Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 grudnia 2020r.

Sąd Rejonowy w Lubinie I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Agnieszka Czyczerska

Protokolant: Joanna Halczak

po rozpoznaniu w dniu 9 grudnia 2020r. w Lubinie

na rozprawie

sprawy z powództwa G. S., A. S.

przeciwko (...) Bank (...) S.A. w W.

o ustalenie nieważności umowy

I.  ustala, że umowa kredytu mieszkaniowego (...) hipoteczny nr (...) (...) (...) zawarta w dniu 31.08.2007r. pomiędzy (...) Bank (...) S.A. w W., a powodami G. S. i A. S. jest nieważna w całości;

II.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powodów uprawnionych solidarnie kwotę 4617,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 3617,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. Akt 1603/19

UZASADNIENIE

Powodowie A. S. i G. S. wnieśli przeciwko stronie pozwanej (...) Bank (...) S.A. w W. pozew o ustalenie nieważności umowy kredytu mieszkaniowego własny kąt hipoteczny nr (...) (...) (...) z dnia 31.08.2007r., ewentualnie nieważności par. 5 ust. 4 i par. 13 ust 7 umowy ewentualnie o zasądzenie na rzecz powodów kwoty 31.170,09 zł. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia doręczenia pozwu do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu żądania pozwu powodowie podali, że w dniu 31.08.2007r. zawarli ze stroną pozwaną umowę kredytu hipotetycznego. Umowa była umową kredytu denominowanego do waluty CHF. Kredyt został zabezpieczony hipoteką. Powodowie wskazali, że treść umowy kredytu nie wskazuje wysokości kredytu w walucie PLN ani wysokości zobowiązania, jednakże zgodnie z par. 5 ust 4 umowy stosuje się kurs kupna dla dewiz obowiązujący w (...) S.A. w dniu realizacji zlecenia płatniczego. Tym samym w umowie nie wskazano kursu po jakim dojdzie do przeliczenia kwoty kredytu, a także kwoty jaka zostanie wypłacona. Powodowie korzystali z karencji spłaty kredytu do dnia 25.12.2008r., podczas której spłacali raty odsetkowe. Powodowie nigdy nie otrzymali z tytułu zapłaty kredytu środków w walucie franka szwajcarskiego, ponadto nie zalegają ze spłatą kredytu. Powodowie wskazali, że niemożliwym było dla powodów ustalenie świadczenia dotyczącego zarówno wysokości kredytu, jak i każdej z rat spłacanych w 25-letnim okresie kredytowania. Zdaniem powodów całą umowę należy uznać za nieważną ze względu na brak określenia w umowie kwoty kredytu, co jest essentalia negotii umowy kredytu. Bank posiadał w ocenie powodów możliwość swobodnego określania kursów walutowych, bowiem brak było odniesienia do jakichkolwiek mierników zewnętrznych i obiektywnych, zatem wysokość ich zobowiązania określana była jednostronnie. W dalszej części uzasadnienia pozwu powodowie, na poparcie swojego stanowiska w sprawie, powołali przepisy kodeksu cywilnego odnoszące się do niedozwolonych klauzul umownych, jak i orzecznictwo sądów powszechnych i Sądu Najwyższego.

Strona pozwana (...) Bank (...) S.A. w W. w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa.

W uzasadnieniu żądania pozwu strona pozwana zarzuciła, ze przedmiotowa umowa kredytu jest umową kredytu denominowanego w CHF. W takiej umowie waluta obca wyraża wartość zobowiązania pieniężnego , nie jest miernikiem waloryzacji. Ponadto, zdaniem strony pozwanej, powodowie nie mają interesu prawnego w żądaniu ustalenia nieważności umowy. Strona pozwana wskazała między innymi na następujące okoliczności mające przemawiać za niezasadnością żądań pozwu:

- powodowie dobrowolnie wybrali kredyt denominowany w CHF

- powodowie od początku spłaty kredytu mieli wybór, czy chcą korzystać z tabeli kursowej Banku i spłacać kredyt w PLN, czy chcą nabywać walutę na własną rękę, spłacają kredyt w CHF.

-w trakcie spłaty kredytu powodowie samodzielnie wnieśli o umożliwienie im spłaty kredytu bezpośrednio w walucie CHF pomimo istnienia takiej możliwości od chwili zawarcia umowy.

Strona pozwana zarzuciła, że bezzasadne są zarzuty powodów dotyczące zastosowania w przedmiotowej umowie klauzul niedozwolonych. Jej zdaniem powodowie mylnie też identyfikowali klauzule denominacyjne z klauzulami waloryzacyjnymi i indeksacyjnymi.

W dalszej części uzasadnienia odpowiedzi na pozew strona pozwana przedstawiła szeroką argumentację mającą przemawiać za oddaleniem powództwa.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powodowie A. S. i G. S. zawarli w dniu 31.08.2007r. umowę kredytu (...) hipoteczny o nr (...) (...) (...).

W par. 2 w/w umowy (...) S.A. zobowiązało się do postawienia do dyspozycji Kredytobiorców kredytu w wysokości 46.699,88 CHF na budowę i finansowanie lokalu mieszkalnego. Kredyt został udzielony na okres 300 miesięcy. Zgodnie z par 5 umowy wypłata kredytu miała następować w transzach. Całkowita wypłata kredytu miała nastąpić do dnia 25.12.2008r. Kredyt miał być spłacany w walucie polskiej (na finansowanie zobowiązań w kraju) przy zastosowaniu kursu kupna dla dewiz obowiązującego w (...) S.A. w dniu realizacji zlecenia płatniczego. Podobnie, aktualna tabela kursu Banku, była stosowana w przypadku wypłat transzy kredytu.

Zgodnie z par. 13 umowy spłata zadłużenia miała następować w drodze potrącenia wierzytelności Banku z tytułu udzielonego kredytu z rachunku oszczędnościowo- kredytowego kredytobiorcy. Potrącenie środków w walucie polskiej następować miało w wysokości stanowiącej równowartość kwoty kredytu lub raty w walucie wymienialnej według obowiązującego w (...) S.A. w dniu wymagalności kursu sprzedaży dla dewiz.

W dniu 25.10.2012r. powodowie zwrócili się do Banku o zmianę rachunku do spłaty kredytu na rachunek w walucie udzielonego kredytu.

W dniu 15.11.2012r. strony zawarły aneks, w którym wskazano, że spłata kredytu mieszkaniowego może następować z rachunku prowadzonego w walucie kredytu.

Dowód: umowa kredytu z dnia 31.08.2007r. z zał, k. 36-49

Aneks do umowy kredytu z 15.11.2012r., k. 50

Zaświadczenie banku z 19.03.2019r, k. 53-60

wniosek powodów, k. 125

zeznania świadka M. K., k. 220-222

zeznania powoda G. S., k. 262-263

zeznania powódki A. S., k. 263.

Sąd zważył, co następuje:

Żądanie główne powodów było uzasadnione.

W pierwszej kolejności, w ocenie Sądu, powodowie mają interes prawny w ustaleniu nieważności umowy – art. 189 k.c. pomimo tego, że powodowie wystąpili z powództwem o świadczenie, które realizowali w ramach żądania ewentualnego w niniejszym postepowaniu. Żądanie ustalenia nieważności umowy jest w okolicznościach przedmiotowej sprawy, żądaniem najdalej idącym. Tylko powództwo o ustalenie może w sposób definitywny rozstrzygnąć niepewną sytuację prawna powodów, a tym samym w sposób pełny zaspokoić ich interes prawny. Powodowie maja prawo do uzyskania odpowiedzi czy umowa kredytowa nadal ich wiąże i w oparciu o taką ocenę próbować konstruować ewentualne roszczenia.

Przechodząc do oceny merytorycznej żądania głównego pozwu należy wskazać, że w niniejszej sprawie powodowie zawarli ze stroną pozwaną umowę kredytu denominowanego w CHF.

Zgodnie z art. 69 ust. 1 w/w ustawy – Prawo bankowe w brzmieniu obowiązującym
w dniu zawarcia przedmiotowej umowy kredytu (t. j. Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665), przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Na mocy art. 69 ust. 2 cyt. ustawy w brzmieniu obowiązującym do umowy kredytu
z dnia 26 lutego 2007 r. – umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać
w szczególności:

1) strony umowy,

2) kwotę i walutę kredytu,

3) cel, na który kredyt został udzielony,

4) zasady i termin spłaty kredytu,

5) wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany,

6) sposób zabezpieczenia spłaty kredytu,

7) zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu,

8) terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych,

9) wysokość prowizji, jeżeli umowa ją przewiduje,

10) warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy.

W niniejszej sprawie umowa kredytu zawarta przez strony zawiera wszystkie w/w elementy. W szczególności, z § 2 ust. 1 umowy wynika, że kwota kredytu wynosi 46.699,88 CHF. Wypłata kredytu miała następować w walucie polskiej (kredyt na finansowanie zobowiązań w kraju) według kursu kupna dla dewiz w dniu realizacji zlecenia płatniczego. Umowa kredytu denominowanego w CHF co do zasady stanowi dopuszczalny wariant umowy kredytu.

Jednocześnie należy mieć na uwadze, że w dniu 26 sierpnia 2011 r. weszła w życie ustawa z dnia 29 lipca 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 165, poz. 984; dalej: ustawa antyspreadowa), która wprowadziła do ustawy – Prawo bankowe art. 69 ust. 2 pkt 4a, zgodnie z którym umowa o kredyt denominowany lub indeksowany do waluty innej niż waluta polska, powinna zawierać szczegółowe zasady określania sposobów i terminów ustalania kursu wymiany walut, na podstawie którego w szczególności wyliczana jest kwota kredytu, jego transz i rat kapitałowo-odsetkowych oraz zasad przeliczania na walutę wypłaty albo spłaty kredytu. W przepisie
art. 4 ustawy antyspreadowej ustawodawca uregulował kwestie intertemporalne związane
z zastosowaniem nowych przepisów, w tym art. 69 ust. 2 pkt 4a ustawy – Prawo bankowe, do umów kredytów lub pożyczek pieniężnych, które zostały zaciągnięte przed dniem wejścia
w życie tych norm, stanowiąc, że w przypadku kredytów lub pożyczek pieniężnych zaciągniętych przez kredytobiorcę lub pożyczkobiorcę przed dniem wejścia w życie tej ustawy, tj. przed dniem 26 sierpnia 2011 r., ma zastosowanie art. 69 ust. 2 pkt 4a oraz
art. 75b ustawy – Prawo bankowe, w stosunku do tych kredytów lub pożyczek pieniężnych, które nie zostały całkowicie spłacone – do tej części kredytu lub pożyczki, która pozostała do spłacenia. W tym zakresie bank dokonuje bezpłatnie stosownej zmiany umowy kredytowej lub umowy pożyczki.

Zdaniem Sądu umowa kredytu łącząca strony spełniała wszystkie ustawowe wymogi wynikające z art. 69 ust. 1 i 2 ustawy – Prawo bankowe, w szczególności spełniała wymogi
z art. 69 ust. 2 pkt 2 i 4 ustawy. Strony ustaliły kwotę kredytu, walutę kredytu, jego przeznaczenie, okres kredytowania, terminy i zasady zwrotu przy zastosowaniu klauzuli indeksacyjnej, a także oprocentowanie kredytu i opłaty oraz prowizje związane z jego udzieleniem.

W orzecznictwie nie budzi wątpliwości, że przed nowelizacją ustawy – Prawo bankowe, dokonaną wspomnianą ustawą antyspreadową z dnia 29 lipca 2011 r., dopuszczalne było zaciągnięcie zobowiązania kredytowego w walucie obcej, z równoczesnym zastrzeżeniem, że wypłata i spłata kredytu będzie dokonywana w walucie krajowej, z tym że tego rodzaju zastrzeżenie dotyczy wyłącznie sposobu wykonania zobowiązania, a zatem nie powoduje zmiany waluty wierzytelności.

W ocenie Sądu powód słusznie zarzucił natomiast, że postanowienia analizowanej umowy kredytu w postaci par. 5 ust. 4 i par. 13 ust 7 stanowią niedozwolone klauzule umowne.

Stosownie do brzmienia art. 385 ¹ § 1 k.c., postanowienia umowy zawieranej
z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa
i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

Zgodnie z art. 385 ¹ § 2 k.c., jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie.

Na mocy art. 385 ¹ § 3 k.c., nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta.

Na podstawie art. 385 ¹ § 4 k.c. ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje.

Jednocześnie przepis art. 385 ² k.c. stanowi, że oceny zgodności postanowienia umowy z dobrymi obyczajami dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy, biorąc pod uwagę jej treść, okoliczności zawarcia oraz uwzględniając umowy pozostające w związku
z umową obejmującą postanowienie będące przedmiotem oceny.

Powyższe przepisy mają na celu zapewnienie konsumentom skutecznej ochrony
w stosunkach umownych z profesjonalistami. Wynika z nich, że klauzulą niedozwoloną jest postanowienie umowne, które spełnia łącznie wszystkie w/w przesłanki, tj.:

1)  nie jest postanowieniem uzgodnionym indywidualnie,

2)  nie jest postanowieniem w sposób jednoznaczny określającym główne świadczenia stron,

3)  kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy.

Skutkiem zastosowania w umowie lub wzorcu umowy klauzuli niedozwolonej jest brak mocy wiążącej tego postanowienia, przy zachowaniu skuteczności innych części umowy lub wzorca. Brak związania konsumenta niedozwolonym postanowieniem, o którym mowa
w art. 385 ^{( 1)} § 1 zd. 1 k.c. oznacza, że nie wywołuje ono skutków prawnych od samego początku i z mocy samego prawa, co sąd ma obowiązek wziąć pod uwagę z urzędu ( por. uchwała SN z dnia 29 czerwca 2007 r., III CZP 62/07, Legalis nr 83959; uchwała składu siedmiu sędziów SN z dnia 20 czerwca 2018 r., III CZP 29/17, Legalis nr 1786276; wyrok SN z dnia 4 kwietnia 2019 r., III CSK 159/17, Legalis nr ), chyba że konsument następczo udzieli “świadomej, wyraźnej i wolnej zgody” na to postanowienie i w ten sposób jednostronnie przywróci mu skuteczność ( por. wyrok SN z dnia 4 kwietnia 2019 r., III CSK 159/17, Legalis nr 1892834; wyrok TSUE z dnia 3 października 2019 r. w sprawie C-260/18 K. D.
i J. D. przeciwko (...) Bank (...) – pkt 54, 66-67).

Możliwość uznania postanowień umownych za niedozwolone (abuzywne, nieuczciwe) w pierwszej kolejności wymaga ich zakwalifikowania albo jako postanowień, które nie określają głównych świadczeń stron, albo jako postanowień określających główne świadczenia stron (w tym cenę lub wynagrodzenie), które nie zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

W niniejszej sprawie powodowie zaciągnęli u strony pozwanej tzw. kredyt denominowany w CHF, w którym to waluta obca wyraża wartość zobowiązania pieniężnego. Równocześnie należy podkreślić, że analizowane postanowienia umowy kredytu (dotyczące wysokości kredytu, jak i wysokości jego spłaty) nie określały precyzyjnie rzeczywistej wysokości świadczenia pozwanego Banku, jak też świadczeń kredytobiorcy – powoda, w sposób możliwy do ustalenia bez decyzji pozwanego Banku. W treści umowy kredytu, ani ewentualnie w innym uzupełniającym dokumencie nie wskazano bowiem, na podstawie jakich kryteriów pozwany Bank ustala kurs wymiany waluty obcej (CHF) zarówno w momencie uruchomienia kredytu (kurs kupna), jak i spłaty poszczególnych rat kredytu (kurs sprzedaży). Informacji takich powodowie nie otrzymali również przed podpisaniem umowy kredytu. Zresztą takiej informacji nie posiadali ani pracownicy Banku ani ewentualnie osoby pośredniczące w zawarciu umowy. Powodowie wskazali, że otrzymali informację, że frank szwajcarski jest stabilną walutą, a wahania kursowe są niewielkie. Choć strona pozwana utrzymywała, że w należyty sposób wywiązała się wobec powoda ze swojego obowiązku informacyjnego co do ryzyka walutowego, nie wykazała tej okoliczności.

Przyjmuje się, że nie jest wystarczające wskazanie w umowie, że ryzyko związane ze zmianą kursu waluty ponosi kredytobiorca oraz odebranie od kredytobiorcy oświadczenia zawartego we wniosku o udzielenie kredytu, bądź osobnego oświadczenia o standardowej treści, że został poinformowany o ponoszeniu ryzyka wynikającego ze zmiany kursu waluty oraz przyjął do wiadomości i akceptuje to ryzyko. Wprowadzenie do umowy kredytowej zawieranej na wiele lat, na nabycie nieruchomości stanowiącej z reguły dorobek życia przeciętnego konsumenta, mechanizmu działania ryzyka kursowego, wymaga szczególnej staranności banku w zakresie wyraźnego wskazania zagrożeń wiążących się z oferowanym kredytem, tak by konsument miał pełne rozeznanie konsekwencji ekonomicznych zawieranej umowy ( por. wyrok SN z dnia 27 listopada 2019 r., II CSK 483/18, Legalis nr 2254284).

Jak już wcześniej wspomniano, z poczynionych w sprawie ustaleń nie wynika, aby obowiązek informacyjny został przez pozwany Bank wykonany w sposób ponadstandardowy, dający powodom pełne rozeznanie co do istoty transakcji. Prowadzi to do wniosku, że
w niniejszej sprawie postanowienia umowne określające główne świadczenie stron – kwota udzielonego kredytu i kwota do spłaty, nie były jednoznacznie określone
w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c.

Powyższe stwierdzenie otwiera drogę do kontroli abuzywności powołanej klauzuli indeksacyjnej i klauzuli przeliczeniowej stosownie do art. 385 ¹ § 1 k.c. i art. 4 ust. 2 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków
w umowach konsumenckich (Dz.Urz.UE.L Nr 95, str. 29 z późn. zm.).

Nie ulega wątpliwości, że postanowienia umowy kredytu zawartej z powodami w zakresie kwestionowanych przez nich postanowień były nie tylko niedookreślone i niejednoznaczne, ale również nie były z powodami indywidualnie uzgadniane. Powodowie zawarli umowę według wzorca przygotowanego przez pozwany bank, trudno uznać, że w zakresie sposobu określenia konkretnych zasad ustalenia kursu wymiany walut, który to wpływał na wysokość kredytu i wysokość poszczególnych rat byłaby możliwa jakakolwiek negocjacja ze strony powodów.

Postanowienie umowne jest sprzeczne z dobrymi obyczajami, gdy można rozsądnie założyć, że kontrahent konsumenta, traktujący go w sposób sprawiedliwy i słuszny
i uwzględniający jego prawnie uzasadnione roszczenia, nie mógłby racjonalnie się spodziewać, że konsument zaakceptowałby w ramach negocjacji klauzulę będącą źródłem braku równowagi stron ( por. wyrok SN z dnia 15 stycznia 2016 r., I CSK 125/15, Legalis nr 1398255).

Zdaniem Sądu orzekającego w niniejszej sprawie, w świetle dotychczasowego orzecznictwa Sądu Najwyższego nie powinno budzić wątpliwości, że postanowienia § 5 ust. 3 i § 13 ust. 7 umowy kredytu z dnia 31 sierpnia 2007r. mają charakter niedozwolony. Uznaje się bowiem, że określenie wysokości należności obciążającej konsumenta z odwołaniem do tabeli kursów ustalanych jednostronnie przez bank, bez wskazania obiektywnych kryteriów, jest nietransparentne, pozostawia pole do arbitralnego działania banku i w ten sposób obarcza kredytobiorcę nieprzewidywalnym ryzykiem oraz narusza równorzędność stron ( por. wyrok SN z dnia 9 maja 2019 r., I CSK 242/18, Legalis nr 1966950; wyrok SN z dnia
29 października 2019 r., IV CSK 309/18, Legalis nr 2237678; wyrok SN z dnia 11 grudnia 2019 r., V CSK 382/18, Legalis nr 2277328).

Określony w przedmiotowej umowie mechanizm ustalania przez pozwany Bank kursów waluty, pozostawiający Bankowi swobodę, jest w sposób oczywisty sprzeczny
z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interesy konsumenta, zaś klauzula, która nie zawiera jednoznacznej treści i przez to pozwala na pełną swobodę decyzyjną przedsiębiorcy w kwestii bardzo istotnej dla konsumenta, dotyczącej kosztów kredytu, jest klauzulą niedozwoloną
w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c. Taka klauzula kształtuje prawa i obowiązki konsumenta – kredytobiorcy w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami przez uzależnienie warunków indeksacji świadczenia od kompetencji silniejszej strony umowy, tj. banku. Odwołanie do kursów walut zawartych w „Tabeli kursów” obowiązującej w pozwanym Banku oznacza naruszenie równorzędności stron umowy przez nierównomierne rozłożenie uprawnień
i obowiązków między partnerami stosunku obligacyjnego. Wszakże w istocie tak niejasne
i niepoddające się weryfikacji określenie sposobu ustalania kursów wymiany walut stanowi dodatkowe, ukryte wynagrodzenie banku, które może mieć niebagatelne znaczenie dla kontrahenta, a którego wysokość jest dowolnie określana przez bank. Wystarczy wskazać, że o poziomie podlegającego wypłacie kredytu, jak też zwłaszcza o poziomie zadłużenia ratalnego (i to już spłaconego) konsument dowiaduje się post factum, po podjęciu odpowiedniej sumy z jego rachunku, służącego obsłudze zaciągniętego kredytu hipotecznego, co stanowi oczywistą nierówność informacyjną stron ( por. wyrok SN z dnia 22 stycznia
2016 r., I CSK 1049/14, Legalis nr 1450586; wyrok SN z dnia 4 kwietnia 2019 r., III CSK 159/17, Legalis nr 1892834; wyrok SN z dnia 27 listopada 2019 r., II CSK 483/19, Legalis nr 2254284).

Co należy również zauważyć, wbrew zarzutom strony pozwanej, możliwość spłaty kredytu w walucie CHF, nie wynika z treści przedmiotowej umowy kredytowej. Z par. 13 ust. 1 i 7 wynika wprost, że spłata miała następować z walucie polskiej- poprzez potrącenie z rachunku bankowego powodów prowadzonego w walucie polskiej. Ponadto niezrozumiałym byłoby przy przyjęciu zarzutu strony pozwanej w tym zakresie jako prawdziwego, podpisanie przez strony aneksu do umowy z dnia 15.11.2012r., wprowadzającego możliwość spłaty kredytu w walucie kredytu (CHF). W okolicznościach przedmiotowej sprawy, na moment zawierania umowy, następnie wypłaty transz kredytu i jego spłaty (spłaty co najmniej do dnia zawarcia aneksu dnia 15.11.2012r) kwota zobowiązania powodów ustalana była na podstawie kursów waluty ustalanej jednostronnie przez bank i powodowie nie mieli możliwości spłaty kredytu w walucie CHF. Natomiast ani umowa kredytu, ani inne dokumenty z nim związane nie precyzowały zasad/ kryteriów ustalania kursów wymiany walut Banki, a zatem powodowie nie mogli ustalić zarówno wysokości świadczenia, jakie miał wypłacić im bank, ani wysokości świadczenia pozostającego do spłaty.

Nie może być zatem żadnych wątpliwości co do tego, że w umowie kredytu zawartej przez powodów ze stroną pozwaną znalazły się postanowienia niedozwolone (abuzywne)
w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c.

Odnosząc się do skutku, jaki wywiera występowanie w umowie postanowień abuzywnych, stwierdzić należy, że z wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z dnia 3 października 2019 r. w sprawie C-260/18 K. D. i J. D. przeciwko (...) Bank (...) (pkt 48 ) wynika, że art. 6 ust. 1 Dyrektywy 93/13 nie stoi na przeszkodzie temu, by sąd krajowy uchylił, zgodnie z zasadami prawa zobowiązań, nieuczciwy warunek umowny poprzez zastąpienie go przepisem prawa krajowego o charakterze dyspozytywnym, ale dotyczy to tylko sytuacji, w której brak zastąpienia pociągałby za sobą unieważnienie umowy w całości i narażał konsumenta na szczególnie niekorzystne skutki, jako że takie unieważnienie wywiera co do zasady takie same następstwa jak postawienie pozostałej do spłaty kwoty kredytu w stan natychmiastowej wymagalności, co może przekraczać możliwości finansowe konsumenta i z tego względu penalizuje raczej tego ostatniego, a nie kredytodawcę.

We wspomnianym wyroku w sprawie C-260/18 TSUE doprecyzował, że ocena, czy unieważnienie umowy naraża konsumenta na szczególnie szkodliwe skutki, musi być dokonywana w świetle okoliczności istniejących lub możliwych do przewidzenia w chwili zaistnienia sporu, a nie w chwili zawarcia umowy (pkt 50). TSUE stwierdził też, że konsument może zrzec się ochrony przed negatywnymi następstwami unieważnienia umowy w całości (pkt 55, 67), czyli obstawać przy tej nieważności, a wówczas zastąpienie niedozwolonej klauzuli również nie wchodzi w rachubę.

TSUE w w/w wyroku wyjaśnił ponadto, że art. 6 ust. 1 Dyrektywy 93/13 stoi na przeszkodzie wypełnieniu luk w umowie, spowodowanych usunięciem z niej nieuczciwych warunków, które się w niej znajdowały, wyłącznie na podstawie przepisów krajowych
o charakterze ogólnym, przewidujących, że skutki wyrażone w treści czynności prawnej są uzupełniane w szczególności przez skutki wynikające z zasad słuszności lub ustalonych zwyczajów, które nie stanowią przepisów dyspozytywnych lub przepisów mających zastosowanie, w przypadku gdy strony umowy wyrażą na to zgodę (pkt 61 – 62).

W przedmiotowej sprawie powodowie domagali się przede wszystkim unieważnienia całej umowy. Spłacili już kwotę przewyższającą kwotę kapitału udzielonego kredytu i nadal mają do spłaty kwotę w wysokości odpowiadającej wysokości kwoty kapitału. Zdaniem Sądu, w kontekście okoliczności przedmiotowej sprawy i rozważań prawnych poczynionych we wcześniejszej części uzasadnienia, żądanie powodów jest uzasadnione. Postanowienia wskazujące na wysokość kwoty kredytu, jak i wysokość kwoty do spłaty są abuzywne, stanowią niewątpliwie główne świadczenia stron i jako takie nie mogą być zastąpione innymi, nieprzewidzianymi w momencie zawarcia umowy i nieuzgodnionym przez strony postanowieniami. Usunięcie postanowienia określającego główne świadczenia stron musi oznaczać brak konsensusu co do zawarcia umowy w ogóle. Wyeliminowanie jako abuzywnych postanowień umowy dotyczących zasad ustalania kursów walut powoduje bowiem, że nie jest możliwe ustalenie wysokości świadczenia kredytobiorcy, tj. ustalenie wysokości kwoty, która podlega zwrotowi na rzecz banku i która stanowi podstawę naliczenia odsetek należnych od kredytobiorców. Wobec tego, na skutek kontroli abuzywności, wobec nieuzgodnienia przez strony wysokości podstawowego świadczenia choćby jednej ze stron, umowę należy uznać za całkowicie bezskuteczną (nieważną).

Powyższa konkluzja doprowadziła Sąd do uwzględnienia żądania głównego powodów oraz ustalenia nieważności przedmiotowej umowy w całości, o czym orzeczono w pkt I wyroku.

Orzeczenie o kosztach postępowania znajduje oparcie w art. 98 k.p.c. Na koszty zasądzone od strony pozwanej na rzecz powodów składają się opłata od pozwu w wysokości 1000 zł oraz koszty zastępstwa procesowego w kwocie 3617 zł.