Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 21. lutego 2018 roku powód (...) Spółka akcyjna z siedzibą w W. (dalej zwana także: (...)) wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. (dalej zwana także: (...)) kwoty 160,38 zł wraz z odsetkami w wysokości ustawowej za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztami procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż dochodzona kwota stanowi wynagrodzenie za wykonanie przez stronę powodową umowy przewozu przesyłek, na potwierdzenie czego wystawiła fakturę VAT. Podniósł, iż pozwany nie uregulował należności wynikającej z wystawionej faktur VAT. Powód dochodzi zapłaty należności głównej w wysokości 150,05 zł wraz ze skapitalizowanymi odsetkami w kwocie 10,33 zł (pozew, k. 2-3v.).

W dniu 12. marca 2018 r., wydany został w sprawie nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym (nakaz zapłaty, sygn. akt IX GNc 1745/18, k. 24). Jego odpis został doręczony stronie pozwanej w dniu 22. marca 2018 r. (zwrotne potwierdzenie odbioru, k. 29).

W dniu 5. kwietnia 2018 roku pozwana (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. złożyła sprzeciw od ww. nakazu zapłaty i zaskarżając go w całości wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie na swoją rzecz od powoda kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwana nie kwestionowała okoliczności zawarcia z powodem umowy, jak również jej wykonania przez powoda. Pozwana spółka podniosła natomiast zarzut potrącenia swojej wierzytelności, przysługującej jej z tytułu odszkodowania obejmującego koszt uszkodzonych i zaginionych przesyłek podczas poprzednich przewozów wykonywanych przez powoda, z wierzytelnością powoda z tytułu wystawionej faktury VAT. Strona pozwana podniosła ponadto, iż w dniu 28. lutego 2017 r. zapłaciła na rzecz powoda kwotę 37,73 zł, z tytułu wykonanej usługi przewozu w dniu 31. stycznia 2017 r. (sprzeciw od nakazu zapłaty, k. 31-34v.).

W piśmie z dnia 5. lipca 2018 r. pozwana spółka (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. podniosła ponadto zarzut przedawnienia roszczenia dochodzonego przedmiotowym pozwem (pismo procesowe z dnia 5. lipca 2018 r., k. 80-82v.).

S ąd ustalił, co następuje:

W dniu 25. stycznia 2016 roku (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (Zleceniobiorca) zawarł z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. (Zleceniodawca), umowę o świadczenie przewozu przesyłek nr (...). Szczegółowe warunki świadczenia usług przewozu przesyłek przez Zleceniobiorcę zawarte były w Regulaminie Świadczenia Usług (§2 ust. 1 umowy). Strony umowy ustaliły, że stawki za wykonane przez Zleceniobiorcę usługi będzie określał cennik indywidualny. Do tych cen należało doliczyć podatek VAT (§2 ust. 2-3 umowy). Zleceniodawca oświadczył, iż przed zawarciem umowy otrzymał, zapoznał się i zaakceptował treść Regulaminu Świadczenia Usług i (...) (§2 ust. 4 umowy). Strony ustaliły dwutygodniowy okres rozliczeniowy. Uzgodniły, że wynagrodzenie Zleceniobiorcy za usługi, płatne będzie przelewem, dwa razy w miesiącu, na podstawie faktur VAT, wystawionych przez Zleceniobiorcę na 15 dzień i ostatni dzień roboczy bieżącego miesiąca kalendarzowego, w terminie 14 dni od daty wystawienia faktury (§3 ust. 1 i 6 umowy). W §3 ust. 5 Regulaminu Świadczenia Usług wskazano jakie dane obligatoryjnie powinny znaleźć się w liście przewozowym. W §3 ust. 5 pkt e wskazano, iż Nadawca winien wskazać rzeczywistą wartość przesyłki, jeśli przekracza ona kwotę 100 zł. Dopuszczalne było określenie rzeczy oddanej do przewozu poprzez wskazanie numeru faktury VAT lub innego rachunku, wystawionych na towar oddany do przewozu. W przypadku usługi pocztowej deklarację wartości przesyłki określało się jedynie dla potrzeb ubezpieczenia. Z kolei w §7 ust. 2 Regulaminu wskazano, że wysokość odszkodowana za utratę lub ubytek przesyłki ustala się w wysokości: zadeklarowanej wartości przesyłki, rzeczywistej, zwykłej wartości przesyłki lub kwoty 100,00 zł, w zależności która z powyższych kwot będzie mniejsza. W §8 Regulaminu Świadczenia Usług zostało uregulowane postępowanie reklamacyjne. Uprawnionym do złożenia reklamacji do Patron (...) był nadawca lub odbiorca, z tytułu nienależytego wykonania usługi przewozu/pocztowej (§8 ust. 1). Do reklamacji powinny być dołączone oryginał listu przewozowego, spełniającego warunki, o których mowa w §3 ust. 3 oraz potwierdzone kopie innych dokumentów związanych z rodzajem i wysokością roszczenia, w szczególności oryginał faktury VAT lub kopia potwierdzona za zgodność z oryginałem lub inny dokument księgowy, potwierdzające koszt wytworzenia przedmiotu przesyłki (§8 ust. 6). W § 8 ust. 14 zastrzeżono jednocześnie, że reklamującemu nie przysługuje prawo potrącenia swojej wierzytelności z przyszłymi bądź aktualnymi wierzytelnościami Patron (...) wobec reklamującego (okoliczności bezsporne, umowa o świadczenie przewozu przesyłek wraz z załącznikami, k. 54-62, Regulamin Świadczenia Usług, k. 69-71v.).

Spółka (...) złożyła reklamację dotyczącą zlecenia z dnia 2. listopada 2016 r., w związku z uszkodzeniem przesyłki nr (...), zawierającej puszki z oliwą z oliwek. Spółka (...) wystawiła na rachunek spółki (...) notę obciążeniową nr 01/01/17 na kwotę 593,01 zł, tytułem odszkodowania z tytułu zniszczenia przesyłki (reklamacja, k. 36, nota obciążeniowa, k. 36).

Spółka (...) odmówiła uznania reklamacji (pismo z dnia 14. lutego 2017 r., k. 66-67).

W dniu 9. stycznia 2017 r. spółka (...) złożyła reklamację dotyczącą zlecenia z dnia 19. grudnia 2016 r., w związku z zaginięciem przesyłki nr (...), zawierającej kosz upominkowy. Spółka (...) wystawiła na rachunek spółki (...) notę obciążeniową nr 02/01/17 na kwotę 316,26 zł, tytułem odszkodowania z tytułu zagubienia przesyłki (reklamacja, k. 37, nota obciążeniowa, k. 38).

W odpowiedzi na powyższe, spółka (...) uwzględniła reklamację i wypłaciła spółce (...) z tego tytułu odszkodowanie w kwocie 100,00 zł, wyliczone na podstawie §3 ust. 5 i §7 ust. 2 Regulaminu Świadczenia Usług (pismo z dnia 14. lutego 2017 r., k. 66-67, potwierdzenie realizacji płatności, k. 68).

W dniu 31. stycznia 2017 r. spółka (...) wystawiła na rachunek Zleceniodawcy fakturę VAT nr (...) na kwotę 150,05 zł brutto, tytułem wykonanych usług kurierskich w styczniu 2017 r., z terminem płatności do dnia 20. lutego 2017 r. (okoliczności bezsporne; faktura VAT, k. 19, zestawienie, k. 20).

Pismem z dnia 13. lutego 2017 r. spółka (...) złożyła spółce (...) oświadczenie o dokonaniu kompensaty należności wynikających z faktur VAT nr: (...)/PS/2 i (...)/PS/2 z należnościami wynikającymi z wystawionych not obciążeniowych nr 01/01/17 i 02/01/17, do kwoty 909,27 zł. Jednocześnie spółka (...) poinformowała w piśmie, iż w związku z dokonaną kompensatą, w zakresie faktury VAT nr (...), do zapłaty pozostała kwota 37,73 zł (oświadczenie o kompensacie rozrachunków nr 01/02/2017, k. 39).

W odpowiedzi na powyższe pismo, spółka (...) poinformowała spółkę (...), iż zgodnie z §8 ust. 14 Regulaminu Świadczenia Usług, Reklamującemu nie przysługuje prawo potrącenia swojej wierzytelności z przyszłymi bądź aktualnymi wierzytelnościami Patron (...) wobec Reklamującego. Jednocześnie spółka (...) dokonała zwrotu oświadczenia z dnia 13. lutego 2017 r., bez jego akceptacji (pismo z dnia 4. kwietnia 2017 r., k. 63).

W dniu 28. lutego 2017 r. spółka (...) dokonała zapłaty na rzecz spółki (...) kwoty 37,73 zł, w tytule przelewu wskazując: Faktura (...)/PS/2 i (...)/PS/2, minus kompensata 01/02/2017 (wyciąg z rachunku bankowego, k. 40).

W dniu 9. czerwca 2017 r. spółka (...) złożyła spółce (...) oświadczenie o rozwiązaniu umowy o świadczenie usług przewozu przesyłek nr (...) z dniem 9. czerwca 2017 r., z powodu zaległości płatniczych (rozwiązanie umowy, k. 65).

Pismem z dnia 22. czerwca 2017 r. spółka (...) wezwał spółkę (...) do zapłaty kwoty 935,35 zł, tytułem należności wynikającej z faktur VAT nr: (...)/PS/2 i (...)/PS/2, na co składała się należność główna w wysokości 909,27 zł wraz z ustawowymi odsetkami za zwłokę w wysokości 26,08 zł (wezwanie do zapłaty, k. 21).

Stan faktyczny opisany powyżej był w części – wskazanej powyżej – bezsporny między stronami niniejszego postępowania. Podstawę ustaleń stanowiły zatem twierdzenia strony powodowej niezakwestionowane albo wprost przyznane przez pozwanego, a zatem dotyczące faktów bezspornych.

Powołane powyżej odpisy dokumentów prywatnych oraz wydruki, przedłożone przez strony, Sąd uczynił podstawą dokonanych ustaleń – w zakresie wskazanym wyżej, przy odpowiednich partiach ustaleń. Wiarygodność dokumentów i wydruków nie była kwestionowana przez strony, Sąd zaś nie znalazł podstaw, by czynić to z urzędu.

S ąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Powód wywodził roszczenie procesowe będące przedmiotem niniejszego postępowania z zawartej z pozwanym umowy o świadczenie przewozu przesyłek. Strony zawarły umowę przewozu, wobec czego w przedmiotowej sprawie znajdą zastosowanie przepisy ustawy prawo przewozowe z dnia 15. listopada 1984 r. (Dz. U. 2012 poz. 1173 t.j.) i odpowiednio przepisy kodeksu cywilnego o umowie przewozu (art. 90 ustawy prawo przewozowe). Zgodnie z art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy. Z treści powyższego przepisu wprost wynika, że umowa przewozu jest umową odpłatną, a więc za wykonanie przewozu przewoźnikowi przysługuje wynagrodzenie. Kontrahentem przewoźnika w umowie przewozu jest nadawca (wysyłający przesyłkę), a więc na nim spoczywa - na podstawie art. 774 k.c. - obowiązek zapłaty przewoźnikowi wynagrodzenia. W niniejszej sprawie strony umowy ustaliły, że stawki za wykonane przez powoda usługi będzie określał cennik indywidualny zaś wynagrodzenie płatne będzie dwa razy w miesiącu, na podstawie faktury VAT, w terminie 14 dni od daty jej wystawienia.

Między stronami bezsporny był fakt zawarcia umowy o treści przedstawionej przez powoda przy piśmie procesowym z dnia 6. czerwca 2018 r. Bezsporna była także okoliczność wykonania przez powoda usług przewozu w styczniu 2017 r., na podstawie których wystawił fakturę VAT, będącą przedmiotem niniejszego postępowania. Pozwany podniósł natomiast, iż roszczenie powoda nie istnieje wobec dokonanego potrącenia części dochodzonej wierzytelności z wierzytelnością pozwanego w postaci odszkodowania za nienależyte wykonanie umowy, zaś w pozostałej części wobec spełnienia świadczenia przez pozwanego.

Zgodnie z rozkładem ciężaru dowodu, wynikającym z przepisu art. 6 k.c. oraz stanowiącego jego odpowiednik procesowy art. 232 k.p.c., powód winien udowodnić okoliczność wykonania umowy i wysokości dochodzonego roszczenia, natomiast pozwana winna udowodnić okoliczność wygaśnięcia zobowiązania, skoro z faktu tego wywodzi skutki prawne.

Jak już zostało wskazane, poza sporem był sam fakt zawarcia umowy złożonej przez powoda do akt sprawy. Zostały w niej wyraźnie wskazane obowiązki zarówno powoda, jak i pozwanego, jako Zleceniodawcy. Pozwana nie kwestionowała jakości usług świadczonych przez powoda w styczniu 2017 r. oraz wysokości należnego mu z tego tytułu wynagrodzenia, zatem niewątpliwie zaktualizował się obowiązek zapłaty wynagrodzenia powodowi za świadczone usługi w tym okresie. Wobec faktu, że pozwana nie kwestionował powyższych okoliczności, powód zwolniony był z dalszego dowodzenia swoich twierdzeń.

N. jednak wskazać, iż uznanie, że strona pozwana jest dłużnikiem powoda na kwotę określoną w pozwie, nie jest równoznaczne z uwzględnieniem powództwa. Wobec powoływania się przez pozwanego na przedprocesowe oświadczenie o potrąceniu wierzytelności, a więc zgłoszenie zarzutu nieistnienia wierzytelności wobec jej umorzenia przez potrącenie oraz procesowy zarzut potrącenia, należało w pierwszej kolejności rozstrzygnąć zasadność zgłoszonego zarzutu.

Potrącenie jako instytucja prawa cywilnego (art. 498 – 505 k.c.) funkcjonuje w zasadzie na obszarze regulowanym przez prawo prywatne, obejmując stosunki prawne, w których obie strony występują w podwójnej roli wierzyciela i dłużnika. Zgodnie z art. 498 § 1 k.c., obydwie wierzytelności powinny spełniać wymagania jednorodzajowości oraz ograniczenia przedmiotowego (pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku), wymagalności i zaskarżalności. Wykonanie prawa potrącenia polega na złożeniu drugiej stronie oświadczenia o charakterze prawokształtującym (art. 499 zdanie pierwsze k.c.), którego skutkiem, niezależnym od woli uprawnionego do wierzytelności objętej potrąceniem, jest umorzenie się obydwu wierzytelności do wysokości wierzytelności niższej (art. 498 § 2 k.c.), ze skutkiem czasowym określonym w art. 499 zdanie drugie k.c., tj. od chwili, kiedy potrącenie stało się możliwe. Oświadczenie o potrąceniu może być złożone w dowolnej formie. Co oczywiste, podstawowym warunkiem jego skuteczności jest, by z treści oświadczenia w sposób nie budzący wątpliwości wynikało, jaka wierzytelność przedstawiona została do potrącenia. Niezbędne jest zatem sprecyzowanie wzajemnej wierzytelności potrącającego pod względem rodzajowym, terminowym i wartościowym, w tym dokładne określenie kwoty pieniężnej, w jakiej ta wierzytelność się wyraża (zob. wyrok SN z dnia 20 grudnia 2006 r., IV CSK 299/2006, niepubl., wyrok SN z dnia 30 maja 1968 r., II PR 202/68, niepubl., wyrok SN z dnia 4 lutego 2000 r., II CKN 730/98, niepubl., wyrok SA w Warszawie z dnia 26 marca 2009 r., VI ACa 1278/2008, niepubl.). Zauważyć też należy, że podniesienie w procesie przez pozwanego zarzutu potrącenia przenosi ciężar dowodzenia na stronę pozwaną, która winna w tej sytuacji udowodnić istnienie wzajemnej wierzytelności, jej wymagalność oraz wysokość, zgodnie z ogólną regułą wynikającą z art. 6 k.c. W materialnym oświadczeniu o potrąceniu właściwym mieści się bowiem uznanie własnego roszczenia wobec osoby do którego jest ono skierowane w rozumieniu art. 123 § 1 pkt 2 k.c. a tym samym powód zwolniony był z obowiązku dalszego dowodzenia istnienia swojej wierzytelności.

W ocenie Sądu podniesiony przez pozwaną zarzut potrącenia nie zasługiwał na uwzględnienie. Wskazać należy, że w Regulaminie Świadczenia Usług, stanowiącym integralną część umowy, strony postanowiły o wyłączeniu możliwości dokonania potrąceń. W tym miejscu, w ocenie Sądu, uznać należy, że strona pozwana znała treść regulaminu świadczenia usług przewozu przesyłek. Okoliczność tę Sąd ustalił w trybie art. 231 k.p.c. (domniemanie faktyczne) przyjmując, że przedstawiciel pozwanej, jako profesjonalista, podpisując umowę o świadczenie usług, zawierającą zapis, iż szczegółowe warunki świadczenia usług określa Regulamin Świadczenia Usług (§2 ust. 1 umowy), to zgodnie z zasadami doświadczenia życiowego oraz logicznego rozumowania wnioskiem jest teza, że pozwany znał treść tego regulaminu. Wniosek powyższy jest tym bardziej uzasadniony, że w §2 ust. 3 umowy powód informuje gdzie znajduje się aktualnie obowiązujący Regulamin Świadczenia Usług, zaś w kolejnym punkcie umowy znajduje się następujące oświadczenie pozwanego: „zleceniodawca oświadcza, iż przed zawarciem niniejszej umowy otrzymał, zapoznał się i zaakceptował treść Regulaminu Świadczenia Usług i (...)”. Nie ulega zatem wątpliwości, że pozwany miał sposobność zapoznać się z treścią Regulaminu i winien to uczynić przed podpisaniem umowy, zadaniem Sądu nie jest natomiast rozstrzyganie czy strona pozwana dokładnie przeczytała treść regulaminu. Obowiązkiem pozwanego było zapoznanie się z postanowieniami umowy oraz załącznikami do niej (w tym regulaminu). Pozwany stawiając własnoręczny podpis pod powyższymi zapisami, zaakceptował je, niezależnie od tego czy mimo takiej możliwości - uprzednio zapoznał się z nimi, czy też nie. Powyższe oznacza, że pozwany nie może skutecznie kwestionować klarownych postanowień § 8 pkt 14 Regulaminu. Zgodnie z jego treścią, Reklamującemu nie przysługuje prawo potrącenia swojej wierzytelności z przyszłymi bądź aktualnymi wierzytelnościami Patron (...) wobec reklamującego. Powyższy zapis nie konkretyzuje wierzytelności, które są wyłączone z możliwości dokonania potrącenia, a zatem uznać należy, iż dotyczy on wszelkich wierzytelności przysługujących pozwanemu.

Wbrew twierdzeniom strony pozwanej, w ocenie Sądu, powyższy zapis jest skuteczny i zgodny z zasadą swobody umów. Potrącenie umowne, zwane czasem również potrąceniem kompensacyjnym, jest unormowaną poza kodeksem cywilnym umową zawieraną na ustalonych przez strony warunkach, w granicach określonych w art. 3531 k.c. Jego dopuszczalność wynika z ogólnej zasady swobody umów, a umowa w tym zakresie podlega ocenie z punktu widzenia właściwości stosunku prawnego i zasad współżycia społecznego. Przepisy kodeksu cywilnego normujące dopuszczalność jednostronnego potrącenia mają bowiem charakter przepisów względnie obowiązujących. Dlatego podmioty prawa cywilnego mogą w sposób odmienny - w stosunku do regulacji ustawowej - kształtować zasady, przesłanki i sposób potrącenia przewidziany w art. 498 k.c. lub w ogóle wyłączyć możliwość umorzenia wierzytelności przeciwstawnych (por. wyrok SN z dnia 10 listopada 2000 r., IV CKN 163/00; wyrok SN z dnia 25 lipca 2013 r., II CSK 191/13, OSNC 2014, nr 4, poz. 45). Wobec powyższego złożone przez pozwaną przed procesem oświadczenie o potrąceniu jej wierzytelności z wierzytelnością powoda, nie wywarło zamierzonego skutku prawnego, a zatem było ono bezskuteczne.

Ubocznie tylko wskazać należy, że zgłaszając zarzut potrącenia strona jest zobowiązana wykazać zasadność tego zarzutu, składając stosowne wnioski dowodowe i przedstawiając dowody (por. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 2. grudnia 2005 r., sygn. akt II CK 268/2005). Tym samym pozwany – chcąc doprowadzić do oddalenia powództwa w tym zakresie winien był wykazać: fakt nienależytego wykonania przez powoda obowiązków nałożonych na niego w umowie, wysokość poniesionej przez pozwanego szkody oraz normalny związek przyczynowy łączący te dwie okoliczności. Dopiero wykazanie przez pozwanego wszystkich wymienionych wyżej przesłanek odpowiedzialności kontraktowej nałożyłoby na powoda obowiązek udowodnienia, że nienależyte wykonanie zobowiązania było wynikiem okoliczności, za które powód nie ponosi odpowiedzialności. Pozwany zaś nie wykazał powyższych przesłanek. W szczególności nie wykazał okoliczności nienależytego wykonania umowy przez pozwanego. Z pism powoda z dnia 14. lutego 2017 r. oraz 4. kwietnia 2017 r. wynika, iż strona powodowa odmówiła uwzględnienia reklamacji przesyłki nr (...), natomiast uwzględniła reklamację przesyłki nr (...) i wypłaciła z tego tytułu odszkodowanie w wysokości 100,00 zł. Strona pozwana nie wykazała także faktu oraz wysokości poniesionej szkody. Pozwany w zgłoszeniach reklamacyjnych kierowanych do powoda wskazał, iż wartość przesyłki nr (...) została określona na kwotę 593,01 zł, natomiast przesyłki nr (...) na kwotę 316,26 zł. Strona pozwana nie wykazała sposobu wyliczenia powyższych kwot oraz faktu poniesienia szkody w tej wysokości.

W procesie decyzyjnym Sąd nie może oprzeć swojego rozstrzygnięcia na okolicznościach, które nie zostały udowodnione. Dowodzenie własnych twierdzeń nie jest obowiązkiem strony (ani materialnoprawnym, ani procesowym), a tylko spoczywającym na niej ciężarem procesowym. Nie istnieje zatem żadna możliwość egzekwowania od strony aktywności w sferze dowodowej; sąd nie może nakazać czy zobowiązać do przeprowadzenia dowodu. Tylko od woli strony zależy, jakie dowody sąd będzie prowadził. Przeciwko stronie natomiast - co wynika z art. 6 k.c. - skierują się ujemne następstwa jej pasywnej postawy; fakty nieudowodnione zostaną pominięte i nie wywołają skutków prawnych z nimi związanych (Pyziak-Szafnicka M. (red.). Kodeks cywilny. Część ogólna. Komentarz. LEX 2009).

Mając na uwadze powyższe Sąd uznał, że powód wykonał umowę, a zatem zaktualizowało się też zobowiązanie pozwanego do zapłaty wynagrodzenia za wykonaną usługę przewozu w styczniu 2017 r., zgodnie z postanowieniami umowy.

Nie zasługiwał na uwzględnienie także zarzut pozwanej odnośnie przedawnienia roszczenia. Strona pozwana podnosząc zarzut przedawnienia roszczenia wskazała na art. 792 k.c. Podkreślenia w tym miejscu wymaga, iż strona zgłaszając zarzut przedawnienia nie musi podawać podstawy prawnej, na podstawie której taki zarzut podnosi, zaś wskazana podstawa prawna nie jest dla Sądu wiążąca.

Zgodnie z art. 792 k.c. roszczenia z umowy przewozu rzeczy przedawniają się z upływem roku od dnia dostarczenia przesyłki, a w razie całkowitej utraty przesyłki lub jej dostarczenia z opóźnieniem - od dnia, kiedy przesyłka miała być dostarczona. Wskazać w tym miejscu jednakże należy, że zagadnienia określające zasady transportu samochodowego, jak wskazano powyżej zostały określone przepisami ustawy - Prawo przewozowe, a zatem podstawę prawną dla zgłoszonego przez pozwaną zarzutu przedawnienia stanowić mogą przepisy art. 77 powyższej ustawy. Przepisy Kodeksu cywilnego mają bowiem zastosowanie w sprawach nieunormowanych w ustawie (art. 90 ustawy Prawo przewozowe). Zgodnie z art. 77 ust. 1 ustawy Prawo przewozowe, z zastrzeżeniem ust. 2 oraz art. 78 roszczenia dochodzone na podstawie ustawy lub przepisów wydanych w jej wykonaniu przedawniają się z upływem roku. Przedawnienie biegnie dla roszczeń z tytułu zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić (ust. 3 pkt 4). Bieg przedawnienia zawiesza się na okres od dnia wniesienia reklamacji lub wezwania do zapłaty do dnia udzielenia odpowiedzi na reklamację lub wezwania do zapłaty i zwrócenia załączonych dokumentów, najwyżej jednak na okres przewidziany do załatwienia reklamacji lub wezwania do zapłaty (ust. 4). Ponadto, zgodnie z art. 75 ust. 2 ww. ustawy stanowi, iż reklamacje lub wezwanie do zapłaty uważa się za bezskuteczne, jeżeli dłużnik nie zapłacił dochodzonych należności w terminie 3 miesięcy od dnia doręczenia reklamacji lub wezwania do zapłaty. Przedawnienie roszczeń z tytułu zapłaty należności przewozowych następuje zatem z upływem roku od dnia, w którym zapłata powinna była nastąpić. Bieg przedawnienia zawiesza się na okres od dnia wniesienia reklamacji lub wezwania do zapłaty, do dnia udzielenia odpowiedzi na reklamację lub wezwania do zapłaty, nie dłużej jednak niż na okres 3 miesięcy. Przenosząc powyższe regulacje i zasady na grunt niniejszej sprawy wskazać należy , że bieg terminu przedawnienia dla roszczenia dochodzonego przez powoda rozpoczął się w dniu 20. lutego 2017 r., gdyż zgodnie z fakturą VAT nr (...) do tego dnia pozwana miał czas na uiszczenie należności z niej wynikających. Wskazać jednakże należy, że w dniu 22. czerwca 2017 r. powód wystosował do powódki wezwanie do zapłaty zaległych należności, w związku z czym bieg przedawnienia uległ zgodnie z art. 77 ust. 4 Prawa przewozowego zawieszeniu. Istotą zawieszenia biegu przedawnienia jest to, że nie biegnie on w czasie przeszkody, a po jej ustaniu zaczyna biec dalej. Zawieszenie rozpoczyna się z chwilą wniesienia reklamacji albo wezwania do zapłaty. Bieg przedawnienia zaczyna biec dalej po doręczeniu zgłaszającemu roszczenie odpowiedzi albo upływie terminu 3-miesiecznego. Nieudzielenie przez pozwaną odpowiedzi na przedmiotowe wezwanie do zapłaty skutkowało zawieszeniem biegu przedawnienia na okres 3 miesięcy.

Co więcej, na podstawie złożonego przez stronę oświadczenia o dokonaniu kompensaty, uznać należy, że pozwana dokonała uznania niewłaściwego roszczenia powoda. Jak wskazano bowiem powyżej w materialnym oświadczeniu o potrąceniu właściwym mieści się uznanie własnego roszczenia wobec osoby do którego jest ono skierowane w rozumieniu art. 123 § 1 pkt 2 k.c. Charakter prawny tego rodzaju oświadczeń, należy w doktrynie i judykaturze do najbardziej spornych zagadnień. Uznanie niewłaściwe stanowiąc sui generis oświadczenie wiedzy, zawiera także pewne elementy oświadczenia woli. Oświadczeniu wiedzy nie musi towarzyszyć ani zamiar, ani nawet świadomość wywołania skutków prawnych. Uznanie niewłaściwe przypomina zatem instytucję prawa postępowania cywilnego, a mianowicie - przyznanie faktu. O ile jednak treścią tego ostatniego byłby sam fakt bycia dłużnikiem, o tyle przy uznaniu niewłaściwym chodzi o wyraz świadomości samego zobowiązanego. Sens instytucji uznania roszczenia polega na tym, że dłużnik przez swoje zachowanie zapewnia wierzyciela o wykonaniu zobowiązania, w związku z czym wierzyciel nie musi obawiać się upływu przedawnienia roszczenia, gdyż uznanie powoduje przerwanie biegu przedawnienia (art. 123 § 1 pkt 2 k.c.), na skutek którego przedawnienie zaczyna biec na nowo (art. 124 § 1 k.c.). Uznanie jest więc przejawem lojalności dłużnika, w stosunku do wierzyciela i zapobiega wytaczaniu niepotrzebnych procesów. Uznanie niewłaściwe polega na tym, że dłużnik nie składa wprawdzie wyraźnego oświadczenia o uznaniu roszczenia, lecz na podstawie objawów jego zachowania kontrahent może zasadnie przyjmować, że dłużnik ma świadomość ciążącego na nim zobowiązania. W przedmiotowej sprawie pozwana kierując do powoda oświadczenie o kompensacie rozrachunków z dnia 13. lutego 2017 roku uznała, iż powodowi przysługuje wskazana tam kwota z tytułu wynagrodzenia za świadczone usługi przewozu w styczniu 2017 r. Podpisanie tego dokumentu przez pozwaną było przyznaniem przez nią obowiązku świadczenia wynikającego ze świadczonych przez powoda usług, więc deklaratywnym stwierdzeniem, że taki obowiązek istnieje i że nie zamierza się uchylić od jego wypłacenia. Pozwana ponadto, dokonując częściowej zapłaty należności wynikającej z faktury VAT nr (...) potwierdziła również istnienie wierzytelności powoda. Mając powyższe na uwadze, należy stwierdzić, iż pozwana składając oświadczenie o kompensacie w dniu 13. lutego 2017 roku dokonała uznania niewłaściwego, a tym samym nastąpiło przerwanie biegu przedawnienia. Strona pozwana nie wykazała kiedy powyższe pismo zostało doręczone powodowi. Mając jednak na względzie okoliczność, iż powód w piśmie z dnia 4. kwietnia 2017 r. ustosunkował się do złożonego przez pozwaną oświadczenia, uznać należało, iż najpóźniej w tym dniu zapoznał się z treścią pisma pozwanej. Tym samym uznać należało, że przerwanie biegu terminu przedawnienia nastąpiło w dniu 4. kwietnia 2017 roku, a tym samym bieg terminu przedawnienia rozpoczął się na nowo. Powód wniósł pozew w niniejszej sprawie w dniu 21. lutego 2018 r., a więc przed upływem rocznego terminu przedawnienia.

Na uwzględnienie zasługiwał natomiast zarzut pozwanej odnośnie częściowego spełnienia świadczenia dochodzonego pozwem. Zgodnie z art. 451 § 1 k.c. dłużnik mający względem tego samego wierzyciela kilka długów tego samego rodzaju może przy spełnieniu świadczenia wskazać, który dług chce zaspokoić. Jednakże to, co przypada na poczet danego długu, wierzyciel może przede wszystkim zaliczyć na związane z tym długiem zaległe należności uboczne oraz na zalegające świadczenia główne. Stosownie do treści § 3 w braku oświadczenia dłużnika lub wierzyciela spełnione świadczenie zalicza się przede wszystkim na poczet długu wymagalnego, a jeżeli jest kilka długów - na poczet najdawniej wymagalnego. Pozwana uiszczając kwotę 37,73 zł wskazała, iż przeznacza ją na poczet faktur VAT nr: (...)/PS/2 i (...)/PS/2, po uwzględnieniu dokonanych kompensat. Wobec jednak okoliczności, że pozwana nie wykazała, iż przysługiwało jej prawo do dokonania kompensaty z należnością powoda, a co za tym idzie powyższa kwota nie pokrywała w całości powyższych należności, wierzyciel – powód, winien dokonać wyboru, który dług chce zaspokoić w pierwszej kolejności. Jego pole manewru ogranicza jednak wskazanie przez pozwaną konkretnych faktur VAT, a zatem powód nie może zaliczyć tej kwoty na poczet innego długu. Może on jedynie zdecydować o sposobie zarachowania tej kwoty w stosunku do należności ze wskazanych faktur VAT. Strona powodowa jednakże, pomimo twierdzeń pozwanej, iż powyższa kwota była przeznaczona na częściowe pokrycie faktury VAT, będącej przedmiotem niniejszego postepowania, nie wykazała, iż powyższą kwotę zamierzała zarachować na poczet innej faktury VAT. Tym samym uznać należy, iż wobec częściowego spełnienia świadczenia dochodzonego pozwem, roszczenie powoda, w zakresie kwoty 37,73 zł wygasło.

W związku z powyższym zasadny okazał się także zarzut pozwanej o częściowym spełnieniu świadczenia dochodzonego przez powoda w niniejszym postepowaniu.

Mając na względzie powyższe, Sąd na podstawie art. 774 k.c., zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę w wysokości 122,65 zł. Na zasądzoną kwotę składa się należność główna w kwocie 112,32 zł oraz skapitalizowane na podstawie art. 482 § 1 k.c. odsetki w kwocie 10,33 zł. W pozostałym zakresie Sąd oddalił powództwo jako niezasadne.

W ocenie Sądu, żądanie odsetkowe pozwu zasługiwało na uwzględnienie w pełnej wysokości, tj. w kwocie 10,33 zł. Powód bowiem skapitalizował odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych w kwocie 10,33 zł, liczone od kwoty 150,05 zł od dnia wymagalności należności z przedmiotowej faktury VAT do dnia przygotowania pozwu, tj. 14. lutego 2018 r. Wskazać jednakże należy, iż kwota oznaczona przez powoda w pozwie jest niższa od kwoty skapitalizowanych odsetek, liczonych od zasądzonej kwoty, tj. 112,32 zł od dnia 21. lutego 2017 r. do dnia przygotowania pozwu, tj. 14. lutego 2018 r., która to kwota wynosi 10,49 zł. Tym samym, w ocenie Sądu, pomimo oddalania powództwa w części, nie zachodziły podstawy do oddalenia żądania odsetkowego pozwu w jakimkolwiek zakresie.

O obowiązku zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od zasądzonej kwoty należności głównej Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu. Data początkowa, od której powód domagał się odsetek, a zarazem początek opóźnienia pozwanego w spełnieniu świadczenia, nie była kwestionowana przez stronę pozwaną (fakt bezsporny, art. 230 k.p.c.), w związku z czym Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych od kwoty 122,65 zł za okres od dnia wniesienia pozwu, tj. 21. lutego 2018 r. do dnia zapłaty.

Podstawa zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych wynika z art. 4 w zw. z art. 4a w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 8. marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz. U. 2016 poz. 684).

Rozstrzygając o kosztach procesu Sąd oparł się na dyspozycji przepisu art. 100 k.p.c. i dokonał stosunkowego ich rozdzielenia. Powód wygrał sprawę w zakresie, w jakim powództwo zostało uwzględnione, zaś pozwany w części, w jakiej Sąd oddalił powództwo. W konsekwencji pozwany winien ponieść koszty procesu w 76%, zaś powód w 24%.

Wydatki poniesione przez powoda w niniejszej sprawie sprowadzają się do: opłaty stosunkowej od pozwu w wysokości 30,00 zł, wynagrodzenia pełnomocnika należnego stosownie do § 2 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22. października 2015 r., w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2015, poz. 1804) w kwocie 90,00 zł oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł (łącznie 137,00 zł).

Wydatki poniesione przez pozwanego w niniejszej sprawie sprowadzają się do: wynagrodzenia pełnomocnika będącego radcą prawnym w kwocie 90,00 zł oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł (łącznie 107,00 zł).

Do rozliczenia zatem pozostały koszty procesu w łącznej kwocie 244,00 zł. Ponieważ pozwany winien ponieść 76% kosztów procesu (184,44 zł), Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 78,44 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Biorąc pod uwagę wszystkie powołane wyżej okoliczności, Sąd na podstawie wskazanych w uzasadnieniu przepisów orzekł jak w wyroku.

SSR Aleksandra Zielińska-Ośko

Z. Odpis uzasadnienia wraz z odpisem wyroku doręczyć pełnomocnikom stron.