifikowania wyjaśnień oskarżonej, która twierdziła, że celem zbycia przedmiotowej nieruchomości nie było pokrzywdzenie wierzycielki – siostry D. P., a dążenie do restrukturyzacji długów (upadłości konsumenckiej). Skarżący stwierdził, że wyjaśnienia oskarżonej nie zostały należycie zweryfikowane. Sąd Okręgowy nie podzielił stanowiska apelującego w tym zakresie, uznając, że w postępowaniu dowodowym wyjaśnienia I. L. podlegały możliwie szerokiej weryfikacji i nie zostały zdyskwalifikowane, choć należało podzielić czujność apelującego wobec tego rodzaju dyspozycji poważnie zadłużonego majątku I. L. oraz rzeczywistych intencji jej działań. Natomiast komornik B. O. słuchana w charakterze świadka nie pamiętała czynności egzekucyjnych dokonywanych z udziałem oskarżonej i w związku z tym jej zeznania nie zaprzeczały wyjaśnieniom oskarżonej, że według pozyskanych informacji, w tym od komornika, zbycie nieruchomości nie będzie miało wpływu na zaspokojenie wierzycieli hipotecznych i siostry D.. Podobne informacje miały pochodzić od M. K. nabywającego nieruchomość w imieniu Spółki z o.o. (...) W związku z tym, że odpowiednio szeroko podjęte przez Sąd Rejonowy próby przesłuchania w/wym jako świadka, okazały się nieskuteczne (k. 849 i 860), bezpodstawne były zarzuty apelującego w tym zakresie. Zwłaszcza, że skarżący nie wykazał aby po stronie Sądu I instancji powstały określone zaniedbania procesowe. Poza tym, Sąd Okręgowy zwraca uwagę, że de facto prokurator nie kwestionował tej okoliczności faktycznej, że owa sprzedaż nieruchomości obciążonej hipoteką umowną oraz hipotekami przymusowymi, z wpisanymi w księdze wieczystej ostrzeżeniami o egzekucjach prowadzonych m.in. na wniosek pokrzywdzonej D. T., nie była przeszkodą do prowadzenia dalszych działań egzekucyjnych wobec tej nieruchomości. Zgodnie z bowiem z przepisem art. 930 § 1 kpc, rozporządzenie nieruchomością po jej zajęciu nie ma wpływu na postępowanie egzekucyjne i jest bezskuteczne wobec wierzycieli uczestniczących w postępowaniu egzekucyjnym. Jest zaś bezspornym, że D. P. (obecne nazwisko) w dniu zbycia rzeczonej nieruchomości w C., tj. 31 marca 2017 r. była wierzycielką oskarżonej, z prowadzoną z jej wniosku egzekucją komorniczą przez komornika przy Sądzie Rejonowym we Wrześni pod sygn. KM (...). W ocenie Sądu odwoławczego o przestępczym zamiarze oskarżonej nie stanowiły również takie wskazywane przez apelującego okoliczności jak zerwany kontakt z pokrzywdzoną siostrą po zaciągnięciu u niej długu, czy brak działań do ugodowego załatwienia sprawy. Pierwsza jest zrozumiała ze względów czysto międzyludzkich, a co do drugiej sytuacji to wręcz można stwierdzić, że przeczy jej materiał dowodowy, bowiem z akt komorniczych (sygn. KM (...)) wynika, że oskarżona zwracała się do komornika z propozycją spłat ratalnych w zamian za zawieszenie egzekucji z nieruchomości ale nie otrzymała odpowiedzi. Warto na koniec wskazać, że już w czasie toczącego się przed Sądem Rejonowym procesu karnego oskarżona wykazała, że dobrowolnie spłaca należność wobec D. P., a w postępowaniu apelacyjnym kolejne wpłaty od oskarżonej przedłożył obrońca (k. 973-976). Reasumując, brak było racjonalnych powodów aby kwestionować wyjaśnienia oskarżonej, w których zaprzeczała, że poprzez sprzedaż zajętej nieruchomości w C. zamierzała ustrzec się przed możliwością zaspokojenia roszczeń siostry.

Drugim zaś brakującym elementem, dekompletującym wypełnienie znamion występku z art. 300 § 2 kk w kontrolowanym wypadku był, wskazany przez Sąd Rejonowy, brak skutku czynności sprawczej oskarżonej w postaci co najmniej uszczuplenia zaspokojenia wierzycielki D. P.. Sąd Rejonowy w pełni poprawnie przeanalizował ten element stanu faktycznego, dochodząc do słusznego wniosku, że zbycie nieruchomości przez oskarżonąI. L. nie spowodowało negatywnych następstw w postępowaniu egzekucyjnym, ze szkodą dla D. P.. W orzecznictwie ugruntowany jest pogląd, że jeżeli czynność rozporządzająca zajętym mieniem dłużnika nie miała realnego wypływu na zaspokojenie wierzyciela, to nawet gdyby wypełnione były pozostałe znamiona omawianego tu występku (podmiot, znamiona określające czynność sprawczą, przedmiot bezpośredniego działania) brak znamienia skutku w postaci udaremnienia lub uszczuplenia zaspokojenia wierzyciela powoduje, że nie można uznać, że doszło do popełnienia przestępstwa określonego w art. 300 § 2 ( wyrok Sądu Najwyższego z 3 lipca 2007 r., II KK 336/06, LEX nr 299185, wyrok Sądu Najwyższego z 27 lutego 2002 r., V KKN 83/00, LEX nr 53056, wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 22.12.2016 r., II AKa 372/16, LEX nr 2310600) . Przestępstwo z art. 300 § 2 jest bowiem przestępstwem materialnym. Innymi słowy, czynności wykonawcze dłużnika muszą doprowadzić zawsze do „zubożenia" jego aktywów i co najmniej zmniejszenia możliwości całkowitego zaspokojenia wierzyciela ( Kodeks karny. Komentarz pod red. Konarska-Wrzosek V., Lach A., Lachowski J., Oczkowski T., Zgoliński I., Ziółkowska A.). Jak zasadnie i zgodnie z wynikami postępowania dowodowego przyjął Sąd I instancji, zbycie nieruchomości przez oskarżoną nie miało wpływu na prowadzone w tym zakresie postępowanie egzekucyjne, a nabywca - Spółka z o.o. (...)z W. stała się dłużnikiem rzeczowym w tym postępowaniu komorniczym. W efekcie, nieruchomość została skutecznie zlicytowana w dniu 19 czerwca 2017 r. i ostatecznie przysądzona została własność nabywcy M. P. (teść wierzycielki). Żadnych zastrzeżeń faktycznych ani prawnych Sąd Okręgowy nie zgłasza także do tych rozważań Sądu I instancji, w których organ ten wskazuje na ustaloną przepisami prawa kolejność zaspokajania wierzycieli uczestniczących w egzekucji (art. 1025 kpc). Ta okoliczność miała zresztą charakter poboczny, ukazywała jednak głębokość stanu zadłużenia oskarżonej i liczbę jej wierzycieli.

Podsumowując, zgłoszony zarzut apelacyjny nie przekonał Sądu II instancji aby Sąd Rejonowy przeprowadził niepełne postępowanie dowodowe (błąd „braku”), czy też aby ze zgromadzonych dowodów wyciągnął nieprawidłowe wnioski co do przestępczych zamiarów oskarżonej w zakresie zarzucanego jej przestępstwa z art. 300 § 2 kk. Prokurator nie przedstawił też Sądowi odwoławczemu żadnej konstruktywnej koncepcji, która przy ponownym rozpoznaniu sprawy przez Sąd I instancji miałaby doprowadzić do wykazania sprawstwa i zawinienia oskarżonej I. L.. Nie każde zatem zbycie zajętego majątku stanowi przestępstwo z art. 300 § 2 kk, a tak wydaje się sądzić, mocno upraszczając problem oskarżyciel publiczny składający apelację w tej sprawie.

Wniosek

Wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku w zakresie uniewinnienia oskarżonej od popełnienia czynu z art. 300 § 2 kk i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Sąd odwoławczy nie podzielił stanowiska oskarżyciela publicznego uznając, że nie wykazał skutecznie aby Sąd I instancji popełnił błędy ustalając stan faktyczny, wybiórczo ukazywał materiał dowodowy chcąc wykazać, że oskarżona działała w celu udaremnienia zaspokojenia wierzycielki – D. P.. Natomiast wszechstronna, a przy tym w pełni obiektywna analiza zachowania oskarżonej nie dawała powodów aby kwestionować ustalenia Sądu Rejonowego, które legły u podstaw wyroku uniewinniającego.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zaskarżony wyrok został utrzymany w mocy w zaskarżonej części, tj. w zakresie uniewinnienia oskarżonej od popełnienia przestępstwa z art. 300 § 2 kk, o czym orzeczono w pkt 2 wyroku Sądu II instancji. Nie dostrzegając przesłanek procesowych z art. 439 i 440 kpk, kontrola odwoławcza ograniczona została do ram wniesionej apelacji, tj. do części uniewinniającej wyroku, bez konieczności ingerencji w jego niezaskarżoną część skazującą.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Sąd Rejonowy przeprowadził postępowanie dowodowe w pełni prawidłowo, a ze zgromadzonego materiału wyciągnął właściwe wnioski. Jednocześnie apelacja w przeważającej mierze opierała się na gołosłownej polemice z ustaleniami Sądu I instancji, w związku z czym nie została uwzględniona.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Pkt 1

Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok, w części objętej apelacją prokuratorską wyłącznie w zakresie orzeczenia o kosztach. Okazało się to konieczne gdyż Sąd Rejonowy w pkt 7 zasądził od oskarżonej na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe z powołaniem na art. 627 kpk. Zdecydował, że w części skazującej koszty te ponosi oskarżona. Orzeczenie to było zatem niepełne, gdyż nie zawierało rozstrzygnięcia o kosztach w części uniewinniającej od przestępstwa z pkt V, tj. występku z art. 300 § 2 kk. Zgodnie zaś z art. 630 kpk w sprawach z oskarżenia publicznego, jeżeli oskarżonego nie skazano za wszystkie zarzucane mu przestępstwa, wydatki związane z oskarżeniem w części uniewinniającej lub umarzającej postępowanie ponosi Skarb Państwa. Dlatego też Sąd II instancji z urzędu uzupełnił orzeczenie o kosztach poprzez zapis, że w części uniewinniającej wydatkami wchodzącymi w skład kosztów sądowych zostaje obciążony Skarb Państwa. Powyższe dodatkowe rozstrzygnięcie będzie zaś uwzględniane przy kwotowym ustalaniu wydatków w sprawie w trybie art. 626 § 2 kpk, gdyż w zaskarżonym wyroku te należności nie zostały wyliczone. Ewentualne zatem wydatki, które były związane wyłącznie z zarzutem z art. 300 § 2 kk, powinny obciążać Skarb Państwa.

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Pkt 3

Na podstawie art. 636 § 1 kpk kosztami postępowania odwoławczego obciążono Skarb Państwa, według zasady, że w sprawach z oskarżenia publicznego, w razie nieuwzględnienia środka odwoławczego wniesionego wyłącznie przez oskarżyciela publicznego - koszty procesu za postępowanie odwoławcze ponosi Skarb Państwa.

7.  PODPIS

Hanna Bartkowiak