Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 lutego 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 3 lutego 2021 r. w Lublinie

sprawy K. R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie

z dnia 14 marca 2018 r. sygn. akt VIII U 525/17

I.  zmienia zaskarżony wyrok i oddala odwołanie;

II.  nie obciąża K. R. kosztami postępowania kasacyjnego.

Jerzy Antoni Sieklucki Elżbieta Czaja Małgorzata Pasek

Sygn. akt III AUa 1159/20

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 14 marca 2018 r. Sąd Okręgowy w Lublinie zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L. i ustalił K. R. prawo do emerytury od dnia (...).

Sąd Okręgowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach
i rozważaniach prawnych:

K. R., urodzony (...), w dniu (...)złożył wniosek o emeryturę. Organ rentowy uwzględnił wnioskodawcy do prawa do emerytury łącznie: 22 lata 9 miesięcy i 6 dni okresów składkowych, w tym żadnego okresu pracy w warunkach szczególnych. Z uwagi na nieudowodnienie przez wnioskodawcę 25 lat składkowych i nieskładkowych oraz okresu 15 lat pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, organ rentowy decyzją z dnia 16 lutego 2017 roku odmówił odwołującemu prawa do emerytury. K. R. ukończył 16 lat w dniu (...). Od 12 lutego 1957 roku do 25 lutego 1986 roku mieszkał razem z rodzicami i dwojgiem rodzeństwa w miejscowości P. (...). Rodzice wnioskodawcy w okresie od dnia 21.12.1972 r. do 6.11.1975 r. byli posiadaczami gospodarstwa rolnego o powierzchni 4,39 ha. Po ukończeniu szkoły podstawowej, skarżący nie kontynuował nauki. W tym czasie mieszkał z rodzicami i stale pracował w gospodarstwie rolnym, wykonując wszelkie prace rolnicze. Praca ta zajmowała wnioskodawcy wiele godzin dziennie, od rana do wieczora w zależności od sezonu. Wnioskodawca od 6 listopada 1975 roku podjął pracę zawodową, w tym od 14.07.1978 r. do 26 05.1979r. był zatrudniony na stanowisku betoniarza w (...) Przedsiębiorstwie (...).

Od dnia 20 września 1979 roku K. R. rozpoczął pracę
w Spółdzielni (...)w E.. Pracował na stanowiskach traktorzysty, kierowcy ciągnikowego do dnia 30 czerwca 2004 roku. W tym okresie skarżący przez cały rok wykonywał pracę kierowcy ciągnika tak przy pracach polowych tj. orce, talerzowaniu, bronowaniu, sianiu, koszeniu, grabieniu siana, opryskach, wykopkach i orkach zimowych, jak i przy pracach transportowych. Podstawowym obowiązkiem skarżącego był wywóz nieczystości beczką asenizacyjną do oczyszczalni ścieków
w N. i wylewanie gnojowicy na pola rolników. Takie kursy odbywał kilka razy dziennie. Skarżący miał przypisaną beczkę asenizacyjną do swojego ciągnika. Po wykonaniu zleceń wywozu nieczystości ubezpieczony był kierowany do prac polowych przy użyciu ciągnika. W okresie od października do marca wnioskodawca pracował w transporcie. Jeździł z dwoma przyczepami po cement dla rolników do R., przewoził cegłę i belit z L.. Dodatkowo woził grys z przesypowni w N. na wiejskie drogi, jeździł również po drzewo do lasu.

Wnioskodawca pracował w trudnych warunkach pracy z uwagi na charakter środka transportu, który był pojazdem nieresorowanym, z nieogrzewaną kabiną. Praca odbywała się w kurzu, smrodzie z nieczystości, w kontakcie ze środkami chemicznymi, uciążliwych warunkach prowadzenia pojazdu ciągnikowego w ruchu kołowym po drogach publicznych, lokalnych, terenach rolniczych o różnym ukształtowaniu powierzchni.

Sąd Okręgowy ustalił stan faktyczny w oparciu o dowody
z dokumentów zawarte w aktach sprawy i aktach organu rentowego, oraz obdarzone wiarą zeznania świadków J. K. (1), J. K. (2), K. S., R. W., oraz wnioskodawcy.

Sąd Okręgowy uwzględnił odwołanie przywołując jako podstawę rozstrzygnięcia przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. 2016, poz. 887 ze zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43). Zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 tej ustawy mężczyznom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat - dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27. Emerytura, taka przysługuje pod warunkiem nie przystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Zgodnie z § 2 ust. 1 cyt. rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Według § 3 cytowanego rozporządzenia okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudnienia", uważa się okres wynoszący 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia. Natomiast § 4 ust. 1 rozporządzenia stanowi, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 60 lat dla mężczyzn, ma wymagany okres zatrudnienia, w tym, co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

K. R. musiał spełnić łącznie następujące przesłanki:

1)  osiągnąć obniżony do 60 lat wiek emerytalny;

2)  nie przystąpić do otwartego funduszu emerytalnego;

3)  na dzień 1 stycznia 1999 roku udowodnić co najmniej 15-letni okres wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz staż pracy w wymiarze co najmniej 25 lat.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 punkt 3 cyt. ustawy, przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 roku okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, traktując je jako okresy składkowe, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7 ustawy emerytalnej, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia okresu wymaganego do przyznania tego świadczenia.

W niniejszej sprawie K. R. jako domownik - po ukończeniu 16 roku życia, od 22 grudnia 1972 roku do 5 listopada 1975 roku pracował stale, codziennie i co najmniej w połowie pełnego wymiaru czasu pracy w gospodarstwie rolnym swoich rodziców. Okres ten, po doliczeniu okresów składkowych wyliczonych przez ZUS, tj. 22 lata 9 miesięcy i 6 dni przekracza wymiar potrzebny wnioskodawcy do uzupełnienia stażu ubezpieczeniowego 25 lat, zgodnie z art. 10 ust. 1 in fine ustawy emerytalnej.

W ocenie Sądu Okręgowego wnioskodawca udowodnił też wymagany ustawą staż, co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, iż w okresie od 20 września 1979 roku do dnia 31 grudnia 1989 roku (19 lat 3 miesiące i 11 dni ) K. R. w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy stale wykonywał prace wykonywał prace w szczególnych warunkach będąc zatrudnionym jako kierowca ciągnika.

Wykaz A, stanowiący załącznik do cyt. rozporządzenia wymienia w dziale VIII, pod pozycją pod poz. 3 prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych. Sąd Okręgowy zważył, że regulując rodzaj pracy wymienionej w dziale VIII pod pozycją 3 wykazu A prawodawca wziął pod uwagę to, że pracą w szczególnych warunkach jest też praca kierowcy ciągnika rolniczego, kombajnu i kierowcy pojazdu gąsienicowego, które są typowymi, klasycznymi pracami w rolnictwie. Zestawienie tych trzech rodzajów prac (kierowca ciągnika, kombajnu i pojazdu gąsienicowego) łącznie pod poz. 3 działu VIII - w transporcie spowodowane było uznaniem tych prac za prace w warunkach szczególnych właśnie ze względu na samo kierowanie tymi pojazdami, a nie ze względu na wykonywanie takiej pracy wyłącznie w transporcie - w ruchu publicznym. Ustawodawca wziął pod uwagę to, że praca kierowcy ciągnika w polu (a więc w rolnictwie), który może i w istocie wykonuje te same lub zbliżone przedmiotowo czynności co kierowca kombajnu czy kierowca pojazdu gąsiennicowego, jest też pracą w szczególnych warunkach. Przeciwna wykładnia zaprzeczałaby istocie pracy w szczególnych warunkach związanej z wpływem szkodliwych czynników na organizm pracownika

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy uznał, że K. R. spełnił wszystkie warunki do przyznania mu prawa do emerytury w oparciu o przepis art. 184 cyt. ustawy tj. udowodnił 25 lat okresów składkowych, nieskładkowych i uzupełniających, nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, w dniu(...)ukończył wymagany wiek, to jest 60 lat. Po uwzględnieniu pracy w szczególnych warunkach w łącznym wymiarze ponad 15 lat spełnia on wszystkie przesłanki niezbędne do ustalenia prawa do emerytury.

Z tych względów i na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję.

Apelację od powyższego wyroku złożył pozwany organ rentowy zaskarżając wyrok w całości i zarzucając:

1)  przekroczenie wyrażonej w art. 233 § 1 k.p.c. zasady swobodnej oceny dowodów;

2)  sprzeczność ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego przez uznanie, że wnioskodawca spełnił wszystkie warunki wymagane do przyznania emerytury, w tym udokumentował ponad 15-letni okres pracy w warunkach szczególnych, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy;

3)  naruszenie art. 184 ust. 1 pkt 1, art. 32 ust. 1 cyt. ustawy o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz § 2 ust. 1 i § 4 ust. 1 pkt 3 oraz § 2 ust. 1 cyt. rozporządzenia przez ich błędną wykładnię, polegającą na przyjęciu, że praca kierowcy ciągnika polegająca m.in. na wykonywaniu prac polowych jest pracą w „transporcie i łączności”;

4)  naruszenie art. 184 ust. 1 pkt 1, art. 32 ust. 1 cyt. ustawy o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz § 4 cyt. rozporządzenia przez ich błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, ze praca kierowcy ciągnika przy pracach polowych w branży rolniczej jest pracą w warunkach szczególnych, wymienioną w wykazie A dziale VIII poz. 3.

Wskazując na powyższe zarzuty organ rentowy wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania. Pozwany wskazywał, powołując się na orzecznictwo Sądu Najwyższego, że wyodrębnienie poszczególnych prac w wykazie A, stanowiącym załącznik do cyt. rozporządzenia, ma charakter stanowiskowo-branżowy. Nie budzi wątpliwości, że spółdzielnia kółek rolniczych podlega pod resort rolnictwa a w branży tej nie został ujęty kierowca ciągnika. Stanowisko to figuruje w transporcie, do której to branży nie należy pracodawca wnioskodawcy.

Pozwany nie kwestionował uwzględnienia do ogólnego stażu pracy okresu pracy wnioskodawcy w gospodarstwie rolnym.

W odpowiedzi na apelację pełnomocnik wnioskodawcy wnosił o jej oddalenie.

Wyrokiem z dnia 12 września 2018 roku Sąd Apelacyjny w Lublinie oddalił apelację i zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych kwotę 240 tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego . Sąd wskazał , że istota sporu sprowadza się do oceny czy praca wnioskodawcy w charakterze kierowcy ciągnika, wykonywana w branży „rolnictwo i przemysł rolno-spożywczy” może być uznana za pracę w warunkach szczególnych. W ocenie Sądu Apelacyjnego wskazanie w wykazie A, stanowiącym załącznik do cyt. rozporządzenia, prac przyporządkowanych do konkretnej branży ma charakter wyłącznie porządkowy. Z treści § 1 ust. 1 cyt. rozporządzenia wynika wprost, że jego przepisy stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wymienione (…) w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia, zwanych dalej "wykazami".

Wnioskodawca w spornym okresie wykonywał pracę kierowcy ciągnika, wymienioną w wykazie A dziale VIII poz. 3 tj. w transporcie. W czasie zatrudnienia, jako kierowca ciągnika, zajmował się zarówno transportem jak i pracami polowymi. Fakt, że praca ta była wykonywana na rzecz pracodawcy należącego do branży „rolnictwo i przemysł rolno-spożywczy” nie może wyłączać uprawnień wnioskodawcy do emerytury, przewidzianej w art. 184 cyt. ustawy. Czysto formalistyczne potraktowanie przynależności przedsiębiorstwa do określonej branży oznaczałoby niemożność uznania za pracę w warunkach szczególnych pracy identycznej z wykonywaną w innej branży, do której jednak formalnie przedsiębiorstwo nie należy. Takie rozumowanie i oznaczałoby nierówne traktowanie pracowników wykonujących tę samą pracę, na takim samym sprzęcie, z których jedna – z uwagi na branżę - byłaby pracą w warunkach szczególnych a druga nie, co przecież skutkowałoby nabyciem lub – nie – prawa do emerytury. Istotna jest uciążliwość i szkodliwość dla zdrowia wykonywanych prac (art. 32 ust. 2 cyt. ustawy) a te dla kierowców ciągników są identyczne bez względu na przyporządkowanie do branży.

Charakter pracy kierowcy ciągnika rolniczego przystosowanego do transportu i wykonującego wyłącznie transport oraz kierowcy ciągnika wykonującego prace polowe za pomocą ciągnika i współpracujących z nim maszyn i urządzeń rolniczych jest tożsamy. Dlatego też nie ma znaczenia, że prace kierowców ciągników ujęte zostały w dziale VIII rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. - w transporcie. Sąd Apelacyjny podtrzymał stanowisko wyrażone w podobnych sprawach (por. wyrok z dnia 20 stycznia 2016 r. sygn. akt III AUa 862/15).

Uznanie okresu pracy wnioskodawcy w Spółdzielni (...)
w E., powoduje, ze legitymuje się on ponad 15-letnim okresem pracy
w warunkach szczególnych. Na etapie postępowania apelacyjnego jedynie ta przesłanka była przedmiotem sporu a postępowanie przeprowadzone przed Sądem Okręgowym wskazuje, że została spełniona.

W ocenie Sądu Apelacyjnego wyrok wydany przez Sąd Okręgowy jest prawidłowy i zgodny z obowiązującymi przepisami zaś apelacja pozwanego jako bezzasadna podlega oddaleniu w trybie art. 385 k.p.c. Orzeczenie o kosztach procesu Sąd Apelacyjny oparł na art. 98 § 1 k.p.c i § 10 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1800).

Od powyższego wyroku skargę kasacyjną wniósł organ rentowy zarzucając:

1/ naruszenie art. 184 w zw. z art. 32 ust 1,2,4 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z § 2 i 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w związku z wykazem A dział VIII pkt 3 zawartym w załączniku do rozporządzenia poprzez błędną wykładnię i uznanie , że praca kierowcy ciągnika rolniczego zatrudnionego przy pracach polowych w zakładzie branży rolniczej jest pracą w warunkach szczególnych wymienioną w wykazie A w dziale VIII dotyczącym transportu i łączności , a w konsekwencji przyjęcie, że ubezpieczony w spornym okresie od 20 września 1979 do 31 grudnia 1998 roku wykonywał pracę w warunkach szczególnych, co skutkowało uznaniem, że legitymuje się ponad piętnastoletnim okresem pracy w warunkach szczególnych. Wnosił o uchylenie wyroku Sądu Apelacyjnego i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, a w sytuacji uznania przez Sąd Najwyższy, że podstawa naruszenia prawa materialnego jest oczywiście uzasadniona o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez oddalenie odwołania. Wnosił też o zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego.

Sąd Najwyższy wyrokiem z 20 października 2020 roku uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 12 września przekazał sprawę do ponownego rozpoznania oraz orzeczenia o kosztach postepowania kasacyjnego. Sąd Najwyższy wskazał min, że nie jest uprawnione stanowisko, że praca traktorzysty wykonującego prace polowe jest tożsama z pracą kierowcy ciągnika w transporcie. Praca kierowcy ciągnika wykonywana przy pracach polowych nie może być zaliczana do prac wykonywanych w szczególnych warunkach wymienionych w wykazie A dział VIII, poz,3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego1983 roku.

Sąd Apelacyjny rozpoznając ponownie sprawę zważył, co następuje.

Apelacja organu rentowego jest uzasadniona,

Na wstępie wskazać należy, że zgodnie z art. art. 398 ²⁰ k.p.c., Sąd, któremu sprawa została przekazana na skutek uwzględnienia skargi kasacyjnej, związany jest wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Sąd Najwyższy. Z dokonanej przez Sąd Najwyższy wykładni wynika, że praca kierowcy ciągnika wykonywana przy pracach polowych nie może być zaliczona do prac w szczególnych warunkach wymienionych w dziale VIII poz. 3 wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia z 7 lutego 1983 roku.

Z ustaleń dokonanych przez Sąd I instancji wynika, że 20 września 1979 roku K. R. rozpoczął pracę w Spółdzielni (...)w E.. Pracował na stanowiskach traktorzysty, kierowcy ciągnikowego do dnia 30 czerwca 2004 roku. W tym okresie skarżący przez cały rok wykonywał pracę kierowcy ciągnika tak przy pracach polowych tj. orce, talerzowaniu, bronowaniu, sianiu, koszeniu, grabieniu siana, opryskach, wykopkach i orkach zimowych, jak i przy pracach transportowych. Do obowiązków skarżącego należał wywóz nieczystości beczką asenizacyjną do oczyszczalni ścieków
w N. i wylewanie gnojowicy na pola rolników. Takie kursy odbywał kilka razy dziennie. Po wykonaniu zleceń wywozu nieczystości ubezpieczony był kierowany do prac polowych przy użyciu ciągnika. W okresie od października do marca wnioskodawca pracował w transporcie. Jeździł z dwoma przyczepami po cement dla rolników do R., przewoził cegłę i belit z L.. Dodatkowo woził grys z przesypowni w N. na wiejskie drogi, jeździł również po drzewo do lasu.

Wnioskodawca ubiegał się o ustalenie, że jego praca w Spółdzielni (...)w E. na stanowisku kierowcy ciągnikowego, była pracą w warunkach szczególnych, uprawniającą do przyznania emerytury po ukończeniu 60 roku życia. Tymczasem, jak wskazał Sąd Najwyższy prace kierowców ciągników uprawniające do tego typu emerytury to jedynie prace kierowców ciągnikowych wykonywane w transporcie i łączności, określone w dziale VIII wykazu A – cytowanego rozporządzenia. Umieszczenie stanowiska kierowcy ciągnika w tym dziale łączy szkodliwość tej pracy nie z samym faktem prowadzenia takiego pojazdu, lecz z faktem jego prowadzenia przy uwzględnieniu specyfiki „technologii” pracy w transporcie i obciążeń psychofizycznych, których nie ma - jak uznał to ustawodawca- przy wykonywaniu prac w rolnictwie, gdzie dominują prace polowe i przemieszczanie się po drogach polnych. (tak też SN w wyroku z 23.05.2019r. w sprawie III UK 138/18).

Wątpliwości co do możliwości zakwalifikowania pracy kierowcy ciągnikowego pracującego w rolnictwie przy pracach polowych ujawniły się w wielu orzeczeniach Sądu Najwyższego, i w konsekwencji spowodowały, że w dniu 08.08.2019r. w sprawie III UZP 3/19 Sąd Najwyższy podjął uchwałę w składzie 7 sędziów wskazując jednoznacznie, że pracy traktorzysty w rolnictwie wykonywanej w okresie obowiązywania rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 1956 r. w sprawie zaliczania pracowników do kategorii zatrudnienia (Dz.U. Nr 39, poz. 176 ze zm.) nie uważa się za okres zatrudnienia w szczególnych warunkach, o którym mowa w art. 184 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1270 ze zm.).

W myśl § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Wyłącznie wykonywanie rodzajów prac lub praca na stanowiskach wyszczególnionych w wykazie A będącym załącznikiem do rozporządzenia i to stale oraz w pełnym wymiarze czasu pracy, przewidzianym dla danego stanowiska, uprawnia do niższego wieku emerytalnego. Z utrwalonego i jednolitego orzecznictwa Sądu Najwyższego oraz sądów powszechnych wynika jednoznacznie, że wykonywanie pracy w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy oznacza, że pracownik nie ma powierzonych innych obowiązków jak tylko te, które dotyczą pracy w szczególnych warunkach (por. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2013 r., sygn. akt II UK 413/12, LEX nr 1350310).

Zatem, w przypadku jednoczesnego wykonywania prac wymienionych w powołanym rozporządzeniu z dnia 7 lutego 1983 r. z niewymienionymi, nawet gdy stosunek tych prac jest nieproporcjonalnie wysoki na rzecz tych pierwszych, przekreśla to możliwość uznania za pracę w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, jako, że nie była wykonywana stale, w pełnym wymiarze czasu pracy.

Jak wynika z niekwestionowanych ustaleń Sądu wnioskodawca pracując jako kierowca ciągnikowy wykonywał w (...) przede wszystkim prace polowe w rolnictwie. Prace wyłącznie w transporcie stale i w pełnym wymiarze były wykonywane okres ok. 6 miesięcy w roku ( od października do marca) . Przy tych ustaleniach jest to okres niewystarczający do wymaganych 15 lat.

Nie jest trafne stanowisko wnioskodawcy, zaakceptowane przez sąd Okręgowy, że cały okres zatrudnienia w Spółdzielni (...)w podlega zaliczeniu jako praca w warunkach szczególnych. W okolicznościach niniejszej sprawy nie jest możliwe zaliczenie wszelkich prac wykonywanych przez ubezpieczonego jako kierowcę ciągnika rolniczego do prac w szczególnych warunkach.

Jak prace kierowców ciągników uprawniające do typu emerytury w wieku obniżonym to jedynie prace kierowców ciągnikowych wykonywane w transporcie i łączności, określone w dziale VIII wykazu A – cytowanego rozporządzenia. Jak stwierdził Sąd Najwyższy - umieszczenie stanowiska kierowcy ciągnika w tym dziale łączy szkodliwość tej pracy nie z samym faktem prowadzenia takiego pojazdu, lecz z faktem jego prowadzenia przy uwzględnieniu specyfiki „technologii” pracy w transporcie i obciążeń psychofizycznych, których nie ma -jak uznał to ustawodawca- przy wykonywaniu prac w rolnictwie, gdzie dominują prace polowe i przemieszczanie się po drogach polnych.

W tym stanie rzeczy , zarzuty podniesione w apelacji okazały się zasadne. Skoro więc ubezpieczony nie posiada piętnastoletniego okresu pracy w warunkach szczególnych, pomimo spełnienia pozostałych przesłanek nabycia prawa do świadczenia emerytalnego w trybie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 14440 ze zm.), nie przysługuje mu prawo do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

Z przedstawionych wyżej względów Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 k.p. orzekł jak w sentencji. Pełnomocnik organu rentowego wnosił o zasądzenie kosztów postepowania kasacyjnego. Sąd Apelacyjny na podstawie art. 102 k.p.c. nie obciążył wnioskodawcy kosztami. Sąd miał na uwadze charakter sprawy. Mieć należy na uwadze, że w dacie decyzji jak i wyrokowania przez Sąd I instancji w orzecznictwie sądów powszechnych w tym konsekwentnie Sądu Apelacyjnego w Lublinie dominowała wykładnia przepisów prawa uznająca prace polowe wykonywane przez kierowców ciągnika za pracę w warunkach szczególnych. Zmiana linii orzeczniczej nie powinna obciążać wnioskodawcy.