Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód W. B. pozwem z 26 kwietnia 2017 r. domagał się zasądzenia od pozwanego Towarzystwa (...) SA z siedzibą w W. kwoty 49.000 złotych z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wywołane tragiczną śmiercią ojca, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od 2 kwietnia 2016 r. do dnia zapłaty z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wywołane tragiczną śmiercią ojca. Nadto wniósł o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego kwocie 7.200 złotych wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictw procesowych w kwocie 34 zł. Natomiast powódka J. B. (1) domagała się zasądzenia od pozwanego kwoty 10.000 złotych tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wywołane tragiczną śmiercią dziadka, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od 27 października 2016 r. do dnia zapłaty. Równolegle wniosła o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 7.200 złotych wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictw procesowych w kwocie 34 złotych.

W uzasadnieniu wskazano, że 6 lipca 2006 roku doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego A. B. doznał obrażeń wielonarządowych ciała, w następstwie czego zmarł na miejscu. Sprawcą wypadku był kierujący samochodem marki V. (...) nr rej. (...) M. P., który został uznany za winnego spowodowania zdarzenia i skazany za popełnienie przestępstwa wyrokiem Sądu Rejonowego w Kościerzynie z 28 listopada 2006 r. A. B. był ojcem powoda W. B. oraz dziadkiem powódki J. B. (1). Pismami z 29 lutego 2016 r. oraz 23 września 2016 r. zgłoszono stronie pozwanej szkodę, wzywając do zapłaty na rzecz powodów zadośćuczynienia za doznaną krzywdę na podstawie art. 448 kc w zw. z art. 24 kc. Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego, pozwany przyznał powodowi W. B. kwotę 11.000 złotych natomiast powódce J. B. (1) odmówił przyznania świadczenia. W ocenie powodów stanowisko strony pozwanej jest rażąco niesprawiedliwe i sprzeczne z zasadami współżycia społecznego jak i orzecznictwem. Kwota żądana przez powoda W. B. została obliczona poprzez pomniejszenie kwoty uznanej przez powoda za odpowiednią (60.000 zł) o wypłaconą w toku likwidacji szkody kwotę 11.000 zł. W dniu śmierci ojca powód W. B. był już dorosły, miał własną rodzinę. Jednakże był bardzo związany ze zmarłym ojcem, zawsze mógł liczyć na jego radę i wsparcie. Więź łącząca dziecko z rodzicem jest jedną z najsilniejszych, jaką może zbudować i pielęgnować człowiek. Zmarły był dla powoda autorytetem, pomagał mu w budowie domu. Powód tracił nie tylko ojca, ale też przyjaciela. Dzień tragicznego wypadku całkowicie odmienił dotychczas poukładane życie powoda.

Powódka J. B. (1) podwójnie przeżyła śmierć dziadka. Musiała uporać się z żałobą i własnymi emocjami ponadto była świadkiem cierpienia i smutku rodziców. Powódka była bardzo zżyta ze zmarłym, który poświęcał jej wiele czasu, opowiadał ciekawe historie, chodził na długie spacery, zabierał na zakupy czy wspólne wakacje. Powodowie utrzymywali ze zmarłym regularne i częste kontaktu. Silnie przeżyli śmierć A. B., w jednej chwili bowiem zostali pozbawieni miłości i wsparcia ukochanego ojca i dziadka. Zmarły był osobą pełną ciepła i miłości, zarażał optymizmem i uśmiechem, troszczył się o to by rodzina pomimo odległości trzymała się razem. Jego śmierć wpłynęła na rozluźnieni relacji rodzinnych i stworzyła pustkę, której nic nie jest w stanie wypełnić.

Małoletni D. B. reprezentowany przez przedstawiciela ustawowego – matkę I. B., (obecnie pełnoletni) w pozwie z dnia 20 listopada 2017 roku (sygn. akt I C 1054/17) domagał się zasądzenia od pozwanego kwoty 10.000 złotych tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dobra osobistego w postaci szczególnej więzi emocjonalne łączącej powoda z dziadkiem A. B. na postawie art. 448 kc w zw. z art. 24 kc wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 31 sierpnia 2017 r. do dnia zapłaty. Nadto wniósł o zarządzenie kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 3.600 złotych wraz z opłatą skarbową uiszczoną od pełnomocnictw w wysokości 34 złotych. W uzasadnieniu podano, że 6 lipca 2006 roku doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego A. B. doznał obrażeń wielonarządowych ciała, w następstwie czego zmarł na miejscu. Sprawcą wypadku był kierujący samochodem marki V. (...) nr rej. (...) M. P., który został uznany za winnego spowodowania zdarzenia i skazany za popełnienie przestępstwa wyrokiem Sądu Rejonowego w Kościerzynie z 28 listopada 2006 r. A. B. był dziadkiem powoda Pismem z 27 lipca 2017 roku zgłoszono stronie pozwanej szkodę, wzywając do zapłaty na rzecz powoda zadośćuczynienia za doznaną krzywdę na podstawie art. 448 kc w zw. z art. 24 kc. Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego, pozwany odmówił przyznania świadczenia powodowi. W ocenie powoda stanowisko strony pozwanej jest rażąco niesprawiedliwe i sprzeczne z zasadami współżycia społecznego jak i orzecznictwem. Powód D. B. podwójnie przeżył śmierć swojego dziadka. Musiał uporać się z żałobą i własnymi emocjami ponadto był świadkiem cierpienia i smutku rodziców. Jego krzywda została dodatkowo spotęgowana ogromnym niezrozumieniem sytuacji, w której się znalazł, braku umiejętności poradzenia sobie ze stratą i możliwością racjonalnego wytłumaczenia zdarzenia skutkującego odejściem bliskiej osoby na zawsze i tego, że już nigdy nie powróci. Powód był bardzo zżyty ze zmarłym, który poświęcał mu wiele czasu. Zmarły intensywnie opiekował się powodem, wspomagał jego rodziców w procesie wychowania. Powód silnie przeżył śmierć dziadka, w jednej chwili bowiem został pozbawiony miłości i wsparcia ukochanego ojca i dziadka. Zmarły był osobą pełną ciepła i miłości, zarażał optymizmem i uśmiechem, troszczył się o to by rodzina pomimo odległości trzymała się razem. Jego śmierć wpłynęła na rozluźnieni relacji rodzinnych i stworzyła pustkę, której nic nie jest w stanie wypełnić.

Postanowieniem z 7 marca 2018 roku połączono do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawę z powództwa D. B. połączono ze sprawą W. B. i J. B. (1) przeciwko Towarzystwu (...) SA w W. o zapłatę, prowadzonej pod sygnaturą I C 197/17.

Postanowieniem z 11 maja 2017 roku powódka J. B. (1) została zwolniona od kosztów sądowych w całości.

W odpowiedzi na pozew pozwany Towarzystwo (...) S.A. w w W. wniósł o oddalenie powództw całości i o zasądzenie od powodów kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu wskazano, że powód W. B. dochodził kwoty 49.000 złotych tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dobór osobistych. W postępowaniu likwidacyjnym została przyznana mu kwota 11.000 złotych.

Powód w chwili śmierci ojca był osobą dorosłą, posiadał własną rodzinę, a od zdarzenia upłynęło 12 lat. Powód nie korzystał z pomocy psychologa ani psychiatry co świadczy o tym, że prawidłowo przechodził proces żałoby. Powód nie wykazał na czym miałaby polegać szczególna więź z poszkodowanym i jak śmierć ojca miałaby wpłynąć na życie powoda. W ocenie pozwanego, po 12 latach od tragicznej śmierci ojca, powód zdążył już oswoić się z nową sytuacją, stanowi to bowiem naturalny element życia każdego dorosłego człowieka. W wyniku śmierci ojca powód nie został osamotniony, posiada najbliższą rodzinę, jego życie nie było w żaden bliski sposób związane lub uzależnione od kontaktów z ojcem i wzwyż z powyższym strata nie stanowiła dla powoda wyjątkowo silnej krzywdy czy traumy.

Odnośnie roszczenia powódki J. B. (1) pozwany wskazał, że w chwili śmierci dziadka miała ona 9 lat, nie korzystała z pomocy psychologa ani psychiatry, jej żałoba przebiegała również prawidłowo. Jej relacja ze zmarłym była normalna relacją wnuczki z dziadkiem. Dobra osobiste powódki zostały naruszone, jednak intensywność jej odczuć psychicznych związanych ze śmiercią dziadka nie jest tak znaczna, by mogła zasadnie domagać się zadośćuczynienia. Relacje z dziadkiem nie odznaczały się szczególną więzią ani bliskością ponad miarę, która normalnie występuje w relacjach między dziadkami i wnuczętami. Powódka jest już osobą dorosłą a gdy była małoletnia miała wsparcie nie tylko rodziców ale też obu babć. Powódka po śmierci dziadka nie załamała się, myślała o swoim wykształceniu, wspominała o studiach. Śmierć dziadka w żaden sposób nie wpłynęła na podejmowane przez nią decyzje w przyszłości. Powódka zdążyła się już oswoić z nową sytuacją, nawet jeśli wspomnienie zmarłego będzie jej towarzyszyć w dalszym ciągu, gdyż stanowi to naturalny element życia każdego dorosłego człowieka.

Natomiast co do roszczenia powoda D. B. pozwany podał, że w chwili śmierci dziadka miał 6 lat, nie korzystał z pomocy psychologa ani psychiatry, a jego żałoba przebiegała prawidłowo. W trakcie trwania żałoby miał wsparcie nie tylko rodziców ale również obu babć. Wspomaganie rodziców powoda w opiece nad nim, nie powoduje z góry, że między wnukiem a dziadkiem powstanie zażyłość, większa, niż w normalnej relacji. Od śmierci dziadka minęło już 12 lat. Powód zdążył już oswoić się nową sytuacją. W ocenie pozwanego, powód nie wykazał by z dziadkiem łączyła go wyjątkowo silna i pozytywna więź emocjonalna, która swą intensywnością wyróżniałaby ich relacje na tle najczęściej spotykanych więzi między dziadkami i wnuczętami.

S ąd ustalił, następujący stan faktyczny:

6 lipca 2006 roku M. P., kierując samochodem marki V. (...) o nr rej. (...)Tp, nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym w ten sposób, że bez zachowania szczególnej ostrożności i należytego upewnienia się i oceny czy ma odpowiednią widoczność i dostateczne miejsce do wyprzedzania bez utrudniania komukolwiek ruchu, doprowadzając do czołowego zdarzenia z nadjeżdżającym z naprzeciwka samochodem marki F. (...) o nr rej. (...), kierowanym przez A. B., powodując nieumyślnie wypadek, w którym A. B. doznał obrażeń wielonarządowych w następstwie, których zmarł na miejscu zdarzenia.

Za spowodowanie powyższego wypadku M. P. został prawomocnie skazany wyrokiem Sądu Rejonowego w Kościerzynie 28 listopada 2006 r..

A. B. w chwili wypadku miał 61. Mieszkał w G.. Jednakże prawie codziennie przyjeżdżał do K. do swojego syna W. oraz jego dwójki dzieci a swoich wnuków, z którymi był bardzo zżyty.

A. B. z synem W. B. (w dacie wypadku 36 lat) byli bardzo ze sobą zżyci. Poszkodowany jako ojciec pomagał powodowi w budowie domu. Zmarły był bardzo zaangażowany w budowę domu dla syna i jego rodziny. W domu syna miał urządzony pokój z narzędziami – pracownię. Powód nadal ma pamiątki po ojcu. Chodzi na cmentarz w jego urodziny, imieniny. Powodowi brakuje ojca. Dom nadal jest niewykończony. Wspólnie spędzali wszystkie uroczystości, które organizował zmarły.

Powódka J. B. (1) w chwili śmierci dziadka miała 9 lat. Jako dziecko bardzo to przeżyła. Dziadek uczył ją jeździć na rowerze, pływać. Bardzo przeżyła jego pogrzeb. Nie może się pogodzić z jego śmiercią, brakuje jej dziadka.

Powód D. B. w chwili śmierci poszkodowanego miał 6 lat. Zmarły był dla niego najlepszym dziadkiem. Dziadek zabierał go na lody, do sklepu. Pogrzeb był dla niego trudnym przeżyciem. Nie zaakceptował, że nie ma dziadka. Ma schowany po dziadku zegarek. Jak będzie dziadkiem, chciałby być taki jak A. B..

Dla powodów śmierć A. B. była bardzo trudnym przeżyciem. Po jego śmierci uległy rozluźnieniu stosunki w rodzinie. Nadal podtrzymują jego pamięć. Przechowują pamiątki, narzędzia.

Dow ód:- wyrok k. 17-18,

- wyrok z 6.07.2007 r. k. 19,

- odpis skr ócony aktu zgonu k. 20,

- akta szkody na p łycie CD k. 115,

- zeznania powoda W. B. w charakterze strony k. 126,

- zeznania pow ódki J. B. (1) w charakterze strony k. 127,

- zaznania powoda D. B. w charakterze strony k. 127-128,

- zeznania świadka I. B. w charakterze strony k. 128,

- zeznania świadka J. B. (2) w charakterze strony k. 129,

- zeznania świadka S. C. k. 130,

- zeznania świadka A. W. k. 130-131,

Z akt I C 1054/17

- wyrok z 28.11.2006 r. k. 17-18,

- wyrok z 6.07.2007 r. . 19,

- odpis skr ócony aktu zgonu k. 20,

- odpis skr ócony aktu urodzenia k. 21,

Więź powoda W. B. ze zmarłym ojcem A. B. była bliska i prawidłowa, jedna z kluczowych w ówczesnym funkcjonowaniu społecznym powoda i korzystnie na niego wpływająca. Proces żałoby powoda był odroczony i przedłużony, m. in. ze względu a charakter jego więzi ze zmarłym ojcem oraz deficyty w zakresie kompetencji psychologicznych W. B. co do rozładowania napięcia emocjonalnego, uzyskiwania wsparcia społecznego. W. B. przejawia objawy dystymiczne, a ich nasilanie nie umożliwia mu ani nie utrudnia znacząco prawidłowego bieżącego funkcjonowania, wypełniania ról społecznych – jest jednak źródłem jego cierpienia psychicznego. Nie wymaga leczenia psychiatrycznego.

Więź powoda D. B. ze zmarłym dziadkiem była bliska i prawidłowa, korzystanie wpływająca na jego rozwój. Śmierć dziadka miała na powoda negatywny wpływ w okresie bezpośrednio po zdarzeniu z 6 lipca 2006 roku, głównie ze względu na brak gotowości poznawczej do zrozumienia zjawiska śmierci oraz fakt, że zmarły pozostawał jedną z kluczowych postaci w jego otoczeniu. Pod wpływem pozytywnych oddziaływań systemu rodzinnego oraz bazując na własnych korzystnych kompetencjach temperamentalnych i osobowościowych powód poradził sobie z tą starą dobrze. Nie zaburzyła ona znacząco jego rozwoju ani nie wpłynęła na załamanie się jego linii życiowej. Powód D. B. nie wymaga leczenia psychoterapeutycznego ani psychiatrycznego.

Więź powódki J. B. (1) ze zmarłym dziadkiem A. B. była bliska i prawidłowa, korzystanie wpływająca na jego rozwój. Śmierć dziadka miała na powódkę krótkotrwale negatywny wpływ w okresie bezpośrednio po zdarzeniu z 6 lipca 2006 roku. Pod wpływem pozytywnych oddziaływań systemu rodzinnego oraz bazując na własnych korzystnych kompetencjach temperamentalnych i osobowościowych powódka poradziła sobie z tą starą dobrze. Nie zaburzyła ona znacząco jego rozwoju ani nie wpłynęła na załamanie się jego linii życiowej. Powód D. B. nie wymaga leczenia psychoterapeutycznego ani psychiatrycznego.

Dow ód: - opinia biegłej psycholog J. P. dot. W. B. k. 147-155,

- opinia bieg łej psycholog J. P. dot. D. B. k. 156-165,

- opinia bieg łej psycholog J. P. dot. J. B. (1) k. 166-174

W związku ze śmiercią A. B. będącej skutkiem wypadku komunikacyjnego, powodowie zgłosili szkody pozwanemu - Towarzystwo (...) SA w W. - jako ubezpieczycielowi osoby odpowiedzialnej za spowodowanie wypadku.

Powód W. B. pismem z 29 lutego 2016 r. powódka pismem z 23 września 2016 r. oraz powód D. B. pismem z 27 lipca 2017 r.

Pozwany potwierdził przyjęcie zgłoszeń pismami z 2 marca 2016 r., 27 września 2016 r. oraz 31 lipca 2017 roku. Następnie pozwany przyznał W. B. zadośćuczynienie w kwocie 11.000 złotych natomiast odmówił przyznania świadczenia na rzecz powódki J. B. (1) oraz powoda D. B..

D. ód:- zgłoszenie szkody k. 21-23,

- pismo pozwanego z 2.03.2016 r. k. 24-25,

- zg łoszenie szkody k. 26-28,

- pismo pozwanego z 27.09.2017 r. k. 29-30,

- odmowa uznania szkody pow ódki z 18.10.2016 r. k. 31,

- akta szkody na p łycie CD k. 115,

Z akt I C 1054/17

- zg łoszenie szkody k. 22-23,

- pismo ubezpieczyciela z 31.07.2017 r. k. 24-25,

- odmowa uznania szkody k. 26,

S ąd rozważył, co następuje:

Ustalając powyższy stan faktyczny Sąd nie przeprowadzał postępowania dowodowego z urzędu, albowiem strony były reprezentowane przez zawodowych pełnomocników procesowych. Dlatego też Sąd oparł się na zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym w postaci dokumentów prywatnych złożonych przez strony. Sąd nie znalazł z urzędu podstaw do ich podważania i uznał je za wiarygodne, nie były one też kwestionowane przez strony. Ustalając okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia zawisłej sprawy Sąd dopuścił dowód z opinii biegłej sądowych z zakresu psychologii a także dowód z przesłuchania świadków I. B., J. B. (2) S. C., A. W. oraz dowód z przesłuchania powodów W. B., J. B. (1) i D. B. w charakterze strony.

Sporządzone przez biegłą sądową psycholog J. P. opinie z dnia 7 grudnia 2018 roku zawierają stwierdzenia poparte rzeczową, logiczną i spójną argumentacją. Biegła wskazuje przesłanki swego rozumowania, a podstawę jej wnioskowania stanowią przede wszystkim posiadane przez nią wiadomości specjalne, które w oparciu o akta sprawy i zgromadzoną w nich dokumentację oraz badanie każdego z powodów doprowadziły do konkluzji, iż u powoda W. B. proces żałoby uznaje się za odroczony i przedłużony. Natomiast na powoda D. B. śmierć dziadka miała negatywny wpływ w okresie bezpośrednio po zdarzeniu natomiast na powódkę J. B. (1) śmierć dziadka miała krótkotrwały negatywny wpływ w okresie bezpośrednio po zdarzeniu. W świetle sporządzonych opinii, mając na uwadze zgodność opinii z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziom wiedzy biegłej w zakresie wiadomości specjalnych, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania oraz stopień stanowczości wyrażonych w nich wniosków, Sąd uznał, iż ostatecznie i kategorycznie ustalono wpływ śmierci A. B. na aktywność życiową powodów oraz jakie negatywne konsekwencje dobrostanu psychicznego spowodowała śmierć A. B., zarówno w okresie bezpośrednio po wypadku jak i w dalszym okresie ich życia. Wnioski zawarte w opiniach nie budzą zastrzeżeń Sądu, nie były też kwestionowane przez strony.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków I. B., J. B. (2), S. C. i A. W., które szczegółowo opisały relacje zmarłego A. B. synem i wnukami, stan powodów po jego śmierci i przebieg żałoby. Świadkowie podkreślali bliską więź zmarłego i jego rodziny, opisywali sposoby wspólnego spędzania czasu oraz zaangażowanie i inicjatywę powodów podtrzymywania pamięci A. B. po jego śmierci. Ich zeznania były spójne i wzajemnie się uzupełniały. Znalazły odzwierciedlenie w zeznaniach każdego z powodów, którzy szczegółowo opisali swoją sytuację rodzinną przed wypadkiem z 6 lipca 2006 roku i po wypadku, wzajemne relacje powodów ze zmarłym swój ból i cierpienie po jego śmierci, emocje związane z jego stratą, ciągłe podtrzymywanie pamięci o nim.

W ocenie Sądu, złożone przez każdego z powodów zeznania są przekonujące i znajdują odzwierciedlenie w zgromadzonym w niniejszej sprawie materiale dowodowym, w szczególności współgrają z wydanymi na potrzeby niniejszej sprawy przez biegłą specjalistkę opiniami psychologicznymi, które nie budzą wątpliwości Sądu.

Powództwa zasługują na częściowe uwzględnienie.

Powodowie swoje roszczenia kierowali przeciwko pozwanemu jako odpowiedzialnemu z tytułu umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej sprawcy wypadku. Zasada odpowiedzialności pozwanego na podstawie przepisów art. 822 § 1 i 4 k.c. oraz związanie Sądu orzekającego, co do faktu popełnienia przestępstwa wyrokiem karnym skazującym (art. 11 k.p.c.) wydanym przeciwko sprawcy wypadku nie były w tej sprawie sporne.

Zgodnie z przepisem art. 448 k.c. w związku z art. 24 § 1 k.c., w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. W rozpoznawanej sprawie powodowie dochodzą zadośćuczynienia, a więc odszkodowania za szkodę niemajątkową na osobie na podstawie przepisów art. 23 kc, art. 24 § 1 kc, art. 448 kc za naruszenie ich dóbr osobistych poprzez zerwanie więzi rodzinnej. Sąd nie miał wątpliwości, ze powodowie doznali straty wynikającej ze śmierci ojca i dziadka. Powód W. B. miał wówczas 36 lat a jego dzieci (wnuki zmarłego) powód D. 6 lat a powódka lat 9. Ich relacje ze zmarłym były bliskie. Zostały one nawiązane już w okresie wczesnego dzieciństwa.

W pierwszej kolejności zauważyć należy, iż w każdej sprawie z art. 23 i 24 k.c. niezbędne jest sprecyzowanie dobra osobistego, które stanowi przedmiot ochrony. Wyznacza to, bowiem granice i kierunek rozpoznania sprawy. Przepis art. 23 k.c. nie wymienia wprost więzów rodzinnych, czy też ogólnie prawa do życia rodzinnego człowieka jako dobra osobistego. Jednak skoro przepis ten jedynie przykładowo wskazuje katalog dóbr osobistych, wyliczenie zawarte w nim nie jest wyczerpujące. Sąd Najwyższy stwierdził, że otwarty katalog dóbr osobistych obejmuje także dobra osobiste związane ze sferą życia prywatnego, rodzinnego, ze sferą intymności (por. SN z dnia 18 stycznia 1984 roku, ICR400/83, OSN 1984 poz. 195). Sfera więzi rodzinnych, życia rodzinnego stanowi w naszej kulturze wartość wysoko cenioną społecznie i zasługującą na ochronę prawną. To właśnie usytuowanie jednostki w rodzinie pozwala jej określić swoją tożsamość, stanowi punkt odniesienia do wszelkich działań, jakie człowiek w życiu podejmuje. Jest to sfera życia człowieka bardzo intymna i posiadająca dla jakości życia ludzkiego jedno z podstawowych znaczeń.

W rozpoznawanej sprawie powodowie określili dobro osobiste – zerwanie więzi rodzinnej, prawa do niezakłóconego życia w pełnej rodzinie. Przy tak określonej podstawie roszczenia wskazać należy, że przesłankami zasądzenia świadczenia są bezprawność oraz zawinienie. Skoro sprawca wypadku został prawomocnie skazany za spowodowanie przestępstwa z art. 177 § 2 k.k., tym samym wina i bezprawność działania sprawcy wypadku, którego odpowiedzialność cywilną reasekuruje pozwany ubezpieczyciel są przesądzone. Niewątpliwie śmierć A. B. spowodowała naruszenie dóbr osobistych powodów. Bliskość jaka ich łączyła z A. B. została w gwałtowny sposób przerwana, co wywołało poczucie pustki. Nie budziło wątpliwości Sądu również to, ze to naruszenie dóbr osobistych powodów zasługuje na rekompensatę poprzez stosowne zadośćuczynienie.

Przedmiotem rozważań Sądu była zatem wysokość odpowiedniego zadośćuczynienia. Sąd miał na uwadze to, że wprowadzenie do przepisu klauzuli „odpowiedniej sumy” pozostawia sądowi orzekającemu margines uznaniowości, co do wysokości zasądzanej kwoty. Jest on dodatkowo wzmocniony fakultatywnym („może”) charakterem tego przyznania, co wskazuje na konstrukcję należnego zadośćuczynienia dopiero po przekroczeniu pewnego poziomu krzywdy (por. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 1974 r., OSPiKA 1975, nr 7, poz. 171). Swoboda ta, zwana prawem sędziowskim, nie oznacza jednak dowolności, gdyż przyznanie odpowiedniej sumy tytułem kompensacji krzywdy, jak i jej odmowa, muszą być osadzone w stanie faktycznym sprawy.

Wskazać należy, że zadośćuczynienie jest roszczeniem o charakterze ściśle niemajątkowym mającym za zadanie kompensatę doznanej krzywdy, a zatem nie powinno ono mieć na celu wyrównania strat poniesionych przez członków najbliższej rodziny zmarłego, lecz ma pomóc dostosować się do nowej rzeczywistości. Ma także na celu złagodzenie cierpienia wywołanego utratą osoby bliskiej. Okoliczności wpływające na wysokość tego świadczenia to między innymi: dramatyzm doznań osób bliskich zmarłego, poczucie osamotnienia, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny wywołany śmiercią osoby najbliższej, rola, jaką w rodzinie pełniła osoba zmarłego, charakter i rodzaj zaburzeń w prawidłowym funkcjonowaniu pozostałych członków rodziny, stopień, w jakim pozostali członkowie będą umieli odnaleźć się w nowej rzeczywistości i na ile zdolni są zaakceptować obecny stan rzeczy, skorzystanie z pomocy fachowej w czasie radzenia sobie w tej trudnej sytuacji, proces leczenia doznanej traumy mający na celu pomoc w odbudowie struktury rodziny i przywrócenie znaczenia każdego z jej członków.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać trzeba, że powodowie niewątpliwie doznali straty wynikającej ze śmierci ojca i dziadka. Naruszone wskutek śmierci A. B. dobra osobiste powodów w postaci prawa do życia w rodzinie miały jedne z najwyższych ciężarów gatunkowych. Powodowie w wyniku wypadku z 6 lipca 2006 roku utracili bliską im osobę. Jednakże, w ocenie Sądu żądanie powodów zasądzenia kwoty 49.000 złotych i po 10.000 złotych nie jest adekwatne do doznane przez nich krzywdy i oceniać je należy jako wygórowane.

Dobra osobiste powoda W. B., co prawda zostały naruszone, ale intensywność jego odczuć psychicznych związanych ze śmiercią A. B. nie jest tak znaczna, by mógł on zasadnie domagać się zadośćuczynienia w kwocie dodatkowych 41000 zł (łącznie 60000,- zł). W wyniku śmierci ojca powód nie stał się osobą samotną, gdyż miał wówczas żonę i dzieci. Śmierć 61-letniego ojca nastąpiła w okresie kiedy egzystencja powoda nie byłą pochodną wspólnego z nim życia.Porównanie wieku powoda i zmarłego ojca świadczy o tym, że nie został on pozbawiony możliwości opieki, starań, troski, wychowania przez ojca w okresie w którym tego potrzebował, gdyż zarówno sam jest dorosły jak i wychowuje własne dzieci. Powód nie doznał więc zubożenia w zakresie korzystania z wzorców postępowania ojca, które na tym etapie zostały wykształcone i ugruntowane, oddziaływania jego postawy życiowej, pomocy w nauce, wyborze zawodu, oparcia w trudnych chwilach. Nie doznał także ujemnych następstw w obrębie majątkowym – związanych z utratą materialnego oparcia w postaci możliwości tworzenia podstaw do samodzielnego życia, w odniesieniu do uzyskania wykształcenia, zawodu, warunków bytowych oraz rozwijania uzdolnień i osobowości.Mając na uwadze powyższe należy uznać, że odpowiednią kwotą tytułem zadośćuczynienia za doznaną przez powoda krzywdę spowodowaną tragiczną śmiercią ojca jest kwota w łącznej wysokości 30.000 złotych (razem z uprzednio przyznaną przez pozwanego kwotą 11.000 zł). Kwota ta stanowić będzie odczuwalną wartość i jest adekwatna do rozmiaru doznanej krzywdy i negatywnych przeżyć będących konsekwencją utraty ojca. Dalej idące powództwo jako wygórowane Sąd oddalił.

Natomiast powódka J. B. (1) i powód D. B. doznali krzywdy na skutek tego, że utracili możliwość życia w pełnej rodzinie, zostali pozbawieni okazji do zbudowania głębszej, dojrzalszej relacji ze swoim dziadkiem, utrzymywania tej więzi rodzinnej, spędzania z nim czasu, korzystania z jego pomocy i wsparcia. Śmierć dziadka miała na powodów D. B. i J. B. (1) istotnie negatywny wpływ krótkotrwale po zdarzeniu z 6 lipa 2006 roku. Strata dziadka nie zaburzyła znacząco rozwoju powodów ani nie wpłynęła na załamanie się ich linii życiowej. Mając na uwadze powyższe należy uznać, że odpowiednią kwotą tytułem zadośćuczynienia za doznaną przez powódkę i powoda krzywdę spowodowaną tragiczną śmiercią ich dziadka jest kwota po 5.000 złotych. Dalej idące powództwo jako wygórowane Sąd oddalił.

W związku z tym, że pozwany pozostawał w zwłoce ze spełnieniem świadczenia (art.476 k.c.), co wiąże się z powstaniem zobowiązania do uiszczenia odsetek ustawowych (art.481 k.c.), strona powodowa domagała się również ich zasądzenia. W zawisłej sprawie orzekając w przedmiocie odsetek, Sąd miał na uwadze, iż jeżeli dłużnik nie spełnia świadczenia lub spełnia je jedynie częściowo i dochodzi do procesu, dla prawidłowego określenia daty początkowej płatności odsetek konieczne jest ustalenie, w jakiej wysokości zasadne było roszczenie w dacie jego zgłoszenia, która to data jest najczęściej datą wymagalności roszczenia, co do poszczególnych kwot, w rozumieniu zasad art. 481 § 1 k.c. W okolicznościach niniejszej sprawy powód W. B. domagał się zasądzenia odsetek od dnia 2 kwietnia 2016 r., tj. od dnia następującego po 30 dniu potwierdzenia przez pozwanego przyjęcia zgłoszenia w toku postępowania likwidacyjnego. Mając więc na uwadze, że roszczenie powoda było uzasadnione, Sąd zasądził ustawowe odsetki za opóźnienie zgodnie z żądaniem powoda W. B. od dnia 2 kwietnia 2016 r. do dnia zapłaty. Natomiast powód D. B. domagał się zasądzenia odsetek od dnia 31 sierpnia 2017 roku, tj. od dnia następującego po 30 dniu potwierdzenia przez pozwanego przyjęcia zgłoszenia w toku postępowania likwidacyjnego. Mając więc na uwadze, że roszczenie powoda było uzasadnione, Sąd zasądził ustawowe odsetki za opóźnienie zgodnie z żądaniem powoda W. B. od dnia 2 kwietnia 2016 r. do dnia zapłaty. Powódka J. B. (1) domagała się zasądzenia odsetek od dnia 28 października 2016 r., tj. od dnia następującego po 30 dniu potwierdzenia przez pozwanego przyjęcia zgłoszenia w toku postępowania likwidacyjnego. Mając więc na uwadze, że roszczenie powoda było uzasadnione, Sąd zasądził ustawowe odsetki za opóźnienie zgodnie z żądaniem powódki J. B. (1) od dnia 27 kwietnia 2016 r. do dnia zapłaty.

Jednocześnie przepis art. 108 § 1 kpc nakazuje Sądowi rozstrzygać o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji. Zgodnie z treścią art. 98 kc strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Do niezbędnych kosztów procesu zalicza się m.in. poniesione przez stronę koszty sądowe i jeśli strona była reprezentowana przez fachowego pełnomocnika - jego wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w przepisach odrębnych. O kosztach procesu orzeczono w myśl zasady proporcjonalnego ich podziału w zależności od zakresu w jakim stanowiska stron zostały uwzględnione (art. 100 kpc). Powód W. B. wygrał w 38 %. Koszty procesu poniesione przez obie strony wynosiły 10.287,19,- zł. W kosztach tych znajdują się koszty zastępstwa procesowego obu stron w kwotach po 3617 zł. Powód W. B. poniósł dodatkowo opłatę od pozwu w wysokości 2450,- zł oraz koszty wynagrodzenia biegłego sądowego ustalone i przyznane postanowieniem Sądu z 2 stycznia 2019 r. w zakresie kwoty 603,19 złotych. Ze stosunkowego rozliczenia kosztów wynika, że każda ze stron powinna pokryć koszty w kwocie: powód – 6378,06,- zł a pozwany – 3909,13,- zł. Powód poniósł koszty w wysokości 6670,19 zł a zatem należna powodowi od pozwanego kwota wyniosła 292,13,- zł i taką też należność zasądzono od pozwanego na rzecz powoda W. B. jak w punkcie 5 wyroku. Powód D. B. wygrał w 50 %. Koszty procesu poniesione przez obie strony wynosiły 10.287,19,- zł. W kosztach tych znajdują się koszty zastępstwa procesowego obu stron w kwotach po 3617 zł. Powód D. B. poniósł dodatkowo opłatę od pozwu w wysokości 500,- zł. Ze stosunkowego rozliczenia kosztów wynika, że każda ze stron powinna pokryć koszty w kwocie: po 2067,00 powód i pozwany. Powód poniósł łączny koszty w wysokości 2317 zł a zatem należna powódce od pozwanego kwota wyniosła 250,- zł i taką też należność zasądzono od pozwanego na rzecz powoda D. B. jak w punkcie 6 wyroku. Powódka J. B. (1) wygrała w zakresie w zakresie 50% swojego żądania. Oznacza to, że strony wygrały po połowie swoich żądań. Jednocześnie strony poniosły podobne koszty procesu – obie strony poniosły koszty zastępstwa procesowego (wynagrodzenia pełnomocnika i opłaty skarbowej od złożenia dokumentu pełnomocnictwa) w wysokości łącznie po 1817 zł. Ponadto powódka była zwolniona od kosztów sądowych w całości.

W takiej sytuacji (uwzględnienia żądania w około połowie przy równej wysokości kosztów procesu poniesionych przez każdą ze stron) dopuszczalne jest zniesienie kosztów (vide postanowienie SN z 10 V 1985, II CZ 56/85, Legalis 24765). Zgodnie bowiem z art. 100 zd. 1 kpc w razie częściowego uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione, czemu Sąd dal wyraz w punkcie 7 wyroku.

W myśl przepisu art. 83 ust.2 w zw. z art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28.07.2005 r. w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie Sąd orzeka również o poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatkach. Na potrzeby niniejszej sprawy Sąd zlecił biegłej sądowej sporządzenie opinii. Koszt wynagrodzenia dla biegłej wyniosły łącznie 1.908,62 złotych (603,19 zł co do powoda W. B., 636,21 zł co do powoda D. B., 668,60 zł co do powódki J. B. (1)). Część wynagrodzenia dla biegłego została zapłacona z zaliczki uiszczonej przez powoda W. B. w kwocie 1000 złotych. Zgodnie z art. 84 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z 28.07.2005 r. sąd z urzędu zwraca stronie wszelkie należności z tytułu wydatków, stanowiące różnicę między kosztami pobranymi od strony, a kosztami należnymi. Wobec faktu, iż z uiszczonej przez powoda W. B. zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego w wysokości 1.000 zł wykorzystana została jedynie kwota 603,19 zł, należało zwrócić powodowi W. B. kwotę 396,81 złotych o czym orzeczono jak w punkcie 8 orzeczenia. Zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych wydatkami poniesionymi w sprawie Sąd obciąża strony zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sporu. W przedmiotowej sprawie roszczenie powoda D. B. i J. B. (1) zostało uwzględnione w 50% wysokości. Sąd ustalił i przyznał biegłej wynagrodzenie za sporządzenie opinii w kwocie łącznej w zakresie obu powodów 1.304,81 złotych. W związku, z czym w punkcie 9 i 10 Sąd nakazał ściągnąć od powoda D. B. kwotę 318,10 złotych na rzecz Skarbu Państwa oraz nakazał ściągnąć od pozwanego kwotę 652,40 złotych na rzecz Skarbu Państwa tytułem częściowego zwrotu wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

K., 2.04.2019 r.