Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I ACa 1060/16

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 marca 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący :

SSA Elżbieta Karpeta

Sędziowie :

SA Ewa Jastrzębska (spr.)

SA Joanna Naczyńska

Protokolant :

Małgorzata Kopeć

po rozpoznaniu w dniu 15 marca 2017 r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy z powództwa P. R.

przeciwko M. R.

o ochronę dóbr osobistych

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie

z dnia 20 lipca 2016 r., sygn. akt I C 81/16,

1)  oddala apelację;

2)  zasądza od powoda na rzecz pozwanej 810 (osiemset dziesięć) złotych z tytułu kosztów postępowania apelacyjnego.

SSA Joanna Naczyńska

SSA Elżbieta Karpeta

SSA Ewa Jastrzębska

Sygn. akt I ACa 1060/16

UZASADNIENIE

Powód wniósł o zobowiązanie pozwanej do złożenia oświadczenia w formie listownej, zaopatrzonej we własnoręczny podpis pozwanej, na adres powoda oraz na adres VI Komisariatu Policji oświadczenia następującej treści: „Ja niżej podpisana, M. R. niniejszym przepraszam Pana P. R. za pomówienie go o dopuszczenie się przez niego przestępstwa kradzieży z włamaniem i zaboru w celu przywłaszczenia telewizora marki S., kwoty 1300,00 zł oraz ładowarki do telefonu, które to pomówienie miało miejsce w trakcie przesłuchania mojej osoby w charakterze świadka w dniach: 23.10.2015r. i 27.10.2015r. na Komisariacie Policji nr VI w C. w sprawie w/w czynów karalnych sygn. KP VI – (...) oraz o zwrot kosztów.

W uzasadnieniu podał, iż strony są w trakcie procesu rozwodowego. Obecnie powód zamieszkuje w Norwegii wraz z córką i jedynie sporadycznie przyjeżdża do kraju. W czasie pobytów w Polsce powód mieszka we wspólnym mieszkaniu stron przy ul. (...) w C.. W ramach toczącej się sprawy rozwodowej sąd udzielił zabezpieczenia pozwanej w zakresie sposobu korzystania ze wspólnie zajmowanego mieszkania, poprzez przyznanie pozwanej prawa do wyłącznego korzystania z jednego z pokoi. W pokoju tym znajdował się telewizor marki S.. W dniu 23 października 2015r. pozwana zawiadomiła organy ścigania o rzekomym przestępstwie kradzieży z włamaniem, którego miał dopuścić się powód, w trakcie którego miał skraść majątek wspólny w postaci telewizora marki S.. W trakcie tego przesłuchania pozwana nie wspomniała jednak o rzekomej kradzieży pieniędzy w kwocie 1300,00 zł oraz ładowarki do telefonu. Dopiero w czasie przesłuchania w dniu 27 października 2015r. pozwana dodatkowo stwierdziła, iż powód ukradł jej również z szuflady segmentu kwotę 1300,00 zł oraz ładowarkę do telefonu. Powód przyznał wprawdzie, iż zabrał z pokoju pozwanej telewizor, ale nie w celu jego przywłaszczenia, tylko aby umożliwić korzystanie z niego wszystkim domownikom. Nadto dodał, iż w celu zabrania telewizora nie było konieczne włamywanie się do pokoju zajmowanego przez pozwaną, albowiem drzwi do pokoju w dniu 23 października 2015r. były otwarte. Zatem w ocenie powoda nie można uznać, że zawiadomienie złożone przez pozwaną było w jakichkolwiek sposób uzasadnione. W ocenie powoda zostało ono złożone jedynie w celu polepszenia sytuacji procesowej pozwanej w postępowaniu rozwodowym. Zdaniem powoda trudno uznać, iż powód mógłby popełnić przestępstwo kradzieży mienia którego przecież jest współwłaścicielem i ma pełne prawo z niego korzystać. Fakt udzielenia pozwanej zabezpieczenia w ramach sprawy rozwodem nic w tym zakresie przecież nie zmienia, albowiem dotyczy on jedynie pomieszczeń, a nie znajdujących się tam składników majątku wspólnego. Odnośnie rzekomej kradzieży kwoty 1300,00 zł zastanawiającym jest fakt, iż brak tej kwoty pozwana stwierdziła dopiero po pewnym czasie od chwili zawiadomienia o przestępstwie, nadto wątpliwym jest również to, czy pozwana była w ogóle w stanie taką kwotę zgromadzić, zwłaszcza w sytuacji, gdy jej roczny przychód za cały 2014r. wyniósł jedynie około 4.000,00 zł., nadto data rzekomego zaboru jest odległa od ogólnie przyjętych reguł wypłacania pracownikom wynagrodzenie, które wypłaca się, albowiem na końcu miesiąca, albo do 10 dnia każdego miesiąca. Powód wskazał, iż zawiadomienie o niedopełnionym przez powoda przestępstwie jest tylko jednym z wielu elementów działań pozwanej realizowanej w ramach przyjętej przez nią strategii rozwodowej. Zdaniem powoda, powyższe zachowanie pozwanej, którego geneza tkwi jedynie w równolegle toczącej się sprawie rozwodowej nie może pozostać bezkarne, zwłaszcza, iż wywołało ono określone skutki w zakresie dóbr osobistych powoda. Powód czuje się głęboko dotknięty nieprawdziwym twierdzeniami pozwanej, które godzą w dobre imię powoda, jego cześć i szkalują go w oczach rodziny oraz funkcjonariuszy policji.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jej rzecz od powoda kosztów postępowania.

Zarzuciła, iż postępowanie karne przeciwko powodowi w sprawie o kradzież mienia z włamaniem nadal jest w toku. Ze względu na fakt, iż powód przebywa w Norwegi, to postępowanie karne na mocy postanowienia sądu z dnia 6 maja 2016r. zostało zawieszone. Twierdziła, że powód włamał się do pokoju, który został jej przyznany w związku z konfliktem pomiędzy stronami do wyłącznego korzystania na mocy postanowienia z dnia 20 lipca 2015r. wydanego przez Sąd Okręgowy w Częstochowie w sprawie o rozwód. Gdy powód przyjeżdżał z Norwegii do Polski, to mieszkał w ich wspólnym mieszkaniu i zachowywał się nagannie: zwykle był nietrzeźwy i agresywny, wyzywał ją wielokrotnie od najgorszych i używał siły. Pozwana wielokrotnie zgłaszała ten problem na VI Komisariacie Policji w C.. Wspólne zamieszkiwanie stron było niemożliwe i kilkakrotnie pozwana była zmuszona wyprowadzić się z domu, w czasie gdy jej mąż przyjeżdżał na kilka dni lub tygodni w okolicach wyznaczonych przez sąd terminów rozpraw. W dniu 23 października 2015r. powód wtargnął do jej zamkniętego na klucz pokoju, poprzez wyjęcie szyby w drzwiach i zabrał wyżej wymienione rzeczy oraz pieniądze w kwocie 1300,00 zł, które znajdowały się w szufladzie w pokoju. Pieniądze te były przeznaczone na pokrycie bieżących wydatków związanych z opłatami za czynsz, gaz i energię elektryczną. Na odłożoną kwotę 1300 zł składała się kwota 500 zł pożyczona przez pozwaną od D. B., kwota 300 zł pochodziła z pomocy finansowej wypłaconej pozwanej w dniu 16.10.2015r. przez Fundację (...), a pozostałe środki pieniężne pochodziły z wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia pozwanej w Galerii (...) w C.. Pozwana podkreśliła, iż powód składając zeznania na Policji, przyznał się do zabrania telewizora z ich wspólnego mieszkania.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 20 lipca 2016r. Sąd Okręgowy w Częstochowie:

1. oddalił powództwo w całości;

2. zasądził od Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Częstochowie na rzecz radcy prawnego A. K. Radcy Prawnego w C. kwotę 531,36 zł obejmującą podatek VAT, tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej pozwanej M. R. z urzędu.

W uzasadnieniu sąd pierwszej instancji ustalił, iż strony zawarły związek małżeński 8 września 1990r. Z małżeństwa tego strony mają dwoje dzieci, a mianowicie dwie pełnoletnie córki A. i E. R.. Tylko początkowo małżeństwo stron układało się poprawnie. Wkrótce ujawniły się skłonności powoda do używania, a następnie do nadużywania alkoholu. W połowie lat 90 strony przeprowadziły się do mieszkania przy ul. (...) w C., lecz to nie zmieniło stosunków między stronami, ani zachowania samego powoda. W 2007r. strony uzgodniły, że celem poprawy sytuacji finansowej stron, powód wyjedzie do pracy za granicę. W związku z tym powód wyjechał do pracy do Norwegii, przyjeżdżając do Polski kilka razy w roku. Nie poprawiło to relacji między stronami, ani nie wpłynęło na niewłaściwe zachowanie powoda wobec pozwanej. Z biegiem czasu następowało osłabienie uczuć między stronami i w konsekwencji do całkowitego zerwania więzi małżeńskich, choć formalnie strony dalej razem zamieszkują, przy czym powód w dalszym ciągu pracuje w Norwegii.

W dniu 31 lipca 2014r do Sądu Okręgowego w Częstochowie powód złożył pozew o orzeczenie rozwodu z pozwaną M. R. bez orzekania o winie.

Postanowieniem Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 20 lipca 2015r. sygn. akt 1RC 1094/14 r., na czas postępowania w sprawie o rozwód przyznano pozwanej do wyłącznego użytkowania większy pokój, a powodowi mniejszy pokój w mieszkaniu nr (...) położonym w C. przy ul. (...), ze wspólnym użytkowaniem kuchni, łazienki i przedpokoju.

W dniu 23 października 2015r. z mieszkania stanowiącego własność stron położonego w C. przy ul. (...), podczas nieobecności pozwanej M. R. powód zabrał z pokoju do którego na mocy orzeczenia sądowego, wyłączny dostęp miała jego żona, przedmioty należące do wspólnego mienia małżeńskiego stron w postaci telewizora marki S. (...) o wartości 650 zł, ładowarkę do telefonu marki S. o wartości 30 zł oraz pieniądze w kwocie 1300 zł. Pokój pozwanej był zamknięty na klucz. Powód wtargnął do zamkniętego na klucz pokoju wyjmując szybę w drzwiach i zabrał wyżej wymienione rzeczy oraz pieniądze w kwocie 1300,00 zł, które znajdowały się w szufladzie w pokoju.

W dniu 23 października 2015r. pozwana złożyła zawiadomienie o popełnieniu przez powoda przestępstwa na jej szkodę. Na skutek zawiadomienia toczyło się postępowanie przygotowawcze o sygn. akt PR Zpp 5.2016 prowadzone przez Prokuraturę Rejonową C.P. w C. w sprawie kradzieży w dniu 23.10.2015r. z mieszkania w C. wspólnego mienia małżeńskiego w postaci telewizora marki S. (...) o wartości 650 zł, pieniędzy w kwocie 1300 zł oraz ładowarki do telefonu marki S. o wartości 30 zł przez P. R. na szkodę M. R. tj. o czyn z art. 278 § 1 kk.

Postanowieniem z dnia 25 grudnia 2015r. umorzono dochodzenie w sprawie kradzieży w dniu 23.210.2015r. z mieszkania w C. wspólnego mienia małżeńskiego w postaci telewizora marki S. (...) o wartości 650 zł, pieniędzy w kwocie 1300 zł oraz ładowarki do telefonu marki S. o wartości 30 zł przez P. R. na szkodę M. R. tj. o czyn z art. 278 § 1 kk. Na powyższe postanowienie zażalenie złożyła pozwana. Sąd Rejonowy w Częstochowie, postanowieniem z dnia 11 marca 2016r., sygn. akt XI Kp 24/16 uwzględnił zażalenie pozwanej i sprawę przekazał Prokuratorowi do uzupełnienia postępowania przygotowawczego. Ponownie sprawa została zarejestrowana pod sygn. akt PR 2 Ds. 163/2016.

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 2 marca 2016r. sygn. akt 1RC 1094/14 rozwiązano przez rozwód małżeństwo P. R. i M. R. z winy obu stron i orzeczono o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania stron położonego w C. przy ul. (...).

(dowód : zeznania świadków: D. B. k. 101 – 102, czas:00:05:18 – 00:16:33, S. B. k. 102 -103, czas:00:17:30, G. D. k. 103 – 104, czas 00:29:10 – 00:44:29, zeznania powoda P. R. k. 104 – 105, czas 00:50:16 – 00:59:53, zeznania pozwanej M. R. k. 104 – 105, czas:00:59:53 – 01:09:09, dokumenty z akt Prokuratury Rejonowej C.P. w C., sygn. PR 2 Ds. 163.2016 w aktach sprawy k.17-39, postanowienie wraz z uzasadnieniem ze sprawy I 1RC 1094/14 Sądu Okręgowego w Częstochowie k.51-54, wyrok wraz z uzasadnieniem ze sprawy I 1RC 1094/14 Sądu Okręgowego w Częstochowie).

Zdaniem sądu pierwszej instancji żądanie powoda na uwzględnienie nie zasługuje.

Mając na uwadze wskazaną przez powoda P. R. podstawę faktyczną roszczenia i ustalenia faktyczne poczynione w niniejszej sprawie, nie budzi, zdaniem sądu pierwszej instancji wątpliwości, że w rozpatrywanym przypadku nie doszło do naruszenia dóbr osobistych powoda. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że powód P. R. zabrał podczas nieobecności pozwanej M. R. z pokoju, do którego na mocy orzeczenia sądowego, wyłączny dostęp miała jego żona (pozwana) telewizor, który stanowi ich współwłasność majątkową. Niewątpliwie „cudzą rzeczą” w rozumieniu art. 278 § 1 kk jest także dla każdego z małżonków rzecz wchodząca w skład ich majątku wspólnego. Z pokoju do którego wyłączny dostęp miała żona (pozwana) zostały zabrane przez powoda pieniądze w kwocie 1300 zł i ładowarka marki S..

Zdaniem sądu pierwszej instancji w okolicznościach niniejszej sprawy pozwana była uprawiona do złożenia zawiadomienia o popełnieniu przez powoda przestępstwa na jej szkodę i skutek zawiadomienia toczyło się postępowanie przygotowawcze o sygn. akt PR Zpp 5.2016 prowadzone przez Prokuraturę Rejonową C.P. w C. w sprawie kradzieży w dniu 23.10.2015r. z mieszkania w C. wspólnego mienia małżeńskiego w postaci telewizora marki S. (...) o wartości 650 zł, pieniędzy w kwocie 1300 zł oraz ładowarki do telefonu marki S. o wartości 30 zł. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego, w tym z treści zeznań P. R. wynika, że zabrał on podczas nieobecności M. R. telewizor, który stanowi ich współwłasność majątkową, zatem nie doszło do nie doszło do naruszenia dóbr osobistych powoda. Wskazał też sąd pierwszej instancji, iż zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, nawet wtedy, gdy dochodzi do naruszenia dóbr osobistych, dla oceny czy zachodzą podstawy do przyjęcia odpowiedzialności pozwanego, nie może być miarodajny wyłącznie stan uczuć oraz miara indywidualnej wrażliwości strony powodowej. Sąd Najwyższy wskazał, iż w przypadku obrazy, o udzieleniu ochrony sądowej decydować powinna analiza uwzględniająca nie tylko semantyczne znaczenie użytych słów, ale również cały kontekst sytuacyjny oraz społeczny jego odbiór, oceniany według kryteriów właściwych dla ludzi rozsądnych i uczciwych. Konieczne jest tu więc zachowanie należytych proporcji i umiaru. Dobra osobiste są czymś szczególnie cennym. Trzeba dążyć do zapewnienia ich ochrony w każdym przypadku, w którym odniesiony w nich uszczerbek znajduje potwierdzenie nie tylko w odczuciu samego zainteresowanego, ale i w zobiektywizowanej ocenie zewnętrznej. Nie można zatem nadużywać instrumentów prawnych właściwych tej ochronie dla przypadków drobnych, incydentalnych, dotyczących wyłącznie subiektywnych przeżyć samego powoda. Taki sposób postępowania prowadziłby bowiem do niedopuszczalnego deprecjonowania samego przedmiotu ochrony, naruszając jednocześnie zasadę minima non curat praetor. (por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 maja 2002r., IV CKN 1076/00, LEX nr 57208).

Z tych wszystkich względów, Sąd pierwszej instancji oddalił powództwo.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. oraz §2 ust. 1, 2, §4 ust. 1, §6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j. Dz.U. z 2013r., poz. 490 ze zm.).

Od wyroku tego wniósł apelację powód. Zaskarżył wyrok w całości i zarzucił mu :

1. naruszenie prawa procesowego to jest art. 227 k.p.c. w związku z art. 233 § 1 k.p.c. poprzez wydanie wyroku bez wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego z pominięciem bezzasadnie oddalonych wniosków dowodowych powoda w postaci zeznań świadka E. R. oraz dowodów złożonych wraz z pismem procesowym z dnia 27 czerwca 2016 roku tj. dokumentów w zawierających historię operacji na rachunku pozwanej w (...) SA, potwierdzenia transakcji w (...) Banku (...), dowodu z informacji Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w C. oraz zobowiązania pozwanej do przedłożenia operacji na jej rachunku bankowym (...) SA , co doprowadziło do błędnych ustaleń faktycznych w sprawie polegających na uznaniu, iż powód włamał się do pokoju pozwanej, skąd zabrał w celu przywłaszczenia telewizor marki S., kwotę 1300 zł oraz ładowarkę telefonu marki S.,

2.naruszenie prawa procesowego to jest art. 328 § 2 k.p.c. poprzez sporządzenie uzasadnienia wyroku w sposób nieprawidłowy, albowiem sąd pierwszej instancji w treści uzasadnienie nie wskazał, dlaczego odmówił wiarygodności zeznaniom powoda w zakresie okoliczności rzekomego włamania do pokoju pozwanej, zaboru telewizora, pieniędzy w kwocie 1300 zł oraz ładowarki marki S.,

3. naruszenie prawa materialnego to jest art. 23 k.p.c. polegające na błędnym uznaniu, iż fałszywe zawiadomienie o przestępstwie może nie stanowić naruszenie dóbr osobistych powoda, albowiem nie można używać instrumentów prawnych dotyczących wyłącznie subiektywnych przeżyć samego i samego powoda,

4. naruszenie w art. 32 ust. 1 Konstytucji RP w związku z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP poprzez naruszenie przez sąd pierwszej instancji i równości stron postępowania, przejawiające się tym , że oddalono wszystkie wnioski dowodowe powoda, przy jednoczesnym dopuszczeniu wszystkich wniosków dowodowych pozwanej, w sytuacji, gdy okoliczności, jakie miały być wykazane tymi dowodami były praktycznie takie same.

Powołując się na powyższe domagał się zmiany zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości, ewentualnie uchylenia wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie kosztów procesu. Nadto na podstawie art. 380 k.p.c. domagał się rozpoznania w trybie zażalenia postanowienia Sądu Okręgowego w Częstochowie wydanego w dniu 6 lipca 2016 roku poprzez oddalenie w z zeznań świadka E. R. oraz wniosków zawartych w piśmie procesowym i dopuszczenie tych do dowodów w postępowaniu apelacyjnym, ewentualnie nakazania sądowi pierwszej instancji przeprowadzenia tych dowodów przez sąd pierwszej instancji w przypadku uchylenia zaskarżonego wyroku.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja powoda zasadna nie jest i nie może odnieść skutku. Wbrew zarzutom skarżącego wyrok sądu pierwszej instancji ostatecznie odpowiada prawu, chociaż istotnie uzasadnienie sądu pierwszej instancji nie odpowiada wymogom z art. 328 § 2 kpc. Jednakże zebrany w sprawie materiał dowodowy daje podstawy do przyjęcia, iż działanie pozwanej w okolicznościach niniejszej sprawy nie było bezprawne.

Jeśli idzie o dokonane przez sąd pierwszej instancji ustalenia faktyczne poczynione na podstawie dokumentów urzędowych tj. akt Prokuratury Rejonowej w Częstochowie oraz akt Sądu Okręgowego w Częstochowie PR 2Ds 163/2016 oraz akt Sądu Okręgowego w Częstochowie sygn. akt IRC 1094/14 to należy je podzielić. W szczególności podzielić trzeba ustalenia sądu pierwszej instancji , że strony były małżeństwem i stosunki pomiędzy nimi układały się źle. W 2007r. celem poprawy sytuacji finansowej stron, powód wyjechał do pracy do Norwegii, przyjeżdżał do Polski kilka razy w roku. Nie poprawiło to relacji między stronami, ani nie wpłynęło na niewłaściwe zachowanie powoda wobec pozwanej. Z biegiem czasu następowało osłabienie uczuć między stronami i w konsekwencji doszło do całkowitego zerwania więzi małżeńskich, choć formalnie strony dalej razem zamieszkiwały, przy czym powód w dalszym ciągu pracował w Norwegii. W dniu 31 lipca 2014r powód złożył do Sądu Okręgowego w Częstochowie pozew o rozwód. W toku tej sprawy postanowieniem Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 20 lipca 2015r. sygn. akt 1RC 1094/14 r., na czas postępowania w sprawie o rozwód przyznano pozwanej do wyłącznego użytkowania większy pokój, a powodowi mniejszy pokój w mieszkaniu nr (...) położonym w C. przy ul. (...), ze wspólnym użytkowaniem kuchni, łazienki i przedpokoju. W dniu 23 października 2015r. pozwana złożyła zawiadomienie o popełnieniu przez powoda przestępstwa na jej szkodę. Na skutek zawiadomienia toczyło się postępowanie przygotowawcze o sygn. akt PR Zpp 5.2016 prowadzone przez Prokuraturę Rejonową C.P. w C. w sprawie kradzieży w dniu 23.10.2015r. z mieszkania w C. wspólnego mienia małżeńskiego w postaci telewizora marki S. (...) o wartości 650 zł, pieniędzy w kwocie 1300 zł oraz ładowarki do telefonu marki S. o wartości 30 zł przez P. R. na szkodę M. R. tj. o czyn z art. 278 § 1 kk. Postanowieniem z dnia 25 grudnia 2015r. umorzono dochodzenie w sprawie kradzieży w dniu 23.10.2015r. z mieszkania w C. wspólnego mienia małżeńskiego w postaci telewizora marki S. (...) o wartości 650 zł, pieniędzy w kwocie 1300 zł oraz ładowarki do telefonu marki S. o wartości 30 zł przez P. R. na szkodę M. R. tj. o czyn z art. 278 § 1 kk. Na powyższe postanowienie zażalenie złożyła pozwana. Sąd Rejonowy w Częstochowie, postanowieniem z dnia 11 marca 2016r., sygn. akt XI Kp 24/16 uwzględnił zażalenie pozwanej i sprawę przekazał Prokuratorowi do uzupełnienia postępowania przygotowawczego. W uzasadnieniu tego postanowienia sąd wskazał, iż „cudzą rzeczą” w rozumieniu art. 278 §1 kk jest dla każdego z małżonków rzecz wchodząca w skład ich majątku wspólnego zatem także i wspólny telewizor, nadto nie można podzielić stanowiska zawartego w uzasadnieniu umorzenia postępowania, że z zachowania się P. R. nie można wywieść zamiaru przywłaszczenia telewizora, gdyż mimo, że utrzymuje on, iż zabrał telewizor aby korzystała z niego córka, to nie można przyjąć aby istotnie taki był cel jego działania, zabrał go bowiem pod nieobecność żony, wyniósł do mieszkania A. B., a zwrócił dopiero po wszczęciu postępowania w sprawie i przesłuchaniu go przez policję. Odnośnie kradzieży pieniędzy w uzasadnieniu postanowienia podkreślono, iż P. R. przyznał, iż był w pokoju pozwanej i przeszukiwał szuflady. Nadto podkreślono, iż nie przystają do zebranego w sprawie materiału dowodowego wyjaśnienia P. R. odnośnie do wcześniejszej wymiany szyby w drzwiach pokoju oddanego do wyłącznego użytkowania M. R. , co miałoby tłumaczyć ewentualne ujawnienie na drzwiach linii papilarnych P. R.. Ponownie sprawa została zarejestrowana pod sygn. akt PR 2 Ds. 163/2016. Natomiast wyrokiem Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 2 marca 2016r. sygn. akt 1RC 1094/14 rozwiązano przez rozwód małżeństwo P. R. i M. R. z winy obu stron i orzeczono o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania stron położonego w C. przy ul. (...). Zatem ustalenia poczynione na podstawie wskazanych wyżej dokumentów urzędowych należy podzielić.

Jeśli natomiast idzie o wejście powoda do pokoju pozwanej to wskazać trzeba, że obie strony przyznały, że w mieszkaniu w tym czasie nikogo poza powodem nie było. Dlatego też najistotniejsze znaczenie dla ustalenia okoliczności sprawy mają zeznania stron i ocena ich wiarygodności. Bowiem zeznania świadków wskazanych przez pozwaną, a to : D. B., S. B. i G. D. mogą być jedynie podstawą ustaleń, iż stosunki pomiędzy stronami były złe i pozwana bezpośrednio po zdarzeniu dzwoniła do świadków i opowiadała o tym co się stało, oraz podstawą ustalenia, że świadek D. B. pożyczyła pozwanej 500 zł. Wbrew natomiast zarzutom skarżącego wskazane przez niego wnioski dowodowe nie miały istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Świadek E. R. – córka stron miała być bowiem słuchana na okoliczności , iż „pozwana nie zawsze zamyka pokój”, nadto na okoliczności „że nie doszło do włamania, co znajduje się w tym pokoju, a także gdzie znajduje się telewizor”. Podkreślić trzeba, że córka stron nie była obecna w czasie zdarzenia, zatem nie może zeznawać na okoliczność czy doszło do włamania, ewentualny fakt , że pozwana nie zawsze zamyka drzwi nie może być podstawą do ustaleń , że tego dnia drzwi pokoju nie były zamknięte, powód przyznał, że zabrał telewizor i wyniósł poza wspólne mieszkanie, a nie jest istotne w ocenie Sądu Apelacyjnego czy powód zaniósł telewizor do R. B. czy też do innej osoby zatem jej zeznania nie miałyby istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 227 kpc) i nie było podstaw do ich dopuszczania. Podobnie nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy dowody w postaci dokumentów wskazanych przez powoda na okoliczność operacji na rachunkach bankowych pozwanej oraz sposobu uiszczania przez pozwaną opłat, dlatego też nie było podstaw do ich dopuszczania. Nie mogły bowiem dowody te świadczyć, że pozwana nie miała kwoty 1300zł w szufladzie.

Zatem, jak wyżej stwierdzono najistotniejsze znaczenie dla ustaleń faktycznych miały zeznania stron oraz ocena ich wiarygodności albowiem zeznania te były ze sobą sprzeczne. W ocenie Sądu Apelacyjnego zeznania powoda na wiarę nie zasługują , wiarygodne natomiast są zeznania pozwanej. Powód przyznał bowiem, że wszedł do pokoju przyznanego przez sąd pozwanej do wyłącznego użytkowania i zabrał telewizor, który wyniósł poza wspólne mieszkanie stron, a oddał dopiero po przesłuchaniu go przez policję. Niewiarygodne są jego zeznania, iż chciał umożliwić oglądanie telewizji innym domownikom, skoro wyniósł telewizor z mieszkania. Podkreślić trzeba, że telewizor stanowił majątek wspólny stron, a zgodnie z utrwalonym orzecznictwem (SN z 15 kwietnia 1985r., II KR 3/85 37/85, OSNPG 1986/2/21) cudzą rzeczą w rozumieniu art. 278§kk jest także dla każdego z małżonków rzecz wchodząca w skład ich majątku wspólnego. Niewiarygodne wydają się także być zeznania powoda, iż nie włamał się do pokoju pozwanej, a drzwi były otwarte. Pozwana zamontowała zamek w drzwiach i jak twierdziła drzwi zamykała, jej zeznania w tej części uznać trzeba za wiarygodne albowiem jej stosunki z powodem były złe. Na drzwiach były ślady wyjmowania szyby i jak wynika z cyt. wyżej postanowienia Sądu Rejonowego w Częstochowie z 11 marca 2016r. ujawniono na drzwiach ślady linii papilarnych powoda. Niewiarygodne są tłumaczenia powoda, że są to ślady wcześniejszej wymiany szyby w drzwiach, gdyż takich okoliczności nikt nie potwierdza, zeznania świadka E. R. nie miały dotyczyć takich okoliczności , a teza dowodowa formułowana była przez fachowego pełnomocnika zastępującego powoda w procesie. Niewiarygodne są też w ocenie Sądu Apelacyjnego w okolicznościach niniejszej sprawy twierdzenia powoda, że poza telewizorem nic z pokoju pozwanej nie zabrał, przyznał bowiem podczas przesłuchania w charakterze świadka w sprawie karnej , że przeszukiwał szuflady w pokoju pozwanej, a podczas przesłuchania w charakterze strony twierdził , że nie wie czy w ogóle do szuflad zaglądał. W takich okolicznościach w ocenie Sądu Apelacyjnego należy dać wiarę zeznaniom pozwanej odnośnie do zdarzenia z dnia 23 października 2015r. w całości, gdyż w odróżnieniu od zeznań powoda jej zeznania są jasne, logiczne i spójne.

Zatem w okolicznościach niniejszej sprawy rację ma sąd pierwszej instancji, iż powództwo nie mogło zostać uwzględnione już chociażby z tego powodu, że działań pozwanej nie sposób uznać za bezprawne.

Na wstępie wskazać trzeba , iż z mocy art.23 kc dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. Zgodnie natomiast z art. 24 §1 kc ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jej skutków, w szczególności aby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie.

Z treści cytowanych wyżej przepisów wynika zatem, że odpowiedzialność za naruszenie dóbr osobistych oparta jest na zasadzie bezprawności. Bezprawne natomiast jest zachowanie sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego (tak m.in. SN w wyr. z 25.10.1982 r., I CR 239/82 niepubl., SN z 14.5.2003 r., I CKN 463/01, OSP 2004, Nr 2, poz. 22). O uznaniu zachowania sprawcy naruszenia za bezprawne decydują kryteria obiektywne (tak SN w wyr. z 11.9.1981 r., II CR 297/81 niepubl oraz z 7.11.2002 r., II CKN 1293/00, OSN 2004, Nr 2, poz. 27)

Podnieść też trzeba, że ze względu na domniemanie bezprawności poszkodowany nie musi udowadniać, że zachowanie sprawcy naruszenia było niezgodne z prawem lub zasadami współżycia społecznego, lecz sprawca w celu zwolnienia się z odpowiedzialności musi udowodnić, że jego działanie było zgodne z prawem lub zasadami współżycia społecznego. Podnieść też trzeba, że jedną z podstaw wyłączenia bezprawności jest działanie zgodne z prawem albowiem takie działanie nie może być uznane za bezprawne. Jednym ze sposobów wzruszenia domniemania bezprawności jest wykazanie, że osoba naruszająca dobra osobiste działała na podstawie przepisu prawa: wykonywała swe uprawnienie lub spełniała obowiązek. Nie jest zatem działaniem bezprawnym zawiadomienie organów ścigania o popełnieniu przestępstwa. Takie stanowisko wyraził SN w wyroku z dnia 26.3.1998 r., (I PKN 573/97, OSN 1999, Nr 6, poz. 197), zawiadamiający może ponosić odpowiedzialność jedynie wtedy , jeśli świadomie przekazał informacje nieprawdziwe, albo formułując oskarżenia kierował się złośliwością i chęcią dokuczenia, natomiast zawiadomienie organów ścigania i złożenie zeznań o popełnieniu przestępstwa nie stanowi naruszenia dóbr osobistych oskarżonego nawet wtedy gdyby doszło do uniewinnienia oskarżonego przez sąd. (wyr. SN z 13.4.2000 r., III CKN 777/98, niepubl.). Tylko bowiem celowe i świadome złożenie fałszywego zawiadomienia o przestępstwie stanowi bezprawne naruszenie dobra osobistego (por. wyr. SA w Gdańsku z 11.10.2000 r., I ACA 505/00, OSA 2002, Nr 2, poz. 12).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy w ocenie Sądu Apelacyjnego działanie pozwanej składającej zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa w okolicznościach niniejszej sprawy nie było działaniem bezprawnym. Z ustaleń faktycznych wynika, że pozwana miała uzasadnione podstawy do zawiadomienia organów ścigania o popełnieniu przez powoda przestępstwa na jej szkodę, działanie jej było zgodne z prawem, zawiadomiła o popełnieniu przestępstwa organ do tego powołany czyli policję, nie ma podstaw wbrew zarzutom skarżącego, do przyjęcia, że świadomie przekazała informacje nieprawdziwe, albo, że formułując oskarżenia kierowała się złośliwością i chęcią dokuczenia powodowi. Ponadto postępowanie w sprawie nadal się toczy, postanowienie o umorzeniu dochodzenia zostało uchylone, a sprawa przekazana prokuratorowi do uzupełnienia postępowania przygotowawczego.

Zatem apelację jako pozbawioną podstaw prawnych należało oddalić na mocy art. 385 kpc.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na mocy art. 98 kpc i § 8 ust. 2 oraz § 10 ust. 2 rozp. M.S. z 22.X.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 507).

SSA Joanna Naczyńska

SSA Elżbieta Karpeta

SSA Ewa Jastrzębska