Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 marca 2014r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący- Sędzia SO Czesław Chorzepa

Sędzia SO Jolanta Bojko (spr.)

Sędzia SO Patrycja Gruszczyńska-Michurska

Protokolant: Izabela Grecka-Janik

po rozpoznaniu w dniu 12 marca 2014r. we Wrocławiu na rozprawie

sprawy z powództwa A. P. (1), A. P. (2), D. P. przeciwko (...) SA w Ł.

o zapłatę

na skutek apelacji powodów

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej we Wrocławiu

z dnia 30 lipca 2013r.

sygn. akt XIV C 330/08

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie IV w ten sposób, ze zasądza od strony pozwanej na rzecz powódki A. P. (1) dalsze odsetki ustawowe od kwoty 20.000 zł od dnia 23 stycznia 2006r. do dnia 20 listopada 2012r.; zmienia go także w punkcie V w ten sposób, ze zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda D. P. dalsze odsetki ustawowe od kwoty 20.000 zł od dnia 23 stycznia 2006r. do dnia 20 listopada 2012r.; a nadto zmienia go także w punkcie VI w ten sposób, ze zasądza od strony pozwanej na rzecz powódki A. P. (2) dalsze odsetki ustawowe od kwoty 60.000 zł od dnia 23 stycznia 2006r. do dnia 20 listopada 2012r.;

II.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powódki A. P. (1) i na rzecz powoda D. P. po 2045 zł kosztów w postępowaniu apelacyjnym, a na rzecz powódki A. P. (2) 4335 zł kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt: II Ca 1555/13

UZASADNIENIE

Powódka A. P. (1), D. P. i małoletnia A. P. (2) wnieśli do tut. Sądu pozew o zapłatę przeciwko (...) S.A. W punkcie 1 pozwu powodowie domagali się zasądzenia od strony pozwanej na rzecz A. P. (1) kwoty 30.000,00 zł. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 23 stycznia 2006 r. do dnia zapłaty oraz kwoty 2.400,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. W punkcie 2 pozwu zasądzenia od strony pozwanej na rzecz D. P. kwoty 10.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 23 stycznia 2006 r. do dnia zapłaty oraz kwoty 2.400,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. W punkcie 3 pozwu powodowie żądali zasądzenia od strony pozwanej na rzecz małoletniej A. P. (2) kwoty 10.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 23 stycznia 2006 r. do dnia zapłaty oraz kwoty 2.400,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W toku postępowania w dniu 21.11.2012 r. powodowie rozszerzyli wytoczone przez siebie powództwo. W punkcie 1 złożonego pisma zażądali zapłaty na rzecz powódki A. P. (1) kwoty 50.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od tej kwoty liczonymi od dnia 23.06.2006 r. do dnia zapłaty. W punkcie 2 zapłaty na rzecz powoda D. P. kwoty 30.000,00 zł. wraz z ustawowymi odsetkami od tej kwoty liczonymi od dnia 23.06.2006 r. do dnia zapłaty. W punkcie 3 pisma zasądzenia na rzecz powódki A. P. (2) kwoty 70.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od tej kwoty liczonymi od dnia 23.06.2006 r. do dnia zapłaty. Uzasadniając rozszerzenie powództwa powodowie wskazali na zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, a szczególności opinie biegłych, z których wynikało, że krzywdy, jakich doznali oni w wypadku są na tyle duże, że nie mogą być zrekompensowane przez kwoty wyszczególnione początkowo w pozwie. Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 19 lipca 2005 r. we W. doszło do wypadku, w którym T. K. kierujący pojazdem marki F. o nr rej. (...) nie ustąpił pierwszeństwa przejazdu poruszającemu się prawidłowo pojazdowi marki P. (...) o nr rej. (...), kierowanemu przez D. P.. D. P. chcąc uniknąć zderzenia gwałtownie skręcił w prawo, a następnie wjechał na prawe pobocze, gdzie uderzył w drzewo. Po przyjeździe na miejsce zdarzenia funkcjonariusze Policji potwierdzili, że wypadek spowodował T. K., którego w dniu zdarzenia łączyła ze stroną pozwaną umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego. W toku postępowania likwidacyjnego strona pozwana (...) S.A. uznała swoją odpowiedzialność i wypłaciła powódce A. P. (1) kwotę 80.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz kwotę 456,00 zł tytułem odszkodowania, powodowi D. P. kwotę 5.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, a powódce A. P. (2) kwotę 20.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz kwotę 2.368,00 zł tytułem odszkodowania.

W dniu wypadku A. P. (1) była w 37 tygodniu ciąży z córką A. P. (2). Po wypadku powódkę A. P. (1) z rozpoznaniem wewnętrznego urazu wielonarządowego przewieziono na Oddział (...), gdzie stwierdzono zagrożenie ciąży w postaci braku ruchów płodu i zaburzeń jego tętna. W związku z diagnozą przeprowadzono cesarskie cięcie, w wyniku którego urodziła się A. P. (2). W trakcie zabiegu u A. P. (1) stwierdzono obfite krwawienie wewnętrzne, w związku z którym wykonano kolejne cięcie stwierdzając pęknięcie śledziony, którą następnie usunięto. Po usunięciu śledziony stwierdzono obfite krwawienie z macicy i brak jej obkurczania się, w związku z czym w celu ratowania życia powódki lekarze podjęli decyzję o jej usunięciu. Kolejnego dnia hospitalizacji stan powódki A. P. (1) zaczął się pogarszać. Po przeprowadzeniu tomografii komputerowej jamy brzusznej stwierdzono krwawienie, z powodu którego koniczny był kolejny zabieg polegający na usunięciu krwiaka znajdującego się w loży po śledzionie.Z Oddziału (...) powódkę A. P. (1) przewieziono na Oddział (...) Wojewódzkiego Szpitala (...) we W., skąd wypisano ją w dniu 8 sierpnia 2005 r. do domu. W wyniku operacji przeprowadzonych po wypadku A. P. (1) posiada wiele blizn. Doznane urazy uniemożliwiły jej także bycie aktywną fizycznie w takim stopniu, jak miało to miejsce przed wypadkiem. Ze względu na leki, które A. P. (1) musiała zażywać po wypadku, nie mogła ona karmić córki piersią. W ciągu pierwszego roku leczenia powódka, ze względu na liczne blizny wewnątrz organizmu, nie mogła brać córki na ręce. Przez okres ok. 3 lat po wyjściu ze szpitala A. P. (1) odczuwała ból jamy brzusznej. Stała się również nerwowa.W wyniku badania powódki A. P. (1) przez biegłego sądowego L. M. stwierdzono, że doznany przez nią uszczerbek na zdrowiu w związku z uszkodzeniem żołądka, jelit i sieci wynosi 10 %, w związku z utratą śledzony 15 %, a w związku z utratą macicy w sytuacji gdy powódka znajdowała się w wieku poniżej 50 lat - 40%. Biegły mając na względzie powyższe orzekł, że pod względem chirurgiczno- ortopedycznym łączny uszczerbek na zdrowiu powódki A. P. (1) wynosi 65 % oznaczając jednocześnie, ze ma on charakter trwały. A. P. (1) urodziła córkę A. P. (2) będąc w 38 tygodniu ciąży w wyniku cesarskiego cięcia, które zostało zarządzone w trybie pilnym ze względu na zaburzenia tętna i brak ruchów płodu, jakie stwierdzono u ciężarnej po przewiezieniu ją do szpitala bezpośrednio po wypadku. Przed wypadkiem ciąża powódki A. P. (1) przebiegała prawidłowo, nie było problemów z jej utrzymaniem, a dziecko rozwijało się prawidłowo. Zaburzenia tętna i brak ruchów płodu stwierdzony po wypadku był jego bezpośrednim następstwem.

A. P. (2) urodziła się w stanie ciężkim. W 1 minucie życia w związku z ciężką zmartwicą pourodzeniową jej stan oceniono na 1 punkt w dziesięciopunktowej skali A.. W 3 minucie życia stan dziecka oceniono na 3 punkty, a w 5 i 10 minucie życia na 6 punktów. Oprócz zmartwicy poporodowej u dziecka rozpoznano niewydolność oddechową, zespół septyczny, wrodzone zapalenie płuc, wylew dokomorowy II stopnia oraz niedokrwistość wtórną. W pierwszych dobach życia powódka A. P. (2) była nieprzytomna, a jej stan oceniano jako ciężki. Przez pierwszy miesiąc życia powódkę A. P. (2) hospitalizowano w Oddziale (...), po czym poddano ją rehabilitacji ruchowej ze względu na zagrożenie dziecięcym porażeniem mózgowym. Rozwój powódki A. P. (2) był od początku opóźniony - zaczęła samodzielnie siadać na przełomie 8 i 9 miesiąca życia, chodzić na przełomie 14 i 15 miesiąca. Stwierdzono u niej także wzmożone napięcie mięśniowe. Ze względu na opóźniony rozwój ruchowy A. P. (2) była rehabilitowana w ramach Programu Wczesnej Interwencji w Fundacji (...) metodą (...), a następnie uczęszczała na rehabilitację metodą (...). W związku z ciężkim stanem po urodzeniu A. P. (2) przez okres 3 lat była wielokrotnie konsultowana przez lekarzy z zakresu logopedii i neurologii a także objęta pomocą psychologiczną. W wieku 18 miesięcy powódka A. P. (2) zachorowała na sepsę, której przyczyną była niska odporność spowodowana wypadkiem z 19 lipca 2005 r. i jego następstwami. W związku z chorobą A. P. (2) była hospitalizowana na oddziale reanimacyjnym. Ze względu na przebytą chorobę A. P. (2) doznała martwic skórnych, po których zostały blizny.

Powódka A. P. (2) ma problemy ruchowe, słabą sprawność manualną i pewne problemy z wykonywaniem ruchów precyzyjnych. Ponadto w wieku 6 lat wystąpił u niej napad padaczkowy, w wyniku którego przeprowadzono badanie rezonansu magnetycznego głowy, po którym stwierdzono zmiany niedotleniowo - niedokrwienne. Lekarze nie wykluczyli wystąpienia u powódki A. P. (2) kolejnych napadów. W wyniku badania powódki A. P. (2) przez biegłego sądowego lek. med. M. N. stwierdzono, że doznany przez nią uszczerbek na zdrowiu w związku z encefalopatia niedotleniowo - niedokrwienną i opóźnieniem rozwoju psycho - ruchowego wynosi 30 %, a w związku z padaczką bez zaburzeń psychicznych 20 %, w sumie 50 %. Występujący u powódki uszczerbek na zdrowiu jest jednoznacznie następstwem i skutkiem wypadku komunikacyjnego z dnia 19.07.2005 r. Szansa na całkowite wyleczenie powódki nie istnieje, ze względu na to, że w wyniku wypadku doszło u niej do organicznych zmian niedotleniowo - niedokrwiennych w ośrodkowym układzie nerwowym, czego następstwem są: zaburzenia rozwoju, przebyty napad padaczkowy i zaburzenia w psychice.

Powód D. P. w wyniku wypadku doznał urazu głowy ze złamaniem nosa, rany przedramienia lewego oraz wieloodłamowego złamania rzepki. Dzień po wypadku u powoda przeprowadzono operację zespolenia rzepki, po który założono mu opatrunek gipsowy na czas 8 tygodni. W tym okresie powód poruszał się przy pomocy kul. Po zdjęciu opatrunku, w związku z ograniczeniem ruchomości w kolanie, D. P. był rehabilitowany w ramach prewencji rentowej ZUS. W związku z doznanymi urazami D. P. przebywał 182 dni na zwolnieniu lekarskim oraz przyznano mu 12-miesieczne świadczenia rehabilitacyjne. Ze względu na uraz głowy, jakiego powód D. P. doznał w wypadku, cierpi on na częste bóle zatokowe głowy i nieżyt nosa. Ma też trudności wentylacji przez nos. Skutkiem urazu kolana jest ograniczona jego ruchomość, której niekiedy towarzyszą ból i sztywnienie. Brak całkowitej sprawności prawego kolana spowodował, że powód D. P. musiał zrezygnować z aktywności fizycznej takiej jak jazda na rowerze i wycieczki górskie.W wyniku badania powoda D. P. przez biegłego sądowego dr n. med. L. M. stwierdzono, że doznany przez niego uszczerbek na zdrowiu w związku z uszkodzeniem powłok twarzy wynosi 3 %, a w związku z uszkodzeniem kolana i jego następstwami wynosi 17 %, łącznie 20 %. W dniu 29 maja 2009 r. zapadł skazujący wyrok Sądu Rejonowego dla Wrocławia -Krzyków, w którym T. K. uznano za winnego popełnienia czynu z art. 177 § 1 i 2 k.k., tj. tego, że w dniu 19 lipca 2005 r. nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym czym spowodował wypadek drogowy, w wyniku którego powodowie doznali opisanych wyżej urazów. Wyrokiem tym oskarżonemu T. K. wymierzono karę 1 roku pozbawienia wolności, której wykonanie zawieszono następnie na dwuletni okres próby. Wyrok Sądu Rejonowego dla Wrocławia- Krzyków z dnia 29 maja 2009 r. w wyniku braku apelacji Prokuratora Rejonowego i obrońcy oskarżonego uprawomocnił się. W trakcie postępowania sporządzone zostały dwie opinie biegłych, zgodnie z którymi wypadek spowodował T. K., natomiast powód D. P. dokonał wszystkich możliwych i prawidłowych czynności obronnych celemm uniknięcia zderzenia.

Sąd Rejonowy doszedł do przekonania, że powództwo zasługiwało na uwzględnienie w przeważającej części a oddalił powództwo jedynie w zakresie terminu, od jakie należało liczyć odsetki od rozszerzonego w toku procesu powództwa.

Przed Sądem Rejonowym dte Wrocławia - Krzyków toczyło się pod sygn. akt II K 641/06 postępowanie karne, w którym oskarżonego T. K. uznano za winnego czynu z art. 177 § 1 i 2 k.k., tj. spowodowania wypadku, w którym ucierpieli powodowie. Oskarżony był stroną umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego, którą zawarł z Towarzystwem (...) S.A. Na mocy tej umowy to Towarzystwo ponosiło odpowiedzialność cywilną za spowodowane przez

oskarżonego zdarzenie. Odpowiedzialność karna natomiast pozostawała po stronie T. K.. Podnoszenie przez stronę pozwaną, iż wyłączną winę za spowodowanie wypadku ponosi powód D. P., będące jednocześnie całkowitym zakwestionowaniem odpowiedzialności T. K., jest z punktu widzenia art. 11 k.p.c. niedopuszczalne. W związku z powyższym, w świetle zapadłego przed Sądem Rejonowym dla Wrocławia-Krzyków prawomocnego wyroku skazującego T. K. za spowodowanie wypadku, w którym poszkodowani zostali powodowie, zarzuty podnoszone przez stronę pozwaną nie zostały uwzględnione.

Z opinii biegłych sporządzonych na potrzeby postępowania karnego w sprawie przeciwko T. K. o czyn z art. 177 § 1 i 2 k.k., której to akta o sygn. II K 641/06 stanowią dowód w niniejszej sprawie wynika z nich, że powód D. P. podjął wszelkie możliwe manewry obronne w celu uniknięcia zderzenia z prowadzonym przez T. K. pojazdem. Nie było zatem podstaw, na mocy których Sąd mógł przyjąć, że powód D. P. przyczynił się choćby w najmniejszym procencie do zaistniałego zdarzenia. Sąd Rejonowy ustalił, że wypadek spowodował T. K., który nie zachowując zasad bezpieczeństwa przy zmianie pasa ruchu nie ustąpił pierwszeństwa jadącemu tym pasem D. P., który chcąc uniknąć zderzenia wjechał na prawe pobocze i uderzył w drzewo. W opinii sądu D. P. w żaden sposób nie przyczynił się do zaistniałego zdarzenia.

Co do wysokości zadośćuczynienia Sąd Rejonowy wskazał, że w sporządzonej opinii biegły L. M. uznał, że niewątpliwymi trwałymi skutkami przebytych urazów doznanych w wyniku wypadku w dniu 19.07.2005 r. przez A. P. (1) są: pourazowy brak macicy, śledziony oraz możliwe a nie zdiagnozowane zaburzenia pracy jelit. Biegły stwierdził ponadto, że krwiak krezki, który wystąpił u powódki, goi się zawsze ze zrostami i zmianami bliznowatymi, co może upośledzać proces krążenia krwi i chłonki, co z kolei może się ujawnić w późniejszym okresie. Biegły zwrócił uwagę również na to, że brak śledziony, która bierze czynny udział w procesie krwiotwórczym i immunologicznym, może powodować wystąpienie zaburzeń procesów immunologicznych. Biegły zaznaczył ponadto, że pourazowy brąk macicy wyklucza powódce jednoznacznie posiadanie własnego potomstwa. Wnioskami analizy i badania powódki przeprowadzonego przez biegłego było uznanie uszczerbku doznanego przez A. P. (1) za uszczerbek o charakterze trwałym, nie rokującym na jakąkolwiek poprawę. Jak wspomniano wyżej opinia biegłego M. nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

Ustalając wysokość uszczerbku na zdrowiu jakiego doznała w wyniku wypadku z dnia 19.07.2005 r. A. P. (2) Sąd kierował się przede wszystkim włączoną w poczet materiału dowodowego dokumentacją medyczną oraz opinią biegłego lekarza sądowego ze specjalnością z zakresu neurologii dziecięcej - M. N.. Na podstawie tych dowodów Sąd Rejonowy ustalił, że uszczerbek na zdrowiu doznany przez powódkę A. P. (2) wynosi 50 %.

Biegły stwierdził, że w wyniku wypadku u matki powódki, będącej w 8 miesiącu ciąży, doszło do urazu narządów wewnętrznych, w tym macicy, co spowodowało zaburzenia tętna płodu, a w konsekwencji doprowadziło do urodzenia się powódki A. P. (2) w stanie głębokiej zmartwicy z dużym niedotlenieniem i niedokrwieniem skutkującym zmianami organicznymi w ośrodkowym układzie nerwowym. Biegły oceniając stan zdrowia powódki A. P. (2) stwierdził, że występuje u niej opóźniony rozwój i zaburzenia w napięciu mięśniowym w kończynach. Określając uszczerbek na zdrowiu A. P. (2) biegły wyraźnie zaznaczył, że szansa na jej całkowite wyzdrowienie nie istnieje.Sąd ustalił również wysokość uszczerbku na zdrowiu, którego doznał powód D. P. w wyniku wypadku z dnia 19.07.2007 r. określając go na 20 %.

Sąd Rejonowy wskazał, że podstawą żądania powodów był przepis art. 415 k.c., a także uzupełniająca go regulacja art. 444-445 k.c, dotycząca zadośćuczynienia za szkodę na osobie. Art. 444 § 1 k.c. stanowi, że w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu. Zgodnie zaś z art. 445 § 1 k.c, w wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Zadośćuczynienie to forma rekompensaty pieniężnej z tytułu szkody niemajątkowej. Podstawą jego żądania jest krzywda niemajątkowa w postaci ujemnych przeżyć związanych z cierpieniami psychicznymi i fizycznymi, wynikająca z naruszenia dóbr osobistych, takich jak np. zdrowie. Jak podkreśla się często w doktrynie, mimo, że szkody niemajątkowej nie sposób wyrównać za pomocą świadczeń pieniężnych, to świadczenia te mogą łagodzić ujemne przeżycia pokrzywdzonego poprzez dostarczenie mu środków pozwalających w szerszym stopniu zaspokoić jego potrzeby i pragnienia

Mając na uwadze ustalony stan faktyczny, Sąd Rejonowy uznał, iż mimo wypłaty przez (...) S.A. kwoty 80.000,00 zł., odpowiednią kwotą zadośćuczynienia, z racji doznanego przez powódkę A. P. (1) uszczerbku na zdrowiu, jest dochodzona przez nią w niniejszym procesie kwota 50.000,00 zł. czyli, że łączne zadośćuczynienie w stosunku do tej powódki winno wynosić 130.000,00 zł. W przekonaniu Sądu Rejonowego , zadośćuczynienie w tej wysokości wypełnia dyspozycję przepisu art. 445 k.c, rekompensuje powódce doznane cierpienia psychiczne i fizyczne, a przy tym nie ma charakteru jedynie symbolicznego. Sąd wziął pod uwagę stopień i czas trwania cierpień fizycznych i psychicznych, długość leczenia, stopień nasilenia dolegliwości bólowych, pogorszenie stanu zdrowia, a także subiektywne poczucie krzywdy. Zgodnie z opinią biegłego lekarza sądowego, której Sąd dał wiarę w całości jako zbieżnej z materiałem dowodowym zebranym w sprawie oraz nie kwestionowanej przez strony, uszczerbek na zdrowiu w wysokości 65 % ma charakter trwały i nie ulegnie zmianie. Sąd wziął pod uwagę również fakt, że ze względu na usunięcie macicy powódka nie będzie mogła mieć swoich dzieci. Zdaniem Sądu, w sytuacji A. P. (1), będącej młodą kobietą, uraz tego typu nie tylko stanowi nieodwracalny i wyjątkowo ciężki uszczerbek na zdrowiu, ale związany jest także z cierpieniami psychicznymi o dużym stopniu. W świetle powyższego, mając na uwadze przyjęte w orzecznictwie kryteria oceny okoliczności składających się na pojęcie krzywdy, Sąd uznał, iż dodatkowa kwota zadośćuczynienia zasądzona niniejszym wyrokiem w pełni odpowiada doznanemu przez powódkę uszczerbkowi na zdrowiu, rekompensując jej krzywdę fizyczną i psychiczną.

Sąd Rejonowy doszedł do przekonania, że zasądzona niniejszym wyrokiem kwota 70.000,00 zł. wyczerpuje dyspozycję przepisu art. 445 k.c. Decydującym dla Sądu w podjęciu niniejszej decyzji był fakt, że powódka A. P. (2) nie ma szans na całkowite wyzdrowienie, co implikuje dodatkowe cierpienia psychiczne. Małoletnia przebyła jeden atak padaczkowy i nie wykluczono w stosunku do niej wystąpienia kolejnych, co zwarzywszy na charakter choroby, jaką jest padaczka, wiąże się z obniżeniem jakości życia i obciążeniem psychicznym. Doznane w związku z wypadkiem z dnia 19.07.2005 r. urazy spowodowały, że małoletnia A. P. (2) pozbawiona była możliwości dorastania w grupie rówieśników i funkcjonowania w sposób podobny do innych dzieci w jej wieku. W związku z powyższym doznała ona natężonych cierpień fizycznych oraz psychicznych. W świetle powyższych ustaleń Sąd uznał, że zasądzona na rzecz A. P. (2) kwota rekompensuje jej doznaną krzywdę i nie ma charakteru jedynie symbolicznego.

Sąd Rejonowy doszedł do przekonania, że D. P. zasadnie domagał się także zapłaty od strony pozwanej na swoją rzecz kwoty 30.000,00 zł. tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, mimo wypłaty już przez stronę pozwaną w postępowaniu likwidacyjnym 5.000,00 zł, gdyż łączne zadośćuczynienie, jakie winno być wypłacone powodowi wynosi 35.000,00 zł. Powód D. P. doznał 20% uszczerbku na zdrowiu. Ze względu na uraz stawu kolanowego pozwany przez okres 8 miesięcy był zmuszony do noszenia opatrunku gipsowego, a po jego zdjęciu do poruszania się o kulach. Występowały u niego także dolegliwości bólowe głowy związane ze złamaniem kości nosa, które mając charakter przewlekły utrzymują się do dzisiaj. Uraz kolana spowodował u powoda D. P. ograniczenia ruchowe. Sąd zasądzając powyższą kwotę miał na uwadze również cierpienia psychiczne, które powód D. P. odczuwał w związku z następstwami wypadku.

Rozstrzygając w przedmiocie odsetek Sąd uznał, że powodowie zasadnie domagali się ich zasądzenia od kwot pierwotnie żądanych w pozwie (30.00,00 zł na rzecz A. P. (1), 10.000,00 zł na rzecz A. P. (2) i 10.000,00 zł na rzecz D. P.) od dnia 23.01.2006 r. i tak zasądził. W pozostałym zakresie żądania dotyczącego zasądzenia odsetek, tj. zasądzenia ich od dnia 23.01.2006 r. również w stosunku do kwot, o które powództwo zostało rozszerzone pismem z dnia 21.11.2012 r.. Sąd powództwo oddalił.

Uzasadniając orzeczenie w tej części Sąd Rejonowy podał, że powodowie zażądali zasądzenia odsetek od kwoty, o którą rozszerzyli powództwo, płatnych od dnia, od którego strona pozwana pozostawała w zwłoce z zapłatą pierwotnie zgłoszonego żądania. Biorąc pod uwagę fakt, że strona pozwana nie wiedziała i nie mogła przewidywać, że powodowie w trakcie procesu rozszerzą pozew domagając się zapłaty wyższych kwot, zasądzenie od niej odsetek na zasadach tożsamych z odsetkami od kwoty dochodzonej pierwotnie byłoby niewłaściwe. Nie można bowiem domagać się odsetek płatnych od dnia zanim żądanie zapłaty zostało zgłoszone, gdyż byłoby to równoznaczne z bezpodstawnym ponoszeniem przez dłużnika konsekwencji za czas, w którym okoliczności, w związku z którymi konsekwencje te dłużnik ponosi, nie występowały.

W związku z powyższym za nieuzasadnione Sąd Rejonowy uznał żądanie zasądzenia odsetek od kwot, os które nastąpiło rozszerzenie powództwa od dnia, w którym pierwotnie zgłoszone żądanie stało się wymagalne i w tej części powództwo oddalił.

Orzeczenie o kosztach zawarte w punkcie VII, VIII i IX sentencji wyroku Sąd oparł o art. 98 § 1 k.p.c, zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty procesu.

Apelację od tego wyroku wniosła strona powodowa zaskarżając go w części co punktu IV i V i wniosła o zmianę wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki A. P. (1) dodatkowo odsetek ustawowych do kwoty 20000 zł za okres od 23.01.2006r. do 20.11.2012r., na rzecz powoda D. P. dodatkowo odsetek ustawowych do kwoty 20000 zł za okres od 23.01.2006r. do 20.11.2012r., a na rzecz powódki A. P. (2) dodatkowo odsetek ustawowych do kwoty 60000 zł za okres od 23.01.2006r. do 20.11.2012r.,oraz wniosła o zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powodów zwrotu kosztów procesu za obie instancje.

Apelujący zarzucili Sądowi Rejonowemu naruszenie art.233 §1 kpc poprzez pominięcie dowodu z pisma powodów do pozwanej z dnia 21.10.2005r z żądaniem zadośćuczynienia oraz naruszenie art. 481 kc w zw. z art.455 kc i art. 455 kc oraz art. 14 ust.l i 2 ustawy z dnia 22 maja 2003r ( Dż.U nr 124 poz 1152) poprzez ich niezastosowanie.

Pozwana wniosła odpowiedź na apelację z wnioskiem o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Sąd Rejonowy należycie ustalił stan faktyczny przedmiotowej sprawy, który to Sąd Okręgowy przyjmuje za własny. Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy zastosował przepisy prawa materialnego; za wyjątkiem tej części orzeczenia, która dotyczy części roszczenia odsetkowego. Przyjmując za własne prawidłowe ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Rejonowy należało stwierdzić, iż zarzuty apelacji wniesionej przez powodów w części dotyczącej roszczenia odsetkowego okazały się uzasadnione, co było przyczyną zmiany wyroku.

Zarzut naruszenia art.481 kc jest uzasadniony.

Wskazać należy, że dłużnik popada w opóźnienie, jeśli nie spełnia świadczenia w terminie. W myśl art. 455 k.c, termin spełnienia świadczenia wyznacza przede wszystkim treść zobowiązania. Termin ten może też wynikać z właściwości zobowiązania. Jeżeli nie można go oznaczyć według pierwszego lub drugiego kryterium, to wówczas zobowiązanie ma charakter bezterminowy. O przekształceniu takiego zobowiązania w zobowiązanie terminowe decyduje wierzyciel przez wezwanie dłużnika do wykonania. Zaznaczyć trzeba, że na gruncie Kodeksu cywilnego z chwilą nadejścia terminu spełnienia świadczenia roszczenie wierzyciela wobec dłużnika staje się wymagalne (zob. art. 120 k.c). W zależności od tego, czy dłużnik za uchybienie terminu odpowiada czy też nie, skutek uchybienia przybiera postać opóźnienia (art. 481 § 1 k.c.) lub zwłoki (art. 476 k.c).

W niniejszej sprawie problem sprowadzał się do określenia początku biegu terminu do naliczenia odsetek od zadośćuczynienia za krzywdę. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przeważa pogląd, że w wypadku zadośćuczynienia za krzywdę pokrzywdzony może żądać zasądzenia odsetek od chwili zgłoszenia żądania.

Sąd Okręgowy w całości podziela pogląd prawny Sądu Najwyższego wyrażony w wyroku z dnia 18 lutego 2010r.( II CSK 434/09),iż zasadą jest, że zarówno odszkodowanie jak i zadośćuczynienie za krzywdę stają się wymagalne po wezwaniu ubezpieczyciela przez poszkodowanego ( pokrzywdzonego) do spełnienia świadczenia odszkodowawczego ( art.455 §1 kc).Od tej chwili biegnie termin do odsetek za opóźnienie( art.481 k.c).Identyczny pogląd zawiera też wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 sierpnia 2013r.I CSK 667/12.

Reguła wynikająca z art. 455 k.c. według, której dłużnik ma świadczyć niezwłocznie po wezwaniu go przez wierzyciela do wykonania ulega modyfikacji w odniesieniu do świadczeń przysługujących poszkodowanemu od zakładu ubezpieczeń. Do końca 2003 roku odstępstwa te wynikały z § 32 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 marca 2000 roku w sprawie ogólnych warunków obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów, a obecnie art. 14 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 2010 roku, II CSK 434/09, LEX nr 6026683). Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 lipca 1999 roku (III CKN 315/98, OSNC 2000/2/31) wyjaśnił z kolei, że ciążący na zakładzie ubezpieczeń obowiązek terminowego świadczenia zależy od spełniania dodatkowych przesłanek dotyczących współdziałania poszkodowanego, w tym zwłaszcza zgłoszenia roszczenia oraz obiektywnych możliwości ustalenia okoliczności koniecznych do ustalenia odszkodowania. Poszkodowany winien więc nie tylko zawiadomić o wypadku, ale także określić wysokość roszczenia. Niewskazanie wysokości roszczenia powoduje, że nie można przypisać dłużnikowi opóźnienia w spełnieniu świadczenia.

W okolicznościach niniejszej sprawy, termin wymagalności zadośćuczynienia i zarazem jego płatności określa art. 14 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze

Ubezpieczycieli komunikacyjnych (Dz.U. 2003r. Nr 124, poz. 1152), zgodnie z którym zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. W przypadku gdyby wyjaśnienie w tym terminie okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego.

Ma rację apelująca strona, że w przedmiotowej sprawie powodowie zgłosili ubezpieczycielowi fakt powstania szkody oraz wystąpili z roszczeniem o zapłatę zadośćuczynienia w kwocie 300 000 zł, 60 000 zł i 250 000 zł pismem z dnia 21.10.2005r.(pismo w aktach sprawy). Od tej zatem daty rozpoczął bieg trzydziestodniowy termin do wypłacenia przez ubezpieczyciela uprawnionym kwot zadośćuczynienia. Po bezskutecznym upływie wskazanego terminu powodom przysługiwało zatem prawo do domagania się od ubezpieczyciela odsetek za opóźnienie. Ponieważ powodowie zgłosili żądanie zadośćuczynienia w wysokości 610000 zł już w 2005 roku brak było zatem podstaw do zakwestionowania przez Sądu Rejonowego żądania w części dotyczącej roszczenia odsetkowego w części o jaką rozszerzono powództwo.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy uznał za zasadny zarzut skarżącego naruszenia prawa materialnego tj. art. 455 § 1 k.c. w zw. z art. 481 k.c. oraz art: 445 § 1 k.c. oraz stanowiący jego konsekwencję zarzut sprzeczności istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego( art.233 kpc). W tym zakresie należało zmienić zaskarżone orzeczenie i orzec zgodnie z wnioskami zawartymi w apelacji, o czym orzeczono wpkt I wyroku.(art.386 §1 kpc).

Orzekając o kosztach postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy miał na uwadze, że strona apelująca w całości wygrała apelację, co na zasadzie art.98 kpc skutkowało zasądzeniem kosztów postępowania apelacyjnego na rzecz każdego z powodów, obejmujące opłatę od apelacji i wynagrodzenie pełnomocnika procesowego ( §6 ust.5 co do powodów ad.l i 2 oraz §6 co do powoda ad.3 w zw. z §12 Rozp.Min.Spr. z 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych...)