Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 15 lutego 2021 r.

Sąd Rejonowy w Giżycku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 25 stycznia 2021 r. w Giżycku na rozprawie

sprawy z wniosku S. W.

z udziałem Gminy G.

o ustanowienie drogi koniecznej

postanawia:

1.  Na nieruchomości stanowiącej własność Gminy G. położonej w K. działka nr (...) zapisanej w księdze wieczystej (...) ustanowić na rzecz każdoczesnego właściciela nieruchomości położonej w K. stanowiącej działkę nr (...) zapisanej w księdze wieczystej (...) służebność drogi koniecznej według punktów 1-2-3-4-1 zaznaczonych w opinii biegłego z zakresu geodezji R. N. z dnia 7 lutego 2020 r. stanowiącej integralną część orzeczenia .

2.  Zasądzić od wnioskodawcy na rzecz uczestnika tytułem jednorazowego wynagrodzenia z tytułu ustanowienia służebności drogi koniecznej kwotę 1300,00 (jeden tysiąc trzysta 00/100) zł.

3.  Zasądzić od uczestnika na rzecz wnioskodawcy kwotę 100,00 (sto) zł tytułem zwrotu połowy opłaty.

4.  Tytułem zwrotu poniesionych kosztów postępowania nakazać pobrać na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Rejonowego w Giżycku) od wnioskodawcy kwotę 900,84 (dziewięćset 84/100) zł oraz od uczestnika kwotę 2400,84 (dwa tysiące czterysta 84/100) zł.

5.  Pozostałe koszty postępowania wnioskodawca i uczestnik ponoszą we własnym zakresie.

SSR Marek Makowczenko

Sygn. akt I Ns 47/19

UZASADNIENIE

Wnioskodawca S. W. wniósł o ustanowienie na nieruchomości stanowiącej własność Gminy G., położonej w miejscowości K. obręb (...) obejmującej części działki gruntu oznaczonej w ewidencji gruntów numerem geodezyjnym (...) na rzecz każdoczesnego właściciela nieruchomości położonej w miejscowości K. obręb (...), Gmina G. stanowiącej działkę gruntu oznaczoną w ewidencji numerem geodezyjnym (...) dla której to Sąd Rejonowy w Giżycku VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...) służebności drogi koniecznej w zakresie niezbędnym do dostępu do drogi publicznej oraz o zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz uczestnika postępowania odpowiedniej kwoty tytułem wynagrodzenia za ustanowienie tejże służebności. Ponadto wnioskodawca wniósł zasądzenie od uczestnika postępowania na swoją rzecz kosztów postępowania wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu wnioskodawca wskazał że jest właścicielem nieruchomości położonej w miejscowości K. stanowiącej działkę gruntu oznaczoną w ewidencji numerem geodezyjnym (...) dla której to Sąd Rejonowy w Giżycku VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...). Wskazana nieruchomość zabudowana jest częścią budynku, którego drzwi wejściowe posadowione są z tyłu budynku przy działce gruntu (...), która także należy do wnioskodawcy - dla której Sąd Rejonowy w Giżycku VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...). Wskazane powyżej nieruchomości nie mają bezpośredniego dostępu do drogi publicznej, a wnioskodawca od momentu zakupu przedmiotowej nieruchomości by przyjechać do najbliższej drogi publicznej przychodzi i przejeżdża przez działkę uczestnika. Zdaniem wnioskodawcy działka o nr geod. (...) należąca do uczestnika nie jest w ogóle wykorzystywana przez uczestnika. Korzysta z niej wyłącznie wnioskodawca w celu dotarcie do swoich nieruchomości. W przeszłości wnioskodawca bezskutecznie próbował nabyć od uczestnika część wskazanej powyżej działki w celu poprawy zagospodarowania swoich nieruchomości.

Uczestnik Gmina G. wniósł o oddalenie wniosku w całości. Uczestnik wskazał, że sprzeciwia się ustanowieniu drogi koniecznej w sposób określony przez wnioskodawcę, albowiem ustanowienie służebności w takim kształcie ograniczy możliwość korzystania uczestnika z jego własności tj. działki o numerze geodezyjnym (...). Budynek położony na działkach o nr geod. (...) oraz o nr geod. (...) składa się z trzech lokali. Lokal na działce o nr geod. (...) jest własnością wnioskodawcy, natomiast w jednym z lokali na działce o nr geod. (...), której uczestnik jest współwłaścicielem zlokalizowana jest świetlica wiejska. Uczestnik zaprzeczył, że działka o nr geod. (...) nie jest w ogóle przez niego wykorzystywana. Działka ta wykorzystywana jest regularnie przez uczestnika jako parking dla osób korzystających ze świetlicy wiejskiej. Zdaniem uczestnika ustanowienie służebności drogi koniecznej w proponowanym przez wnioskodawcę kształcie pozbawi uczestnika miejsc parkingowych, które są niezbędne do właściwego użytkowania świetlicy. Uczestnik wskazał także, że wnioskodawca ma zapewniony dostęp do drogi publicznej z drugiej strony budynku tj. od frontu- od strony asfaltowej drogi publicznej G.– M.. Jest to dostęp poprzez działkę uczestnika o nr geod. (...) oraz działkę o nr geod. (...) numer księgi wieczystej (...), której uczestnik jest współwłaścicielem. Przy czym jest to dostęp będący wejściem do świetlicy wiejskiej.

Sąd ustalił, co następuje:

Na skutek komunalizacji Gmina R. stała się w latach 90 – tych XX wieku właścicielem nieruchomości gruntowej położonej w K. oznaczonej numerem geodezyjnym (...). Na działce znajdował się budynek – punkt skupu mleka. W 1997r. Gmina R. dokonała podziału działki numer (...) na działki (...). Podzielony został również sam budynek punktu skupu mleka zgodnie z podziałem działki. Działka numer (...) została w dniu 7 października 1997r. oddana w użytkowanie wieczyste (...) Spółdzielni (...) w G.. (...) nabyła również na własność część budynku stanowiącego opisany punkt skupu mleka położony na tej działce. W dniu 27 kwietnia 2005r. użytkowanie wieczyste tej działki oraz własność posadowionej tam części budynku punktu skupu mleka nabył M. C.. Uchwałą z dnia 28 lutego 2007r. Rada Miasta w R. przeznaczyła do sprzedaży działkę numer (...) w trybie bez przetargowym na rzecz użytkownika wieczystego. W dniu 19 lipca 2007r. M. C. nabył od Gminy R. własność działki (...).

(dowód: akta księgi wieczystej (...), (...), (...) – k. 140, wypis aktu notarialnego z dnia 29 sierpnia 2017 r.- k. 6-8v)

W dniu 4 marca 2015r. do Urzędu Gminy G. wpłynął wniosek o wydanie decyzji o warunkach zabudowy. Dotyczył on zmiany sposobu użytkowania budynku zlewni mleka na cele mieszkaniowe wraz z rozbudową. Dotyczył opisywanej już zlewni mleka na działkach (...). Po uzgodnieniu ze Starostą Powiatowym w G., Zarządem Melioracji i (...), Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska, Zarządcą (...) Wojewódzkich Wójt Gminy G. wydał w dniu 8 maja 2015r. Decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu na zmianę sposobu użytkowania budynku zlewni mleka na cele mieszkaniowe wraz z rozbudową na działkach o numerach geodezyjnych (...).

(dowód: decyzje – k. 41 – 46, 57 – 62, analizy – k. 47 – 49, 63 – 65,mapy – k. 50 - 51, 66 – 69, pismo uczestnika – k. 53, postanowienie – k. 54, 69, 70, zawiadomienie – k. 71, wniosek z załącznikami – k. 73 – 81 wypis aktu notarialnego z dnia 29 sierpnia 2017 r.- k. 6-8v)

W dniu 29 sierpnia 2017r. wnioskodawca S. W. nabył nieruchomość i w chwili orzekania przysługiwało mu prawo własności nieruchomości o nr geod. (...) położonej w K., gmina G., dla której Sąd Rejonowy w Giżycku VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...). Wnioskodawca jest nadto właścicielem działki sąsiadującej z powyższą o nr geod. (...), dla której Sąd Rejonowy w Giżycku VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą (...).

(dowód: wypis aktu notarialnego z dnia 29 sierpnia 2017 r.- k. 6-8v)

Należąca do wnioskodawcy działka o nr geod. (...) graniczy z działką nr geod. (...) zapisaną w księdze wieczystej (...), stanowiącą własność Gminy G..

(dowód: zdjęcia k. 22 – 25, treść księgi wieczystej (...) - k. 140, mapa- k. 92)

Powyższa działka o nr geod. (...) nie posiada dostępu do drogi publicznej. Dotychczas dojazd do tej działki odbywał się przez działkę nr geod. (...) stanowiącą własność uczestnika Gminy G.. Przy czym główne wejście do budynku oraz wjazd na teren posesji znajduje się z tyłu budynku. Z przodu budynku znajduje się taras ze schodami.

(dowód: mapa- k.-92, zdjęcia –k. 22 – 25, oględziny, dotychczasowy dojazd - okoliczności bezsporna)

Wnioskodawca zawracał się do Gminy G. o wykup części działki nr geod. (...) na potrzeby ustanowienia dostępu do drogi publicznej. W odpowiedzi Gmina G. informowała, że przedmiotowa działka nie podlega sprzedaży

(dowód: pismo Gminy G. - k. 9)

Sąd zważył, co następuje:

Wniosek o ustanowienie służebności drogi koniecznej zasługiwał na uwzględnienie.

Stan faktyczny w przedmiotowej sprawie został ustalony w głównej mierze na podstawie przedstawionych dokumentów oraz w oparciu o opinie biegłych sądowych - R. N. oraz M. D.. W ocenie Sądu sporządzone przez biegłych opinie zostały wykonane w sposób fachowy, rzetelny oraz pełny i stanowiły podstawę dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Sąd uznał rzeczone opinie za w pełni miarodajne dla rozstrzygnięcia sprawy.

Zgodnie z treścią art. 145 § 1 k.c., jeżeli nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich, właściciel może żądać od właścicieli gruntów sąsiednich ustanowienia za wynagrodzeniem potrzebnej służebności drogowej. Przeprowadzenie drogi koniecznej nastąpi z uwzględnieniem potrzeb nieruchomości niemającej dostępu do drogi publicznej oraz z najmniejszym obciążeniem gruntów, przez które droga ma prowadzić. Przeprowadzenie drogi koniecznej powinno uwzględniać interes społeczno-gospodarczy.

Ustanowienie służebności drogi koniecznej służy zapewnieniu dostępu prawnie zagwarantowanego, skutecznego erga omnes i przysługującego każdoczesnemu właścicielowi nieruchomości izolowanej. Warunkiem jest brak dostępu lub nieodpowiedni dostęp do drogi publicznej lub zabudowań gospodarskich. Ustawodawca nie zdefiniował pojęcia "odpowiedniego dostępu", którym posłużył się w art. 145 § 1 k.c., co nakazuje przyjąć, że chodzi o jego potoczne rozumienie. W tym zaś ujęciu odpowiedni to odpowiadający przeznaczeniu, spełniający wymagane warunki (vide postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2012 r., IV CSK 34/,). Przez brak odpowiedniego dostępu nieruchomości do drogi publicznej należy rozumieć nie tylko zupełną izolację nieruchomości, lecz także przypadek, w którym ten dostęp wprawdzie istnieje, ale jest szczególnie niedogodny. Zasadniczo, jeżeli nie jest możliwe korzystanie z nieruchomości zgodnie z jej przeznaczeniem przy istniejącym dostępie do drogi publicznej, dostęp ten jest nieodpowiedni.

W przedmiotowej sprawie Sąd uznał, iż wskazywany przez uczestnika dostęp do drogi publicznej z drugiej strony budynku wnioskodawcy - od strony asfaltowej drogi publicznej G.– M. poprzez działkę uczestnika o nr geod. (...) oraz działkę nr geod. (...) numer księgi wieczystej (...), której uczestnik jest współwłaścicielem nie może być uznany za dostęp odpowiedni z uwagi na usytuowanie głównego wejścia do budynku wnioskodawcy oraz jedynego wjazdu z drugiej strony działki. Ponadto za połączenie z drogą publiczną nie może być uznana droga, po której właściciel nieruchomości pozbawionej dostępu, lub inne osoby korzystające z tej nieruchomości komunikują się grzecznościowo, a nawet, gdy dostęp oparty jest na stosunku obligacyjnym z właścicielem nieruchomości sąsiedniej. Hipotezą art. 145 k.c. jest bowiem objęty dostęp o charakterze trwałym, nie skrępowany wolą osób trzecich (vide postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 października 2011r., II CSK 94/11). Za odpowiedni dostęp do drogi publicznej nie może zostać uznany fakt sąsiadowania działki o nr geod. (...) z działką nr geod. (...), która to działka posiada status drogi, jednakże - nie drogi publicznej. Zgodnie z ustawą z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych tylko droga publiczna jest ogólnodostępna – każdy może wykorzystywać tą drogę w ruchu pieszym lub samochodowym bez konieczności uzyskiwania dodatkowej zgody właściciela. Podkreślić także należy, że podziału działki numer (...) dokonał sam uczestnik będąc jej właścicielem i następnie dokonał zbycia powstałych działek wraz z podzielonymi częściami budynku stanowiącymi punkt skupu mleka.

W przedmiotowej sprawie kierując się wnioskiem wnioskodawcy i stanowiskiem uczestnika postępowania Gminy G. wyrażonym w piśmie dnia 12 listopada 2019 r. biegły sądowy z zakresu geodezji na zlecenie tut. Sądu sporządził opinię uzupełniającą, w której przedstawił 2 propozycje przebiegu służebności drogi koniecznej. Uwzględniając powyższe rozważania, w tym wnioski zawarte w opinii biegłego sądowego z zakresu geodezji R. N., w ocenie Sądu należało opowiedzieć się za wariantem nr 1 przebiegu służebności drogi koniecznej w sposób opisany przez biegłego. Zaprojektowana przez biegłego droga konieczna jest najmniej uciążliwa dla nieruchomości uczestnika postępowania. Pokrywa się ona w zasadzie w całości z faktycznie istniejącym na tej nieruchomości szlakiem drożnym, wykorzystywanym przez wnioskodawcę. Jest to także wariant najmniej utrudniający korzystanie z nieruchomości uczestnika w dotychczasowy sposób tj. jako parking dla użytkowników świetlicy wiejskiej. Biegły określił wielkość powierzchni objętej ustanowieniem służebności drogi koniecznej na 28 m ².

Wariant nr 2 przebiegu służebności drogi koniecznej - z uwagi na usytuowanie głównego wejścia budynku wnioskodawcy od strony północno - zachodniej tworzyłby tylko miejsce do zaparkowania pojazdu i nie stanowiłby odpowiedniego dostępu do drogi publicznej. W sytuacji planowanego zagospodarowania części działki nr geod. (...) jako parkingu - mogłoby to powodować utrudnienie lub uniemożliwienie każdoczesnemu właścicielowi nieruchomości dostępu do drogi publicznej.

Wysokość należnego uczestnikowi postępowania jednorazowego wynagrodzenia, określona została w opinii sporządzonej przez biegłego sądowego z zakresu szacowania (...) , która to opinia nie była kwestionowana przez zainteresowanych i została w pełni podzielona przez Sąd.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie powołanych przepisów Sąd ustanowił na nieruchomości stanowiącej własność Gminy G. położonej w K. działka nr (...) zapisanej w księdze wieczystej (...) na rzecz każdoczesnego właściciela nieruchomości położonej w K. stanowiącej działkę nr (...) zapisanej w księdze wieczystej (...) służebność drogi koniecznej według punktów 1-2-3-4-1 zaznaczonych w opinii biegłego z zakresu geodezji R. N. z dnia 7 lutego 2020 r. stanowiącej integralną część orzeczenia oraz zasądził od wnioskodawcy na rzecz uczestnika tytułem jednorazowego wynagrodzenia z tytułu ustanowienia służebności drogi koniecznej kwotę 1300,00 zł.

O kosztach niniejszego postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 2 k.p.c., stosując zasadę rozdzielenia. Zdaniem Sądu wydatki powinny obciążać wnioskodawcę i uczestnika postępowania po połowie. Wnioskodawca poniósł koszt opłaty sądowej od wniosku w wysokości 200 zł, w konsekwencji tytułem zwrotu kosztów postępowania zasądzeniu od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawcy podlegała kwota 100 złotych stanowiąca połowę uiszczonej opłaty sądowej od wniosku. Koszty opinii biegłych wyniosły 4.804,68 zł. Koszty te nakazał Sąd ściągnąć od stron po połowie na podstawie art. 520 § 1 k.p.c. w zw. z art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z uwzględnieniem, że w toku postępowania wnioskodawca uiścił tytułem zaliczki kwotę 1.500,00 zł.

Natomiast w pozostałym zakresie znajdzie zastosowanie ogólna reguła rozliczenia kosztów postępowania nieprocesowego wyrażona w art. 520 § 1 k.p.c., zgodnie z którą każdy zainteresowany ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie.

SSR Marek Makowczenko