Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 września 2019 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 sierpnia 2019 r. w G.

sprawy z powództwa Towarzystwa (...) Sp. z o.o. spółki komandytowo – akcyjnej z siedzibą w G.

przeciwko R. W.

o wydanie nieruchomości

I.  nakazuje pozwanemu R. W., aby wydał powodowi Towarzystwu (...) Sp. z o.o. spółce komandytowo – akcyjnej z siedzibą w G. część nieruchomości stanowiącej działkę gruntu nr (...) położoną w G. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczystą nr (...) oznaczonej kolorem niebieskim oraz literą A na mapie do celów sądowych (karta 234 akt sprawy), sporządzonej przez uprawnionego geodetę M. S., którą czyni integralną częścią niniejszego orzeczenia oraz nakazuje pozwanemu usunięcie znajdującego się na tej nieruchomości ogrodzenia pomiędzy znakami granicznymi nr 20 i 22 oznaczonymi na tej mapie w terminie 14 dni od uprawomocnienia się niniejszego wyroku;

II.  zasądza od pozwanego R. W. na rzecz powoda Towarzystwa (...) Sp. z o.o. spółki komandytowo – akcyjnej z siedzibą w G. kwotę 3.445 zł (trzy tysiące czterysta czterdzieści pięć złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

III.  nakazuje ściągnąć od pozwanego R. W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gdyni kwotę 1.726,49 zł (jeden tysiąc siedemset dwadzieścia sześć złotych 49/100) tytułem nieuiszczonych kosztów procesu.

Sygnatura akt: I C 834/16

UZASADNIENIE

Powód Towarzystwo (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowo – akcyjna z siedzibą w G. wniosło pozew przeciwko R. W. o nakazanie pozwanemu wydania powodowi części nieruchomości stanowiącej własność powoda tj. działki nr (...) położonej w G. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczystą nr (...) w terminie 14 dni od uprawomocnienia się wyroku oraz o nakazanie pozwanemu usunięcia znajdującego się na tej nieruchomości ogrodzenia.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż jest właścicielem nieruchomości położonej w G. przy ul. (...) składającej się m.in. z działki nr (...) (poprzednio nr 834/3), dla której Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczystą nr (...). Z kolei pozwany jest właścicielem nieruchomości składającej się z działki nr (...) (poprzednio 821/3) położonej w G. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczystą nr (...). Nieruchomość pozwanego styka się od strony północnej z działką powoda. Jak wywodzi strona powodowa w protokole odszukania/wznowienia znaków granicznych stwierdzono, że pozwany użytkuje 60 m ² działki powoda nr (...), a ogrodzenie oddzielające nieruchomości jest usytuowanie niezgodnie z przebiegiem granicy. Pismem z dnia 29 marca 2016r. powód wezwał pozwanego do usunięcia ogrodzenia oraz do opuszczenia zajmowanej przez niego bez podstawy prawnej części nieruchomości powoda. W odpowiedzi pismem z dnia 21 kwietnia 2016r. pozwany nie uznał żądań powoda.

(pozew k. 2-5)

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości. Pozwany podniósł zarzut zasiedzenia części nieruchomości, której wydania żąda powód, wskazując, iż on oraz jego poprzednicy prawni, w tym E. S. i I. K., władali nieprzerwanie przedmiotową częścią nieruchomości przez okres ponad 30 lat poczynając najpóźniej od dnia 20 sierpnia 1984r. Pozwany wskazał, iż korzysta i korzystał z nieruchomości powoda w zakresie odpowiadającym treści prawa własności a poprzednicy prawni powoda i sam powód zostali wyzuci z posiadania części tej działki w 1984r., kiedy poprzednik prawny pozwanego I. K. wybudował istniejące do dziś ogrodzenie swojej nieruchomości. Pozwany podniósł również, iż pomimo ujawnienia faktu posiadania przez poprzednika prawnego pozwanego spornej części nieruchomości w trakcie postępowania rozgraniczeniowego, co miało miejsce w 2001r., powód nie wezwał poprzednika prawnego pozwanego do jej wydania niezwłocznie ani nie wystąpił z powództwem windykacyjnym. Pozwany wskazał także, iż możliwe jest posiadanie nieruchomości jako posiadacz, któremu przysługuje prawo użytkowania wieczystego, które ma charakter posiadania zależnego w zakresie tego prawa, a sąsiedniej nieruchomości (przyłączonej) jako posiadacz samoistny, a więc odpowiadającego prawu własności. Pozwany zwrócił również uwagę na domniemanie prawne z art. 339 kc, które dotyczy także posiadania poprzedniego posiadacza.

(pismo procesowe z dnia 27 listopada 2016r. k. 49-50v)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Na mocy umowy z dnia 20 sierpnia 1984r. sporządzonej w formie aktu notarialnego przez notariusza K. K. (rep. A 4989/1984) Skarb Państwa oddał I. K. i H. K. w użytkowanie wieczyste działki nr (...) o łącznym obszarze 568 m ² na okres 99 lat w celu wzniesienia domu jednorodzinnego, którego budowa powinna rozpocząć się w ciągu 2 lat a zakończyć w terminie 4 lat, licząc od dnia zawarcia umowy. Zgodnie z umową użytkownicy wieczyści uiścili opłatę za cały okres użytkowania wieczystego.

(dowód: umowa użytkowania wieczystego rep. A 4989/1984 k. 1 akt księgi wieczystej nr (...))

Na mocy umowy zamiany zawartej w dniu 28 czerwca 1993r. przed notariusz H. W. (rep. A 6466/1992) I. i H. małżonkowie K. przenieśli na R. i B. małżonków B. prawo użytkowania wieczystego nieruchomości składającej się z działek nr (...).

(dowód: umowa zamiany z dnia 28 czerwca 1993r. k. 12-14 akt księgi wieczystej nr (...))

Na mocy umowy sprzedaży zawartej w dniu 29 listopada 1994r. przed notariusz H. W. (rep. A 14367/1994) R. i B. małżonkowie B. sprzedali na rzecz E. S. udział wynoszący ½ części w prawie użytkowania wieczystego ww. nieruchomości.

(dowód: umowa sprzedaży z dnia 29 listopada 1994r. k. 23-24v akt księgi wieczystej nr (...))

Na podstawie umowy z dnia 20 grudnia 1994r. zawartej przed notariusz H. W. (rep. A 15492/1994) R. i B. małżonkowie B. oraz E. S. znieśli współużytkowanie wieczyste ww. nieruchomości, w ten sposób, że małżonkowie B. nabyli prawo użytkowania wieczystego działki nr (...) zabudowanej domem typu „bliźniak”, zaś E. S. nabyła prawo użytkowania wieczystego działki nr (...) także zabudowanej domem typu „bliźniak”. Działki nr (...) o powierzchni 272 m ² i nr 821/3 o powierzchni 296 m ² powstały ze scalenia i podziału działek nr (...).

(dowód: umowa zniesienia współużytkowania wieczystego z dnia 20 grudnia 1994r. k. 30-32 akt księgi wieczystej nr (...))

Decyzją z dnia 7 kwietnia 1999r. Prezydent Miasta G. orzekł o przekształceniu prawa użytkowania działki (...) w prawo własności.

(dowód: decyzja nr (...) z dnia 7 kwietnia 1999r. k. 8 akt księgi wieczystej nr (...))

Na mocy umowy sprzedaży zawartej w dniu 26 kwietnia 1995r. (rep. A 4655/1995) R. i B. małżonkowie B. sprzedali na rzecz J. i A. małżonków Z. prawo użytkowania wieczystego działki nr (...) zabudowanej domem typu „bliźniak”.

(dowód: umowa sprzedaży z dnia 26 kwietnia 1995r. k. 37-38 akt księgi wieczystej nr (...))

W 1996r. na działce będącej wówczas w użytkowaniu wieczystym małżonków J. i A. Z. (1) geodeta wykonywał czynności geodezyjne (wbijał słupki). Wówczas A. Z. (2) i E. S. stwierdzili, że istnieje problem z granicami działek. Na początku XXI w. A. Z. (1) prowadził ze Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo – Kredytową im. F. S. z siedzibą w G. rozmowy dotyczące zawarcia ugody.

(dowód: zeznania świadka A. Z. (1) płyta CD k. 156)

W nieustalonej dacie E. S. otrzymała wezwanie od (...) im. (...) z siedzibą w G. do opuszczenia części zajmowanej działki, po czym udała się do siedziby poprzednika prawnego powoda celem wyjaśnienia sprawy. Przed sprzedażą nieruchomości pozwanemu, E. S. otrzymała kolejne pismo z żądaniem opuszczenia części zajmowanej nieruchomości powoda. E. S. wówczas zaproponowała, że odkupi sporny fragment działki powoda.

(dowód: zeznania świadka K. W. (1) płyta CD k. 109, zeznania świadka E. S. płyta CD k. 146)

W dacie zakupu działki przez E. S. na nieruchomości było już posadowione obecne ogrodzenie drewniane na betonowej podmurówce, usytuowane na górze skarpy.

(dowód: zeznania świadka E. S. płyta CD k. 146)

Na mocy umowy sprzedaży zawartej w dniu 29 maja 2014r. (rep. A 3166/2014) E. S. sprzedała na rzecz pozwanego R. W. prawo własności działki nr (...) zabudowanej domem typu „bliźniak”.

(dowód: umowa sprzedaży z dnia 29 maja 2014r. k. 32-34v akt księgi wieczystej nr (...))

Przed zawarciem ww. umowy, E. S. poinformowała pozwanego o roszczeniach powoda dotyczących wydania spornego fragmentu nieruchomości.

(dowód: zeznania świadka E. S. płyta CD k. 146)

Działka nr (...) stanowiła własność Skarbu Państwa. Współużytkownikami wieczystymi tego gruntu w udziałach wynoszących po ½ części byli K. W. (2) i K. S.. Decyzją z dnia 7 września 2001r. Prezydent Miasta G. orzekł o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego m.in. działki nr (...) w prawo własności.

(dowód: decyzja Prezydenta Miasta G. z dnia 7 września 2001r. k. 71)

Na mocy umowy sprzedaży zawartej w dniu 23 października 2001r. przed notariuszem J. S. (rep. A 9204/2001) K. W. (2) i K. S. sprzedali na rzecz Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G. nieruchomość składającą się m.in. z działki nr (...) (obecnie (...)).

(dowód: umowa sprzedaży z dnia 23 października 2001r. k. 72-73v)

Na mocy umowy przeniesienia własności nieruchomości i spółdzielczych własnościowych praw do lokali z dnia 14 stycznia 2009r. (rep. A 549/2009), właścicielem nieruchomości położonej w G. przy ulicy (...) składającej się m.in. z działki nr (...) (poprzednio nr 834/3), dla której Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczystą nr (...), został powód Towarzystwo (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowo – akcyjna z siedzibą w G..

(okoliczność bezsporna ustalona w oparciu o odpis z księgi wieczystej k. 14-19)

Pozwany zajmuje część działki nr (...) o powierzchni 61 m ² stanowiącej własność powoda oznaczonej kolorem niebieskim oraz literą A na mapie do celów sądowych. Pomiędzy znakami granicznymi nr 20 i 22, na części zajętej nieruchomości znajduje się nieprawidłowo posadowione ogrodzenie.

(dowód: pisemna opinia biegłej sądowej z zakresu geodezji i kartografii M. S. k. 231-238)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów, dowodu z zeznań świadków K. W. (1), E. S., A. B., M. B., A. Z. (1), dowodu z przesłuchania powoda, a także dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu geodezji i kartografii M. S..

Oceniając powyższy materiał dowodowy Sąd nie dopatrzył się żadnych podstaw do kwestionowania prawdziwości i wiarygodności dokumentów wymienionych w ustaleniach stanu faktycznego. Podkreślić bowiem należy, iż dowody w postaci aktów notarialnych oraz decyzji administracyjnych mają charakter dokumentów urzędowych i w związku z tym korzystają one z domniemania autentyczności i domniemania zgodności z prawdą wyrażonych w nich oświadczeń, zaś w toku niniejszego postępowania żadna ze stron nie zdołała wzruszyć powyższych domniemań w trybie art. 252 kpc.

Przechodząc natomiast do oceny wiarygodności osobowego materiału dowodowego należy zaznaczyć, że Sąd nie dopatrzył się żadnych podstaw do kwestionowania zeznań świadków K. W. (1), A. Z. (1) i E. S.. Pierwszy z wymienionych świadków opisał okoliczności, w jakich poprzednik prawny powoda powziął wiedzę o zajęciu części nieruchomości powoda i niewłaściwym ustawieniu ogrodzenia (operat geodezyjny z 2001r.) oraz o przebiegu rozmów z poprzednim właścicielem działki nr (...). Zeznania K. W. (1) korelują z innymi dowodami zebranymi w sprawie (m.in. zeznaniami świadka E. S.), a nadto nie były w żadnym zakresie kwestionowane przez stronę pozwaną. Podobnie, za wiarygodne Sąd uznał zeznania A. Z. (1). Świadek zeznał, że o problemach z granicą działki dowiedział się po około dwóch latach od zakupu nieruchomości tj. około 1996r. Świadek zeznał, że rozmawiał wówczas z ówczesną właścicielką działki nr (...) i wspólnie doszli do wniosku, że jest problem z przebiegiem granicy działki obecnie stanowiącej własność powoda z działkami znajdującymi się w użytkowaniu świadka i E. S.. A. Z. (1) zeznał również, że prowadził rozmowy z poprzednikiem prawnym powoda (...) im. (...). W tym zakresie zeznania świadka korelują z zeznaniami E. S., która zeznała, że w nieustalonym czasie (...) wzywał ją do wydania spornego fragmentu nieruchomości, a następnie ponowił wezwanie na krótko przed sprzedażą przez nią nieruchomości pozwanemu. Świadek E. S. zeznała również, że informacje o roszczeniach powoda dotyczących wydania spornej części nieruchomości przekazała pozwanemu przed dokonaniem transakcji. W ocenie Sądu zeznania wymienionych powyżej świadków były szczere, zgodne z ich najlepszą wiedzą. Podkreślić należy, iż żadna z wymienionych powyżej osób nie pozostawała z którąkolwiek ze stron niniejszego postępowania w stosunkach, które mogły one wywierać wpływ na treść składanych zeznań.

Z kolei z zeznań świadków A. B. i M. B. wynika, że ogrodzenie działki pozwanego prawdopodobnie istniało już w dacie oddania nieruchomości w użytkowanie wieczyste (1984r.), niemniej nawet, gdyby uznać, że tak było, to okoliczność ta pozostaje bez znaczenia w świetle poniższych rozważań prawnych.

Sąd natomiast nie dał wiary zeznaniom pozwanego, że przed zakupem nieruchomości nie został poinformowany przez zbywcę tj. E. S. o roszczeniach zgłaszanych przez powoda dotyczących części działki nr (...). W tym bowiem zakresie zeznania pozwanego są sprzeczne z zeznaniami świadka E. S..

Za w pełni wiarygodny dowód w sprawie Sąd uznał również pisemną opinię biegłej sądowej z zakresu geodezji i kartografii M. S.. Sąd miał na względzie, że przedmiotowa opinia została sporządzona przez osobę posiadającą odpowiednią wiedzę fachową z zakresu geodezji, po gruntownej i wnikliwej analizie dokumentacji znajdującej się w aktach sprawy, analizie dokumentacji archiwalnej w Ośrodku (...) Urzędu Miasta G., a także po wykonaniu pomiarów geodezyjnych w terenie podczas oględzin nieruchomości z udziałem stron. W ocenie Sądu opinia została napisana w sposób jasny i zrozumiały, a wnioski przedstawione przez biegłą w opinii oraz mapie dla celów sądowych są jednoznaczne i nie budzą żadnych wątpliwości w świetle zasad doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania, albowiem zostały oparte na wynikach pomiarów geodezyjnych, a także na dokumentacji geodezyjnej. Nadto, żadna ze stron nie wniosła merytorycznych zarzutów do opinii biegłej.

W niniejszej sprawie powód domagał się wydania mu części nieruchomości stanowiącej jego własność tj. działki nr (...) położonej w G. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczystą nr (...) w terminie 14 dni od uprawomocnienia się wyroku, a także nakazania pozwanemu usunięcia znajdującego się na tej nieruchomości ogrodzenia. Podstawę prawną powództwa stanowił przepis art. 222 § 1 i 2 kc. Wedle art. 222 § 1 kc właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą. Z kolei, zgodnie z art. 222 § 2 kc przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.

W niniejszej sprawie strona pozwana próbowała się bronić przeciwko roszczeniom powoda podnosząc zarzut zasiedzenia spornej części nieruchomości. Jak argumentowano w odpowiedzi na pozew zarówno pozwany, jak też jego poprzednicy prawni (E. S. i I. K.) władali nieprzerwanie przedmiotową częścią nieruchomości przez okres ponad 30 lat poczynając najpóźniej od dnia 20 sierpnia 1984r. Pozwany podnosił, iż korzysta i korzystał z nieruchomości powoda w zakresie odpowiadającym treści prawa własności a poprzednicy prawni powoda i sam powód zostali wyzuci z posiadania części tej działki w 1984r., kiedy poprzednik prawny pozwanego I. K. wybudował istniejące do dziś ogrodzenie swojej nieruchomości, którego usunięcia domaga się strona powodowa. Zgodnie z treścią art. 172 § 1 kc posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie), natomiast wedle § 2 kc po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze. Podkreślić należy, iż dwudziestoletni i trzydziestoletni termin zasiedzenia zostały wprowadzone do Kodeksu cywilnego ustawą z dnia 28 lipca 1990r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 55, poz. 321) w miejsce poprzednio obowiązujących terminów dziesięcioletniego i dwudziestoletniego. Przedmiotowa nowelizacja weszła w życie z dniem 1 października 1990r. Zgodnie z art. 9 powołanej ustawy z dnia 28 lipca 1990r. do zasiedzenia, którego bieg rozpoczął się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się od tej chwili przepisy niniejszej ustawy; dotyczy to w szczególności możliwości nabycia prawa przez zasiedzenie. Natomiast, stosownie do art. 10 jeżeli przed dniem wejścia w życie ww. ustawy istniał stan, który według przepisów dotychczasowych wyłączał zasiedzenie nieruchomości, a według przepisów obowiązujących po wejściu w życie tej ustawy prowadzi do zasiedzenia, zasiedzenie biegnie od dnia wejścia jej w życie; jednakże termin ten ulega skróceniu o czas, w którym powyższy stan istniał przed wejściem w życie ustawy, lecz nie więcej niż o połowę. W myśl uchylonego z dniem 1 października 1990r. przepisu art. 177 kc przepisów o nabyciu własności przez zasiedzenie nie stosuje się, jeżeli nieruchomość jest przedmiotem własności państwowej. W świetle powyższego nie ulega zatem wątpliwości, że przed nowelizacją Kodeksu cywilnego niemożliwe było nabycie prawa własności zarówno działki powoda, jak i pozwanego, które stanowiły przedmiot własności Skarbu Państwa. Zgodnie ze stanowiskiem judykatury okresu posiadania przed wejściem w życie przepisów wyłączających zasiedzenie nieruchomości państwowych nie dolicza się do okresu, o który skraca się termin zasiedzenia nieruchomości państwowej, ani nie uwzględnia przy ustalaniu czasu posiadania niezbędnego do zasiedzenia takiej nieruchomości. Skoro więc w myśl art. 172 § 2 kc nabycie nieruchomości przez zasiedzenie możliwe jest po trzydziestu latach nieprzerwanego posiadania samoistnego, a okres ten w odniesieniu do nieruchomości państwowych rozpoczął się z dniem 1 października 1990r. i może być skrócony o 15 lat na podstawie art. 10 ustawy z dnia 28 lipca 1990r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny, to zasiedzenie nie może nastąpić prędzej niż w dniu 1 października 2005r. (por. postanowienie SN z dnia 9 października 2003r., I CK 153/02, L.). W świetle powyższego samoistny posiadacz nieruchomości państwowej mógł nabyć w drodze zasiedzenia własność takiej nieruchomości z upływem odpowiednio dziesięcioletniego (co do posiadacza w dobrej wierze) i piętnastoletniego terminu zasiedzenia (co do posiadacza w złej wierze).

W celu ustalenia, jakie terminy należy zastosować w rozpatrywanym przypadku, a także ustalenia, kiedy rozpoczął się bieg terminu zasiedzenia, należało prześledzić historię obu sąsiadujących ze sobą działek tj. działki pozwanego nr (...) oraz działki powoda nr (...) (poprzednio nr 834/3). W oparciu o dokumenty znajdujące się w aktach księgi wieczystej nr (...) Sąd ustalił, że działka pozwanego poprzednio była częścią nieruchomości składającej się z działek nr (...) i stanowiła własność Skarbu Państwa. Na mocy umowy z dnia 20 sierpnia 1984r. nieruchomość ta została oddana w użytkowanie wieczyste I. K. i H. K.. Następnie, umową z dnia 28 czerwca 1993r. prawo użytkowania wieczystego ww. nieruchomości zostało przeniesione na rzecz na rzecz R. i B. małżonków B.. Nowi użytkownicy wieczyści w dniu 29 listopada 1994r. sprzedali udział wynoszący ½ części w prawie użytkowania wieczystego na rzecz E. S.. W wyniku scalenia i podziału działek nr (...) powstały działki nr (...). W dniu 20 grudnia 1994r. współużytkownicy wieczyści dokonali zniesienia współużytkowania wieczystego ww. nieruchomości, w ten sposób, że małżonkowie B. nabyli prawo użytkowania wieczystego działki nr (...) (przeniesione następnie na rzecz J. i A. małżonków Z.), zaś E. S. nabyła prawo użytkowania wieczystego działki nr (...). Decyzją z dnia 7 kwietnia 1999r. Prezydent Miasta G. orzekł o przekształceniu prawa użytkowania działki (...) w prawo własności. Pozwany R. W. nabył prawo własności działki na podstawie umowy sprzedaży zawartej w dniu 29 maja 2014r. Działka powoda również początkowo była przedmiotem własności Skarbu Państwa. Współużytkownikami wieczystymi tego gruntu w udziałach wynoszących po ½ części byli K. W. (2) i K. S.. Wskutek przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności na mocy decyzji Prezydenta Miasta G. z dnia 7 września 2001r. osoby te stały się współwłaścicielami ww. nieruchomości, a następnie w dniu 23 października 2001r. zbyły swoje udziały we współwłasności na rzecz Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G.. Na mocy umowy przeniesienia własności nieruchomości i spółdzielczych własnościowych praw do lokali z dnia 14 stycznia 2009r. prawo własności tej nieruchomości nabyła natomiast powodowa spółka.

W świetle powyższego nie ulega wątpliwości, że poprzednicy prawni pozwanego do dnia 7 kwietnia 1999r. pozostawali użytkownikami wieczystymi nieruchomości stanowiącej działkę nr (...). Podobnie poprzednicy prawni powoda do dnia 7 września 2001r. byli współużytkownikami wieczystymi działki nr (...). Zgodnie ze stanowiskiem judykatury co do zasady dopuszczalne jest nabycie prawa wieczystego użytkowania przez zasiedzenie biegnące przeciwko poprzedniemu wieczystemu użytkownikowi (por. uchwała SN z dnia 11 grudnia 1975r., III CZP 63/75, L.). W przedmiotowej sprawie natomiast strona pozwana podnosiła, że jej poprzednik prawny będący użytkownikiem wieczystym działki nr (...), nabył w drodze zasiedzenia prawo własności części nieruchomości stanowiącej działkę nr (...), która znajdowała się w użytkowaniu wieczystym poprzedników prawnych powoda. Podkreślić jednak należy, iż posiadanie w zakresie odpowiadającym użytkowaniu wieczystemu, nie jest tożsame z posiadaniem właścicielskim i nie prowadzi do zasiedzenia własności nieruchomości (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2009r. V CSK 183/09, L.). Posiadanie nieruchomości prowadzące do zasiedzenia prawa użytkowania wieczystego nie jest tożsame z posiadaniem samoistnym jak właściciel, bowiem polega na faktycznym władaniu nieruchomością jak użytkownik wieczysty, z wolą posiadania dla siebie tak, jak użytkownik wieczysty (por. postanowienie SN z dnia 24 czerwca 2010r., IV CSK 553/09, L.). Władanie nieruchomością w zakresie treści prawa użytkowania, a następnie użytkowania wieczystego nie jest posiadaniem samoistnym, które by mogło prowadzić do nabycia własności i nie mogło być przeniesione na korzyść wnioskodawczyni z takim skutkiem, że jego zaliczenie skróciłoby czas posiadania nieruchomości, jaki powinien upłynąć dla nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie (por. postanowienie SN z dnia 18 kwietnia 2018r., II CSK 733/17, L.). Do biegu terminu zasiedzenia prawa własności nieruchomości nie zalicza się okresu jej posiadania w zakresie treści prawa użytkowania wieczystego (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2014r. III CZP 8/14, L.). Oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste wpływa także na relacje prawne między właścicielem nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste a osobami trzecimi. Dlatego samoistny posiadacz nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste nie może nabyć własności, lecz, co najwyżej, użytkowanie wieczyste (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 2012r., II CSK 127/11, L.). W świetle powołanych powyżej judykatów poprzednicy prawni pozwanego nie mogli nabyć własności spornej nieruchomości w drodze zasiedzenia, skoro do 1999r. przysługiwało im prawo użytkowania wieczystego co do działki nr (...), a poprzednikom powoda przysługiwało analogiczne prawo co do działki nr (...) do 2001r. Strona pozwana na poparcie swojego stanowiska przytoczyła pogląd prawny Sądu Najwyższego wyrażony w postanowieniu z dnia 2 grudnia 2015r., IV CSK 85/15, iż możliwe jest posiadanie jednej nieruchomości jako posiadacz, któremu przysługuje prawo użytkowania wieczystego, które ma charakter posiadania zależnego i w zakresie tego prawa, a sąsiedniej (przyłączonej) jako posiadacz samoistny, więc odpowiadającego prawu własności. Jeżeli posiadacz zdaje sobie sprawę z tego, że na zawłaszczonej przez niego nieruchomości skarbowej nie powstało prawo użytkowania wieczystego, to domniemanie zawarte w art. 339 kc działa na rzecz posiadania samoistnego. W ocenie Sądu powyższy pogląd prawny nie ma jednak zastosowania w ustalonym stanie faktycznym. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę, że w sprawie będącej przedmiotem orzeczenia SN część zawłaszczonej działki była co prawda przedmiotem własności Skarbu Państwa, jednak nie została oddana w użytkowanie wieczyste, co miało miejsce w niniejszej sprawie. Ponadto, co istotniejsze, w świetle zasad logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego, nie sposób w ogóle przyjąć, że poprzednicy prawni pozwanego mieli wolę posiadania tej części nieruchomości jak właściciele. Zakładając, że poprzednicy prawni pozwanego pozostawali w nieświadomości co do bezprawnego zajęcia części działki powoda, to ich posiadania nie można w żaden sposób uznać za posiadanie samoistne, tj. posiadanie jak właściciel. Do zajęcia spornego fragmentu nieruchomości doszło w tym samym czasie, co objęcie w posiadanie działki oddanej im w użytkowanie wieczyste (tj. w odmiennych okolicznościach niż w sprawie IV CSK 85/15). W tym samym czasie powstało ogrodzenie drewniane na podmurówce, co wynika z zeznań świadków. Skoro poprzednicy prawni pozwanego nie mieli świadomości, że przedmiotowy fragment nieruchomości stanowi w rzeczywistości część innej nieruchomości (nieruchomości skarbowej), to brak jest jakichkolwiek podstaw do przyjęcia, że posiadanie fragmentu działki nr (...) miało inny charakter niż posiadanie oddanej im w użytkowanie wieczyste działki nr (...). Dla nich była to jedna nieruchomość. Zatem, skoro poprzednicy prawni pozwanego byli przekonani, że sporna część znajduje się w granicach działki oddanej im w użytkowanie wieczyste, to co najwyżej mieli oni wolę posiadania tej działki jak użytkownik wieczysty. Potwierdzają to okoliczności zawarcia kolejnych czynności prawnych, których przedmiotem była działka nr (...). Wszyscy poprzednicy prawni pozwanego wchodzili w posiadanie działki jako użytkownicy wieczyści, czego mieli świadomość zawierając umowę o oddanie w użytkowanie wieczyste i kolejne umowy sprzedaży. Pierwotni użytkownicy wieczyści I. i H. K. uiścili nawet opłatę roczną za cały okres użytkowania wieczystego (99 lat). Bezpośredni poprzednik prawny pozwanego E. S. złożyła wniosek o przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności, co jednoznacznie świadczy, iż miała świadomość, iż jest użytkownikiem wieczystym tej nieruchomości, a nie jej właścicielem. Nie ma zatem żadnych podstaw, aby przyjąć, że świadomość któregokolwiek z poprzedników prawnych pozwanego była inna co do części użytkowanej nieruchomości oddanej im w użytkowanie wieczyste, a inna co do spornej części nieruchomości. Skoro bowiem osoby te uznawały sporną część za integralną część działki oddanej im w użytkowanie wieczyste, to ich świadomość i wola posiadania była taka sama co do całości użytkowanej faktycznie nieruchomości. W związku z tym nie może być mowy o nabyciu w drodze zasiedzenia prawa własności spornego fragmentu nieruchomości w czasie oddania nieruchomości w użytkowanie wieczyste.

W przedmiotowym przypadku bieg terminu zasiedzenia mógł zatem rozpocząć bieg co najwyżej od dnia 7 września 2001r. tj. od momentu przekształcenia prawa użytkowania nieruchomości powoda w prawo własności. Bez wątpienia do dnia wyrokowania nie upłynął nawet dwudziestoletni termin zasiedzenia. Mało tego, termin zasiedzenia nie upłynął także przy przyjęciu, że początek biegu tego terminu rozpoczął się z datą przekształcenia prawa użytkowania wieczystego działki nr (...) w prawo własności tj. z dniem 7 kwietnia 1999r. W świetle zeznań E. S. i A. Z. (1) nie ulega bowiem wątpliwości, ze co najmniej od początku XXI w. ówcześni posiadacze spornej nieruchomości mieli świadomość roszczeń powoda. A. Z. (1) zeznał, że już w kwietniu 1996r. geodeta wykonywał pewne czynności na jego działce (wbijanie słupków), co zarówno u niego jak i ówczesnej posiadaczki działki nr (...) wzbudziło podejrzenia o nieprawidłowym przebiegu granicy. Ponadto, na początku XXI stulecia zarówno E. S. jak i A. Z. (1) mieli prowadzić negocjacje ze (...) im. (...) co do ewentualnego wykupu spornej części działki. E. S. zeznała, że (...) kierował do niej wezwania do wydania działki i próbowała wyjaśniać sprawę w siedzibie (...). Natomiast, przed sprzedażą nieruchomości pozwanemu prowadziła z powodem negocjacje co do ewentualnego wykupu spornej części nieruchomości. E. S. zeznała również, że informowała pozwanego o roszczeniach powoda. W tym kontekście nie sposób uznać, poprzedniczki prawnej pozwanego i samego pozwanego za posiadaczy w dobrej wierze, skoro posiadali wiedzę o roszczeniach właściciela sąsiedniej nieruchomości. Stąd, zastosowanie znajduje trzydziestoletni termin zasiedzenia. W ustalonym stanie faktycznym nie ma możliwości doliczenia okresu posiadania jako użytkownik wieczysty, co wynika z przytoczonych powyżej judykatów.

W ocenie Sądu w ustalonym powyżej stanie faktycznym nie może być również mowy o nabyciu przez poprzedników prawnych pozwanego prawa użytkowania wieczystego spornej części nieruchomości. Co prawda strona pozwana podnosiła zarzut nabycia prawa własności spornej nieruchomości, a nie użytkowania wieczystego, niemniej wskazać należy, że przyjmując nawet wskazany powyżej piętnastoletni termin zasiedzenia, którego bieg rozpoczynał się z dniem 1 października 1990r. to termin ten nie upłynął przed przekształceniem działek w prawo własności. W świetle zeznań A. Z. (1) co do wiedzy ówczesnych posiadaczy działek nr (...) o nieprawidłowym przebiegu ogrodzenia w następstwie prac geodezyjnych w 1996r. nie sposób uznać, że poprzedniczka prawna pozwanego była posiadaczką użytkowania wieczystego w dobrej wierze. Zwrócić należy uwagę, że z uwagi na przekształcenie w międzyczasie użytkowania wieczystego w prawo własności, obecnie niemożliwe jest nabycie nieistniejącego już prawa użytkowania wieczystego w drodze zasiedzenia.

Wyjaśniwszy powyższe, w dalszej kolejności należało ustalić, czy i jak duży fragment nieruchomości powoda znajduje się w obrębie nieruchomości pozwanego. Ustalenia faktyczne w powyższym zakresie Sąd oparł na dowodzie z opinii biegłego sądowego z zakresu geodezji. Z przedmiotowej opinii wynika, że pozwany zajmuje część działki nr (...) o powierzchni 61 m ² . Fragment ten został zaznaczony na sporządzonej przez biegłą mapie do celów sądowych kolorem niebieskim oraz literą A. Ponadto, wedle opinii, pomiędzy znakami granicznymi nr 20 i 22, na części zajętej nieruchomości znajduje się nieprawidłowo posadowione ogrodzenie. Opinia nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

Mając zatem na uwadze wszystkie powyższe okoliczności, na mocy art. 222 § 1 i 2 kc, Sąd nakazał pozwanemu R. W., aby wydał powodowi Towarzystwu (...) Sp. z o.o. spółce komandytowo – akcyjnej z siedzibą w G. część nieruchomości stanowiącej działkę gruntu nr (...) położoną w G. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczystą nr (...) oznaczonej kolorem niebieskim oraz literą A na mapie do celów sądowych (karta 234 akt sprawy), sporządzonej przez uprawnionego geodetę M. S., którą czyni integralną częścią niniejszego orzeczenia oraz nakazuje pozwanemu usunięcie znajdującego się na tej nieruchomości ogrodzenia pomiędzy znakami granicznymi nr 20 i 22 oznaczonymi na tej mapie w terminie 14 dni od uprawomocnienia się niniejszego wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na mocy art. 98 kpc i zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy zasądził od przegrywającego niniejszy spór pozwanego na rzecz powoda kwotę 3.445 zł, na którą składają się: opłata sądowa od pozwu (428 zł), opłata za czynności fachowego pełnomocnika powoda w stawce minimalnej (2.400 zł), opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł) oraz zaliczka na poczet opinii biegłego sądowego (600 zł).

Na podstawie art. 98 kpc w zw. z art. 5 ust. 3, art. 8 ust.1 i art. 83 i 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Sądu Rejonowego – Skarbu Państwa w G. nieuiszczone koszty wynagrodzenia biegłego, które zostały tymczasowo wypłacone ze Skarbu Państwa w wysokości 1.726,49 zł (całość kosztów opinii wynosiła 2.326,49 zł i do kwoty 600 zł została pokryta z zaliczki wpłaconej przez powoda).