Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 września 2020 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SA Ewa Stryczyńska (spr.)

Sędziowie: Sędzia SA Magdalena Tymińska Sędzia SO del. Marzena Wasilewska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym

w dniu 25 września 2020 r. w W.

sprawy K. A.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W.

o emeryturę pomostową

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W.

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie XIV Wydział Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 26 kwietnia 2018 r. sygn. akt XIV 2069/17

zmienia zaskarżony wyrok w ten tylko sposób, że przyznaje K. A. prawo do emerytury pomostowej od 1 grudnia 2017r.

Magdalena Tymińska Ewa Stryczyńska (spr.) Marzena Wasilewska

Sygn. akt III AUa 1012/18

UZASADNIENIE

Decyzją z 24 sierpnia 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. odmówił K. A. prawa do emerytury pomostowej ponieważ nie udowodnił on okresu pracy w szczególnych warunkach wynoszącego co najmniej 15 lat oraz przed dniem 1 stycznia 1999 r. nie wykonywał prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych lub art. 32 i art. 33 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Od powyższej decyzji odwołanie złożył K. A., zaskarżając ją w całości i wnosząc o jej zmianę przez przyznanie prawa do emerytury pomostowej .

W odpowiedzi na odwołanie, Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu organ rentowy podtrzymał argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji .

Na rozprawie 17 kwietnia 2018 r. pełnomocnik odwołującego się poparł odwołanie i wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie .

Wyrokiem z 26 kwietnia 2018r. Sąd Okręgowy w Warszawie XIV Wydział Ubezpieczeń Społecznych w punkcie 1 sentencji zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał odwołującemu się K. A. prawo do emerytury pomostowej od listopada 2017r., zaś w punkcie 2 sentencji zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. na rzecz odwołującego K. A. kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Powyższe orzeczenie Sądu Okręgowego zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne : K. A. (urodzony (...)) w dniu 12 maja 2017 r. złożył wniosek o emeryturę pomostową, w dniu (...) ukończył 60 lat, na dzień wydania zaskarżonej decyzji udowodnił łącznie okresy składkowe i nieskładkowe w wymiarze 41 lat, 3 miesiące i 28 dni, w tym staż w szczególnych warunkach w wymiarze 8 lat, 3 miesiące i 27 dni z tytułu wykonywania pracy w okresach: od 1 sierpnia 2004 r. do 6 października 2004 r. w (...) sp. z o.o. oraz od 11 września 2007 r. do 31 grudnia 2015 r. w (...) S.A. Stosunek pracy odwołujący się rozwiązał z dniem 30 listopada 2017 r. Odwołujący się po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub pracę o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy pomostowej.

W okresie od 1 września 1973 r. do 21 października 1990 r. odwołujący się był zatrudniony w (...) w W., w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach: uczeń, monter samochodowy, kierowca, kierowca zaopatrzeniowiec, a ostatnio na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

W 1973 r. odwołujący się rozpoczął naukę w szkole przyzakładowej przy Zakładach (...) w W.. Ukończył ją w 1976 r. W tym okresie trzy dni uczęszczał do szkoły i trzy dni odbywał praktyki. Po ukończeniu szkoły został zatrudniony z dniem 28 czerwca 1976 r. w Zakładach (...) początkowo jako monter samochodowy. W dniu 3 listopada 1977 r. odwołujący się wystąpił do ww. Zakładu o zatrudnienie go na stanowisku kierowcy. W dniu 25 października 1977 r. został powołany do czynnej służby wojskowej. W dniu 5 listopada 1979 r. odwołujący się zawarł umowę o pracę ww. Zakładem, w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy i z tego tytułu otrzymywał dodatek spedycyjno-zaopatrzeniowy. Z dniem 1 kwietnia 1985 r. odwołujący się zaczął pracować w Ośrodku (...) w K. na stanowisku kierowcy zaopatrzeniowego. W tym okresie odwołujący się jeździł samochodami dostawczymi typu (...) i (...). Z dniem 17 kwietnia 1986 r. rozwiązano umowę o pracę z odwołującym się. Z dniem 1 maja 1986 r. odwołujący się powrócił do Zakładów (...) w W. na stanowisko kierowcy samochodu o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony i jeździł tylko samochodami ciężarowymi typu (...) i (...). Samochodem ciężarowym o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony odwołujący się jeździł do końca zatrudnia w Zakładach (...). Odwołujący się od 1 maja 1986 r. do 21 października 1990 r. jeździł tylko samochodami ciężarowymi o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony i w tym okresie nie wykonywał innych prac ani nie był oddelegowany do innych prac.

W okresie od 22 października 1990 r. do 28 lutego 1997 r. odwołujący się był zatrudniony w (...) SA w W., w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony typu (...), (...) i (...). Tymi samochodami odwołujący się przewoził części do agregatów, wraz z silnikami i prądnicą z (...) do (...). Zamontowane i gotowe agregaty odwołujący się przewoził do (...). W tym okresie odwołujący się jeździł tylko samochodami ciężarowymi o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony i w tym okresie nie wykonywał innych prac ani nie był oddelegowany do innych prac.

W okresie od 1 marca 1997 r. do 30 czerwca 2000 r. odwołujący się był zatrudniony w (...) w W., w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. W okresie od 1 marca 1997 r. do 31 grudnia 1998 r . odwołujący się jeździł samochodem ciężarowym o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony typu wywrotki (...) z naczepą i cysternami (...)z naczepą przewożąc m.in. kruszywo, kamień na budowę autostrady. W tym okresie odwołujący się jeździł tylko samochodami ciężarowymi o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony i w tym okresie nie wykonywał innych prac ani nie był oddelegowany do innych prac.

Sąd Okręgowy wskazał, że powyższy stan faktyczny ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, w tym w aktach organu rentowego się a także na podstawie zeznań odwołującego się i powołanych w sprawie świadków oraz akt osobowych odwołującego się z okresu zatrudnienia ubezpieczonego w (...) SA, w (...) SA, w Zakładach (...), w (...) SA. Sąd Okręgowy dał wiarę zgromadzonym w sprawie dokumentom tak, co do ich autentyczności, jak i zupełności, a także zeznaniom powołanych w sprawie świadków odnośnie wykonywanej przez odwołującego się pracy w okresach: od 1 września 1973 r. do 30 września 1990 r., od 1 października 1990 r. do 21 października 1990 r. w Zakładach (...) w W., od 22 października 1990 r. do 28 lutego 1997 r. w (...) SA w W., od 1 marca 1997 r. do 30 czerwca 2000 r. w (...) w W. w części w jakich pokrywały się one z dokumentacją zgromadzoną w aktach postępowania, w szczególności dokumentacją zgromadzoną w aktach osobowych odwołującego się. Sąd Okręgowy uznał za wiarygodne w całości zeznania odwołującego się, które znalazły potwierdzenie w przedłożonych do akt dokumentach, jak też nie są sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego.

Uwzględniając powyższe ustalenia faktyczne Sąd Okręgowy uznał odwołanie za zasadne, i wskazał, że zgodnie z art. 4 ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. z 2017r., poz. 664) prawo do emerytury pomostowej przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1) urodził się po dniu 31 grudnia 1948r.;

2) ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

3) osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

4) ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5) przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;

6) po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

7) nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

Z zebranego materiału dowodowego wynika, że odwołujący się spełnia wszystkie przesłanki z wyżej wymienionego przepisu. Odwołujący się urodził się (...)osiągnął wiek wynoszący co najmniej 60 lat, ma okres składkowy i nieskładkowy wynoszący dla mężczyzn co najmniej 25 lat (ubezpieczony posiada łączny okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze 41 lat, 3 miesiące i 28 dni); po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub pracę o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy pomostowej (organ rentowy do pracy w warunkach szczególnych w myśl ww. artykułu zaliczył odwołującemu się okres pracy: od 1 sierpnia 2004 r. do 6 października 2004 r. oraz od 11 września 2007 r. do 31 grudnia 2015 r.); nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy (ubezpieczony rozwiązał stosunek pracy 30 listopada 2017r.).

W dniu składania wniosku o emeryturę pomostową, jak i w dniu wydania zaskarżonej decyzji odwołujący się pozostawał w zatrudnieniu. Łączący go z pracodawcą stosunek pracy rozwiązał jednak przed zamknięciem rozprawy w niniejszej sprawie 30 listopada 2017 r. W powyższej sytuacji, mając na uwadze treść art. 316 § 1 k.p.c. za dopuszczalną można było uznać taką sytuację, w której warunek rozwiązania umowy o pracę ziściłby się najpóźniej w dniu zamknięcia rozprawy w niniejszej sprawie. Jak wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 2 sierpnia 2007r., sygn. akt III UK 25/07, OSNP 2008 nr 19-20, poz. 293, a który to pogląd Sąd orzekający w niniejszej sprawie w pełni podziela, przepis art. 316 § 1 k.p.c. stanowi, że po zamknięciu rozprawy sąd wydaje wyrok biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy.

Sąd Okręgowy wskazał ponadto, że odwołujący się spełnił również przesłanki zakwestionowane przez organ rentowy, a mianowicie posiada okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat oraz przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 32 i art. 33 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w wymaganym wymiarze.

Odwołujący się od 1 maja 1986 r. do 21 października 1990 r. w Zakładach (...) w W., od 22 października 1990 r. do 28 lutego 1997 r. w (...) SA w W., od 1 marca 1997 r. do 31 grudnia 1998 r. w (...) w W. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego, wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, prace w szczególnych warunkach, tj. prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony {wykaz A dział VIII „W transporcie i łączności” poz. 2 „Prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów” rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze}. Powyższe potwierdzili w swoich zeznaniach powołani w sprawie świadkowie, odwołujący się oraz dokumentacja osobowa odwołującego się, nadesłana przez Archiwa z okresu zatrudnienia w (...) SA, w (...) SA, w Zakładach (...).

Po doliczeniu okresu uwzględnionego przez organ rentowy w wymiarze 8 lat, 3 miesięcy i 27 dni ubezpieczony legitymuje się okresem pracy w szczególnych warunkach wynoszącym co najmniej 15 lat oraz udowodnił, że przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy z 19 grudnia 1998 r. o emeryturach pomostowych lub art. 32 i art. 33 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Mając na uwadze powyższe, Sąd pierwszej instancji na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał odwołującemu się K. A. prawo do emerytury pomostowej od listopada 2017r.

Od powyższego wyroku apelację wniósł organ rentowy zaskarżając go jedynie w części dotyczącej daty początkowej przyznania odwołującemu się prawa do emerytury pomostowej.

Organ rentowy zarzucił Sądowi Okręgowemu:

1. błędną wykładnię przepisów prawa materialnego, tj. art. 4 pkt 7, art. 15 ust. 1, art. 26 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych w zw. z art.100 ust.1, art. 129 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,

2. sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, przez błędne ustalenie daty początkowej prawa do emerytury pomostowej na miesiąc rozwiązania stosunku pracy ( 30 listopada 2017r.),

3. naruszenie przepisów postępowania przez przekroczenie granicy swobodnej oceny zebranego materiału dowodowego (art. 233 § 1 k.p.c.),

Wobec powyższych zarzutów organ wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i przyznanie odwołującemu się prawa do emerytury pomostowej z dniem 1 grudnia 2017r. ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja okazała się zasadna.

Biorąc pod uwagę zakres zaskarżenia wskazany w apelacji, oraz brak kwestionowania przez organ rentowy samego prawa odwołującego się do emerytury pomostowej, uzasadnienie wyroku Sądu odwoławczego zostało sporządzone w sposób zwięzły, uwzględniający jedynie powołanie okoliczności oraz treść przepisów prawnych, stanowiących podstawę ustalenia daty początkowej przyznania odwołującemu się świadczenia emerytalnego.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. z 2018r. poz. 1924 ze zm.), prawo do emerytury pomostowej powstaje z dniem spełnienia warunków wymaganych do nabycia tego prawa. Chodzi przy tym o łączne spełnienie wszystkich warunków wymienionych w ustawie. Warunki przyznania omawianego prawa zostały wymienione w art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych. Zgodnie z art. 4 pkt 7) prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12 ustawy, przysługuje pracownikowi, który poza tym, że spełnia łącznie warunki wymienione w punktach od 1) do 6), to nastąpiło z nim także rozwiązanie stosunku pracy. Na etapie postępowania apelacyjnego jedynie ten element prawa do świadczenia odwołującego się został zakwestionowany przez organ rentowy. Sąd Okręgowy w sentencji zaskarżonego wyroku przyznał prawo do emerytury pomostowej „od listopada 2017r.”, podczas gdy okolicznością niesporną jest, że stosunek pracy uległ rozwiązaniu z dniem 30 listopada 2017r. i dopiero od następnego dnia możliwe było przyznanie prawa do świadczenia. Stosownie bowiem do brzmienia ww. przepisu, chodzi o sytuację, w której warunek ten musi być spełniony przed przyznaniem świadczenia, co wynika z użycia przez ustawodawcę sformułowania „nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy”. Rację ma zatem organ rentowy, twierdząc w apelacji, że przyznanie prawa do emerytury pomostowej mogło nastąpić najwcześniej z dniem 1 grudnia 2017r., skoro 30 listopada 2017r. odwołujący się pozostawał jeszcze w zatrudnieniu w (...) SA w P.. Tak zatem dopiero następnego dnia, tj. 1 grudnia 2017r. zostały spełnione wszystkie przesłanki przyznania prawa do wnioskowanego świadczenia.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok w ten tylko sposób, że przyznał K. A. prawo do emerytury pomostowej od dnia 1 grudnia 2017r., o czym orzeczono jak w sentencji wyroku na podstawie art. 386 § 1 k.p.c.

Magdalena Tymińska Ewa Stryczyńska (spr.) Marzena Wasilewska