Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 01 kwietnia 2014 roku

Sąd Rejonowy - Sąd Pracy w Ząbkowicach Śląskich IV Wydział Pracy

w składzie:

Przewodniczący: SSR Tomasz Fudali

Protokolant: Bernadetta Mączka

po rozpoznaniu w dniu 01 kwietnia 2014 roku w Z.

na rozprawie

sprawy z powództwa: R. T.

przeciwko: R. S. i A. S. (...) Spółki Cywilnej P.(...) w P.

o ustalenie, iż powód nie korzystał z urlopu bezpłatnego

I.  ustala, iż powód R. T., będąc pracownikiem pozwanych R. S. i A. S. (...) Spółki Cywilnej P.(...) w P., w okresie od dnia 16 maja 2013 roku do dnia 31 maja 2013 roku nie korzystał z urlopu bezpłatnego;

II.  nakazuje pozwanym R. S. i A. S. (...) Spółki Cywilnej P.(...) w P. uiścić solidarnie na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Ząbkowicach Śląskich kwotę 30 (słownie: trzydzieści) złotych tytułem opłaty stosunkowej od pozwu, której powód, jako pracownik wnoszący powództwo, nie miał obowiązku uiścić.

Sygn. akt IV P 43/14

UZASADNIENIE

Powód R. T. , po ostatecznym sprecyzowaniu zgłoszonego roszczenia, wniósł o ustalenie, iż w okresie od dnia 16 maja 2013 r. do dnia 31 maja 2013 r., będąc pracownikiem pozwanych R. S. i A. S. (...) Spółki Cywilnej P.(...) w P., nie korzystał z urlopu bezpłatnego.

Uzasadniając tak zgłoszone żądanie powód wskazał, iż nie występował do pozwanego pracodawcy z wnioskiem o udzielenie urlopu bezpłatnego, jak również zarzucił, że nie polega na prawdzie zapis zawarty w wydanym powodowi świadectwie pracy z dnia 31 lipca 2013 r. a dotyczący tego, iż w w/w okresie powód korzystał z takiego urlopu.

Pozwani R. S. i A. S. (...) Spółki Cywilnej P.(...) w P. wnieśli o oddalenie powództwa w całości i o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanych kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W pierwszej kolejności pozwani kategorycznie zaprzeczyli wszelkim twierdzeniom powoda, zawartym w pozwie.

Pozwany pracodawca jednoznacznie wskazał, iż powód w okresie od dnia 16 maja 2013 r. do dnia 31 maja 2013 r. korzystał z urlopu bezpłatnego , co zostało prawidłowo zawarte, określone w świadectwie pracy powoda, które powód bez zastrzeżeń przyjął i podpisał jeszcze w dniu 6 sierpnia 2013 r. i nigdy nie kwestionował treści wydanego mu świadectwa pracy, a w szczególności nigdy nie zwracał się do pracodawcy ani na piśmie, ani ustnie o jego sprostowanie.

Kolejno pozwani podnieśli, że powód dopiero pół roku po wydaniu mu przez pracodawcę świadectwa pracy wytoczył przed tut. sądem powództwo o sprostowanie świadectwa pracy i przedmiotowa sprawa, która toczyła się pod sygn. akt IV P 15/14, zakończyła się prawomocnym wyrokiem oddalającym powództwo.

Pozwany pracodawca wyjaśnił następnie, iż w powyższej sprawie powód zwrócił się bowiem bezpośrednio do sądu pracy o sprostowanie świadectwa pracy z pominięciem pracodawcy, tj. z pominięciem trybu określonego w art. 97 § 2 ¹ k.p. – mimo, że został prawidłowo pouczony o sposobie sprostowania świadectwa pracy, które to pouczenie zawarte było w otrzymanym przez powoda przedmiotowym świadectwie – i już tylko z tego powodu powództwo to zasługiwało na oddalenie.

W literaturze i orzecznictwie zgodnie przyjmuje się, jak dalej wywiódł pozwany pracodawca, że wystąpienie do sądu pracy o sprostowanie świadectwa pracy z pominięciem pracodawcy spowoduje, że sąd pracy oddali powództwo, ponieważ ,,uprzednie wystąpienie do pracodawcy o sprostowanie świadectwa pracy jest materialnoprawną przesłanką powództwa” , zaś ,, terminy przewidziane w art. 97 § 2 ¹ k.p. są terminami prawa materialnego , stąd oddala się powództwo, gdy pozew został wniesiony po upływie terminów określonych w tym przepisie, jeżeli ich nie przywrócono”.

Niezależnie od powyższego, mając na uwadze treść art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c., pozwani podkreślili, że powód dla poparcia swych twierdzeń w sprawie o sprostowanie świadectwa pracy nie przedstawił żadnego dowodu , a pozwani twierdzeniom tym stanowczo przeczyli.

Odnosząc się natomiast merytorycznie do treści żądania pozwu z dnia 5 marca 2014r. o ustalenie – pozwani zarzucili, że powód również i w tym przypadku nie przedstawił żadnego dowodu dla poparcia swych twierdzeń, mimo obowiązujących w tym zakresie norm wynikających z treści art. 6 k.c. oraz 232 k.p.c.

Kolejno pozwany pracodawca stwierdził, że wprawdzie przepisy prawa pracy oraz przepisy postępowania cywilnego z zakresu prawa pracy ukształtowane zostały przez ustawodawcę w sposób obejmujący szczególną ochroną pracownika, to jednak nie oznacza to, że pracownik zwolniony jest z obowiązku dowodzenia zgodnie z ogólnymi zasadami, a co za tym idzie, jeżeli powód wywodzi korzystne dla siebie skutki prawne z pewnych faktów to ciężar ich udowodnienia spoczywa w całości i wyłącznie tylko na powodzie.

Pozwani przede wszystkim podnieśli jednak, iż powód korzystał z urlopu bezpłatnego, co prawidłowo zawarte zostało w świadectwie pracy powoda, które powód bez zastrzeżeń przyjął i podpisał jeszcze w sierpniu 2013 r.

Strona pozwana zwróciła uwagę, że powód dopiero po prawie półrocznym okresie od otrzymania prawidłowo wystawionego świadectwa pracy pozywa stronę pozwaną, mimo, że został prawidłowo pouczony o sposobie sprostowania świadectwa pracy, które to pouczenie zawarte było w otrzymanym przez powoda przedmiotowym świadectwie pracy.

W świetle powyższego pozwany pracodawca wskazał, że jakkolwiek w orzecznictwie dopuszcza się możliwość wytoczenia powództwa o ustalenie treści świadectwa pracy, nawet w sytuacji upływu terminów do jego sprostowania, to jednak budzi wątpliwości – mając na względzie w zasadzie identyczne brzmienie treści pozwu – czy in concreto wytoczone powództwo nie zmierza do obejścia przepisów o terminach do sprostowania świadectwa pracy, które w sposób oczywisty z winy powoda zostały uchybione.

Nawet gdyby hipotetycznie przyjąć, jak dalej wywiedli pozwani, zasadność twierdzeń powoda to nie można tracić z pola widzenia trafnego zapatrywania wyrażonego w orzecznictwie , że ,, ( ….) Kodeks pracy przewiduje stosowny tryb sprostowania świadectwa pracy, inicjowany na wniosek pracownika. Oznacza to, że ma on obowiązek sprawdzić otrzymane świadectwo pracy i kwestionować zawarte w nim wadliwości. Nie zwalnia to pracodawcy z obowiązku odpowiedniego – zgodnego z prawem – ukształtowania treści świadectwa. Jeśli jednak ujawni się wadliwość świadectwa pracownik, który świadectwa nie kwestionował, musi – wspólnie z pracodawcą – ponieść konsekwencje owej wadliwości (…)” ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 6 września 2012 r., III AUa 354/12).

Niezależnie od powyższego strona pozwana zaakcentowała, iż zgodnie z treścią art. 189 k.p.c. powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny – natomiast powód nie wykazał interesu prawnego w wytoczeniu powództwa o ustalenie, który to ,, (…) interes prawny stanowi przesłankę merytoryczną powództwa o ustalenie, zatem brak interesu prawnego prowadzi od oddalenia powództwa ( …)” ( vide: A. Zieliński, Kodeks postępowania cywilnego, Komentarz, 6. Wydanie C.H. Beck, Warszawa 2012, s.355).

Mając to wszystko na względzie pozwany pracodawca stoi w niniejszej sprawie na stanowisku, że powództwo nie zasługuje na uwzględnienie i winno być oddalone.

Sąd ustalił w sprawie następujący stan faktyczny:

Powód R. T. był zatrudniony na podstawie umowy o pracę przez pozwanych R. S. i A. S. (...) Spółki Cywilnej P.(...) w P. w okresie od dnia 1 sierpnia 2006 r. do dnia 31 lipca 2013 r. w charakterze piekarza w pełnym wymiarze czasu pracy.

W dniu 05 sierpnia 2013 r. pozwany pracodawca wydał powodowi świadectwo pracy z dnia 31 lipca 2013 r. w którym m.in. wskazał, że powód w okresie od dnia 16 maja 2013 r. do dnia 31 maja 2013 r. , tj. przez 16 dni, korzystał z urlopu bezpłatnego udzielonego w trybie art. 174 § 1 k.p.

dowód: akta osobowe powoda - umowa o pracę na czas określony zawarta w dniu 1 sierpnia 2006 r., umowa o pracę na czas określony zawarta w dniu 01 marca 2007 r., umowa o pracę na czas nieokreślony zawarta w dniu 1 września 2007 r., świadectwo pracy z dnia 31 lipca 2013 r.

Pozwem z dnia 15 stycznia 2014 r., skierowanym przeciwko pozwanym, powód wniósł o sprostowanie w/w świadectwa pracy poprzez usunięcie z jego treści zapisu dotyczącego udzielenia powodowi urlopu bezpłatnego w terminie od dnia 16 maja 2013 r. do dnia 31 maja 2013 r.

Prawomocnym wyrokiem z dnia 18 lutego 2014 r. , sygn. akt IV 15/14, Sąd Rejonowy – Sąd Pracy w Ząbkowicach Śląskich oddalił w całości powyższe powództwo wobec naruszenia przez powoda terminów prawa materialnego przewidzianych w art. 97 § 2 ¹ k.p.

dowód: akta sprawy tut. Sądu Pracy o sygn. IV P 15/14 – pozew z dnia 15 stycznia 2014 r., odpowiedzi na pozew z dnia 31 stycznia 2014 r., prawomocny wyrok Sądu Rejonowego – Sądu Pracy w Ząbkowicach Śląskich z dnia 18 lutego 2014 r.

Powód, będąc pracownikiem pozwanych, korzystał w dniach 24 i 25 września 2012 roku z urlopu okolicznościowego z tytułu zawarcia związku małżeńskiego, a następnie w okresie od dnia 09 października 2012 r. do dnia 22 października 2012 r. z urlopu ojcowskiego.

Wnioski o udzielenie w/w urlopów powód składał pozwanemu pracodawcy na piśmie.

Wnioski te zostały następnie załączone do akt osobowych – pracowniczych powoda.

dowód: akta osobowe powoda – wniosek powoda z dnia 24 września 2012 r. o udzielenie urlopu okolicznościowego, wniosek powoda z dnia 24 września 2012 r. o udzielenie urlopu ojcowskiego.

Powód w okresie od dnia 16 maja 2013 r. do dnia 31 maja 2013 r. nie korzystał z urlopu bezpłatnego, lecz świadczył pracę na rzecz pozwanych, zgodnie z łączącą strony umową o pracę na czas nieokreślony.

Powód nie występował do pozwanego pracodawcy o udzielenie urlopu bezpłatnego obejmującego powyższy okres, w jakiejkolwiek formie, tj. ani w formie ustnej, ani pisemnej.

dowód: przesłuchanie powoda R. T. k. 18 odwr. – 19, akta osobowe powoda.

Sąd zważył:

Powództwo, w ocenie Sądu Pracy, jest zasadne i jako takie zasługuje w całości na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie nie budzi żadnych wątpliwości, iż powód, pouczony w trybie art. 477 zdanie drugie k.p.c., wniósł ostatecznie o ustalenie, że w okresie od dnia 16 maja 2013 r. do dnia 31 maja 2013 r., będąc pracownikiem pozwanych, nie korzystał z urlopu bezpłatnego i taki urlop nie został mu udzielony.

Tak sformułowane roszczenie powoda jest zatem oparte na przepisie art. 189 k.p.c., który stanowi, że powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.

Wstępnie zauważyć należy również, iż ma rację strona pozwana, że przesłanką merytoryczną powództwa o ustalenie jest zatem interes prawny, rozumiany jako potrzeba ochrony sfery prawnej powoda i brak takiego interesu prowadzi do oddalenie powództwa.

Wprawdzie powód w niniejszej sprawie nie potrafił w sposób precyzyjny, komunikatywny wykazać istnienia interesu prawnego w zgłoszonym jak wyżej żądaniu ustalenia, to jednak Sąd pierwszej instancji doszedł do przekonania, iż powód posiada taki interes, a zatem jego powództwo winno być merytorycznie rozstrzygnięte.

Powód podczas przesłuchania w charakterze strony na rozprawie w dniu 1 kwietnia 2014 r., na pytanie przewodniczącego składu orzekającego dotyczące tej kwestii odpowiedział, że posiada interes prawny w tak sformułowanym ostatecznie powództwie, albowiem wskazanie, twierdzenie, że w okresie spornym korzystał z urlopu bezpłatnego jest ,,zafałszowaniem”, jest niezgodne z prawdą.

Odnosząc się do oświadczenia powoda o powyższej treści to należy w pierwszej kolejności podkreślić, że powód w rozpatrywanej sprawie występował bez udziału profesjonalnego pełnomocnika z odpowiednim przygotowaniem i wiedzą jurydyczną, prawniczą.

Stąd też niewątpliwie obca jest powodowi nomenklatura , terminologia prawnicza, a tym bardziej sens i znaczenie używanych w tej materii pojęć.

Ponadto , na co zwróciła już uwagę strona pozwana, w sprawach zakresu prawa pracy pozycja pracownika jako powoda ma szczególny charakter, zaś obowiązujące przepisy prawne zostały ukształtowane przez ustawodawcę w sposób obejmujący pracownika szczególną ochroną, o czym świadczą chociażby regulacje art. 466 i art. 477 k.p.c.

Niezależnie od powyższego powód, zdaniem Sądu meriti, w sposób pośredni wskazał na istnienie interesu prawnego w zgłoszonym żądaniu opartym na podstawie art. 189 k.p.c. akcentując jednoznacznie , że pozwany pracodawca za okres sporny, tj. od dnia 16 maja 2013 r. do dnia 31 maja 2013 r., nie odprowadził składek na ubezpieczenie społeczne.

W ocenie sądu oczywiste jest, że powód posiada interes prawny w wytoczeniu w/w powództwa o ustalenie, rozumiany jako potrzeba ochrony jego sfery prawnej, albowiem żądanie ustalenia faktu prawotwórczego o nie korzystaniu z urlopu bezpłatnego dotyczy w konsekwencji żywotnych, istotnych uprawnień pracownika i to nie tylko w sferze zatrudnienia ale również ubezpieczenia społecznego.

Zgodnie bowiem z art. 174 § 2 k.p. okresu urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

Jak wyjaśnił Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 27 listopada 1996 r., III AUa 888/96, istotą urlopu bezpłatnego udzielonego na podstawie art. 174 Kodeksu pracy jest zwolnienie pracownika z obowiązku wykonywania zatrudnienia i zwolnienie pracodawcy z obowiązku wypłacania wynagrodzenia.

Okres urlopu bezpłatnego nie jest wliczany do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze, ani też do okresu pracy, od którego zależą prawa do świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego pracowników.

Godzi się także zaakcentować, iż zgodnie z ugruntowaną i jednolitą judykaturą sądową dowód przeciwko stwierdzeniom zawartym w świadectwie pracy jako dokumencie może być prowadzony w każdym czasie w ramach postępowania o konkretne roszczenie , także po upływie terminów określonych w art. 97 § 2 ¹ k.p.

Zarówno bowiem umowa o pracę, jak i świadectwo pracy stanowią dokumenty prywatne w rozumieniu art. 245 k.p.c., które są dowodem jedynie tego, że osoby, które je podpisały, złożyły oświadczenie zawarte w dokumencie.

Jak każdy dokument nieurzędowy podlegają one zatem ocenie Sądu zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów, co oznacza, że Sąd może prowadzić postępowanie dowodowe zmierzające do ustalenia, czy okoliczności objęte przedmiotowymi oświadczeniami zgodne są z rzeczywistym stanem rzeczy ( zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 lipca 2009 r., II PK 1/09, OSNP 2011/5-6/71, wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 8 listopada 2012 r., III AUa 1179/11, LEX nr 1267222).

W kontekście powyższego stwierdzić zatem należy, iż oddalenie prawomocnym wyrokiem sądowym powództwa o sprostowanie świadectwa pracy wytoczonego przez powoda w sprawie o sygn. akt IV P 15/14 i to ze względu na naruszenie terminów prawa materialnego przewidzianych w art. 97 § 2 ¹ k.p., nie niweczy w żaden sposób żądania powoda zgłoszonego w niniejszym postępowaniu sądowym.

Odnosząc się natomiast merytorycznie do żądania powoda to przede wszystkim wymaga podkreślenia, iż stosownie do normy prawnej zawartej w art. 174 § 1 k.p. na pisemny wniosek pracownika pracodawca może udzielić mu urlopu bezpłatnego.

Już zatem z literalnego brzmienia powołanej regulacji prawnej wynika, iż wniosek pracownika o udzielenie urlopu bezpłatnego powinien mieć formę pisemną.

Tymczasem w aktach osobowych powoda brak takiego wniosku.

Ponadto obowiązujące w tej materii przepisy jednoznacznie wymagają, a to § 6 ust. 2 pkt 2 lit. h rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawa związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika ( Dz.U. z 1996 r. Nr 62, poz. 286 ze zm.) , aby w aktach osobowych pracownika znajdowały się pisma ( w tym także stosowny wniosek pracownika) dotyczące udzielenia urlopu bezpłatnego ( vide: Komentarz do art. 174 Kodeksu pracy autorstwa Kazimierza Jaśkowskiego, stan prawny na dzień 01.01.2014 r., System Informacji Prawnej LEX).

Z tych też względów Sąd dał wiarę twierdzeniom powoda i uznał je za obdarzone istotną mocą dowodową, gdy powód podczas przesłuchania w charakterze strony zeznał, iż w okresie spornym nie korzystał z urlopu bezpłatnego, jak również nie występował do pozwanego pracodawcy o udzielenie takiego urlopu i to w jakiejkolwiek formie, tj. ani w formie ustnej, ani pisemnej.

Podkreślenia wymaga również, iż w aktach osobowych powoda znajduje się dokumentacja ( w tym także stosowne pisemne wnioski pracownika) dotycząca udzielenia powodowi w 2012 r. odpowiednio urlopu okolicznościowego i ojcowskiego.

Okoliczność ta, zdaniem Sądu pierwszej instancji, dodatkowo przemawia za wiarygodnością twierdzeń powoda co do nie występowania przez niego z pisemnym wnioskiem o udzielenie urlopu bezpłatnego i nie korzystania z takiego urlopu.

Z powołanych jak wyżej motywów Sąd odmówił natomiast przymiotu wiarygodności przeciwnym twierdzeniom pozwanych.

W tym miejscu podnieść należy, iż pozwana R. S., podczas przesłuchania na rozprawie w dniu 1 kwietnia 2014 r., nie potrafiła nawet jednoznacznie wskazać na okoliczności towarzyszące rzekomemu udzieleniu powodowi urlopu bezpłatnego albowiem zeznała ,, Nie przypominam sobie, czy ten urlop bezpłatny był z powodem ustalany ustnie, czy też powód składał w tym zakresie podanie na piśmie”.

Tymczasem stosownie do utrwalonego orzecznictwa sądowego, wniosek pracownika o urlop bezpłatny powinien wskazywać czas trwania urlopu, co z jednej strony oznacza, że pracodawca bez uzgodnienia z pracownikiem nie może mu udzielić urlopu w czasie innym niż określony w jego pisemnym wniosku, z drugiej jednak – że do pracodawcy należy decyzja, czy udzieli urlopu w wymiarze oznaczonym przez pracownika, czy też w wymiarze krótszym.

Udzielenie urlopu bezpłatnego niezgodnie z warunkami zawartymi w art. 174 k.p., tzn. z inicjatywy pracodawcy i bez pisemnego wniosku pracownika, jest w świetle prawa bezskuteczne ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 października 2003 r. , I PK 559/02, LEX nr 842907, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 21 listopada 1996 r., III AUr 34/96, G. Prawna TK 2011/254/12, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 15 października 1996 r., III AUa 34/96, OSA 1997/10/35, OSAŁ 1996/4/85).

Reasumują, biorąc to wszystko pod rozwagę, Sąd meriti doszedł do przekonania, iż powództwo zasługuje na podstawie art. 189 k.p.c. na uwzględnienie w całości.

O kosztach sądowych, a ściślej o opłacie podstawowej od pozwu, której powód jako pracownik wnoszący powództwo nie miał obowiązku uiścić, Sąd postanowił w oparciu o przepis art. 113 ust.1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ( jednolity tekst : Dz.U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 ze zm.).

Zgodnie bowiem z poglądem prawnym wyrażonym w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 05 marca 2007 roku ( sygn. I PZP 1 /07, OSNP 2007/19-20/269) ,, Sąd w orzeczeniu kończącym w instancji sprawę z zakresu prawa pracy , w której wartość przedmiotu sporu nie przewyższa kwoty 50.000 zł., obciąży pozwanego pracodawcę na zasadach określonych w art. 113 ust.1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.) kosztami sądowymi, których nie miał obowiązku uiścić pracownik wnoszący powództwo lub odwołanie do sądu (art. 96 ust. 1 pkt 4 tej ustawy) z wyłączeniem opłat od pism wymienionych w art. 35 ust. 1 zdanie pierwsze tej ustawy ”.

Wysokość tej opłaty ( 30 zł) została natomiast ustalona na podstawie przepisu art. 14 ust. 3 przywołanej powyżej ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Odpowiedzialność solidarną pozwanych z tego tytułu uzasadnia zaś przepis art. 864 k.c. , który stanowi, że za zobowiązania spółki cywilnej wspólnicy odpowiedzialni są solidarnie.

Z przedstawionych powyżej względów Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.