Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N., z upoważnienia Likwidatora Funduszu Alimentacyjnego Prezesa ZUS, decyzją z dnia 26 sierpnia 2020 roku na podstawie art. 162 § 2 k.p.a. oraz art. 108 § 1 k.p.a., uchylił, wydaną przez siebie, decyzję z 5.11.2019 r. wobec G. Ł. o rozłożeniu na raty spłaty należności z tytułu, wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego, i nadał jej rygor natychmiastowej wykonalności.

W uzasadnieniu wskazano, że decyzja o rozłożeniu na raty spłaty należności alimentacyjnych podlega uchyleniu w przypadku wystąpienia jednego z niżej wymienionych warunków:

1) dłużnik nie opłaci trzech rat, których termin płatności upłynął;

2) dłużnik opłacił raty w częściowej wysokości i nie uregulował różnic w wyznaczonym przez ZUS terminie;

3) dłużnik nie opłacił należności objętych rozłożeniem na raty w terminie płatności ostatniej raty wynikającym z harmonogramu spłaty.

Organ rentowy stwierdził, że wnioskodawca nie opłacił trzech rat, których terminy płatności upływały 17.02.2020 r., 16.03.020 r. i 15.04.2020 r.

Decyzja z 5.11.2019 r. o rozłożeniu na raty spłaty należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego została wydana z zastrzeżeniem dopełnienia przez skarżącego określonego warunku., którego nie dopełnił Pan tego warunku, stąd więc została uchylona.

Organ rentowy wskazał, że w wyniku uchylenia ww. decyzji, należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego w łącznej kwocie 33.030,93 zł stają się natychmiast wymagalne i zgodnie z ustawą z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 111, z poźń. zm.) będą dochodzone przymusowo w trybie egzekucji sądowej.

(decyzja – k. 55-56 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Odwołanie od w/w decyzji wniósł G. Ł. wnosząc o jej uchylenie i przywrócenie możliwości spłaty należności alimentacyjnych. W uzasadnieniu wskazał, że w lipcu 2019 roku złożył wniosek o rozłożenie na raty spłaty należności alimentacyjnych i wówczas otrzymał decyzję odmowną. Dopiero po rozpatrzeniu jego odwołania z dnia 18.10.2019 roku, Likwidator Funduszu Alimentacyjnego zmienił decyzję i rozłożył na raty należności alimentacyjne po 1000 złotych miesięcznie. Pierwsza rata, z terminem płatności na dzień 4.12.2019 roku, nie mogła zostać zapłacona przez skarżącego, gdyż emeryturę otrzymał 10 grudnia 2019 roku w kwocie 587 złotych. Drugą ratę, z terminem płatności na dzień 15.01.2020 roku, skarżący uregulował 10 stycznia 2020 roku, gdyż emeryturę otrzymał w pełnej wysokości 2089,05 złotych. Trzecią ratę, z terminem płatności na dzień 17.02.2020 roku, odwołujący wpłacił kwotę 375 złotych do kwoty 625 złotych, którą to Komornik Sądowy, potrącił z jego emerytury za miesiąc luty 2020 roku. Dopiero, w czerwcu 2020 roku, organ rentowy, powiadomił wnioskodawcę, iż od lipca 2020 roku, przysługujące mu świadczenie emerytalne, jest wolne od potrąceń.

(odwołanie – k. 3-6)

W odpowiedzi na odwołanie, organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podnosząc argumentację jak w zaskarżonej decyzji. Jednocześnie wskazano, że w ocenie ZUS wnioskodawca nie przedstawił żadnych okoliczności uzasadniających zmianę dotychczasowego stanowiska.

(odpowiedź na odwołanie – k. 8-8 verte)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

G. Ł. urodził się w dniu (...).

(okoliczność bezsporna)

Skarżący leczy się w Gminnej Przychodni (...) w R., począwszy od stycznia 2017 roku. Rozpoznane u niego jednostki chorobowe to, między innymi: przewlekła zaporowa choroba płuc oraz zapalenie żołądka i dwunastnicy.

(historia wizyt lekarskich – k. 30-36)

Decyzją z dnia 8 listopada 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przyznał G. Ł. emeryturę ,od dnia 1 października 2017 roku. Wysokość emerytury została obliczona, zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS i wynosiła wówczas 2361,87 złotych.

(decyzja w kopercie – k. 24)

Wnioskodawca nie posiada gospodarstwa rolnego, jest, natomiast, współwłaścicielem 2/6 części nieruchomości rolnej o pow. 0,3374 ha położonej w G. Starej.

(zaświadczenie – k. 29)

Z pobieranej, przez odwołującego, emerytury komornik sądowy prowadzi egzekucję należności alimentacyjnych.

(zawiadomienie o stanie egzekucji – k. 21, plan podziału – k. 23 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N. z upoważnienia Likwidatora Funduszu Alimentacyjnego Prezesa ZUS, decyzją z dnia 24 czerwca 2019 roku po rozpatrzeniu wniosku G. Ł. z dnia 28 marca 2019 roku o umorzenie należności, z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego, odmówił mu umorzenia należności, likwidowanego funduszu alimentacyjnego, z tytułu wypłaty świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz 5% opłaty na pokrycie kosztów, związanych z działalnością funduszu, w łącznej kwocie 35.375,50 złotych.

(decyzja – k. 5-13 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W dniu 18 lipca 2019 roku ,wnioskodawca złożył do organu rentowego, wniosek w przedmiocie rozłożenia na raty spłaty należności alimentacyjnych. W uzasadnieniu wskazał, że wnosi o zmniejszenie potrącenia z jego emerytury do kwoty 1000 złotych z 1501,35 złotych.

(wniosek – k. 1-3 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N., z upoważnienia Likwidatora Funduszu Alimentacyjnego Prezesa ZUS, decyzją z dnia 18 września 2019 roku po rozpatrzeniu wniosku G. Ł. z dnia 18 lipca 2019 roku, odmówił mu rozłożenia na raty spłaty należności, likwidowanego funduszu alimentacyjnego, z tytułu wypłaty świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz 5% opłaty na pokrycie kosztów, związanych z działalnością funduszu w łącznej kwocie 35.193 złotych.

(decyzja – k. 29-31 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W dniu 18 października 2019 roku skarżący złożył odwołanie od w/w decyzji.

(odwołanie – k. 37 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N., z upoważnienia Likwidatora Funduszu Alimentacyjnego Prezesa ZUS, decyzją z dnia 5 listopada 2019 roku. po rozpatrzeniu odwołania skarżącego z dnia 18 października 2019 roku od wydanej przez organ rentowy decyzji z dnia 18 września 2019 roku, uwzględniając nowe okoliczności, zmienił decyzję z dnia 18 września 2019 roku, w ten sposób, że łączną kwotę 35.193 złote rozłożył na raty.

(decyzja – k. 47-52 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Drugą ratę, z terminem płatności, wyznaczonym na dzień 15 stycznia 2020 roku, wnioskodawca uregulował w dniu 10 stycznia 2020 roku w pełnej wysokości – 1000 złotych.

Trzecią ratę, z terminem płatności, wyznaczonym na dzień 17 lutego 2020 roku, wnioskodawca uregulował w dniu 10 stycznia 2020 roku, w kwocie 375 złotych.

(potwierdzenie wpłaty (koperta ) – k. 7, decyzja – k. 47-52 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W piśmie ZUS z dnia 25 czerwca 2020 roku wskazano, iż począwszy od lipca 2020 roku świadczenie emerytalne, przysługujące wnioskodawcy jest wolne od potrąceń.

(pismo w kopercie – k. 7)

W dniu 26 sierpnia 2020 roku organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję.

(decyzja – k. 55-56 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

W piśmie ZUS z dnia 17 września 2020 roku, wskazano, że wysokość świadczenia, przysługującego wnioskodawcy od 10.10.2020 roku, wynosi miesięcznie 2591,33 złotych. Potrącenie ze świadczenia, wprowadzone zostało, począwszy od należności za październik 2020 roku.

(pismo w kopercie – k. 15)

Za październik i listopad 2020 roku, wnioskodawcy wypłacono emeryturę w wysokości 607,32 złote.

(potwierdzenie wypłaty w kopercie – k. 15, k. 24)

Powyższy stan faktyczny, Sąd ustalił w oparciu o całokształt materiału dowodowego, zebranego w sprawie, w tym dokumenty znajdujące się w aktach sprawy oraz na podstawie, załączonych do akt sprawy, akt rentowych, dotyczących wnioskodawcy. Wskazane dokumenty nie były kwestionowane przez żadną ze stron. W ocenie Sądu, zebrane dowody, nie nasuwają wątpliwości i pozwalają, tym samym, na wydanie rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawcy jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z przepisem art. 67 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U.2020.0.111 t.j.), dalej: ustawa rodzinna, egzekucję należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu prowadzi się w dalszym ciągu aż do ich zaspokojenia.

Stosownie zaś do treści art. 68 ust. 1 ustawy rodzinnej - w szczególnie uzasadnionych przypadkach, związanych z sytuacją zdrowotną lub rodzinną osoby, przeciwko której jest prowadzona egzekucja alimentów lub osoby zobowiązanej do zwrotu bezpodstawnie pobranych świadczeń z funduszu, likwidator może umorzyć, rozłożyć na raty lub odroczyć termin płatności należności likwidowanego funduszu z tytułu wypłaconych lub bezpodstawnie pobranych świadczeń z funduszu.

Przepis art. 68 ust. 1 ustawy stanowi, zatem, wyjątek od zasady wyrażonej w art. 67, który pozwala na rozłożenie na raty płatności należności, likwidowanego funduszu, z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu, jeżeli jest to uzasadnione szczególnymi warunkami związanymi z sytuacją zdrowotną lub rodzinną dłużnika, nawet, pomimo istnienia możliwości prowadzenia egzekucji należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu.

Z powyższego przepisu wynika, zatem, że rozłożenie na raty należności funduszu alimentacyjnego z tytułu wypłaconych świadczeń nastąpić może, jedynie, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, związanych z sytuacją zdrowotną lub rodzinną osoby zobowiązanej do zwrotu.

Ustawa nie wskazuje, nawet przykładowo, przypadków, kiedy rozłożenie na raty może nastąpić, dając tym samym możliwość indywidualnej oceny każdej konkretnej sprawy. Pewną wskazówką dla stosujących powyższy przepis organu rentowego oraz sądu jest jednak niewątpliwie użycie przez ustawodawcę sformułowania „szczególnie uzasadniony przypadek”, które wskazuje, że rezygnacja z poboru nienależnie pobranych świadczeń czy też rozłożenie ich na raty może mieć miejsce jedynie wyjątkowo, gdy sytuacja osoby zobowiązanej jest na tyle trudna, że domaganie się od niej zwrotu określonych kwot godziłoby w poczucie solidarności z tą osobą w wyjątkowym przypadku, trudnym do sprostania przez przeciętnego obywatela.

A zatem, przy tak niedookreślonych przesłankach, należy niezwykle szczegółowo i indywidualnie odnieść się do każdego przypadku zobowiązanego. Ponadto, należy mieć na względzie, iż sformułowanie tego artykułu wskazuje jednoznacznie, że jest to przepis o charakterze wyjątkowym, a zatem nie może być interpretowany rozszerzająco. Środki funduszu alimentacyjnego, jako środki publiczne podlegają ochronie, dlatego przepis art. 68 musi być stosowany w szczególnie trudnych i wyjątkowych sytuacjach. W przeciwnym wypadku ochrona środków funduszu byłaby iluzoryczna.

Pomocniczo, oceny istnienia, w danej sprawie, „szczególnie uzasadnionego przypadku”, można dokonywać przy uwzględnieniu przepisów, dotyczących umarzania należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, między innymi ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, czy wydanego na jej podstawie rozporządzenia z dnia 31 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad umarzania należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne (Dz. U. z 2003 r., nr 141, poz. 1365).

Z § 3 ust. 1 pkt 1 powyższego rozporządzenia, wynika, że umorzenie należności z tytułu składek, nastąpić może między innymi , w sytuacji, gdy opłacenie tych należności, pozbawiłoby zobowiązanego i jego rodzinę możliwości zaspokojenia niezbędnych potrzeb życiowych.

Mając na względzie powyższe uwagi, Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że ustalona w niniejszej sprawie sytuacja osobista i zdrowotna wnioskodawcy stanowi szczególnie uzasadniony przypadek, będący przesłanką rozłożenia na raty spornych należności.

Wnioskodawca powoływał się na zły stan zdrowia i w tym zakresie przedłożył szereg dokumentów potwierdzających fakt, iż od 2017 roku leczy się w Gminnej Przychodni (...) w R.. Jak wynika ze złożonej przez niego dokumentacji medycznej (historia wizyt), cierpi na przewlekle schorzenia takie jak: przewlekła zaporowa choroba płuc, zapalenie żołądka i dwunastnicy. Biorąc pod uwagę stan zdrowia wnioskodawcy, oraz jego wiek, niewątpliwie, można uznać, iż, wskazane okoliczności, znacznie ograniczają mu możliwość podjęcia pracy zarobkowej.

Zarówno stan zdrowia wnioskodawcy, rodzaj posiadanych przez niego jednostek chorobowych oraz sytuacja osobista i bytowa, uzasadniają uwzględnienie odwołania.

Wnioskodawca utrzymuje się, bowiem, wyłącznie ze świadczenia rentowego, którego wysokość od 10 października 2020 roku wynosi miesięcznie 2591,33 złotych i z którego dokonywane są potrącenia począwszy od należności za październik 2020 rok. Z przedłożonych, przez skarżącego, potwierdzeń wypłat, przysługującej mu emerytury, wynika, że, za październik i listopad 2020 roku, wypłacono mu emeryturę w wysokości 607,32 złote.

W kontekście powyższych stwierdzeń, należy wskazać, iż stan zdrowia ubezpieczonego nie rokuje poprawy jego sytuacji materialnej. Występujące u niego schorzenia, utrudniają codzienne funkcjonowanie, w tym, jak już wskazano, także, możliwość podjęcia pracy zarobkowej.

Sądowi Okręgowemu nie umknął, również, uwadze fakt, iż skarżący nie uchyla się od obowiązku alimentacyjnego. Świadczy o tym fakt, iż występował już do organu rentowego o rozłożenie na raty spłaty należności alimentacyjnych, zaś sama jego postawa stanowi dowód na to, iż chce sprostać ciążącym na nim zobowiązaniom.

Mając na uwadze powyższe, należy uznać, iż sytuacja rodzinna, zdrowotna i materialna wnioskodawcy kwalifikuje go do rozłożenia na raty zaległości alimentacyjnych.

Reasumując, biorąc pod uwagę treść przepisu art. 68 ust. 1 ustawy rodzinnej, uznać należy, iż w przypadku wnioskodawcy zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności, które stanowią szczególną i wyjątkową sytuację, przemawiającą za celowością zmiany zaskarżonej decyzji.

Wobec powyższych okoliczności, Sąd Okręgowy uznał odwołanie za zasadne i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i ponownie rozłożył na raty, należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego w łącznej kwocie 33.030,93 złotych.

ZARZĄDZENIE

odpis uzasadnienia doręczyć pełnomocnikowi (...) Oddział w N.