Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IX Ka 205/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie z dnia 28 listopada 2019 roku, sygn. akt VIII K 561/19

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Rażąca niewspółmierność (tj. surowość) orzeczonej wobec oskarżonego O. P. kary łącznej pozbawienia wolności z zastosowaniem zasady kumulacji - w wymiarze 9 miesięcy.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zastrzeżenia apelującego odnoszące się do niewspółmierności kary łącznej wymierzonej oskarżonemu przez sąd I instancji należy uznać za niezasadne. Zarzut rażącej niewspółmierności (surowości) kary może być podstawą do zmiany bądź uchylenia zaskarżonego orzeczenia wtedy, gdy dysproporcja między zastosowaną sankcją, a tą, jaka byłaby zdaniem skarżącego i sądu odwoławczego odpowiednia, nie dałaby się zaakceptować / por. wyrok SN z dnia 18 listopada 2014 r., sygn. SNO 55/14, Legalis nr 1157793/. W takich zaś kategoriach nie sposób postrzegać kary łącznej wymierzonej oskarżonemu.

Lektura uzasadnienia skarżonego orzeczenia przekonuje, że orzekając o wymiarze kar jednostkowych, jak i kary łącznej sąd miał na uwadze wszystkie okoliczności, które zgodnie z art. 53 § 1 i § 2 k.k. oraz art. 85 § 1 k.k. i art. 86 § 1 k.k. mają wpływ na ich wymiar. Jak wynika z pisemnych motywów wyroku, Sąd Rejonowy uwzględnił zarówno stopień winy i społecznej szkodliwości zarzucanych oskarżonemu czynów, jego sposób działania, ujemne następstwa czynów, sposób życia oskarżonego przed popełnieniem zarzucanych mu przestępstw, jak też jego postawę zaprezentowaną w toku postępowania - fakt przyznania się do popełnienia czynów, wyrażoną skruchę oraz współpracę z organami procesowymi przejawiającą się w zdaniu obszernej relacji z przebiegu zdarzeń (na które to okoliczności łagodzące zwrócił uwagę obrońca w uzasadnieniu apelacji). W odniesieniu zaś do wymiaru kary łącznej zwrócono uwagę na łączność przedmiotową i bliskość czasową przypisanych czynów oraz kwestię prewencji ogólnej i szczególnej.

W realiach niniejszej sprawy zastosowanie przez sąd orzekający w I instancji zasady kumulacji nie stwarza w ocenie sądu odwoławczego podstaw do twierdzeń o rażącej niewspółmierności orzeczonej kary łącznej. Zważyć bowiem należy, iż za każdy z przypisanych oskarżonemu O. P. trzech czynów wymierzył mu karę 3 miesięcy pozbawienia wolności, które to kary następnie połączył i orzekł karę łączną w wymiarze 9 miesięcy. Przestępstwa te wypełniały znamiona czynów opisanych w treści art. 270 par 1 k.k. (zagrożonego między innymi karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat) oraz art. 272 k.k. (zagrożonego karą pozbawienia wolności do lat 3). Zważyć zatem należy, że każda z kar jednostkowych orzeczona została w wymiarze zbliżonym do dolnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego za omawiane przestępstwa. Dlatego też, w ocenie sądu odwoławczego, okoliczności podniesione przez obrońcę zostały uwzględnione przy wymiarze kary w bardzo szerokim zakresie, w związku z czym dalsze kształtowanie sytuacji prawnej oskarżonego na jego korzyść, poprzez orzeczenie kary łącznej w oparciu o zasadę asperacji, a co za tym idzie, dalsze obniżanie wymiaru orzeczonej wobec niego kary, byłoby nieuzasadnione, biorąc pod uwagę realia niniejszej sprawy.

Obrońca oskarżonego w zarzutach apelacji podniósł kwestię niewspółmierności tej kary, pomijając ocenę wymiaru kar jednostkowych. Jednakże w uzasadnieniu zwrócił uwagę na okoliczności osobiste oskarżonego, które winny podlegać uwzględnieniu przy zastosowaniu ogólnych dyrektyw wymiaru kary. Sąd odwoławczy podziela takie spojrzenie na problematykę kary łącznej, albowiem w judykaturze wskazuje się na jej specyficzną formę ze względu na obowiązywanie zarówno ogólnych dyrektyw wymiaru kary określonych w art. 53 k.k. i następnych, jak również dyrektyw szczególnych odnoszących się do kary łącznej, opisanych w art. 85 k.k. i następnych / patrz: Nauka o karze. Sądowy wymiar kary, pod red. T. Kaczmarka, C.H. Beck 2017, s. 609/. Przy rozstrzyganiu o karze łącznej można więc wyszczególnić dwa etapy, z których pierwszy odnosi się do wymiaru kary na poziomie kar jednostkowych, orzekanych za pozostające w zbiegu przestępstwa, jak i budowanej na ich podstawie kary łącznej / patrz: Nauka o karze. Sądowy wymiar kary, pod red. T. Kaczmarka, C.H. Beck 2017, s. 592-593/. Nie jest wobec powyższego słusznym stwierdzenie, iż okoliczności przytoczone przez obrońcę oskarżonego O. P. w uzasadnieniu apelacji nie zostały uwzględnione przy orzekaniu wobec niego łącznej kary 9 miesięcy pozbawienia wolności, albowiem jak podkreślono powyżej, wykazane to zostało w treści uzasadnienia wyroku, a którą to argumentację sąd odwoławczy w pełni podziela. Wprawdzie sąd orzekający w I instancji wyszczególnił te okoliczności analizując kwestię wymiaru kary za poszczególne czyny, nie odnosząc się do nich uzasadniając wymiar kary łącznej, ale nie może pozostać niezauważonym, iż orzekając karę łączną zastępującą w istocie wcześniej orzeczone kary jednostkowe zastosował formę prawnokarnej reakcji na wielość popełnionych przez tego samego sprawcę, pozostających w zbiegu przestępstw, podsumowując całokształt jego działalności przestępczej.

Sąd zważył, iż w odniesieniu do O. P. oraz popełnionych przez niego czynów zachodzi tożsamość podmiotowa i bliski związek przedmiotowy oraz czasowy. Nie można jednak pominąć okoliczności stopnia zawinienia oskarżonego, który sąd I instancji słusznie uznał za wysoki. Ponadto, zastosowanie zasady kumulacji przy orzekaniu kary łącznej w oparciu o kary orzeczone za poszczególne czyny przypisane oskarżonemu uzasadnia w ocenie sądu stopień społecznej szkodliwości tych zachowań. Należy zwrócić uwagę, iż przepisy, których naruszenia dopuścił się O. P., chronią dobro powszechne, jakim jest wiarygodność dokumentów, a w konsekwencji i pewność obrotu prawnego. Posługiwanie się przez niego sfałszowanymi dokumentami wobec różnych podmiotów, w tym przed notariuszem, czy sądem, w celu uzyskania dokumentów mających określone znaczenie w obrocie prawnym świadczy o wielokierunkowości jego działań, przemyślanym charakterze podjętych działań, jako elementów ustalonego planu oraz uczynieniu z takiej postawy sposobu na funkcjonowanie w przestrzeni publicznej. Ponadto, wobec oskarżonego orzeczony był do maja 2019 roku zakaz wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a więc zdobycie fałszywych dokumentów, pozwalających na obejście tego zakazu, świadczy o braku poszanowania dla polskiego porządku prawnego oraz podporządkowania się decyzji organów władzy państwowej. Taka postawa zasługuje na potępienie, również mając na uwadze cele, jakie kara ma odnieść w stosunku do kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Powyższe znalazło odzwierciedlenie w sankcji karnej wymierzonej O. P. przez sąd I instancji. Podkreślenia wymaga, że popełnienie kilku takich przestępstw w sposób istotny przemawia za orzeczeniem kary łącznej surowszej, niż wynikałoby to z dyrektywy absorpcji, a nawet za odwołaniem się do dyrektywy kumulacji. Ratio legis instytucji kary łącznej nie polega co do zasady na tworzeniu korzystniejszej sytuacji prawnej dla skazanego. Żaden przepis prawa materialnego ani procesowego nie nakłada na sąd takiego obowiązku / por. wyrok SA w Białymstoku z dn. 07.11.2018 r., II AKa 156/18, LEX nr 2630429/.

Odnosząc się do podniesionej przez obrońcę kwestii braku świadomości O. P., że składanie na dokumentach podpisu o treści (...), stanowi przestępstwo, wskazać należy na jej niezasadność w ocenie sądu. Twierdzeniom obrońcy przeczy całokształt zachowań oskarżonego. Przyjęcie przez niego fałszywej tożsamości było sposobem na dostanie się na terytorium Polski i podejmowanie czynności o znaczeniu prawnym, co byłoby niemożliwe, gdyby posługiwał się własnymi danymi osobowymi. Dla przyjęcia bezprawności czynu wystarczy ustalenie, że sprawca uświadamiała sobie, iż czynem swym naruszył przewidzianą regułę postępowania, do której był zobowiązany, co w przypadku O. P. bez wątpienia miało miejsce.

Sąd uznał za niezasadny zarzut obrońcy dotyczący przewlekłości postępowania sądowego, która doprowadzić miała do stosowania tymczasowego aresztowania wobec oskarżonego przez okres dłuższy, niż wymiar kary łącznej wskazany przy skorzystaniu z instytucji dobrowolnego poddania się karze. W ocenie sądu odwoławczego argument ten nie może się ostać po pierwsze, z uwagi na szerokie zastosowanie przy wymiarze kar jednostkowych okoliczności na korzyść oskarżonego, o czym obszernie pisano w uzasadnieniu wyroku. Kwestia środka zapobiegawczego pozostawała zatem bez znaczenia dla przyjęcia zasady kumulacji przy orzekaniu kary łącznej, szczególności wobec faktu, iż postanowieniem sądu I instancji tymczasowe aresztowanie stosowane było wobec oskarżonego do listopada 2019 roku, również z uwagi na realne możliwości rozpoznania sprawy i wydania orzeczenia końcowego. Po drugie, od chwili wpłynięcia aktu oskarżenia do sądu (tj. od dnia 6 sierpnia 2019 roku) do dnia wydania wyroku (tj. 28 listopada 2019 roku) minął okres niespełna 4 miesięcy. O przewlekłości postępowania sądowego można mówić w przypadku wielomiesięcznej bezczynności sądu polegającej na niewyznaczaniu rozprawy.

Również okoliczność braku zatarcia uprzedniego skazania z uwagi na niemożność wykonania kary grzywny nie może przemawiać za obniżeniem wymiaru kary łącznej orzeczonej wobec O. P.. Dotychczasowa niekaralność jako okoliczność łagodząca może zostać uznana jako przejaw pozytywnego stosunku oskarżonego do dyscypliny społecznej w zakresie przestrzegania prawa. Takim przejawem może być również postawa osoby, która była uprzednio karana, jednakże doświadczenie to wpłynęło na korzystną zmianę jego postępowania, przejawiającą się w zaniechaniu łamania norm prawnych. Oskarżony O. P. (2) mimo uprzedniej karalności, zdecydował się na ponowne naruszenie porządku prawnego, natomiast okoliczność złej sytuacji majątkowej, która uniemożliwiła wcześniejsze zatarcie tego skazania, w żadnej mierze nie może przemawiać na korzyść oskarżonego.

Reasumując, rozmiary orzeczonych kar jednostkowych oraz kary łącznej są adekwatne do stopnia winy oskarżonego oraz społecznej szkodliwości popełnionego przez niego czynu, a także uwzględniają pozostałe przesłanki określone w przepisach kodeksu karnego. Sąd odwoławczy nie znalazł podstaw do ingerencji w ich wymiar.

Wniosek

Zmiana wyroku poprzez wymierzenie łagodniejszej kary łącznej, tj. w wysokości 7 miesięcy pozbawienia wolności, ewentualnie 8 miesięcy pozbawienia wolności.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zarzuty podniesione przez skarżącego w wywiedzionym środku odwoławczym okazały się bezzasadne. Wymierzona oskarżonemu kara jest adekwatna do stopnia winy i społecznej szkodliwości przypisanego mu czynu, uwzględnia wszystkie okoliczności przemawiające na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego oraz realizuje cele w zakresie prewencji szczególnej i ogólnej. Ponadto, jej wymiar w niewielkim stopniu odbiega od wnioskowanego przez obrońcę w toku niniejszego postępowania.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zaskarżony wyrok został utrzymany w mocy w całości.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Apelacja obrońcy, zmierzająca do zmiany zaskarżonego wyroku, nie zasługiwała na uwzględnienie. Sąd Okręgowy, kontrolując zaskarżone orzeczenie, nie stwierdził również zaistnienia uchybień skutkujących koniecznością jego uchylenia lub zmiany niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2

Apelacja okazała się niezasadna, zatem zgodnie z przepisem art. 636 § 1 kpk koszty procesu za postępowanie odwoławcze Sąd zasądził od oskarżonego, ustalając wchodzącą w ich skład opłatę na podstawie art. 8 w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (t.j. Dz. U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223 ze zm.).

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie z dn. 28 listopada 2019 r. sygn. akt VIII K 561/19 – w zakresie kary

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana