Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 stycznia 2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił B. P. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że została ona wydana w oparciu o orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 28 stycznia 2020 r., która stwierdziła, że wnioskodawczyni nie jest niezdolna do pracy (decyzja k.94 akt ZUS).

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła wnioskodawczyni wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu podkreśliła, iż nie zgadza się z ustaleniem, iż jest zdolna do pracy (odwołanie k.3-7)

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie, wywodząc jak w zaskarżonej decyzji. Dodatkowo wskazał, iż do 30 listopada 2019 roku odwołująca była uprawniona do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy jednak ostatnie orzeczenie Komisji Lekarskiej nie potwierdziło istnienia tej niezdolności (odpowiedź na odwołanie k.8).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni B. P. urodziła się (...), legitymuje się wykształceniem zasadniczym w zawodzie krawcowa (szwaczka). Ostatnio pracowała jako pracownik fizyczny (opinia specjalistyczna konsultanta k.40 dokumentacji medycznej akt ZUS).

W okresie od 81 maja 2011 roku do 30 listopada 2019 roku miała przyznaną rentę z tytułu czeęściowej niezdolności do pracy (decyzje k.77, 81, 86 akt ZUS).

W dniu 12 listopada 2019 roku wnioskodawczyni złożyła wniosek o dalszą rentę z tytułu niezdolności do pracy (wniosek k.89 akta ZUS).

Lekarz Orzecznik ZUS po przeprowadzeniu bezpośredniego badania i dokonaniu analizy dokumentacji medycznej rozpoznał u wnioskodawczyni: wysoką postępującą krótkowzroczność obu oczu ze zmianami degeneracyjnymi siatkówki, pseudosoczewkowość obu oczu oraz migrenę. Przeszła operacyjne leczenie oka. Orzeczeniem z dnia 3 stycznia 2020 roku Lekarz Orzecznik ZUS stwierdził, że wnioskodawczyni nie jest niezdolna do pracy (opinia lekarska k.41 dokumentacji medycznej i orzeczenie k.91 akta ZUS).

W związku ze zgłoszonym sprzeciwem od orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS, sprawa została skierowana do Komisji Lekarskiej ZUS (sprzeciw k.42 dokumentacji medycznej akt ZUS).

Komisja Lekarska ZUS po przeprowadzeniu bezpośredniego badania wnioskodawczyni oraz po dokonaniu analizy dokumentacji medycznej potwierdziła rozpoznanie Lekarza orzecznika. Orzeczeniem z dnia 28 stycznia 2020 roku Komisja Lekarska ZUS uznała, że wnioskodawczyni nie jest niezdolna do pracy (opinia lekarska k. 44 medycznej oraz orzeczenie k.93 akta ZUS).

Wnioskodawczyni podaje w wywiadzie, iż cierpi na migreny. Leczy się w poradni okulistycznej. Występują u niej bóle migrenowe. Skarży się także na zaburzenia pamięci. W badaniu neurologicznym nie stwierdzono uszkodzenia układu nerwowego. Nie jest z tego powodu niezdolna do pracy (opinia biegłego sądowego neurologa J. B. k. 21 – 22).

U odwołującej występuje stan po operacji odwarstwionej siatkówki OP (opasanie, plomba), dgn, rzekomosoczewkowość obu oczu, krótkowzroczność postępująca w przeszłości. Stan po operacji oraz zmiany zwyrodnieniowe siatkówki oka lewego w przebiegu krótkowzroczności postępującej powodują nadal częściową niezdolność do pracy, okresowo od 12 listopada 2019 roku do 12 listopada 2022 roku. Zmiany te powodują niemożność dźwigania, wykonywania ciężkiej pracy fizycznej. Skutkiem tych zmian jest zawężenie widzenia obwodowego i obniżenie widzenia centralnego. S. narządu wzroku nie uległ poprawie od listopada 2016 roku (opinia biegłego sądowego z zakresu okulistyki dr. n. med. D. P. k. 31-32).

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie dowodów z dokumentów w postaci orzeczenia Lekarza Orzecznika i Komisji Lekarskiej ZUS, wniosku o przyznanie renty oraz opinii lekarskich.

W toku postępowania wnioskodawczyni zakwestionowała ustalenia Komisji Lekarskiej ZUS wskazujące, że nie jest ona niezdolna do pracy.

Celem weryfikacji stanowiska wnioskodawczyni, Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych specjalistów w dziedzinie neurologii i okulistyki.

Biegli wydali opinie po przeprowadzeniu stosownych badań i analizie dostępnej dokumentacji lekarskiej wnioskodawczyni. Określili schorzenia występujące u wnioskodawczyni oraz ocenili ich znaczenie dla jej zdolności do pracy, odnosząc swą ocenę do kwalifikacji zawodowych.

Wskazać należy, że o ile ze złożonej przez specjalistę w dziedzinie neurologii opinii wynikało, że schorzenia występujące u wnioskodawczyni nie powodują stwierdzenia u niej istnienia stanu częściowej niezdolności do pracy, o tyle specjalista w dziedzinie okulistyki wskazywał, że stan narządu wzroku, który nie uległ poprawie od 2016 roku stanowią podstawę do stwierdzenia istnienia u wnioskodawczyni stanu niezdolności do pracy. W ocenie Sądu opinia biegłego sądowego okulisty daje pełny obraz zdrowia wnioskodawczyni. Zgłoszone zarzuty do opinii przez pełnomocnika organu rentowego stanowią jedynie polemikę z ustaleniami i oceną dokonaną przez biegłego.

Biegła oceniła stan narządu wzroku i jednoznacznie wskazała, iż wnioskodawczyni jest nadal częściowo, okresowo niezdolna do pracy. Oczywistym jest, iż sam fakt, iż stan zdrowia się nie pogorszył nie jest podstawą uznania niezdolności do pracy. Zauważyć należy, iż organ rentowy oceniając ponownie stan zdrowia wnioskodawczyni nie wyjaśnił czemu uznał, iż po 9 latach uznawania jej niezdolności do pracy zmienił tę ocenę. Wbrew twierdzeniu ZUS to właśnie taka ocena wydaje się być nielogiczna i wymaga głębszego uzasadnienia – czego jednak nie dokonano. Ustalanie okresowej niezdolności do pracy, jak słusznie twierdzi organ rentowy jest wynikiem potrzeby ponownej oceny stanu zdrowia. Ta z kolei jest wynikiem kilku możliwych sytuacji: stan zdrowia ubezpieczonego poprawił się na skutek upływu czasu czy zastosowanego leczenia, postęp medycyny sprawił, iż mimo że stan zdrowia nie poprawił się to jednak stosowane leczenie czy środki pomocnicze powodują, iż ubezpieczony przestał być niezdolny do pracy lub niezdolny do pracy w dotychczasowym zakresie, ubezpieczony przystosował się do swojej choroby, stan zdrowia pogorszył się i zachodzi potrzeba ustalenia wyższego poziomu niezdolności do pracy. Istnieje jeszcze jedna możliwość – błędnie oceniono stan zdrowia wnioskodawcy.

Tylko wystąpienie jednej z tych sytuacji pozwala na ustalenie innego poziomu niezdolności do pracy. Niedopuszczalny jest sposób rozumowania organu rentowego sprowadzający się do uznania, iż mimo braku zmiany stanu zdrowia można inaczej ocenić zdolność do pracy i w żaden sposób tego nie wytłumaczyć. Argumentując, iż brak podstaw do dalszego ustalenia niezdolności do pracy, mimo wcześniejszego ustalania takiej niezdolności i braku zmiany stanu zdrowia.

Sąd ponownie pragnie podkreślić, iż można inaczej ocenić stan zdolności do pracy ale należy to w jakiś ww sposób wyjaśnić.

Organ rentowy ustalił inny poziom zdolności do pracy nie wskazując czemu dokonał takiej oceny choć stan zdrowia nie uległ zmianie. Dodatkowo organ rentowy podnosił zarzuty przeciwko ocenie biegłego, który ustalił, iż w takiej sytuacji wnioskodawczyni jest nadal częściowo, okresowo niezdolna do pracy. Biegła wyjaśniła przy tym, iż występująca u odwołującej rzekomosoczewkowość obu oczu, krótkowzroczność postępująca w przeszłości, stan po operacji oraz zmiany zwyrodnieniowe siatkówki oka lewego w przebiegu krótkowzroczności postępującej powodują nadal częściową niezdolność do pracy.

Podkreślić należy, iż organ rentowy nie zgłosił wniosku o dopuszczenie opinii uzupełniającej czy opinii innego biegłego a jedynie przedstawił swoje stanowisko w przedmiocie stanu zdrowia ubezpieczonej.

Przeprowadzone dowody okazały się, w ocenie sądu wystarczające do wydania orzeczenia w sprawie. Wskazać bowiem należy, że dowód z opinii biegłego ma szczególny charakter, a mianowicie korzysta się z niego w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych. Do dowodów tych nie mogą więc mieć zastosowania wszystkie zasady o prowadzeniu dowodów, a w szczególności art. 217 § 1 k.p.c. W konsekwencji nie można przyjąć, że Sąd obowiązany jest dopuścić dowód z kolejnych biegłych w każdym wypadku, gdy złożona opinia jest niekorzystna dla strony. Sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z opinii kolejnych biegłych, jedynie wtedy gdy zachodzi tego potrzeba, a więc wówczas gdy opinia złożona już do sprawy zawiera istotne braki, względnie też nie wyjaśnia istotnych okoliczności (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 1974 roku II CR 817/73, nie publ.).

Sąd pominął uwagi i wnioski zgłoszone przez pełnomocnika wnioskodawcy bowiem zostały one przez niego cofnięte.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne i skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z treścią art. 57 ust.1 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2018 roku, poz.1270) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełni łącznie następujące warunki:

1)  jest niezdolny do pracy,

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3)  niezdolność powstała w okresach wymienionych w cytowanym przepisie, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Brak choćby jednego z warunków wymienionych w art. 57 ww. ustawy powoduje brak prawa do świadczenia.

W niniejszej sprawie spór między stronami ograniczał się do oceny stanu zdrowia ubezpieczonej pod kątem niezdolności do pracy.

Zgodnie z treścią art.12 ww. ustawy niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, a częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:

1)stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji;

2)możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (art.13 ust.1 ww. ustawy).

W definicji niezdolności do pracy ustawodawca dał wyraz powiązaniu prawa do renty z rzeczywistą znaczną utratą zdolności do pracy zarobkowej jako takiej, a częściową niezdolność do pracy powiązał z niezdolnością do pracy w ramach posiadanych kwalifikacji, przy uwzględnieniu możliwości i sprawności niezbędnych do dalszego zaangażowania w procesie pracy, zaakcentował istnienie potencjalnej przydatności do pracy. Chodzi zatem o zdolność do pracy zarobkowej nie tylko jako zdolność do wykonywania dotychczasowej pracy, ale zdolność do podjęcia pracy w ogóle, z uwzględnieniem rodzaju i charakteru dotychczas wykonywanej pracy, poziomu wykształcenia, wieku, predyspozycji psychofizycznych.

Zdolność do pracy ma dwa elementy: biologiczny (ogólna sprawność psychofizyczna) i gospodarczy (przydatność na rynku pracy). Należało zatem ustalić, czy wnioskodawca jest zdolny do wykonywania pracy w dotychczasowy pełnym zakresie, czy jego kwalifikacje pozwalają na wykonywanie innej pracy, czy dla utrzymania aktywności zawodowej konieczne jest przekwalifikowanie.

Niezdolność do wykonywania dotychczasowej pracy nie jest kryterium niezdolności do pracy w rozumieniu art.12 ww. ustawy. Brak możliwości wykonywania dotychczasowej pracy nie jest wystarczający do stwierdzenia częściowej niezdolności do pracy, gdy jest możliwe podjęcie innej pracy (w swoim zawodzie, bez przekwalifikowania lub gdy rokowanie co do przekwalifikowania jest pozytywne). Niezdolność do wykonywania dotychczasowej pracy jest warunkiem koniecznym do ustalenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, ale nie jest warunkiem wystarczającym jeżeli wiek, poziom wykształcenia, predyspozycje psychofizyczne dają podstawy do uznania, że jest możliwe podjęcie pracy w zawodzie albo po przekwalifikowaniu. W wyroku z dnia 8 września 2014 roku (I UK 431/14, Legalis nr 1330112) Sąd Najwyższy wskazał, iż „doniosłe znaczenie w konstrukcji częściowej niezdolności do pracy (której definicję zawiera art.12 ust.3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych) ma podkreślenie, że chodzi o ocenę zachowania zdolności do wykonywania nie jakiejkolwiek pracy, lecz pracy „zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji”. R. legis wyodrębnienia tej przesłanki stanowi wyeliminowanie sytuacji, w których ubezpieczeni o wyższych kwalifikacjach po utracie zdolności do ich zarobkowego wykorzystania zmuszeni byliby podjąć pracę niżej kwalifikowaną, do której zachowali zdolność, wobec braku środków do życia.

O częściowej niezdolności do pracy nie decyduje sam fakt występowania schorzeń, ale ocena czy i w jakim zakresie wpływają one na utratę zdolności do pracy zgodnie z kwalifikacjami.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż wnioskodawczyni jest nadal częściowo niezdolna do pracy a niezdolność ta ma charakter trwały.

Zaznaczyć w tym miejscu należy, że sposób motywowania oraz stopień stanowczości wniosków wyrażonych w opinii biegłych jest jednym z podstawowych kryteriów oceny dokonywanej przez Sąd, niezależnie od kryteriów zgodności z zasadami wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego oraz podstaw teoretycznych opinii (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 2000 roku, I CKN 1170/98, OSNC 2001 nr 4 poz. 84, Legalis nr 49256). Przy ocenie biegłych lekarzy Sąd nie może zająć stanowiska odmiennego, niż wyrażone w tej opinii, na podstawie własnej oceny stanu faktycznego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 października 1987 roku, II URN 228/87, (...)).

Na mocy art. 129 ust. 1 ustawy świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Ponieważ wnioskodawczyni złożyła wniosek o przyznanie renty 12 listopada 2019 roku, poprzednią rentę miała przyznaną do 30 listopada 2019 roku Sąd na podstawie art.477 ¹⁴§2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał B. P. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, od 1grudnia 2019 roku, okresowo do 12 listopada 2022 roku.

W punkcie 2 sentencji wyroku na podstawie art. 98 § 1 i 3 kpc w zw. z. § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1800) Sąd zasądził od organu rentowego na rzecz wnioskodawczyni kwotę 330,44 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym 180,- zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika i 150,44 zł tytułem zwrotu kosztów dojazdu na badanie. Wnioskodawczyni co prawda wnosiła o kwotę 180, zł z tego tytułu jednak biorąc pod uwagę liczbę przejechanych kilometrów i stawkę możliwą do przyznania za 1 km sąd mógł przyznać zwrot jedynie w ww kwocie.

W oparciu o przepis art. 91 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 r. (t. j . Dz. U. z 2010 r., Nr 90, poz. 594, ze zm.) w wypadku gdy obowiązujące przepisy przewidują przyznanie stronie należności w związku z jej udziałem w postępowaniu sądowym, należności te przyznaje się stronie w wysokości przewidzianej dla świadków.

Na mocy art. 85 ust. 1 świadkowi przysługuje zwrot kosztów podróży - z miejsca jego zamieszkania do miejsca wykonywania czynności sądowej na wezwanie sądu - w wysokości rzeczywiście poniesionych, racjonalnych i celowych kosztów przejazdu własnym samochodem lub innym odpowiednim środkiem transportu.

2. Górną granicę należności, o których mowa w ust. 1, stanowi wysokość kosztów przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju.

3. Według tych samych zasad świadkowi przysługuje zwrot kosztów noclegu oraz utrzymania w miejscu wykonywania czynności sądowej.

4. Wysokość kosztów, o których mowa w ust. 1 i 3, świadek powinien należycie wykazać.

Zwrot tych kosztów następuje według zasad określonych w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju (Dz. U. Nr 236, poz. 1990 z późn. zm.).

Zgodnie z § 5 ust. 1 Środek transportu właściwy do odbycia podróży określa pracodawca.

2. Zwrot kosztów przejazdu obejmuje cenę biletu określonego środka transportu, z uwzględnieniem przysługującej pracownikowi ulgi na dany środek transportu, bez względu na to, z jakiego tytułu ulga ta przysługuje.

3. Na wniosek pracownika pracodawca może wyrazić zgodę na przejazd w podróży samochodem osobowym, motocyklem lub motorowerem niebędącym własnością pracodawcy. W takim przypadku pracownikowi przysługuje zwrot kosztów przejazdu w wysokości stanowiącej iloczyn przejechanych kilometrów przez stawkę za jeden kilometr przebiegu, ustaloną przez pracodawcę, która nie może być wyższa niż określona w przepisach wydanych na podstawie art. 34a ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2004 r. Nr 204, poz. 2088, z późn. zm.).

Obowiązujące stawki przewidują dla pojemności silnika powyżej 900 cm3 stawkę 0,8358 zł za 1 km.

Wnioskodawczyni przejechała 180 km co przy stawce 0,8358 zł daje kwotę 150,44 zł.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ZUS z aktami rentowymi.

17 V 2021 roku.