Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 sierpnia 2020 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Janusz Madej

Protokolant – st. sekr. sądowy Dorota Hańc

po rozpoznaniu w dniu 14 lipca 2020 r. w Bydgoszczy na rozprawie

odwołań: J. K. (1) ( prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) w B.)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 28 czerwca 2018 r.:

- Nr (...) ;

- Nr (...) ;

- Nr (...) ;

- Nr (...) ;

w sprawach: J. K. (1) ( prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) w B. )

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

z udziałem: J. R., M. K., A. C. (1)

i C. N.

o ustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne oraz o wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne.

1)  oddala odwołania;

2)  zasądza od powoda J. K. (1) na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. 5400 ( pięć tysięcy czterysta ) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

VI U 1798/18

UZASADNIENIE

Zaskarżonymi decyzjami z dnia 28 czerwca 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. stwierdził podstawę wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe i ubezpieczenie zdrowotne oraz określił wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu zatrudnienia: J. R., L. N. (1), M. K., A. C. (1) i C. N. na podstawie umów o pracę u płatnika składek(...) J. K. (1) w okresach wskazanych w decyzjach dotyczących tych osób. W uzasadnieniach tych decyzji organ rentowy wskazał, iż w wyniku kontroli przeprowadzonej u powyższego płatnika składek ustalił, że w dokumentach rozliczeniowych:

- od stycznia do 2016 r. do grudnia 2016 r. J. R.,

- za maj 2016 r. oraz od lipca 2016 r. do grudnia 2016 r. L. N. (1),

- od kwietnia 2016 r. do października 2016 r. oraz za grudzień 2016 r.

M. K.,

- od lutego 2016 r. do grudnia 2016 r. A. C. (1),

- za maj 2016 r. oraz od lipca 2016 r. do grudnia 2016 r. C. N.,

płatnik składek J. K. (1) nie obliczył składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe i ubezpieczenie zdrowotne od przychodów, które wypłacił tym osobom na podstawie dokumentów określonych jako „polecenia wyjazdów służbowych”.

W powyższych okresach objętych zaskarżonymi decyzjami osoby te były zatrudnione przez J. K. (1) na podstawie umów o pracę:

- J. R. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku sprzedawca

– handlowiec od 1 marca 2014 r. do 31 grudnia 2016 r.,

- L. N. (1) w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku księgowej od

7 maja 2007 r. do 30 listopada 2017 r.,

- M. K. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku

magazyniera od 1 marca 2016 r.,

- A. C. (1) w wymiarze pół etatu na stanowisku sprzedawca – handlowiec

od 16 lutego 2015 r. do 9 października 2017 r.,

- C. N. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku pracownika

administracyjno – gospodarczego od 1 sierpnia 2014 r.

Organ rentowy ustalił ponadto w czasie kontroli, iż wypłaty środków pieniężnych dokonane przez płatnika składek dla wyżej wskazanych pracowników na podstawie „poleceń wyjazdów służbowych” nie mogą zostać zakwalifikowane – tak jak zrobił to ich pracodawca – płatnik składek – jako diety z tytułu podróży służbowych czyli przychody nie stanowiące podstawy wymiaru składek – lecz stanowią przychód tych pracowników i powinny być ujęte przez płatnika w podstawach wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, gdyż:

- w okresach, w których pracownicy ci mieli przebywać w podróżach służbowych, jednocześnie przebywali na urlopach wypoczynkowych i bezpłatnych, sporządzali i podpisywali wnioski o urlop, faktury oraz dokumenty wpłat i wypłat, dokumenty do ZUS i GUS, podpisywali listy obecności, otrzymywali przychód rozliczany na podstawie kosztów podróży służbowych przed złożeniem pracodawcy dokumentów rozliczających te podróże,

- w rachunkach dotyczących podróży służbowych pracownicy ci nie wykazywali kosztów związanych z przejazdem autostradą lub ewentualnych kosztów za nocleg,

- w trakcie kontroli nie przedłożono fizycznych dowodów potwierdzających fakt odbycia podróży służbowych przez pracowników,

- płatnik składek nie przedłożył umów zawartych z pracownikami na korzystanie z prywatnych samochodów do celów służbowych.

- płatnik składek zeznał do protokołu, iż nie pamięta kto określał pracownikom miejsca i terminy odbywania podróży służbowych,; nie wie kto w firmie zajmuje się sprawdzaniem pod względem formalnym i rachunkowym rozliczeń kosztów podróży pracowników; odmówił odpowiedzi na pytanie cz sprawdzał odbycie podróży służbowych przez pracowników;

- płatnik składek nie potrafił również odpowiedzieć na pytanie czy posiada dowody odbywania podróży służbowych przez pracowników;

- płatnik składek zeznał, iż nie posiada wiedzy w zakresie powodu podpisywania list obecności w pracy przez pracowników w dniach, w których zgodnie z poleceniami wyjazdów służbowych obywają podróże służbowe.

Jako podstawę prawną wydanych decyzji organ rentowy wskazał: art. 83 ust.1 pkt 3 w związku z art. 18 ust. 1, art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1778) oraz art. 81 ust. 1 i 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 20004 r. o świadczeniach z opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1938 ze zm.).

Odwołania od pięciu decyzji dotyczących: J. R., L. N. (1), M. K., A. C. (1) i C. N. wniósł płatnik składek J. K. (1) (prowadzący pozarolnicza działalność pod firmą (...)), żądając zmiany tych decyzji poprzez ustalenie podstaw wymiaru składek na ubezpieczenia społecznie i ubezpieczenie zdrowotne tych osób w wysokościach pierwotnie zadeklarowanych przez siebie i wskazanych w odwołaniach. Ponadto wnosił on o zasądzenie od organu rentowego na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniach odwołań skarżący podnosił, iż w uzasadnieniach zaskarżonych decyzji organ rentowy nie wskazał wprost czy według dokonanej przez siebie oceny stanów faktycznych poszczególnych spraw, w których decyzje te zostały wydane, wyjazdy służbowe nie miały miejsca, czy też ich charakter nie pozwalał na przyjęcie czy stanowiły podróż służbową czy też nie kwalifikowały się do tej kategorii. Nie można zatem – zdaniem odwołującego się – prześledzić sposobu wnioskowania organu i dokonanej subsumpcji, albowiem brak jest w tym zakresie wywodu i wyjaśnienia związku pomiędzy stwierdzonymi stanami faktycznymi , dowodami jakie świadczą, iż taką treść przedstawia ustalony stan faktyczny i ostatecznie wywiedzioną subsumpcją właściwego przepisu, normy prawnej. Co prawda w toku postępowania odwoławczego od decyzji organu rentowego nie ustala się jaki wpływ na decyzję

miały jej braki formalne, w tym wynikające z art. 107 k.p.a., to przenosząc te zasady na grunt rozpoznawanych spraw, można wskazać, iż z uzasadnień decyzji nie wynika podstawa do kwestionowania poszczególnych zwrotów kosztów za wyjazdy służbowe, tylko przyjęto pewne generalne założenie, iż skoro występuje kilkanaście nieścisłości, należy je interpretować rozszerzająco i wywieźć z tych wyjątkowych okoliczności generalny wniosek. W związku z tym powodowy płatnik podnosił, iż w tym zakresie uniemożliwia to stronie prowadzenia wywodu precyzyjnych zarzutów, zmierzających do zaskarżenia decyzji i jej podstaw, albowiem same stany faktyczne, tudzież same wątpliwości organu co do okoliczności w jaki sposób pracodawca lub pracownik winni dokumentować i koszty jest niewystarczający do stwierdzenia w toku wnioskowania organu co do poszczególnych wyjazdów i przyporządkowania im roszczeń o zwrot poniesionych kosztów przez pracownika. Dalej skarżący podnosił w swoich odwołaniach, że organ wprost nie zakwestionował faktu odbywania podróży służbowej, wyraził natomiast swe stanowisko w jaki sposób podróż służbowa winna być udokumentowana oraz że w taki sposób jak wskazuje organ rentowy w toku postępowania nie przedstawił on dowodów dokumentujących w taki sposób podróże służbowe, jakby oczekiwał tego ZUS. Zdaniem powoda w uzasadnieniach kwestionowanych odwołaniami decyzji wskazuje się szczegółowo na obowiązki pracodawcy – co powinien on zrobić, aby uzasadnić zasadność rozliczenia kosztów podróży służbowej pracownika:

- sprawdzić rachunki podróży pod względem merytorycznym i formalnym,

- zweryfikować cel podróży służbowej oraz długość jej trwania,

- zweryfikować zadanie służbowe, jakie wykonywał pracownik w trakcie

odbywania podróży służbowej,

- sprawdzić wydatki wyszczególnione w rachunkach jakie zostały poniesione.

Skarżący podnosił, iż powyższych wymogów trudno doszukać się w powszechnie obowiązujących przepisach oraz innych aktach normatywnych, w tym wewnętrznych pracodawcy, regulujących zasady odbywania podróży służbowych oraz zwrotu kosztów tych podróży.

Ponadto na polecenie pracodawcy - każda z delegacji odbywała się na polecenie pracodawcy, co wynika z dokumentów polecenia wyjazdu służbowego, a ponadto do wykonania określonego zadania – które także jest określone w poleceniu wyjazdu służbowego. Wszystkie dokumenty – polecenie wyjazdu mają określony przedział czasowy oraz cel podróży i wszystkie zostały wystawione na polecenie pracodawcy lub przez pracodawcę.

Powód eksponował przy tym, iż wszystkie wyjazdy J. R., L. N. (1), M. K., A. C. (1) i C. N. miały charakter incydentalny.

W przypadku:

- J. R. związane były z weryfikacją dokumentów na miejscu dotyczących firmy pracodawcy, ustaleniami w zakresie ściągalności należności za sprzedany towar, ustalaniem jakie towary nie rotują, rozmowami w zakresie prowadzonej sprzedaży, poszukiwania nowych rynków, rozmowami handlowymi i.t.p. Wyjazdy te nie były elementem stałej pracy wykonywanej w innym miejscu pracy, albowiem miejscem pracy J. R. była miejscowość P., natomiast wyjazdy – mimo tego, że dość częste – miały charakter doraźny, jednodniowy;

- L. N. (1) związane były z weryfikowaniem stanów kasy, sprawdzaniem sald, weryfikacją prowadzonej w oddziałach dokumentacji, prawidłowości ewidencjonowania towarów na stanie magazynowym oraz wszelkie inne czynności, których nie można było wykonać zdalnie lub wykonywane zdalnie powodowały by niemożność weryfikacji dokumentacji ze stanem faktycznym lub w sposób istotny utrudniały komunikację i wyjaśnianie wątpliwych lub spornych spraw. Wyjazdy te nie były elementem stałej pracy wykonywanej w innym miejscu pracy, albowiem miejscem pracy L. N. (1) była miejscowość P., natomiast wyjazdy – mimo tego, że dość częste – miały charakter doraźny, jednodniowy;

- M. K. związane były z weryfikowaniem stanów magazynowych i wewnętrznymi ustaleniami, weryfikacją dokumentacji i sprawdzaniem magazynów w oddziałach. Wyjazdy te nie były elementem stałej pracy wykonywanej w innym miejscu pracy, albowiem miejscem pracy M. K. była miejscowość Ł., natomiast wyjazdy – mimo tego, że dość częste – miały charakter doraźny, jednodniowy;

- A. C. (1) związane były ze sprawami handlowymi, kontaktów z klientami, szczególnie z ustaleniami dot. Klienta (...) SA i.t.p. Wyjazdy te nie były elementem stałej pracy wykonywanej w innym miejscu pracy, albowiem miejscem pracy A. C. (1) była miejscowość L., natomiast wyjazdy – mimo tego, że dość częste – miały charakter doraźny, jednodniowy;

- C. N. związane były z prowadzeniem rozmów handlowych, uzgodnień magazynowych. Wyjazdy te nie były elementem stałej pracy wykonywanej w innym miejscu pracy, albowiem miejscem pracy C. N. była miejscowość K., natomiast wyjazdy – mimo tego, że dość częste – miały charakter doraźny, jednodniowy.

Ponadto skarżący podnosił, iż w § 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) ustawodawca wskazuje, że pracodawca może wyrazić zgodę na przejazd w podróży krajowej również samochodem nie będącym własnością pracodawcy. Rozporządzenie to nie wskazuje w jaki sposób winna być owa zgoda wyrażona, zatem należy domniemywać, iż może to być zgoda wyrażona ustnie. Żaden akt prawny nie wskazuje wymogów w tym zakresie innych niż określone w rozporządzeniu, tym bardziej obowiązek zawierania umów na korzystanie z pojazdów prywatnych przez pracowników dla celów służbowych na rzecz pracodawcy. Zatem następny wymóg wskazany w uzasadnieniach zaskarżonych decyzji (zawierania przez pracodawcę z pracownikami umów na korzystanie przez nich z prywatnych samochodów do celów służbowych) nie znajduje oparcia w przepisach prawa.

Powód dodatkowo argumentował, iż z okoliczności spraw oraz z przeprowadzonych w nich dowodów, jak również z dowodów, które dołączono do akt, a których to dowodów organ nie przeprowadził, wynika że podróże odbyte przez J. R., L. N. (1), M. K., A. C. (1) i C. N. były podróżami służbowymi, a ich chzrakter zbieżny jest z dyspozycją art. 77 ⁵ Kodeksu pracy i odpowiada wykładni prezentowanej w orzecznictwie. Odnosząc się do ewentualnych zasad rozliczeń kosztów podróży służbowych – przepisy cytowanego rozporządzenia dają pewna swobodę pracownikowi, uprawniają bowiem pracownika do domagania się od pracodawcy zwrotu kosztów, nawet jeśli nie jest on w stanie ich wszystkich wykazać dowodami. Skoro pracownik nie jest zobowiązany do wykazywania w sposób restrykcyjny i ścisły wydatków na podróż służbową, to brak korelatu obowiązku po stronie pracodawcy weryfikowania tego. W sprawach, w których wydane zostały zaskarżone decyzje pracownicy nie korzystali z noclegów oraz nie ponosili innych wydatków. Wykazanie kilometrówki odbywało się na podstawie złożonego oświadczenia o ilości przebytych kilometrów + obowiązująca stawka. W ocenie odwołującego w świetle przepisu ust. 2 § 5 cytowanego rozporządzenia takie postepowanie jest w zupełności wystarczające. Pomimo wykazania, że pracownicy złożyli oświadczenia pracodawcy, że domagają się zwrotu kosztów podróży służbowych, wykazali zasadność tych kosztów poprzez wskazanie ilości przejechanych kilometrów ( podstawa naliczenia kilometrówki), to zasadnie należało zaliczyć te przychody jako zwrot kosztów podróży.

Tymczasem organ w podstawie wymiaru składek wlicza wszystkie jednostkowo wypłacone koszty podróży służbowych w danym miesiącu, nie wskazując czy owe wszystkie kwestionuje i dlaczego akurat owe poszczególne, podając tylko przykładowo rzekome – zdaniem odwołującego – naruszenia czy nieprawidłowości, nie odnosząc się do konkretnych wyjazdów. Taki tok rozumowania w sposób istotny uniemożliwia stronie odniesienie się do zarzutów, które są zindywidualizowane do konkretnych przypadków. Powód podnosił w związku z powyższą argumentacją, iż można wręcz domniemywać, że jakakolwiek nieprawidłowość dotycząca jednego czy drugiego wyjazdu, jedna niedokładność czy pomyłka, stanowi o przyjętej tendencji i założeniu kontrolującego przyjętego a priori i zmierzającego do wydania decyzji niekorzystnej dla skarżącego, bez wskazania związku jaki w ocenie organu zachodzi pomiędzy stwierdzonym stanem faktycznym a przyjętym rozstrzygnięciem, powodującym wliczenie do podstawy ustalenia wysokości składek, przychodów pracowników z tytułu zwrotu za poniesione koszty podróży służbowych.

W ocenie skarżącego materiał dowodowy pozostaje w sprzeczności z treścią zaskarżonych rozstrzygnięć, a przyjęte założenia w zakresie interpretacji wskazanych i zastosowanych do wydania decyzji stosownych przepisów, nie znajdują oparcia w tych przepisach.

W odpowiedziach na odwołania organ rentowy wnosił o ich oddalenie oraz o zasądzenie od odwołującego na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu swego stanowiska organ powoływał argumentację przedstawioną uprzednio w treści zaskarżonych decyzji.

Sprawy z odwołań dotyczących decyzji adresowanych do powodowego płatnika oraz do L. N. (1) (sygn. akt VI U 1801/18), M. K. ( sygn. akt VI U 1802/18), A. C. (1) (sygn. akt VI U 1805/18) oraz C. N. ( sygn. akt VI U 1807/18) zarządzeniami Przewodniczącego z dnia 29 października 2018 r. zostały połączone do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia ze sprawą dotyczącą J. R. (sygn. akt VI U 1798/18).

Wobec cofnięcia odwołania przez powodowego płatnika, wniesionego od od decyzji z dnia 28 czerwca 2018 r. dotyczącej L. N. (2) (Nr (...)) (oświadczenie pełnomocnika powoda na rozprawie – e protokół rozprawy k.416 t.III a.s.) Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 16 lipca 2019 r. ( k. 411 a.s.) umorzył postępowanie w powyższym zakresie. Wobec powyższego do rozpoznania pozostały cztery odwołania, wniesione od decyzji dotyczących J. R., M. K., A. C. (1) i C. N..

Sąd Okręgowy ustalił i rozważył, co następuje:

Strony niniejszego postępowania J. R., M. K., A. C. (1) i C. N. w okresach wskazanych w zaskarżonych decyzjach ich dotyczących byli pracownikami powodowego płatnika J. K. (1). J. R. i A. C. (1) zatrudnieni byli na stanowiskach sprzedawcy – handlowca, M. K. na stanowisku magazyniera, a C. N. na stanowisku pracownika administracyjno – gospodarczego.

(dowody: kserokopie akt osobowych k 52 – 80, k.141 – 169, k. 184 – 213 i k. 214 – 252 a.s.)

W czasie kontroli przeprowadzonej w firmie powodowego płatnika J. K. (1) pozwany organ rentowy zakwestionował rzetelność dokumentów dotyczących podróży służbowych jego pracowników, w tym stron niniejszego postępowania, które miały się odbyć w okresach objętych następnie także zaskarżonymi w niniejszej sprawie decyzjami. Konsekwencją ustaleń organu rentowego było wliczenie należności wypłaconych m.in. J. R., M. K., A. C. (1) i C. N. z tytułu zakwestionowanych przez ZUS podróży służbowych tych pracowników powoda do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne oraz określenie wysokości składek na ubezpieczenie zdrowotne. Zatem spór w rozpoznawanych łącznie sprawach dotyczył tego czy czworo z wyżej wskazanych pracowników powoda

rzeczywiście odbyło podróże służbowe, wskazane w poleceniach wyjazdów służbowych zakwestionowanych podczas kontroli przez organ rentowy i czy istniały obiektywnie uzasadnione cele tych podróży, wynikające z potrzeb powodowego płatnika – pracodawcy tych osób.

Na wstępie rozważań tej spornej pomiędzy powodem a pozwanym kwestii wskazać należy, iż to powodowego płatnika obciążał ciężar dowodu co do tego, że wypłacone jego pracownikom (m.in. stronom niniejszego postępowania) należności pieniężne dotyczyły rzeczywiście odbytych przez nich podróży służbowych i że podróże te nie były fikcyjne. Przypomnieć w tym miejscu należy, iż zgodnie z § 2 ust. 1 punktem 15 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2017 r., poz. 1949 – tekst jednolity) podstawy wymiaru składek nie stanowią diety i inne należności z tytułu podróży służbowej – do wysokości określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju, z zastrzeżeniem pkt 17. Oczywistym jest, iż powyższe przedmiotowe wyłączenie diet i innych należności z tytułu podróży służbowych pracowników z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dotyczy podróży służbowych, które rzeczywiście się odbyły.

Zebrany w rozpoznawanych sprawach materiał dowodowy nie potwierdził – w ocenie Sądu Okręgowego – aby podróże służbowe J. R., M. K., A. C. (1) i C. N. rzeczywiście miały miejsce i aby zostały one uzasadnione racjonalnymi potrzebami powodowego płatnika.

W pierwszej kolejności zwrócić należy uwagę na fakt istotnego braku, którym dotknięte były dowody z odpisów poleceń wyjazdu służbowego dołączone do odwołań od decyzji ZUS Oddziału w B., dotyczących wyżej wskazanych pracowników powoda (zebrane także w aktach kontroli poprzedzającej wydanie tych decyzji). Żaden z odpisów powyższych poleceń wyjazdu służbowego nie zawierał w swojej treści potwierdzenia przez podmiot docelowy podróży służbowej przyjazdu pracownika w określonym dniu i czasokresu przebywania pracownika w miejscu docelowym podróży służbowej.

Zamieszczone w treści druków podróży służbowych rubryki, o nazwie „ stwierdzenie pobytu służbowego”, nie zostały w żadnym poleceniu wyjazdu służbowego wypełnione, zatem powodowy płatnik nie dysponował obiektywnym potwierdzeniem faktu odbycia konkretnej podróży służbowej przez pracownika. Okoliczność ta w oczywisty sposób podważała wiarygodność i moc dowodową tych dokumentów. Co istotne, pozostały materiał dowodowy

( zeznania świadków i przesłuchanie stron) wzmocniły ustalenie faktyczne dokonane przez Sąd co do fikcyjnego charakteru dokumentów w postaci poleceń wyjazdów służbowych stron niniejszego procesu: J. R., M. K., A. C. (1) i C. N..

Świadek K. W. (1) potwierdziła wprawdzie, iż J. R. w 2016 r. rzekomo przyjeżdżał z P. do kierowanego przez nią Oddziału firmy (...) Spółki z o.o. w K. (Spółka ta współpracowała z jednoosobową firmą (...), a prezesem jej zarządu jest J. K. (2) ), jednocześnie jednak podała, iż:

- nie prowadziła rejestru tych przyjazdów i trudno jej powiedzieć ile razy J. R. był w K. w 2016 r.,

- trudno jej odpowiedzieć na pytanie czy przyjeżdżał on do Oddziału w K. w 2017 r. i 2018 r.,

- rozmowy przeprowadzane przez niego ze świadkiem lub z pracownikami działu handlowego oddziału, którym świadek kierowała, miały dotyczyć ustaleń handlowych i warunków dla kontrahentów,

- nie pamięta dokładnie treści rozmów i nie przypomina sobie liczby przyjazdów J. R., jak również nie potrafi powiedzieć od kiedy przyjeżdżał on do kierowanego przez nią oddziału w K.,

- nie pamięta czy ktoś z jej przełożonych mówił jej o tym, iż ma się ona kontaktować z J. R.,

- nie potwierdzała J. R. na piśmie delegacji.

( zeznania świadka K. W. e- protokół rozprawy k. 266 tom II a.s. oraz skrócony protokół rozprawy – k. 261 – 263 a.s.)

Zeznania tego świadka Sąd ocenił jako niewiarygodne ze względu na ich ogólnikowość i brak precyzji. Mimo, iż świadek potwierdziła, iż także osobiście prowadziła z J. R. rozmowy handlowe, to nie potrafiła ona wyjaśnić, co konkretnie było ich przedmiotem i nie potrafiła wskazać liczby przyjazdów tej osoby do Oddziału Spółki (...) w K.. Istotne dla oceny mocy dowodowej i wiarygodności jej zeznań oraz dokumentów w postaci poleceń wyjazdu służbowego była także przyznana przez nią okoliczność niepotwierdzania w treści tych dokumentów przyjazdów J. R. do Oddziału, którym kierowała.

Z kolei z zeznań świadka L. O. (1) (dyrektora Oddziału (...)w B.) wynikało, iż strona M. K. przyjeżdżał do kierowanego przez świadka Oddziału Spółki z o.o. (...) i przywoził do magazynów tego Oddziału towary z magazynów Oddziału Spółki (...) w Ł.. Były to m. in. takie towary, jak farby i impregnaty. Nie przyjeżdżał on w latach 2017 – 2018, a jego przyjazdy miały miejsce w latach wcześniejszych. Równocześnie świadek wyjaśnił, iż:

- nikt go nie informował o przyjazdach M. K.,

- nigdy nie rozmawiał z M. K.,

- prawdopodobnie od kogoś z magazynu słyszał, że M. K. przyjeżdża do B.,

- nikt nie potwierdzał przyjazdu M. K. ze strony Oddziału, którym świadek zarządzał,

- M. K. mógł przyjeżdżać tylko w sprawach reklamacyjnych albo z towarem, z dostawą między Oddziałami Spółki.

( zeznania świadka L. O. (1) : e- protokół rozprawy k. 266 tomu II a.s. oraz skrócony protokół rozprawy: k. 263-264 a.s.)

Tymczasem strona M. K. zeznał, iż parę razy wyjeżdżał w wyjazdy służbowe, głównie jeździł na szkolenia - gdyż do tej pory w takim magazynie nie pracował (była to inna branża).Wtedy na szkolenia te wyjeżdżało dużo osób. Ponadto podał on, że:

- podróżował własnym samochodem i nie wnikał jak były rozliczane koszty tych podróży,

- nie wypełniał dokumentacji związanej z kosztami podróży,

- jeździł na trasie P. – B.,

- czasami po drodze zabierał jakiś towar lub dokument, to były jakieś wzorce

- na szkoleniach były listy obecności, które podpisywał,

- głównie pamięta szkolenia, były głównie materiały poglądowe i przygotowane

ulotki,

- nie brał udziału w inwentaryzacjach,

- nie wie kto rozliczał jego delegacje i kto ustalał daty jego wyjazdów.

( przesłuchanie M. K. w drodze pomocy sądowej e- protokół posiedzenia k.513 tomu III a.s. oraz skrócony protokół posiedzenia k.513 a.s.)

Konfrontacja treści zeznań świadka L. O. (1) z treścią zeznań strony M. K. świadczy – w ocenie Sądu Okręgowego – o braku wiarygodności i mocy dowodowej dowodów z odpisów dokumentów w postaci poleceń wyjazdu służbowego , które miały potwierdzać podróże służbowe M. K., których spór dotyczy. Wniosek ten znajduje bowiem uzasadnienie w sprzecznościach występujących w zeznaniach świadka i strony procesu odnoszących się do celu rzekomo odbywanych podróży służbowych i tras na których miały się one odbywać. Świadek podawał, iż M. K. przywoził do Oddziału Spółki (...) w B. towary (farby czy impregnaty) z Oddziału w Ł. , natomiast sama strona wskazywała na głównie szkoleniowy cel tych wyjazdów na trasie B. - P.. Przy ocenie zeznań świadka L. O. Sąd brał także pod uwagę, iż nigdy nie rozmawiał on z M. K., a o jego rzekomych przyjazdach do B. wiedzę uzyskał z relacji osób trzecich, pracujących w magazynie Oddziału, którym zarządzał.

W przypadku kolejnej strony A. C. (1) także - w ocenia Sądu Okręgowego – brak wiarygodnych dowodów na to, aby sporne pomiędzy powodem a pozwanym podróże służbowe osoba ta rzeczywiście odbyła. Świadek P. L. przyznał, iż nie potwierdzał w żadnym dokumencie faktu odbycia przez A. C. (1) podróży służbowych (nie był do tego zobowiązany), a ona nie okazywała mu żadnych dokumentów dotyczących tych podróży. Jednocześnie wskazywał on – podobnie jak strona A. C. (1) w czasie jej przesłuchania – iż zakres jej obowiązków w podczas podróży służbowych polegał na szkoleniach pracowników , zatrudnionych w kierowanym przez niego Oddziale (...) Spółki z o.o. w K.. Twierdził on, iż A. C. (1) wprowadzała go i i jego załogę w system zamówień do producentów, szkoliła w zakresie technik sprzedaży, ustawiania marż czy rotacji produktów. Jednak zeznania świadka i tej strony pozostają w wyraźnej opozycji do treści poleceń wyjazdów służbowych dołączonych do odwołania, w zakresie określonych w tych poleceniach celów podróży służbowych. Były one bowiem określane jako „uzg. hadlowe”, co pozostaje w sprzeczności z celami szkoleniowymi, o których wspominano w zeznaniach. Na ponowne podkreślenie w tym miejscu zasługuje niekwestionowana przez odwołującego okoliczność braku potwierdzenia w treści poleceń wyjazdu służbowego faktu pobytu strony w miejscu oddelegowania w rubryce „potwierdzenie pobytu służbowego”, w której należało podać datę przybycia, liczbę noclegów bezpłatnych lub tańszych niż ryczałt wraz z adnotacjami zaopatrzonymi pieczęcią i podpisem (vide: druki poleceń wyjazdów służbowych dołączone przez powoda do odwołania od decyzji dotyczącej A. C. (1)). Mimo, iż według jej zeznań korzystała ona z noclegów w pensjonacie położonym w miejscowości D. powód nie przedłożył rachunków potwierdzających te noclegi. Nie jest także jasne dlaczego w sytuacji, w której dwudniowe szkolenia rzekomo prowadzone przez nią w Oddziale kierowanym przez świadka P. L. położonym w mieście K., uzasadniały korzystanie przez A. C. (1) z noclegów w innej miejscowości, co bez uzasadnionej przyczyny zwiększało by koszty działalności powodowego płatnika. Nie jest też jasne dlaczego w ramach spornych podróży służbowych miała ona szkolić pracowników Oddziału Spółki (...), w sytuacji w której brak w aktach sprawy dowodu na zawarcie przez tę Spółkę umowy o współpracy z firmą (...), na przykład takiej jaka łączyła tę firmę ze (...) SP. z o.o. Sp. K. z siedzibą w B. ( odpis umowy z dnia 1 stycznia 2014 r. – k. 365-366 a.s.).

(zeznania świadka P. L.: e- protokół posiedzenia k.538 tomu III a.s. oraz skrócony protokół k. od 536 do 537 a.s.; przesłuchanie A. C.: e- protokół posiedzenia k.565 tomu III a.s. oraz skrócony protokół tego posiedzenia k. 564 a.s. )

Analogiczną ocenę braku wiarygodności i istotnej mocy dowodowej Sąd Okręgowy odnosi do zeznań świadka P. K. (1) ( k.335 tomu II a.s.) oraz strony C. N. (e – protół posiedzenia k. 577 tomu IV a.s., skrócony protokół k.575 a.s. oraz załącznik do protokołu – k. 576 a.s.) Zeznania tych osób nie mogły zastąpić właściwych i rzetelnie sporządzonych dokumentów dotyczących podróży służbowych C. N.. Zeznania te miały ogólnikowy charakter oraz były nieprecyzyjne. Świadek P. K. potwierdzał wprawdzie pobyty C. N. w siedzibie swojej firmy w 2016 r. w liczbie 7 – 8, jednak nie potrafił wskazać terminów tych podróży ani ich celu. Wskazywał on również, że C. N. nigdy nie nie przedstawiał mu dokumentu „polecenia wyjazdu służbowego” i nie potwierdzał takiego dokumentu C. N.. Natomiast strona C. N. podał w swoich zeznaniach, że pracodawca nie wymagał od niego żadnego formalnego potwierdzenia odbycia podróży służbowej, a wszystkie druki delegacji wypełniane były po jej odbyciu . Z jego zeznań wynikało ponadto, iż jeździł on do K. wyłącznie w celu przeprowadzenia audytu wewnętrznego stanów magazynowych, jednak w treści druków delegacji dołączonych przez powoda do odwołania, cel tych podróży służbowych określany był jako „sprawy handlowe”. Powyższa rozbieżność pomiędzy zaoferowanymi przez powoda dowodami dodatkowo podważa ich moc dowodowa i wiarygodność.

Wyżej przedstawiona ocena powyższych dowodów dawała podstawę do ustalenia, iż podróże służbowe, których spór dotyczył w rozpoznawanych sprawach nie zostały przez stronę powodową udowodnione w niniejszym postępowaniu jako rzeczywiście odbyte. Przyjęta w firmie powoda praktyka braku wymagania potwierdzenia przez pracowników rzeczywistego odbycia podróży służbowych n.p. właściwą pieczątką i adnotacją podmiotu, w którym zadania pracownicze wykonywali delegowani pracownicy, nie może zasługiwać na akceptację, także przy uwzględnieniu rozkładu ciężaru dowodzenia w procesie. Z zeznań powoda J. K. (1) wynikało wprost, iż wszystkie polecenia wyjazdów służbowych wydawane były ustnie przez niego lub kierowników poszczególnych oddziałów jego firmy ( e protokół rozprawy k. 613 a.s.). Jeśli nie wymagał on jednocześnie potwierdzenia odbycia delegacji przez podmiot, do którego pracownik odbywał podróż służbową (szczegółowy opis tej praktyki w zeznaniach świadka K. B. i M. R., które Sąd uznał za wiarygodne w zakresie opisanego przez nich sposobu dokumentowania podróży służbowych: e- protokół rozprawy k.348 tomu II i skrócony protokół rozprawy k. od 339 do 346), to czynił to na własne ryzyko i nie może z tej praktyki wywodzić korzystnych skutków w zakresie dowodzenia okoliczności faktycznych, na które powoływał się w odwołaniach.

Sąd Okręgowy uznał zatem, iż powód nie udowodnił w niniejszym postępowaniu aby wypłacone jego stronom J. R., M. K., A. C. (1) i C. N. należności dotyczyły rzeczywiście odbytych przez te osoby podróży służbowych, a w konsekwencji – tak jak prawidłowo ustalił organ rentowy w zaskarżonych decyzjach – należności te stanowiły ich przychód, o którym mowa w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U z 2020 r., poz. 266 ze zm.) wliczany do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, ubezpieczenie chorobowe i ubezpieczenie wypadkowe (art. 20 ust. 1 ustawy systemowej) oraz ubezpieczenie zdrowotne (art. 81 ust. 1 i ust. 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach z opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych – t. j. Dz. U. z 2020 r., poz. 1398) oraz stanowiący podstawę obliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Powyższe ustalenia i argumenty natury prawnej uzasadniały zatem oddalenie odwołań na podstawie powołanych wyżej przepisów prawa materialnego w związku z art. 277 ¹⁴§1 Kodeksu postępowania cywilnego ( punkt 1 sentencji wyroku).

Na podstawie art. 98 § 1 i § 2 K.p.c. w związku z § 2 pkt 3 i pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( t.j. Dz. U. z 2018 r., poz.265 z póź. zm.) Sąd Okręgowy zasądził od powoda na rzecz pozwanego organu rentowego zwrot kosztów procesu, na które złożyły się wynagrodzenia pełnomocnika procesowego ustalone według stawek minimalnych, właściwych dla wartości przedmiotów sporu w poszczególnych wspólnie rozpoznanych spraw ( wynagrodzenia w kwotach po 900 zł w sprawach z odwołań od decyzji dotyczących A. C. (1) – w.p.s. = 4499 zł i M. K. – w.p.s.= 4220 zł oraz w kwotach po 1800 zł w sprawach z odwołań od decyzji dotyczących J. R. – w.p.s. = 6414 zł i C. N. – w.p.s. = 5199 zł).

Sędzia Janusz Madej