Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 424 / 20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1.

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Opocznie z dnia 24 marca 2020 r. w sprawie II K 452 / 18

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.  obrazy przepisów prawa materialnego w zakresie zakwalifikowania czynu przypisanego oskarżonemu jako występku z art. 177 § 2 kk w zw. z art. 178 § 1 kk;

2.  rażącej surowości kary wymierzonej oskarżonemu za czyn przypisany w punkcie 1. zaskarżonego wyroku;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ad. zarzutu z punktu 1.

Nie kwestionując zawartego w apelacji wywodu w tej jego części, w której skarżący podnosi, iż tzw. bezpośrednią przyczyną zaistniałego wypadku było nieprawidłowe zachowanie pokrzywdzonego ( poruszającego się pieszo na jezdni w sposób niedozwolony i po pasie ruchu pojazdu kierowanego przez oskarżonego ), to jednak uwzględniając pełne realia tegoż zdarzenia nie jest to dostateczna podstawa do wyłączenia odpowiedzialności karnej D. K.. Pozostające w związku przyczynowo – skutkowym naruszenie zasad ruchu drogowego przez jednego z uczestników wypadku drogowego, nawet, jeśli ma ono charakter dominujący, nie zwalnia bowiem od odpowiedzialności innego uczestnika, o ile ten swoim działaniem także się do niego przyczynił. Współodpowiedzialnymi za występek określony w art. 177 § 1 lub 2 kk ( to jest za spowodowanie wypadku drogowego ) mogą być dwaj współuczestnicy ruchu, a czasem nawet większa ich liczba. Warunkiem takiej oceny jest stwierdzenie – w odniesieniu do każdego z tych uczestników z osobna – że w zarzucalny sposób także on naruszył, chociażby nieumyślnie, zasady bezpieczeństwa w ruchu, a także, że pomiędzy takim jego zachowaniem, a zaistniałym wypadkiem istnieje powiązanie przyczynowo – skutkowe. W takich przypadkach przyczynienie się do wypadku przez współuczestnika ruchu drogowego albo przez inną osobę, o ile nie jest pomijalne, winno być jedynie uwzględnione jako działające na korzyść sprawcy przy kształtowaniu charakteru i rozmiaru odpowiedzialności karnej, zwłaszcza zaś wtedy, gdy owe przyczynienie się jest znaczne ( por. wyroki SN z 24 stycznia 1997 r., II KKN 133/96, z dnia 22 maja 2019 r., V KK 227/18, z dnia 8 kwietnia 2013 r., II KK 206/12 oraz uchwałę SN z 28 lutego 1975 r., V KZP 2/74 ). W realiach niniejszej sprawy, pomimo tego, że tzw. współprzyczynienie się przez pokrzywdzonego do wypadku było czynnikiem zasadniczym dla jego zaistnienia, to jednak analiza charakteru i stopnia naruszenia reguł bezpieczeństwa w ruchu drogowym przez oskarżonego oraz związku przyczynowo – skutkowego tych naruszeń z wypadkiem nie uprawnia do uznania ich za pomijalne i nie może prowadzić do wniosku o wyłączeniu jego odpowiedzialności karnej. Przyczynienie się pokrzywdzonego do zdarzenia oraz waga naruszonych przez niego reguł ostrożności mogły zatem prowadzić jedynie do złagodzenia tej odpowiedzialności i w tej materii została przez sąd I instancji dostatecznie uwzględniona.

Przywoływane przez skarżącego, wybrane orzecznictwo SN – zważywszy na realia faktyczne spraw, na gruncie których poszczególne orzeczenia zapadały – nie mogło być wprost przenoszone na grunt niniejszej sprawy. Jej bowiem realia były zasadniczo od nich odmienne. Ocenę zachowania oskarżonego rozważyć należało bowiem przez odczytywane we wzajemnym powiązaniu przepisy art. 51 ust. 3 w zw. z art. 19 ust. 1 i art. 3 ust. 1 Prawo o ruchu drogowym. Stosownie do treści pierwszego z tych przepisów, w czasie od zmierzchu do świtu, na nieoświetlonych drogach, zamiast świateł mijania lub łącznie z nimi, kierujący pojazdem może używać świateł drogowych, o ile nie oślepi innych kierujących albo pieszych poruszających się w kolumnie. Art. 19 ust. 1 nakłada z kolei na kierującego pojazdem obowiązek poruszania się z prędkością bezpieczną, uwzględniającą min. warunki, w jakich ruch się odbywa, w tym związane z potencjalnymi dla niego zagrożeniami, jeśli ich symptomy są lub powinny być dla kierującego dostrzegalne i bezwzględnie brane pod uwagę. Natomiast wynikającą z art. 3 ust. 1 przywoływanej ustawy zasadę ostrożności należy odczytywać jako nałożony na uczestnika ruchu obowiązek podjęcia wszelkich działań zapewniających bezpieczeństwo ruchu drogowego. Jakkolwiek literalne brzmienie art. 51 ust. 3 ustawy prawo o ruchu drogowym zdaje się nie nakładać na kierującego bezwzględnego obowiązku używania świateł drogowych na nieoświetlonych drogach, to jednak w orzecznictwie SN kilkukrotnie już podnoszono, iż w określonych okolicznościach, wynikających z bieżących warunków ruchu, stosowanie świateł drogowych staje się koniecznością dla zapewnienia bezpiecznego poruszania się po drodze ( por. postanowienie z dnia 24 października 2008 r., IV KK 309 / 08; postanowienie z dnia 18 kwietnia 2012 r., III KK 311 / 11 oraz postanowienie z dnia 26 lutego 2016 r., III KK 358 / 16 ). Mając to na uwadze przypomnieć należy, iż zaskarżony wyrok oparty został o niekwestionowane przez skarżącego ustalenia: bezpośrednio przed potrąceniem pieszego oskarżony poruszał się poza terenem zabudowanym, w porze nocnej, po nieoświetlonym odcinku drogi, przy całkowitym zachmurzeniu, słabych opadach deszczu, będąc pod wpływem środka odurzającego w postaci amfetaminy oraz po użyciu innego środka odurzającego ( Δ9 THC ), z prędkością ok. 80 km / h i przy włączonych światłach mijania. Z ustaleń tych nie wynika, by wystąpiła jakakolwiek z wymienionych w art. 51 § 3 ustawy prawo o ruchu drogowym okoliczności, z którymi ustawodawca wyłączył dopuszczalność korzystania ze świateł drogowych. Co bardzo istotne, ustalono również, że oskarżony przed wypadkiem został ostrzeżony przez pasażera o leżącym częściowo na jezdni, a częściowo na poboczu rowerze, który to rower następnie ominął. Ta właśnie okoliczność winna stanowić dla niego aż nadto czytelne ostrzeżenie przed możliwością wystąpienia na drodze innych nieoczekiwanych, a mogących stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa, czynników. Położenie opuszczonego roweru nakazywało brać pod rozwagę, iż na pokonywanym odcinku mogło dojść do nietypowych zdarzeń drogowych. Oskarżony winien był liczyć się zwłaszcza z tym, iż w pobliżu ( w tym na jezdni ) może zastać osobę kierującą uprzednio tym rowerem, np. leżąca wskutek upadku, zasłabnięcia, potrącenia lub innych podobnych zdarzeń. W tej sytuacji ciążyła na nim powinność takiego sposobu jazdy, który uwzględniałby tego typu potencjalne niebezpieczeństwo. Uwzględniając je oraz będąc świadom opisanych wyżej warunków drogowych ( pora nocna, zachmurzenie, nieoświetlony odcinek drogi ), jak i własnych ograniczeń psychofizycznych w związku z zażyciem środków odurzających, oskarżony był wręcz zobligowany do użycia świateł drogowych w celu rozeznania sytuacji drogowej i ewentualnych przeszkód mogących się na niej znajdować, albowiem to włączenie właśnie tych świateł dawało gwarancję najlepszej widoczności na możliwie najdłuższym odcinku przedpola jazdy. Jeżeli już jednak oskarżony na zmianę świateł się nie zdecydował ( chociaż nic temu nie stało na przeszkodzie – nie zachodziła żadna z okoliczności wymienionych w art. 51 ust. 3 ustawy prawo o ruchu drogowym ) i kontynuował jazdę przy włączonych światłach mijania, to był zobligowany do takiego zredukowania prędkości jazdy i dostosowania jej do widoczności drogi oraz stanu psychofizycznego, w jakim się znajdował, by przed potencjalną, niespodziewaną przeszkodą na jezdni, móc się zatrzymać lub ją ominąć. Wymagała tego nie tylko zasada określona w art. 19 ust. 3 ustawy prawo o ruchu drogowym, ale także zasada ostrożności, sformułowana w art. 3 ust. 1, którą trzeba odczytywać jako nałożony na uczestnika ruchu drogowego obowiązek podjęcia wszelkich działań zapewniających bezpieczeństwo w tym ruchu. Oskarżonego nie ekskulpuje sam fakt poruszania się z prędkością administracyjnie dopuszczalną poza terenem zabudowanym. W realiach niniejszej sprawy wyznacznika prędkości, z jaką oskarżony powinien poruszać się, nie stanowiła administracyjnie wyznaczone granice dopuszczalnej prędkości na danym odcinku drogi, ale ograniczenia wynikające z kierowania samochodem z włączonymi światłami mijania, niezapewniającymi dostatecznego oświetlenia pola widzenia w związku z możliwością wystąpienia przeszkody, z której wystąpieniem z powodów wyżej opisanych powinien się był liczyć. Jeżeli więc przy takich ograniczeniach skazany zdecydował się na jazdę z prędkością ok. 80 km / h, a wiec zbliżoną do administracyjnie maksymalnej, to powinien korzystać ze świateł drogowych, gdyż to one gwarantowały najlepsze oświetlenie przedpola jazdy. Skoro zaś z niekwestionowanych wyliczeń biegłego wynikało, że przy jeździe z prędkością ok. 80 km / h na światłach mijania także i trzeźwy kierowca nie miał możliwości zatrzymania samochodu albo wykonania manewru ominięcia pokrzywdzonego, a tym samym uniknięcia wypadku, natomiast przy jeździe na światłach drogowych sprawny psychofizycznie kierowca mógł uniknąć wypadku, to związek przyczynowy pomiędzy zachowaniem oskarżonego, a zaistniałym wypadkiem jest ewidentny.

Na koniec rozważań odnoszących się do tej części apelacji dodać jeszcze należy, iż nie jest pozbawione racji stanowisko zaprezentowane przez skarżącego na rozprawie odwoławczej, iż uzasadnienie zaskarżonego wyroku pozbawione jest bliższego wyjaśnienia podstaw odpowiedzialności oskarżonego w kontekście skonkretyzowanych przepisów prawa ruchu drogowego, naruszenie których miało pozostawać w związku przyczynowym z wypadkiem. Jednakże przedmiotem oceny odwoławczej jest przede wszystkim sam wyrok, a nie sporządzone po jego wydaniu uzasadnienie. Jeżeli więc treść tego wyroku oparta jest o ustalenia, które odpowiadają wymowie zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz przepisom, jakie do ustaleń tych powinny mieć zastosowanie, to tego typu mankamenty uzasadnienia nie stanowią podstawy do jakiejkolwiek korekty samego orzeczenia.

Ad. zarzutu z punktu II.

Przywoływane w apelacji okoliczności związane z sytuacją życiową oskarżonego, jego wiekiem oraz uprzednią niekaralnością nie są tej rangi, by doprowadzić do obniżenia rozmiaru kary za czyn z punktu I lub jej zmiany na rodzajowo łagodniejszą. Okoliczności związane z popełnieniem tego czynu wskazują bowiem na to, że wymierzona kara nie jest rażąco surowa. Oskarżony kierował nie tylko pod wpływem jednego środka odurzającego ( w postaci amfetaminy ), ale także pozostając po użyciu innego ( Δ9 THC ). Pozostając w takim stanie pokonał i zamierzał pokonać znaczny odcinek drogi. Poruszał się przy tym w warunkach, które wymagały szczególnej koncentracji i uwagi, dopuszczając się nadto kolejnych, opisanych wyżej, naruszeń zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Ponadto na potencjalne niebezpieczeństwo związane z kierowaniem samochodem pod wpływem i po użyciu w/w środków narażał przewożonych przez siebie pasażerów. Czynu tego dopuścił się przy tym w zamiarze bezpośrednim. Wziąwszy to pod uwagę, wymierzona oskarżonemu kara nie razi surowością.

Wniosek

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Sąd I instancji poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, właściwie zakwalifikował przypisane oskarżonemu czyny i wymierzył za nie kary, w tym karę łączną, które nie rażą surowością. W tej sytuacji brak było podstaw do korekt zaskarżonego wyroku w kierunku postulowanym przez skarżącego.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

-

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1w całości

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Z powodów wyżej opisanych

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

-

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

-

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

-

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

-

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2.

Wobec nieuwzględnienia apelacji, mając na uwadze treść art. 636 § 1 kpk, oskarżony został obciążony kosztami procesu za postępowanie odwoławcze

7.  PODPIS

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

I.

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskażonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Całość orzeczenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana