Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem złożonym w dniu 16 grudnia 2016 r. powód P. S., reprezentowany przez ustanowionego dla niego z urzędu pełnomocnika, wniósł o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa - Wojewody (...) kwoty 250.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dni zapłaty tytułem zadośćuczynienia za cierpienia fizyczne i psychiczne będące następstwem operacji wykonanej u powoda w dniu 24 maja 1991 r. a ponadto o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, iż w dniu 24 maja 1991 r. powód miał przeprowadzoną operację z powodu przerostowego zwężenia odźwiernika, natomiast w dniu 4 czerwca 1991 r. powód został wypisany ze szpitala, jednakże tego samego dnia został ponownie przyjęty do szpitala z uwagi na gorączkę oraz naciek okolicy stawu biodrowego. Wówczas wykryto u powoda gronkowca złocistego. W dniu 5 czerwca 1991 r. powód został przyjęty do Instytutu (...) w P., gdzie dokonano nacięcia i drenażu ropnia. Powód miał przeprowadzone operacje stawu biodrowego w 1996 r, 1998, 1999 r., po każdej z operacji miał unieruchomienie nogi, rehabilitację. Wyrokiem z dnia 13 grudnia 2000 r Sądu Okręgowego w Kaliszu, w sprawie sygn. akt I C 621/92, zasądzono na rzecz powoda zadośćuczynienie w wysokości 70 000 zł oraz ustalono odpowiedzialność pozwanego na przyszłość Powód podniósł, że od czasu wydania wyroku upłynęło 16 lat, jego życiu poza dalszymi cierpieniami fizycznymi towarzyszyły także cierpienia psychiczne. Wskazano, iż powód cierpi z powodu obniżenia jego „przydatności społecznej”, ma niską samoocenę, stany depresyjne, ponadto brakuje mu motywacji do podejmowania jakichkolwiek inicjatyw. Podano także, iż na co dzień powód zmaga się z silnymi bólami nóg, stawów biodrowych i kręgosłupa, które uniemożliwiają mu normalne funkcjonowanie. (k. 2-7).

Pozwany Skarb Państwa reprezentowany przez Wojewodę (...) zastępowany procesowo przez Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego Skarbu Państwa- Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej kosztów procesu.

W uzasadnieniu podniesiono zarzut przedawnienia roszczenia objętego powództwem oraz zakwestionowano żądania zarówno co do zasady jak i co do wysokości wskazując, iż szkoda niemajątkowa wynikającą ze zwyrodnienia stawów biodrowych stanowiących konsekwencje zabiegu operacyjnego z 1991 r. została już powodowi w całości zrekompensowana. Przyznane wyrokiem Sądu Okręgowego w Kaliszu z dnia 13 grudnia 2000 r. zadośćuczynienie zrekompensowało powodowi przy tym krzywdy nie tylko te, które wystąpiły do chwili wyrokowania, ale także te które mogły pojawiać się w przyszłości, a pozostawały w związku ze zdarzeniem szkodzącym. Mając zatem na uwadze, iż powództwo nie ujawnia nowej szkody, a jedynie powiększa już istniejącą i dotąd osądzoną- roszczenie jako przedawnione powinno, zdaniem strony pozwanej, zostać oddalone (k. 59-64).

Na rozprawie w dniu 19 stycznia 2018 r. i w piśmie procesowym opatrzonym datą 18 stycznia 2018 r. pełnomocnik pozwanego wniósł ponadto o odrzucenie pozwu z uwagi na tożsamość podmiotową i przedmiotową obecnie zgłoszonego roszczeniu z roszczeniem będącym przedmiotem rozpoznania Sądu Okręgowego w Kaliszu w sprawie sygn. akt I C 621/92. (k. 125-127, 128).

Na rozprawie w dniu 22 stycznia 2019 r. strony zajęły dotychczasowe stanowiska w sprawie. Pełnomocnik powoda cofnął wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego psychologa oraz oświadczył, iż jego wynagrodzenie nie zostało w żadnym zakresie uiszczone.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 24 maja 1991 r. u będącego wówczas kilkutygodniowym niemowlęciem powoda M. S. w szpitalu w K. przeprowadzono zabieg operacyjny przerostowego zwężenia odźwiernika, a przy przyjęciu zdiagnozowano dysplazję stawów biodrowych. W dniu 4 czerwca 1991 r. będącego także dniem wypisu powoda ze szpitala po wykonanej operacji zaszła konieczność ponownej jego hospitalizacji. W godzinach wieczornych, w dniu wypisu, u powoda pojawiła się gorączka wskutek której ponownie trafił do placówki, która wykonywała operację. Na miejscu rozpoznano naciek okolicy stawu biodrowego, unieruchomiono kończyny, wykonano punkcję i wydobyto treść ropną. W treści ropnia stwierdzono obecność gronkowca złocistego.

Na wniosek matki dalsze leczenie powoda odbywało się w Instytucie (...) w P., gdzie dokonano nacięcia i drenażu ropnia pośladka oraz rozpoznano obustronne patologiczne zwichnięcie stawów biodrowych, podejrzewając zapalne tło tego zwichnięcia.

W dalszym procesie leczenia powód był pod opieką poradni ortopedycznej. Po upływie kilku lat zdiagnozowane zwichnięcie stawów biodrowych zakwalifikowano do leczenia operacyjnego. W sumie wykonane zostały u powoda 3 operacje. Operacje poprawiły komfort życia powoda, mimo to w dalszym ciągu powód utykał, a jego noga była krótsza o 1,5 cm. Stan ten wywoływał u powoda szybkie męczenie nóg, ból a ponadto cierpienia psychiczne wynikające z braku akceptacji siebie i separacji ze środowiskiem rówieśników. Z powodu nieobecności szkolnych związanych z okresami rekonwalescencji po kolejnych operacjach, powód opuszczał zajęcia lekcyjne i okresowo był poddany indywidulnemu tokowi nauczania. Powód spotykał się z negatywnym odbiorem swojej osoby, rówieśnicy nie akceptowali odmienności powoda, śmiejąc się z niego i drwiąc z jego dysfunkcji.

W dniu 17 listopada 1992 r. powód reprezentowany przez przedstawicielkę ustawową matkę B. S. wniósł do Sądu Wojewódzkiego w Kaliszu pozew o zasądzenie na jego rzecz od Skarbu Państwa – Szpitala Wojewódzkiego w K. kwoty 100 000 zł, tytułem zadośćuczynienia za doznaną w związku z zarażeniem gronkowcem- krzywdę wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 24 maja 1991 r. do dnia zapłaty oraz ustalenie odpowiedzialności strony pozwanej za dalsze skutki występującego u powoda zakażenia.

Wyrokiem z dnia 13 grudnia 2000 r. Sąd Okręgowy w Kaliszu w sprawie sygn. akt I C 621/92 zasądził od Skarbu Państwa – Wojewody (...) na rzecz powoda M. S. kwotę 70 000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 8 stycznia 1993 r. tytułem zadośćuczynienia za ból i doznane cierpienia oraz mogące powstać w przyszłości w związku ze stanem zdrowia jaki wywołano u powoda wskutek błędu w sztuce medycznej, jaki zaistniał w związku z komplikacjami po wykonanej operacji. W wyroku ustalono ponadto, iż pozwany będzie odpowiadał w przyszłości za następstwa zabiegu operacyjnego wykonanego u powoda w dniu 24 maja 1991 r. Ponadto w pozostałym zakresie, co do kwoty 30 000 zł powództwo zostało oddalone.

W poczynionych ustaleniach, w zakresie prognoz co do przyszłego stanu zdrowia powoda wskazano, iż w jego życiu będą występowały dalsze ograniczenia w zakresie aktywności fizycznej, możliwości uprawiania różnych sportów (nie wykluczono jedynie możliwości pływania i jeżdżenia na rowerze), a ponadto stwierdzano, iż z uwagi na stan stawu biodrowego w przyszłości u powoda nastąpi przyśpieszenie zmian zwyrodnieniowych w obrębie stawów biodrowych, a zmiany te przyczynią się także do wystąpienia zwyrodnieniowych zmian stawu kolanowego i bóli kręgosłupa. Konieczne będą także dalsze hospitalizacje i operacje.

(dowód: wyrok- k. 9; uzasadnienie- k. 10-17; dokumentacja medyczna- k. 18-35, 37, zaświadczenie- k. 36;78, zeznania powoda nagranie 00:01:55-00:13:45- płyta k. 183, nagranie 00:04:38-00:25:19- płyta k. 73; z akt Sądu Okręgowego w Kaliszu sygn. akt I C 621/92 pozew- k. 1-2; wyrok- k. 213; uzasadnienie- k. 219-222)

Uzyskana przez powoda kwota 70 000 zł tytułem zadośćuczynienia została przez niego wydatkowana na rehabilitacje, sprzęt rehabilitacyjny i dojazdy do lekarzy.

(dowód: zeznania powoda nagranie 00:01:55-00:13:45- płyta k. 183, nagranie 00:04:38-00:25:19- płyta k. 73)

Stan zdrowia powoda uległ pogorszeniu w porównaniu ze stanem zdrowia będącym przedmiotem postępowania w sprawie I C 621/92. To pogorszenie polega na zmniejszeniu zakresu ruchu i na zmniejszeniu wydolności chodu, jest ono wynikiem zmian w obrębie bioder, bardziej prawego, które rozwijają się na bazie zniszczenia powstałego w pierwszym roku życia. Ten rozwój zmian zwyrodnieniowych i pogorszenie z tym związane było oczywiste do przewidzenia w toku postępowania I C 621/92. Obecny stan zdrowia powoda jest wynikiem progresji zmian do powstania których doszło w pierwszym roku życia i które istniały w chwili wydawania wyroku w sprawie I C 621/92. Aktualny stan zdrowia powoda nie jest powodem nowych schorzeń i dolegliwości. Rokowania na przyszłość są złe z uwagi na rozwijające się zmiany, które będą powodować dalsze ograniczenie ruchomości bioder.

Od momentu wyrokowania u powoda nie ujawniły się inne choroby, których źródłem byłoby zakażenie gronkowcem i które istniały w chwili wydawania wyroku w sprawie I C 621/92.

(dowód: opinia fizjoterapeutyczna z dnia 21 października 2016 r. – k. 38; dokumentacja medyczna - k. 78; opinia biegłego ortopedy traumatologa M. G. - k.158-163)

Powód ma obecnie 28 lat, jest samodzielny, zdobył wyższe wykształcenie, z zawodu jest geodetą - kartografem, pracuje w charakterze spedytora, jest żonaty. Utrzymuje się z wynagrodzenia za pracę w wysokości najniższej krajowej i renty socjalnej w wysokości 800 zł. Powód ma orzeczony umiarkowany stopień niepełnosprawności oraz całkowitą niezdolność do pracy z uwagi na narządy ruchu. Nie wymaga opieki ze strony osób trzecich. Żona powoda jest fizjoterapeutką, która pomaga mu w rehabilitacji. Powód jest człowiekiem aktywnym społecznie, jest członkiem klubu dla osób niepełnosprawnych, ma znajomych, przyjaciół.

Powód w dalszym ciągu nie może uprawiać większości sportów. Jeździ sporadycznie na rowerze i pływa. Jego życiu towarzyszy ostry ból stawów, kolana i kręgosłupa. Powód nie leczy się psychiatrycznie, nie korzysta z pomocy psychologa.

Powód ma grono przyjaciół, z którymi spędza czas w domu lub spotyka się na basenie. Unikanie kontaktu ze znajomymi ma miejsce tylko w sytuacjach, w których ból uniemożliwia powodowi normalne funkcjonowanie, lub gdy warunki spotkania wymagają ze strony powoda nadmiernej aktywności fizycznej. Powód nie uprawia sportów zespołowych, nie może pokonywać pieszo długich dystansów. Powód może liczyć na pomoc swojej żony, przyjaciół i rodziny,

(dowód: orzeczenie o stopniu niepełnosprawności- k. 103,111; dokumentacja zgromadzona w aktach powiatowego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności- k. 112-117; zeznania świadka A. B. nagranie 00:03:58-00:25:42- płyta k. 94; zeznania świadka K. P. nagranie 00:01:24-00:16:21- płyta k. 99; zeznania powoda nagranie 00:01:55-00:13:45- płyta k.183, nagranie 00:04:38-00:25:19- płyta k. 73)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych powyżej dowodów z dokumentów, zeznań świadków: A. B., K. P., oraz przesłuchanego w charakterze strony powoda, które łącznie były wystarczające dla prawidłowego rozstrzygnięcia w sprawie.

Przydatna dla ustalenia stanu faktycznego była opinia sporządzona przez biegłego lekarza ortopedę - traumatologa M. G..

Opinia jest pełna, jasna, zrozumiała, i wyczerpująco udzieliła odpowiedzi na podstawowe z punktu widzenia przedmiotowego postępowania, pytanie o aktualny stan zdrowia powoda i jego przyczyny. Sformułowania zawarte w treści opinii pozwalają na zrozumienie wyrażonych w nich ocen i poglądów oraz sposobu dochodzenia do nich. Wnioski końcowe opinii są zwięzłe, precyzyjne i logiczne, nie budząc zastrzeżeń, co do ich trafności w porównaniu z podanym w opiniach materiałem badawczym.

Sąd zważył:

Bezspornym w realiach niniejszej sprawy jest, że u powoda wskutek błędu medycznego jaki popełniono w procesie jego leczenia już na wczesnym etapie jego życia doszło do nieodwracalnych uszkodzeń ciała, których konsekwencje powód odczuwa do chwili obecnej. Powód został bowiem zakażony gronkowcem złocistym, który doprowadził do zwichnięcia stawów biodrowych.

Bezspornym jest także odpowiedzialność pozwanego za zaistniały stan. Kwestia odpowiedzialności strony pozwanej przesądzona została bowiem prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 13 grudnia 2000 r., i z tych przyczyn nie może być już badana (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 12 lipca 2002 r., sygn. akt V CKN 1110/2000; orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 26 lipca 2001 r., sygn. akt IV CKN 388/2000).

Zgodnie z treścią art.365 § 1 k.p.c. orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy.

Z powyższych przyczyn spór pomiędzy stronami koncentrował się wyłącznie na wyjaśnieniu kwestii czy po dniu uprawomocnienia się wyroku Sądu Okręgowego z dnia 13 grudnia 2000 r. wydanego w sprawie sygn. akt I C 621/92, u powoda wystąpiła nowa krzywda, która podlegała rekompensacji w toku niniejszego postępowania.

Podstawą materialnoprawną roszczenia o zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę stanowi art. 445 § 1 k.c., który stanowi, że poszkodowanemu, który doznał uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, można przyznać stosowną kwotę tytułem zadośćuczynienia. Podstawę ustalenie przez sąd odpowiedzialności za szkody mogące powstać w przyszłości z uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia stanowi art. 189 k.p.c. (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 1970 r., III PZP 34/69, OSNCP 1970/12/217; wyrok SN z dnia 29 października 1999 r., II UKN 176/99; wyrok z dnia 22 czerwca 1978 r., sygn. akt IV CR 203/78; wyrok S.A. w Warszawie z dnia 21 czerwca 2000 r., I ACa 208/00).

Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem Sądu Najwyższego prawomocne zasądzenie zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę doznaną w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia wyłącza – mimo pogorszenia się stanu zdrowia poszkodowanego – przyznanie mu dalszego zadośćuczynienia poza zasądzonym w związku z podstawą poprzedniego sporu; nie wyłącza jednak przyznania poszkodowanemu odpowiedniej sumy w razie ujawnienia się nowej krzywdy, której nie można było przewidzieć w ramach podstawy poprzedniego sporu. W takiej sytuacji dopuszczalne jest bowiem dochodzenie przez poszkodowanego naprawienia nowej krzywdy, gdyż nie była ona objęta powagą rzeczy osądzonej poprzedniego wyroku (por. mająca moc zasady prawnej uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 1967 r. - III PZP 37/67).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy sąd wskazuje, iż pomimo, że rozmiar doznanych przez powoda na przestrzeni lat cierpień fizycznych i psychicznych był znaczny, powód bowiem nie tylko nie odzyskał sprawności fizycznej, co stan zwyrodnienia jego stawów biodrowych uległ dalszemu pogłębieniu, to jednak z punktu widzenia przedmiotowego roszczenia został on w całości zrekompensowany. W wyroku Sądu Okręgowego w Kaliszu z dnia 13 grudnia 2000 r. i uzasadnieniu wyroku wyraźnie wskazano, iż przyznane zadośćuczynienie dotyczy wszelkiej szkody powstałej wskutek, wywołanego zakażeniem gronkowcem, zwichnięcia stawów biodrowych, jakie ujawniły się do chwili wyrokowania jak i tych które ujawnią się później, a będą wynikać z doznanego przez powoda uszczerbku na zdrowiu.

Powyższe było przy tym zgodne z obowiązującą w dacie wyrokowania i do tej pory aktualną- linią orzeczniczą sadów, stosowanie do której, przyznawane każdorazowo poszkodowanym zadośćuczynienie pieniężne obejmuje zarówno cierpienia już doznane, jak i te które zapewne wystąpią w przyszłości (por. wyrok SN z dnia 3 lutego 2000 r., I CKN 969/98). Rozmiary krzywdy wywołanej uszkodzeniem ciała lub rozstroju zdrowia mogą podlegać bowiem wahaniom – krzywda może się „rozrastać”.

Ustalając całościowo wielkość krzywdy, Sąd Okręgowy w Kaliszu ( w sprawie sygn. akt IC 621/92) przewidział dalsze skutki popełnionego względem powoda błędu, czemu wprost dał wyraz w treści sporządzonego do wyroku uzasadnienia.

Choroba jaką wywołało zaistniałe u powoda w pierwszym roku życia zakażenie gronkowcem w sposób nieodwracalny wpisała się w jego stan zdrowia, doprowadzając do nieustannego pogłębiania istniejącego zwyrodnienia.

Biegły z dziedziny ortopedii i traumatologii M. G. w opinii sporządzonej na okoliczność aktualnego stanu zdrowia powoda, wskazał jednoznacznie, iż pogłębiające się zmiany w obrębie bioder, szczególnie prawego, rozwijają się na bazie zniszczenia powstałego u powoda w pierwszym roku życia. Rodzaj i zakres tych zmian zwyrodnieniowych dało się przewidzieć w toku pierwotnie prowadzonego postępowania o zadośćuczynienie. Aktualny stan zdrowia powoda nie jest wynikiem ujawnienia się nowych schorzeń i dolegliwości, lecz konsekwencją zmian zwyrodnieniowych, których właściwością i specyfiką jest pogłębianie się wskutek upływu kolejnych lat życia.

Z tej przyczyny obecnie dochodzone zadośćuczynienie nie może zostać przyznane, i to pomimo stanu, w którym powód w dalszym ciągu nie odzyskał sprawności fizycznej.

Obecnie zgłaszane dolegliwości są bowiem naturalną konsekwencją zdiagnozowanego zwichnięcia stawów biodrowych. U powoda nie zdiagnozowano natomiast żadnych nowych jednostek chorobowych, które wywołane byłyby zakażeniem jakie rozwinęło się u niego, wskutek nieprawidłowego leczenia szpitalnego.

Także w procesie leczenia zdiagnozowanych zwyrodnień nie ujawniły się żadne komplikacje czy poboczne schorzenia wymagające leczenia, innego aniżeli dotychczas stosowane. Zresztą jak wynika z przedłożonej dokumentacji, od momentu wyrokowania, proces leczenia powoda ograniczał się do rehabilitacji i fizjoterapii, powód od wydania wyroku w 2000 r. nie był hospitalizowany, ani operowany.

Nie sposób zgodzić się ponadto z przyjętą przez stronę powodową linią procesową, zmierzająca do wykazania, iż niezbędna z punktu widzenia niniejszego procesu, „nowa szkoda” wynika, z faktu, że obecnie dostępna wiedza medyczna nie dostarcza osobie powoda żadnych instrumentów umożlwiających pełne wyleczenie. Podkreślenia wymaga bowiem fakt, iż już na etapie postępowania przed Sądem Okręgowym w Kaliszu prowadzonym w sprawie sygn. akt I C 621/92 wskazano, iż nie ma żadnych pozytywnych rokowań co do możliwości powrotu powoda do pełnej sprawności i polepszenia jakości jego życia. Podano przy tym, iż powód nie tylko nie wyzdrowieje, co jego stan zdrowia pogorszy się, a konieczność ewentualnych dalszych operacji nie będzie związana z rekonstrukcją przywracającą sprawność, a próbą zahamowania zachodzących negatywnych zmian.

W zakresie zaistnienia wymagających zrekompensowania cierpień psychicznych powództwo nie zostało udowodnione.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe nie wykazało, aby w istocie wskutek doznanych cierpień fizycznych doszło do pogorszenia stanu zdrowia psychicznego powoda. Powód nie leczy się psychiatryczne, nie bierze żadnych leków, nie korzysta z pomocy psychologa.

Pomimo ograniczeń powód ułożył swoje życie, jest żonaty, ukończył studia, ma grono przyjaciół i znajomych, którzy towarzyszą mu od dawna pomimo jego niepełnosprawności. Ich kontakty towarzyskie podlegają tylko takim ograniczeniom, iż wymienieni nie mogą wspólnie uprawiać sportu (poza pływaniem i jeżdżeniem na rowerze).

Powód zorganizował także swoje życie zawodowe, pomimo orzeczonej niezdolności do pracy, znalazł zatrudnienie. Wykonywana praca jest przy tym pełnowymiarowym etatem w popularnym, w obecnych warunkach gospodarczych, zawodzie spedytora. Powód nie pracuje wprawdzie w zawodzie, jednakże podejmując studia miał świadomość co do własnych ograniczeń ruchowych oraz specyfiki pracy geodety. Ewentualne zapewnienia lekarzy o operacyjnej poprawie stanu jego zdrowia, jeśli były składane, powinny być zdaniem Sądu traktowane jako pozytywna, lecz mimo wszystko niepewna prognoza na przyszłość.

Mając na uwadze wszystkie poczynione rozważania Sąd doszedł do przekonania, że w sprawie niniejszej nie wystąpiła nowa, odrębna krzywda, która nie byłaby objęta powagą rzeczy dotychczas osądzonej. Wobec powyższego powództwo podlegało oddaleniu, o czym orzeczono w pkt. 1 wyroku.

Pomimo oddalonego powództwa kosztami zastępstwa procesowego udzielonego powodowi z urzędu Sąd obciążył Skarb Państwa, a ich wysokość została ustalona na podstawie § 8 pkt. 7 w zw. z § 4 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu z dnia 3 października 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 1714 ze zm.).

Na podstawie art. 102 k.p.c. stosowanym odpowiednio na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2018 r. poz. 300) z uwagi na sytuację majątkową i życiową powoda oraz charakter zgłoszonego roszczenia i subiektywne przekonanie powoda o jego zasadności Sąd orzekł o nieobciążaniu go kosztami procesu.

Na możliwość nie obciążenia strony przegrywającej kosztami procesu ze względu na charakter zgłoszonego żądania zwrócił uwagę Sąd Najwyższy w postanowieniu z 19 października 2012 roku sygn. akt V CZ 43/12, Lex nr 1243106), który stwierdził, iż do wypadków szczególnie uzasadnionych w rozumieniu art. 102 k.p.c. można zaliczyć także sytuacje wynikające z charakteru żądania poddanego rozstrzygnięciu sądu.

S.S.O. Renata Starczewska