Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 grudnia 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku – V Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 6 grudnia 2018 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Banku (...) Spółki Akcyjnej w W.

przeciwko E. M. i S. M.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego we W.

z dnia 6 grudnia 2017 r., sygn. akt I C 243/17

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 2. (drugim) o tyle tylko, że płatność 18 (osiemnastej) raty nastąpi wraz z umownymi odsetkami od kwoty 138 938,06 (sto trzydzieści osiem tysięcy dziewięćset trzydzieści osiem złotych 06/100)
w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego nie wyższymi niż wysokość maksymalnych odsetek za opóźnienie liczonymi od dnia 29 marca 2017 roku do dnia 6 grudnia 2017 roku, zaś płatność wszystkich rat zastrzeżona jest z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie opóźnienia płatności każdej z rat w miejsce ustawowych odsetek za opóźnienie
w razie zwłoki w terminie płatności każdej z rat,

II.  oddala apelację w pozostałym zakresie,

III.  kosztami postępowania apelacyjnego obciąża powoda i uznaje za uiszczone.

SSO del. Leszek Jantowski SSA Mariusz Wicki SSA Anna Daniszewska

Na oryginale właściwe podpisy.

Sygn. akt V ACa 171/18

UZASADNIENIE

Powód (...) Bank (...) S.A. w W. domagał się zasądzenia owym solidarnie od pozwanych E. M. i S. M. kwoty 173 132, 19 zł z odsetkami umownymi od należności głównej 138 938, 06 zł w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP nie więcej niż w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie wynoszących dwukrotność sumy stopy referencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych liczonych od dnia 29 marca 2017 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu .

Nakazem zapłaty z dnia 25 maja 2017 r. wydanym w postępowaniu upominawczym w sprawie I Nc (...) Sąd Okręgowy we W. nakazał pozwanym E. M. i S. M. , aby zapłacili solidarnie powodowi (...) Bankowi (...) S.A. w W. kwotę 173 132,19 zł z odsetkami umownymi liczonymi od należności głównej 138 938, 06 zł w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP nie więcej niż dwukrotność sumy stopy referencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych liczonymi od dnia 29 marca 2017r. do dnia zapłaty oraz kwotę 1 755, 23 zł tytułem kosztów procesu , w terminie 14 dni od doręczenia nakazu lub wnieśli w tymże terminie sprzeciw.

Pozwani złożyli sprzeciw od nakazu zapłaty, wnosząc o oddalenie powództwa w całości.

Wyrokiem z dnia 6 grudnia 2017 r. Sąd Okręgowy we W.:

1.zasądził solidarnie od pozwanych E. M. i S. M. na rzecz powoda (...) Banku (...) S.A. w W. kwotę 173 132,19 zł z umownymi odsetkami od kwoty 138 938, 06 zł w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego nie wyższymi niż wysokość maksymalnych odsetek za opóźnienie liczonymi od dnia 29 marca 2017r. do dnia 6 grudnia 2017r.;

2.rozłożył zasądzone w punkcie 1 roszczenie na 18 rocznych rat , w tym 17 rat po 9 600 zł i 18 w wysokości 9 932, 19 zł, płatnych odpowiednio do : 7 grudnia 2018 r. , 7 grudnia 2019 r., 7 grudnia 2020 r. , 7 grudnia 2021 r., 7 grudnia 2022 r., 7 grudnia 2023 r., 7 grudnia 2024 r., 7 grudnia 2025 r., 7 grudnia 2026 r., 7 grudnia 2027r., 7 grudnia 2028 r., 7 grudnia 2029 r., 7 grudnia 2030 r., 7 grudnia 203l r., 7 grudnia 2032r., 7 grudnia 2033r., 7 grudnia 2034r., 7 grudnia 2035r., z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie zwłoki w terminach płatności każdej z rat;

3.zasądził solidarnie od pozwanych E. M. i S. M. na rzecz powoda (...) Banku (...) S.A. w W. kwotę 6 466, 88 zł tytułem zwrotu połowy kosztów procesu.

Powyższe rozstrzygnięcie zostało oparte na następujących ustaleniach i rozważaniach:

W dniu 21 maja 1990r. pozwani E. M. i S. M. zawarli z powodem (...) Bankiem (...) S.A. w W. umowę Z. Konto z (...) nr (...). Był to rachunek oszczędnościowo -rozliczeniowy z kredytem odnawialnym , na który wpływały wynagrodzenia pozwanych. Każdy z nich miał prawo dokonywania wpłat i wypłat.

W dniu 28 października 2010 r. pozwana zawarła z powodem umowę nr (...) o wydanie i używanie karty (...) z limitem miesięcznym do 10 000 zł . Płatności tą kartą były realizowane przez rachunek Z. Konto . Powód miał prawo do zmiany limitu cyklicznego ustalonego dla karty bez zgody jej posiadacza w przypadku nieterminowej spłaty należności powstałych przy użyciu karty. Posiadacz karty był zobowiązany do zapewnienia środków na pełne pokrycie należności wynikających z operacji dokonanych za pomocą karty. Do końca 2012 r. środki dostępne na wspólnym rachunku pozwanych Z. Konto zapewniały pełną obsługę korzystania przez pozwaną z karty (...).

W dniu 8 styczna 2013r. powód rozwiązał z pozwaną umowę o pracę bez

wypowiedzenia w oparciu o art. 53 par. 1 pkt 1 lit b kodeksu pracy . Saldo debetowe na rachunku nr (...) zaczęło powstawać od 2013r. w związku z używaniem przez pozwaną karty (...). Wpływające na ten rachunek środki finansowe nie pokrywały wykorzystywanego przez pozwaną ustalonego limitu cyklicznego (miesięcznego) wynoszącego 10 000 zł.

W dniu 4 grudnia 2013 r. wpłynęło do powoda pismo pozwanej zawierające propozycję ugodowej spłaty zadłużenia w wysokości po 300 zł miesięcznie . Pozwana ponowiła swój wniosek składając w dniu 20 marca 2014r. kolejne pismo do powoda wraz z wnioskiem o zawarcie umowy restrukturyzacyjnej i proponując spłatę zadłużenia w wysokości po 300 zł miesięcznie. Pismem z dnia 2 czerwca 2014 r. powód odmówił zawarcia ugody na proponowanych przez pozwaną zasadach wskazując , że minimalna spłata zadłużenia winna wynosić 1000 zł. Pozwana pismem z dnia 25 września 2014r. zaproponowała powodowi zawarcie ugody na kwotę po 500 zł miesięcznie.

W dniu 8 października 2014 r. powód zawarł z pozwanymi umowę ugody nr 1, ,w której stwierdzono , że stan zadłużenia pozwanych z tytułu umowy Z. Konto (...) nr (...) na dzień 8 października 2014 r. wyniósł z tytułu kapitału 144 938,06 zł, a odsetek 654, 12 zł. Spłata zadłużenia miała nastąpić w ciągu 96 miesięcy. W okresie od 15 października 2014 r. do 15 września 2015 r. rata miesięczna spłaty została określona na kwotę 500 zł, a następnie po tej dacie wzrastała do kwot ponad 900 zł i ponad 1000 zł poczynając od lipca 2016r. Do momentu kiedy rata sięgała 500 zł miesięcznie pozwani spłacali zadłużenie. Przestali wywiązywać się z umowy ugody, kiedy raty przekroczyły kwotę 1000 zł miesięcznie. Pozwany uzyskiwał w 2016 r. dochód w granicach 1800 zł miesięcznie , a pozwana w wysokości 849 zł. Obecnie pozwana otrzymuje rentę w wysokości 1750 zł miesięcznie.

W związku z pozostawaniem pozwanych w zwłoce z zapłatą rat ugody powód pismami z dnia 23 listopada 2016 r., doręczonymi w dniu 6 grudnia 2016 r., wypowiedział im umowę rachunku Z. Konto. W związku z wypowiedzeniem tej umowy została ona zaewidencjonowana na rachunku Kredyt (...) Zadłużenia Wymagalnego Kredytu Odnawialnego nr (...).

Na dzień 28 marca 2017r. wymagalne zadłużenie pozwanych względem powoda wynosiło 173 132,19 zł , w tym 138 938, 06 zł z tytułu kapitału i 34 194, 13 zł z tytułu odsetek naliczonych za okres od 8 października 2016 r. do 28 marca 2017 r.

Dalej Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że bezspornymi były fakty - zawarcia przez strony w dniu 21 maja 1990r. umowy Z. Konto nr (...)) (...) , przez pozwaną w dniu 28 października 2010 r. umowy o wydanie i używanie karty (...) z limitem miesięcznym do 10 000 zł oraz przez pozwanych umowy ugody z dnia 8 października 2014 r. , a także niespłacania przez pozwanych poczynając od 2013 r. należności wynikających z tej ostatniej umowy.

Pozwani nie kwestionowali powyższych ustaleń, a jedynie wskazywali na fakt, że to sam powód przyczynił się do tego, iż popadli w tak trudną sytuację finansową. Zarzucali, że powód stosował wobec pozwanej jako swojego pracownika mobbing , zwolnił ją z dniem 8 stycznia 2013 r. z pracy bez wypowiedzenia, co doprowadziło ją do utraty zdrowia psychicznego . Wynikiem tej choroby było dopuszczanie się przez nią szeregu niekontrolowanych wypłat i zakupów na wysokość limitu miesięcznego w wysokości 10 000 zł i brak ich pokrycia we wpływach na rachunek Z. Konto. Pozwana przyznała, że wielokrotnie posługując się kartą D. wykorzystywała limit 10 000 zł obciążając rachunek Z. Konto nr (...), na którym przez wiele miesięcy powstało niedozwolone saldo debetowe na kwotę 138 938, 06 zł. Powód mając świadomość, że wzrasta saldo debetowe nie zastrzegł pozwanej karty D. lecz pozwolił jej na kolejne wypłaty, co powodowało zwiększanie zobowiązań pozwanych wobec powoda. Pozwana zarzucała, że dzięki takiej sytuacji powód uzyskał dodatkową kwotę 23 121 zł tytułem naliczonych odsetek.

Dalej Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że pozwani mieli świadomość tego , że od 2013 r. powstaje zadłużenie w rachunku oszczędnościowo -rozliczeniowym Z. Konto , o czym świadczą pisma kierowane przez pozwaną do powoda w dniach: 4 grudnia 2013r., 20 marca 2014 r., 25 września 2014 r. oraz zawarcie w dniu 8 października 2014 r. umowy ugody, w której nie kwestionowali, że stan ich zadłużenia z tytułu umowy Z. Konto (...) nr (...) na

dzień 8 października 2014 r. wyniósł z tytułu kapitału 144 938, 06 zł , a odsetek 654, 12 zł.

Pozwani przyznali, że są zadłużeni względem powoda na kwotę ponad 400 000 zł. Na zadłużenie składają się - oprócz kwoty dochodzonej pozwem - jeszcze trzy inne niespłacane kredyty, w tym jeden objęty sprawą I C (...) Sądu Okręgowego we W. . Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że w tej sprawie została zasądzona solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwota 179 248, 56 zł wraz z odsetkami wynikająca z umowy Kredytu Mieszkaniowego Konsolidacyjnego nr (...)

Sąd Okręgowy wyjaśnił, że wskazane powyżej okoliczności, a zwłaszcza treść umowy ugody przeczą temu, jakoby powód w sposób nieprawidłowy naliczył wysokość zadłużenia wynikającego z rachunku Z. Konto , a zwłaszcza niezasadnie obciążył ich kwotą 23 121 zł z tytułu odsetek i to dlatego , że widząc powiększanie się salda debetowego nadal pozwolił pozwanej na korzystanie z karty (...) nie blokując jej bądź nie zmniejszając jej tzw. limitu cyklicznego. Brak było jakichkolwiek podstaw do dopuszczania wnioskowanego przez pozwanych dowodu z opinii biegłego z zakresu bankowości na wskazane przez nich w piśmie procesowym z dnia 16 października 2017r. okoliczności.

W każdej z czterech umów kredytowych pozwani zawierali z powodem umowy ugody, co również było bezsporne i wywiązywali się z nich dopóki poszczególne raty spłaty nie przekraczały kwot od 300 zł do 500 zł miesięcznie. Pozwani znajdują się bowiem w bardzo trudnej sytuacji finansowej , gdyż pozwany uzyskiwał w 2016 r. dochód w granicach 1800 zł miesięcznie , a pozwana w wysokości 849 zł.

Sąd Okręgowy odwołując się do orzecznictwa wyjaśnił przesłanki zastosowania przepisu art. 320 k.p.c. Podkreślił, iż rozłożenie na raty świadczenia jest jednak racjonalne tylko wówczas, gdy dłużnik wykaże, że dysponuje środkami umożliwiającymi wykonanie tak zmodyfikowanego obowiązku w sposób ekonomicznie odczuwalny przez wierzyciela. Jeśli zaś okoliczności sprawy nie wskazują na istnienie po stronie dłużnika woli dobrowolnej spłaty zadłużenia na rzecz wierzyciela, a jedynie na chęć odłożenia w czasie konieczności uregulowania

zobowiązań, uznać należy, że nie zachodzi szczególnie uzasadniony przypadek w rozumieniu art. 320 k.p.c.

Sąd Okręgowy uznał, że w niniejszej sprawie istnieje możliwość rozłożenia świadczenia na raty . Uzasadnia to przede wszystkim fakt, że w istocie powód mając wiedzę co do tego, iż pozwana wykorzystuje kartę (...) w sytuacji, gdy na rachunku Z. Konto nie ma środków na pokrycie wydatków z nią związanych , nie zablokował jej, bądź nie zmniejszył tzw. limitu cyklicznego. Pozwana słusznie wskazywała na to, że powód mógł to uczynić znacznie wcześniej . Pozwolił bowiem pozwanej na korzystanie z tej karty przez cały 2013 r., w którym to okresie debet narastał. Karta (...) była obsługiwana przez rachunek Z. Konto, którego współposiadaczami byli oboje pozwani, a zatem kartę główną mogła uzyskać pozwana , a kartę dodatkową pozwany jako współposiadacz konta. Taki stan rzeczy przeczy zatem twierdzeniu pozwanej, jakoby tylko ona winna zostać obciążona saldem debetowym z tytułu używania karty (...).

Analizując zasadność rozłożenia świadczenia na raty w kontekście wskazanego powyżej zaniechania ze strony powoda Sąd Okręgowy uznał, że możliwości finansowe pozwanych czynią realnymi spłaty zasądzonej kwoty w ratach po 800 zł miesięcznie, a 9 600 zł rocznie.

Mając zatem powyższe na uwadze Sąd Okręgowy orzekł jak w punktach :1 i 2 sentencji.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 102 k.p.c., obciążając nimi w połowie pozwanych jako przegrywających sprawę i mając na uwadze fakt, że wyniosły one po stronie powoda kwotę 12 933 zł 78 gr. ( opłata sądowa od pozwu 6 947 zł + 5400 zł koszty zastępstw procesowego+ 34 zł opłata skarbowa + 552, 75 zł koszty dojazdu) . Zastosowanie art. 102 k.p.c. wiązało się ze specyfiką sprawy, a także ze złym stanem zdrowia pozwanej oraz trudną sytuacją materialną pozwanych .

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód, zaskarżając wyrok w części dotyczącej rozłożenia świadczenia na raty, objętej pkt 1 i 2 wyroku oraz w części orzekającej o kosztach postępowania, objętej pkt 3 wyroku.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1. naruszenie przepisów prawa procesowego, mające wpływ na wynik postępowania:

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, polegające na braku wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego zebranego w sprawie i dowolnej jego ocenie, a w konsekwencji uznaniu, że pozwani wykazali zaistnienie nadzwyczajnych okoliczności uzasadniających rozłożenie świadczenia na raty oraz że dochód pozwanych gwarantuje spłatę rat,

- art. 102 k.p.c. poprzez uznanie, że w sprawie wystąpiły szczególne przesłanki uzasadniające obciążenie pozwanych jedynie połową kosztów procesu;

2.naruszenie przepisów prawa materialnego:

- art. 320 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że w sprawie zachodzą szczególne okoliczności przemawiające za rozłożeniem zasądzonego świadczenia na raty,

- art. 320 k.p.c. poprzez jego błędną wykładnię i pominięcie w przy ustalaniu wysokości rat kwoty zasądzonych odsetek od kwoty 138.938,06 zł za okres od dnia 29 marca 2017 r. do 6 grudnia 2017 r

- art. 481 § 1 k.p.c. poprzez jego błędną wykładnię i zasądzenie w pkt 2 wyroku ustawowych odsetek za opóźnienie w razie zwłoki w terminie płatności rat, podczas gdy odsetki te powinny być należne w razie opóźnienia.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w ten sposób, że otrzyma on brzmienie: „1) zasądza solidarnie od pozwanych E. M. i S. M. na rzecz powoda (...) Banku (...) S.A. w W. kwotę 173.132,19 zł z umownymi odsetkami od kwoty 138.938,06 zł w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego nie wyższymi niż wysokość maksymalnych odsetek za opóźnienie liczonymi od dnia 29 marca 2017 r. do dnia zapłaty; 2) zasądza solidarnie od pozwanych E. M. i S. M. na rzecz powoda (...) Banku (...) S.A. w W. kwotę 12.933,78 zł tytułem kosztów procesu, w tym 5986,75 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.”

Skarżący wnosił także o zasądzenie solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego wg norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył co następuje:

Apelacja była częściowo uzasadniona.

Sąd Apelacyjny podziela ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Okręgowy i przyjmuje je za własne, co czyni zbędnym ich ponowne przytaczanie. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 września 2014r. I CSK 628/13 LEX nr 1554252). Podobnie Sąd Apelacyjny podziela dokonaną przez Sąd pierwszej instancji ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, oraz ocenę prawną prawidłowo ustalonego stanu faktycznego.

Trafnie skarżący zarzucił naruszenie przepisu art. 320 k.p.c. w tej części, w której odnosi się do pominięcia przez Sąd I instancji przy rozłożeniu na raty zasądzonych w puncie I rozstrzygnięcia umownych odsetek od kwoty 138.938,06 zł w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego nie wyższymi niż wysokość maksymalnych odsetek za opóźnienie liczonymi od dnia 29 marca 2017 r. do dnia 6 grudnia 2017 r.

Wprawdzie rzeczywiście rozłożenie zasądzonej należności na raty powoduje, że odsetki zasądza się jedynie za okres do dnia wyrokowania, zaś dalsze – na wypadek opóźnienia w płatności poszczególnych rat, jednakże nie można pomijać odsetek za okres do dnia wyrokowania rozkładając należność główną na raty. Wskutek rozłożenia zasądzonego świadczenia na raty z mocy wyroku dochodzi do innego oznaczenia sposobu i terminu spłaty świadczenia należnego wierzycielowi, dlatego orzeczenie o rozłożeniu na raty ma charakter konstytutywny. Samo rozłożenie zasądzonej należności na raty nie uchyla jednak obowiązku zapłaty odsetek za opóźnienie za okres do dnia wydania wyroku zasądzającego świadczenie.

Wierzycielowi nie przysługują natomiast odsetki od ratalnych świadczeń za okres od daty wyroku do daty płatności poszczególnych rat z braku materialnoprawnej przesłanki w postaci opóźnienia lub zwłoki. (por. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 czerwca 2017 r. III CSK 181/16 LEX nr 2340585).

W konsekwencji należało zmodyfikować zaskarżone orzeczenie w punkcie 2 drugim) w ten sposób, że płatność ostatniej 18 raty w wysokości 9.932,19 zł ma nastąpić wraz z wyżej wskazanymi odsetkami umownymi.

Słusznie także skarżący zarzucił nieprecyzyjne określenie odsetek płatnych w razie przekroczenia terminów płatności poszczególnych rat; winno się określić te odsetki jako ustawowe odsetki za opóźnienie (art. 481§1 k.c.), a nie jako odsetki za „zwłokę” w spełnieniu świadczenia ( art.476 k.c.). Zwłoka zawiera bowiem w sobie immanentnie element zawinienia w opóźnieniu w płatności, czy szerzej – jest to tylko takie opóźnienie, które jest następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność, Tymczasem odsetki te winny być naliczane za sam fakt obiektywnego opóźnienia, niezależnie od winy, niezależnie od tego, czy dłużnik ponosi odpowiedzialność za stan opóźnienia (por. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 2013 r. IV CSK 299/12 LEX nr 1314429 ).

W konsekwencji i w tym zakresie nastąpiła modyfikacja zaskarżonego punktu 2 wyroku.

Nie były natomiast trafne zarzuty apelacji kwestionujące samą zasadę rozłożenia zasądzonego świadczenia na raty.

Przechodząc zatem do oceny zarzutu naruszenia przepisu art.320 k.p.c. w pierwszej kolejności wskazać należy, że mimo umiejscowienia go wśród przepisów postępowania, przepis art. 320 k.p.c. charakter materialnoprawny, ponieważ modyfikuje treść łączącego strony stosunku cywilnoprawnego, w odniesieniu do sposobu i terminu spełnienia świadczenia przez pozwanego i w tym zakresie jest konstytutywny. (por. także Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 kwietnia 2015r. II CSK 383/14 LEX nr 1745792).

Jak słusznie wskazał Sąd Okręgowy przepis art. 320 k.p.c. daje Sądowi możliwość oceny, czy jego orzeczenie będzie mogło być wykonane bez potrzeby

przeprowadzania egzekucji, zwłaszcza czy pozwany będzie w stanie spełnić zasądzone świadczenie jednorazowo. Przesłanką zastosowania tego przepisu jest ustalenie, że w danej sprawie zachodzi wypadek szczególnie uzasadniony, o czym decydują o tym okoliczności konkretnej sprawy. Chodzi tu przede wszystkim o okoliczności dotyczące dłużnika: jego sytuację osobistą, majątkową, finansową, rodzinną, które powodują, że nierealne jest spełnienie przez niego od razu i w pełnej wysokości zasądzonego świadczenia. Przyjmuje się, że na przykład za zastosowaniem omawianego przepisu przemawia sytuacja, w której pozwany uznaje powództwo i podnosi, że nieuregulowanie długu jest spowodowane wyłącznie jego złą sytuacją majątkową. ( por. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 kwietnia 2015 r. II CSK 409/14, LEX nr 1677131).

Innymi słowy instytucja z art. 320 k.p.c. właśnie po to jest stosowana, aby doprowadzić do sytuacji, żeby orzeczenie sądu mogło być wykonane bez potrzeby przeprowadzania postępowania egzekucyjnego, w sytuacji – tak jak w niniejszej sprawie –, gdy z całą pewnością, z uwagi na wielkość zobowiązania i sytuację materialną pozwanych, pozwani nie będą w stanie spełnić zasądzonego świadczenia jednorazowo (por. także Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 kwietnia 2015 r. II CSK 409/14, LEX nr 1745792). Kwestia zabezpieczenia interesu wierzyciela winna być oceniana na płaszczyźnie wyważenia interesów stron, przy ocenie, czy w przedmiotowej sprawie zachodzi szczególnie uzasadniony przypadek uzasadniający zastosowanie dobrodziejstwa instytucji z art. 320 k.p.c.

Z taką właśnie sytuacją mamy do czynienia w niniejszej sprawie. Pozwani w istocie co do zasady i wysokości uznali powództwo, nie kwestionowali swojego zadłużenia, zaś niemożność dokonania jego spłaty uzasadniali swoją trudną sytuacją majątkową – co znalazło potwierdzenie w okolicznościach sprawy. Nie budzi przy tym żadnych wątpliwości, iż nie ma żadnych realnych możliwości, aby pozwani jednorazowo uiścili dług w wysokości prawie 200.000,-zł, tym bardziej, że posiadają u powoda łączne zadłużenie rzędu 400.000 zł. W tej sytuacji Sąd Okręgowy trafnie przyjął, że po stronie pozwanej zaistniał szczególnie uzasadniony wypadek dający podstawę do zastosowania instytucji z art. 320 k.p.c. Podkreślenia przy tym wymaga, że z poczynionych ustaleń wynika, iż pozwani realizowali zawartą z powodem

ugodę w sytuacji, gdy poziom rat był ukształtowany na poziomie 500 zł, taką też ratę pozwana deklarowała spłacać obecnie. Nie można przy tym pominąć, że w przypadku ewentualnego wszczęcia postępowania egzekucyjnego w niniejszej sprawie przedmiotem egzekucji najprawdopodobniej byłby lokal mieszkalny służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych pozwanych ( k.198, 00:9:19 – 00:31:53), co ma wpływ na ocenę, czy w niniejszej sprawie zachodzą przesłanki do zastosowania art. 320 k.p.c.

Oceniając istnienie podstaw do rozłożenia zasądzonego świadczenia na raty, nie można nie brać pod uwagę sytuacji wierzyciela. Również jego trudna sytuacja majątkowa może bowiem co do zasady przemawiać przeciwko rozłożeniu zasądzonego świadczenia na raty, ponieważ sąd nie powinien działać z pokrzywdzeniem wierzyciela. ( tak też Sąd Najwyższy w cytowanym wyroku z dnia 9 kwietnia 2015 r. II CSK 409/14, LEX nr 1677131).

Na gruncie niniejszej sprawy nie sposób uznać, aby powód znajdował się w trudnej sytuacji majątkowej, skoro jest to instytucja bankowa prowadząca ze swojej istoty szeroko zakrojoną działalność finansową. Powód zresztą nie powoływał się na jakiekolwiek okoliczności dotyczące jego kondycji finansowej wskazujące na to, że brak jednorazowej spłaty spowodowałby negatywne skutki w jego działalności. W tej sytuacji, także z tego powodu trudno dopatrzeć się wystarczających podstaw do przyjęcia, że rozłożenie zasądzonego świadczenia na okres 18 lat stanowiłoby rażące pokrzywdzenie powoda.

W konsekwencji zarzut wydania zaskarżonego wyroku z naruszeniem art. 320 k.p.c. należało zatem uznać za chybiony.

Nie był także trafny zarzut naruszenia art. 102 k.p.c. w zakresie odnoszącym się do braku zasądzenia całych kosztów zastępstwa procesowego. Sąd Apelacyjny w pełni podziela rozważania Sądu Okręgowego dotyczące zaistnienia przesłanek do zastosowania w niniejszej sprawie wyrażonej w art. 102 k.p.c. zasady słuszności. Niewątpliwie trudna sytuacja majątkowa pozwanych, wyrażająca się w relatywnie niewysokich dochodach, a także sytuacja zdrowotna pozwanej przemawia za uznaniem, że w niniejszej sprawie zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek z art.

102 k.p.c. Zwrócić należy także uwagę na postawę pozwanej, która w istocie co do zasady nie kwestionowała swojego zadłużenia, a zatem samo postępowanie w niniejszej sprawie nie było skomplikowane i skupiało się w istocie jedynie na ocenie zaistnienia przesłanek do rozłożenia zasądzonego świadczenia na raty. Nie można pominąć także tego, że Sąd I instancji nie odstąpił całkowicie od obciążania pozwanych kosztami – zasadzając od nich połowę kosztów procesu.

Z tych też względów Sąd Apelacyjny na podstawie wyżej cytowanych przepisów, oraz art. 386 § 1 k.p.c. orzekł jak punkcie 1 sentencji, oddalając apelację w pozostałym zakresie ( art. 385 k.p.c.)

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie wyrażonej w art.98 k.p.c. zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Skoro apelacja została uwzględniona tylko w nieznacznym zakresie, Sąd obciążył tymi kosztami skarżącego, nie znajdując podstaw do zasądzenia ich zwrotu od pozwanych.