Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 19 maja 2016 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 maja 2016 roku

sprawy z wniosku D. K.

z udziałem R. K.

o podział majątku dorobkowego

na skutek apelacji wnioskodawcy

od postanowienia Sądu Rejonowego w Bełchatowie

z dnia 31 sierpnia 2015 roku, sygn. akt I Ns 162/11

postanawia:

I. zmienić zaskarżone postanowienie:

1. w punkcie I podpunkcie 6 na następujące: „ jednostki uczestnictwa w rachunkach inwestycyjnych prowadzonych na nazwisko D. K. w ramach Pracowniczego Programu Emerytalnego przez Towarzystwo (...) (...) SA:

a)  (...) kategorii D w liczbie (...)o wartości 11 859,90 zł. (jedenaście tysięcy osiemset pięćdziesiąt dziewięć 90/100) zgromadzonych na rejestrze o numerze (...);

b)  (...) kategorii D w liczbie (...) o wartości 10 785,19 zł. (dziesięć tysięcy siedemset osiemdziesiąt pięć 19/100) zgromadzonych na rejestrze o numerze (...);

c)  (...) kategorii D w liczbie (...)o wartości 487,50 zł. (czterysta osiemdziesiąt siedem 50/100) zgromadzonych na rejestrze o numerze (...);

d)  (...) kategorii D w liczbie (...)o wartości 485,64 zł. (czterysta osiemdziesiąt pięć 64/100) zgromadzonych na rejestrze o numerze (...);

o łącznej wartości 23617,23 zł. (dwadzieścia trzy tysiące sześćset siedemnaście 23/100)”,

2. w punkcie I podpunkcie 7 na następujące: „jednostki uczestnictwa D. K. w ubezpieczeniowym funduszu kapitałowym (...) w ramach indywidualnego ubezpieczenia na życie potwierdzonego polisą nr (...) w C. Towarzystwo (...) w liczbie (...) o wartości 29 238,77 zł. (dwadzieścia dziewięć tysięcy dwieście trzydzieści osiem 77/100)”,

3. w punkcie I podpunkcie 8 na następujące: „ jednostki uczestnictwa zgromadzone w ramach indywidualnego ubezpieczenia na życie potwierdzonego polisą nr (...) w A. Towarzystwie (...) SA na rachunku R. D. w ubezpieczeniowych funduszach kapitałowych:

a) (...) (...) Akcji Polskich w liczbie (...)

b) (...) (...) Zrównoważony w liczbie (...)

c) (...) P. w liczbie (...)

o łącznej wartości 5 027,12 zł. (pięć tysięcy dwadzieścia siedem 12/100)”,

4. w punkcie III podpunkcie 1) litera b, na następujące: „ połowę jednostek uczestnictwa opisanych w punkcie 1 podpunkt 6”,

5. w punkcie III podpunkcie 1) litera c na następujące: „połowę jednostek uczestnictwa opisanych w punkcie I podpunkcie 7”,

6. w punkcie III podpunkcie 1) poprzez dodanie pod literą „g” rozstrzygnięcia następującej treści: „połowę jednostek uczestnictwa opisanych w punkcie I podpunkcie 8”,

7. w punkcie III podpunkcie 2) litera d na następujące: „połowę jednostek uczestnictwa opisanych w punkcie I podpunkcie 8”,

8. w punkcie III podpunkcie 2) poprzez dodanie pod literą „h” rozstrzygnięcia następującej treści: „połowę jednostek uczestnictwa opisanych w punkcie 1 podpunkt 6”,

9. w punkcie III podpunkcie 2) poprzez dodanie pod literą „i” rozstrzygnięcia następującej treści: „połowę jednostek uczestnictwa opisanych w punkcie I podpunkcie 7”;

10. w punkcie IV i V w ten sposób że wskazaną tytułem dopłaty kwotę 9 113,25 zł. podwyższyć do kwoty 31 458,30 zł. (trzydzieści jeden tysięcy czterysta pięćdziesiąt osiem 30/100) i ustalić termin jej płatności na dzień 31 lipca 2016 r. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia terminu płatności;

II oddalić apelację w pozostałej części;

III ustalić, że każdy z uczestników ponosi koszty postępowania odwoławczego związane ze swoim udziałem w sprawie.

SSA w SO Arkadiusz Lisiecki

SSO Paweł Hochman SSO Alina Gąsior

Sygn. akt 181/16

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 31 sierpnia 2015 roku Sąd Rejonowy w Bełchatowie po rozpoznaniu sprawy z wniosku D. K. z udziałem R. D. o podział majątku dorobkowego postanowił ustalić, że w skład wspólności majątkowej małżeńskiej D. K. i R. D., których wspólność majątkowa małżeńska ustała z dniem 6 stycznia 2011 roku na skutek wyroku Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 15 grudnia 2010 roku, sygn. akt I C 1477/10 - wschodziły następujące składniki:

1) odrębna własność lokalu oznaczonego numerem (...) w bloku mieszkalnym nr (...) na Osiedlu (...) w B., dla którego w Sądzie Rejonowym w Bełchatowie urządzona jest księga wieczysta o nr KW (...), oraz związany z nim stosowny udział we współwłasności części wspólnych budynku i urządzeń, które nie służą do wyłącznego użytku właścicieli poszczególnych lokali;

2) wierzytelność z tytułu środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku bankowym nr: (...) (konto oszczędnościowe) prowadzonym na nazwisko R. D. w Banku (...) SA w kwocie 13,47 zł;

3) wierzytelność z tytułu środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku bankowym nr: (...) (pocztowe konto (...)) prowadzonym na nazwisko R. D. w Banku (...) SA w7 kwocie 89,96 zł;

4) wierzytelność z tytułu środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku bankowym nr: (...) (pocztowe konto (...)) prowadzonym na nazwisko R. D. w Banku (...) SA w kwocie 661,64 zł;

5) środki pieniężne z tytułu wkładu pieniężnego w Pracowniczej Kasie Zapomogowo-Pożyczkowej w (...) SA - Oddział (...) w wysokości 2.345,- zł;

6) jednostki uczestnictwa na rachunkach inwestycyjnych prowadzonych na nazwisko D. K. w 7 ramach Pracowniczego Programu Emerytalnego przez Towarzystwo (...) (...) SA o łącznej wartości 23.617,23 zł;

7) środki pieniężne zgromadzone na rachunku jednostek uczestnictwa D. K. w ubezpieczeniowym funduszu kapitałowym (...) w ramach indywidualnego ubezpieczenia na życie potwierdzonego polisą nr (...) w C. Towarzystwo (...) w wysokości 26.100,- zł;

8) środki pieniężne zgromadzone na rachunku jednostek uczestnictwa R. D. w ubezpieczeniowym funduszu kapitałowym w ramach indywidualnego ubezpieczenia na życie potwierdzonego polisą nr (...) w (...) Towarzystwo (...) SA w wysokości 5.027,12 zł;

9) jednostki rozrachunkowe w ilości (...)zgromadzone na koncie D. K. w Otwartym Funduszu Emerytalnym A. - (...) Spółka Akcyjna w W.;

10) jednostki rozrachunkowe w ilości (...)(dwieście sześćdziesiąt osiem i (...) części) zgromadzone na koncie R. D. w Otwartym Funduszu Emerytalnym (...) - (...) Spółka Akcyjna w W.;

11) środki pieniężne zgromadzone na subkoncie emerytalnym D. K. w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych w kwocie 47.882,07 zł;

12) środki pieniężne zgromadzone na subkoncie emerytalnym R. D. w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych w kwocie 10.859,80 zł (dziesięć tysięcy osiemset pięćdziesiąt dziewięć złotych osiemdziesiąt groszy).

Sąd Rejonowy oddalił wniosek o ustalenie nierównych udziałów stron w majątku wspólnym.

Dokonał podziału majątku wspólnego D. K. i R. D. w ten sposób, że:

1) na wyłączną własność D. K. przyznał:

a) środki pieniężne z tytułu wkładu pieniężnego w Pracowniczej Kasie Zapomogowo-Pożyczkowej w (...) SA - Oddział(...) w wysokości 2.345,- zł opisane punkcie I podpunkcie „5”;

b) jednostki uczestnictwa na rachunkach inwestycyjnych prowadzonych na nazwisko D. K. w ramach Pracowniczego Programu Emerytalnego przez Towarzystwo (...) (...) SA o łącznej wartości 23.617,23 zł opisane w punkcie I podpunkcie „6”;

c) środki pieniężne zgromadzone na rachunku jednostek uczestnictwa D. K. w ubezpieczeniowym funduszu kapitałowym (...) w ramach indywidualnego ubezpieczenia na życie potwierdzonego polisą nr (...) w C. Towarzystwo (...) w wysokości 26.100,- zł opisane w punkcie I podpunkcie „7”;

d) połowy opisanych w punkcie I podpunkcie „9” jednostek rozrachunkowych zgromadzonych na koncie D. K. w Otwartym Funduszu Emerytalnym (...) - (...) Spółka Akcyjna w W.;

e) połowę opisanych w punkcie I podpunkcie „10” jednostek rozrachunkowych zgromadzonych na koncie R. D. w Otwartym Funduszu Emerytalnym (...) - (...) Spółka Akcyjna w W.;

f) środki pieniężne zgromadzone na subkoncie emerytalnym D. K. w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych w kwocie 47.882,07 zł opisane w punkcie 1 podpunkcie „11”;

2) na wyłączną własność R. D. przyznał:

a) wierzytelność z tytułu środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku bankowym nr: (...) (konto oszczędnościowe) prowadzonym na nazwisko R. D. w Banku (...) SA w kwocie 13,47 zł opisane w punkcie I podpunkcie „1”;

b) wierzytelność z tytułu środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku bankowym nr: (...) (pocztowe konto (...)) prowadzonym na nazwisko R. D. w Banku (...) SA w kwocie 89,96 zł opisane w punkcie I podpunkcie „2”;

c) wierzytelność z tytułu środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku bankowym nr: (...) (pocztowe konto (...)) prowadzonym na nazwisko R. D. w Banku (...) SA w kwocie 661,64 zł opisane w punkcie I podpunkcie „3”;

d) środki pieniężne zgromadzone na rachunku jednostek uczestnictwa R. D. w ubezpieczeniowym funduszu kapitałowym w ramach indywidualnego ubezpieczenia na życie potwierdzonego polisą nr (...) w (...) Towarzystwo (...) SA w wysokości 5.027,12 zł opisane w punkcie I podpunkcie „8”;

e) połowę opisanych w punkcie I podpunkcie „9” jednostek rozrachunkowych zgromadzonych na koncie D. K. w Otwartym Funduszu Emerytalnym A. - (...) Spółka Akcyjna w W.;

f) połowę opisanych w punkcie I podpunkcie „10” jednostek rozrachunkowych zgromadzonych na koncie R. D. w Otwartym Funduszu Emerytalnym A. - (...) Spółka Akcyjna w W.;

g) środki pieniężne zgromadzone na subkoncie emerytalnym R. D. w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych w kwocie 10.859,80 zł opisane w punkcie I podpunkcie „12”;

Zasądził od R. D. na rzecz D. K. kwotę 9.113,25 zł tytułem dopłaty i rozłożył ją na 9 rat miesięcznych, przy czym I rata w wysokości 1.113,25,- zł płatna w terminie 14 dni od uprawomocnienia się postanowienia, zaś pozostałe raty po 1.000,- zł płatne w równych miesięcznych odstępach, z odsetkami w wysokości określonej w ustawie w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat.

Rozstrzygając o kosztach postępowania Sąd Rejonowy ustalił, że każdy z uczestników ponosi koszty związane ze swoim udziałem w sprawie i nakazał ściągnąć od wnioskodawcy D. K. i uczestniczki R. D. kwoty po 487,93 zł na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Bełchatowie, tytułem zwrotu wydatków tymczasowo wyłożonych przez Skarb Państwa.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia Sądu Rejonowego.

W dniu 18 czerwca 2005 roku wnioskodawca D. K. i uczestniczka R. K. zawarli związek małżeński. Ich stosunki majątkowe małżeńskie podlegały ustawowej wspólności.

W związku z zawarciem związku małżeńskiego strony z tytułu tzw. czepkowego zebrały około 18.000 zł.

Przed zawarciem związku małżeńskiego na podstawie umowy nieodpłatnego zbycia akcji z dnia 12 kwietnia 2005 roku D. K. nabył prawo do (...) akcji (...).

Uczestniczka R. D. przed zawarciem związku małżeńskiego z wnioskodawcą w dniu 23 marca 2005 r. dokonała zakupu lokalu mieszkalnego nr (...) w budynku nr (...) przy ul. (...) w Z. za kwotę 903,- zł (po uwzględnieniu uczestniczce bonifikat).

Uczestniczka przed zawarciem związku małżeńskiego posiadała książeczkę mieszkaniową, którą zlikwidowała w dniu 11 kwietnia 2005 r. dokonując wypłaty kwoty 8.129,22 zł.

W dniu 17 sierpnia 2005 roku strony zakupiły od A. i E. małż. S. do majątku objętego wspólnością małżeńską lokal mieszkalny nr (...) w bloku mieszkalnym nr (...) na Osiedlu (...) w B. za kwotę 50.000 zł. Zgodnie z postanowieniami umowy jeszcze przed jej podpisaniem kupujący mieli na poczet ceny kupna uiścić sprzedającym kwotę 25.000 zł natomiast pozostała część ceny miała być uiszczona w terminie do dnia 10 października 2005 r.

Faktycznie jednak pierwsza rata w wysokości 25.000 zł została sprzedającym zapłacona przez wnioskodawcę w dniu 12 września 2005 r. w formie przelewu bankowego zaś druga rata w wysokości 25.000 zł w taki sam sposób w dniu 28 września 2005 r.

W dniu 6 września 2005 r. D. K. otrzymał pożyczkę z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych w (...) na zakup mieszkania w kwocie 25.000 zł. Zadłużenie z tego tytułu na dzień ustania wspólności majątkowej między stronami wynosiło 6.692,10 zł i zostało w całości spłacone przez wnioskodawcę do dnia 31 marca 2012 r.

W dacie zawarcia związku małżeńskiego stron D. K. był właścicielem lokalu mieszkalnego nr (...) w bloku mieszkalnym nr (...) na Osiedlu (...) w B..

W dniu 20 września 2005 r. wnioskodawca sprzedał przedmiotowy lokal W. G. za kwotę 35.000,- zł. Umowa sprzedaży została zawarta w wykonaniu wcześniej zawartej przez strony przedwstępnej umowy sprzedaży z dnia 11 sierpnia 2005 roku, przy podpisaniu której W. G. uiścił wnioskodawcy zaliczkę na poczet ceny w kwocie 2.000,- zł.

Zgodnie z umową z dnia 20 września 2005 roku pierwsza rata w kwocie 30.000 zł miała być zapłacona do dnia 23 września 2005 r. zaś pozostała kwota 3.000,- zł miała być płatna do dnia 03 października 2005 r. W dniu 29 września 2005 r. W. G. dokonał przelewu na rzecz wnioskodawcy ostatniej raty w kwocie 3.500,- zł.

Środki pieniężne na drugą ratę ceny zakupionego przez strony mieszkania w kwocie 25.000 zł pochodziły z pieniędzy uzyskanych przez D. K. ze sprzedaży mieszkania, które stanowiło jego majątek osobisty.

Po nabyciu mieszkania strony w okresie październik-listopad 2005 r. przeprowadzały jego remont wymieniając m.in. okna, parapety, podłogi. Została wykonana nowa zabudowa kuchni wraz ze sprzętem, położone płytki, wykonana cała łazienka, założono nowe grzejniki. W tym samym okresie i jeszcze w grudniu strony zakupiły wyposażenie mieszkania.

Łączne nakłady stron na mieszkanie związane z jego remontem to kwota 19.000 zł. Koszty remontu sfinansowane zostały przez strony częściowo z tzw. czepkowego, pożyczki mieszkaniowej wnioskodawcy w (...) oraz pozostałych oszczędności i bieżących dochodów.

Przez cały okres trwania wspólności majątkowej między stronami D. K. był zatrudniony w (...) jako specjalista ds. remontów z wynagrodzeniem miesięcznym od ok. 3.000 zł na początku trwania związku z czasem jego zarobki wzrosły do ok. 4.500 zł miesięcznie.

Uczestniczka R. D. po zawarciu związku małżeńskiego była zatrudniona jako pomoc stomatologiczna z wynagrodzeniem ok. 700,- zł netto. Następnie podjęła pracę w (...) gdzie zarabiała ok. 1.500,- zł netto miesięcznie.

W czasie trwania związku małżeńskiego strony posiadały odrębne rachunki bankowe. Na dzień uprawomocnienia się wyroku rozwodowego stan na rachunkach bankowych uczestniczki R. D. prowadzonych przez Bank (...) SA przedstawiał się następująco:

- na rachunku bankowym nr: (...) (konto oszczędnościowe) - kwota 13,47 zł,

- na rachunku bankowym nr: (...) (pocztowe konto nestor) - kwota 89,96 zł,

- na rachunku bankowym nr: (...) (pocztowe konto nestor) - kwota 661,64 zł.

W czasie trwania związku małżeńskiego w dniu 4 grudnia 2008 r. uczestniczka R. D. zawarła umowę ubezpieczenie na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym w (...) Towarzystwo (...) SA. Wartość rachunku na dzień 06 stycznia 2011 r. wynosiła 5.027,12 zł.

Wnioskodawca D. K. był członkiem Pracowniczej Kasy Zapomogowo- Pożyczkowej w (...) SA - Oddział(...), w której w okresie trwania związku małżeńskiego z uczestniczką zgromadził środki pieniężne z tytułu wkładu pieniężnego w wysokości 2.345,- zł.

Wnioskodawca D. K. był ubezpieczony w C. Towarzystwo (...) w ramach indywidualnego ubezpieczenia na życie potwierdzonego polisą nr (...), gdzie w okresie trwania związku małżeńskiego zgromadzone na rachunku jednostek uczestnictwa D. K. w ubezpieczeniowym funduszu kapitałowym (...) środki pieniężne w wysokości 26.100,- zł.

W czasie związku małżeńskiego D. K. zgromadził jednostki uczestnictwa na rachunkach inwestycyjnych prowadzonych w ramach Pracowniczego Programu Emerytalnego przez Towarzystwo (...) (...) SA o łącznej wartości 23.617,23 zł.

Wnioskodawca D. K. posiada rachunek w Otwartym Funduszu Emerytalnym (...) Spółki Akcyjnej w W., na którym według stanu na dzień 6 stycznia 2011 r. znajdowało się (...)jednostek uczestnictwa zgromadzonych w trakcie trwania małżeństwa. W dniu 1 lutego 2014 r. (...)dokonało umorzenia 51,5 % jednostek uczestnictwa zgromadzonych na rachunku członka wg stanu na dzień 31 stycznia 2014 r. tj. (...)jednostek, które następnie przekazano do ZUS-u na subkonto emerytalne wnioskodawcy jako kwotę 50.503,79 zł.

Uczestniczka R. D. posiada rachunek w Otwartym Funduszu Emerytalnym (...) Spółki Akcyjnej w W., na którym według stanu na dzień 6 stycznia 2011 r. znajdowało się (...)jednostek uczestnictwa zgromadzonych w trakcie trwania małżeństwa. W dniu 1 lutego 2014 r.(...)dokonało umorzenia 51,5 % jednostek uczestnictwa zgromadzonych na rachunku członka wg stanu na dzień 31 stycznia 2014 r. tj. (...)jednostek, które następnie przekazano do ZUS-u. na subkonto emerytalne uczestniczki jako kwotę 12.319,86 zł.

Wyrokiem z dnia 15 grudnia 2010 roku Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim rozwiązał przez rozwód związek małżeński stron. Wyrok uprawomocnił się w dniu 6 stycznia 2011 roku.

Od ustania wspólności majątkowej do lipca 2012 r. strony partycypowały w równych częściach w opłatach za wspólne mieszkanie stron oraz z tytułu podatku od nieruchomości, (uczestniczka zwracała połowę ponoszonych z tego tytułu obciążeń przez wnioskodawcę) Wnioskodawca sam ponosił natomiast opłaty za energię elektryczną w łącznej kwocie 210,79 zł za okres do lipca 2012 r. oraz w kwocie 123 zł za dalszy okres od czerwca 2013 roku jak też z tytułu opłat za abonament RTV - łącznie 626,05 zł.

Od stycznia 2013 r. uczestniczka posiadała własny odbiornik TV, od którego uiszczała abonament. Uczestniczka dokonała także samodzielnie opłat z tytułu podatku od nieruchomości w łącznej kwocie 97,80 zł.

W czasie wspólności majątkowej w dniu 17 lipca 2009 r. wnioskodawca D. K. zaciągnął w Pracowniczej Kasie Zapomogowo - Pożyczkowej w (...) pożyczka długoterminowa w kwocie 15.000 zł. Zadłużenie na dzień 6 stycznia 2011 r. wynosiło 6.000 zł. Pożyczka została przez wnioskodawcę w całości spłacona do dnia 30 listopada 2011 r.

D. K. posiadał także kredyt odnawialny w (...) Bank (...) - zadłużenie na dzień 6 stycznia 2011 r. wynosiło 6.903,60 zł i zostało spłacone w całości przez wnioskodawcę w dniu 22 lipca 2011 r.

W toku przedmiotowego postępowania tj. w dniu 9 września 2014 roku strony dokonały sprzedaży wspólnego mieszkania stanowiącego odrębny lokal mieszkalny oznaczony numerem (...) w bloku mieszkalnym nr (...) na Osiedlu (...) w B., dla którego w Sądzie Rejonowym w Bełchatowie urządzona jest księga wieczysta o nr KW (...) za kwotę 185.000 zł. Środkami pieniężnymi uzyskanymi ze sprzedaży przedmiotowego lokalu strony podzieliły się po połowie.

Wyjaśniając podstawy dokonanych ustaleń faktycznych Sąd Rejonowy wyjaśnił , że stan faktyczny niniejszej sprawy w zakresie składu wartości i zaliczenia poszczególnych składników do majątku wspólnego w zasadzie nie był przedmiotem sporu uczestników. W toku postępowania strony we własnym zakresie dokonały sprzedaży wspólnego mieszkania, z której ceną podzieliły się po połowie zaś w zakresie ruchomości doszły do porozumienia dokonując zgodnego ich podziału wg stanu posiadania z wyrównaniem różnicy ich wartości poprzez zobowiązanie się uczestniczki do zapłaty na rzecz wnioskodawcy z tego tytułu kwoty 750 zł.

Podstawową kwestią sporną była zasadność żądania ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym stron jak też zasadność zgłoszonych przez strony roszczeń z tytułu poniesionych nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny.

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że dał wiarę twierdzeniom wnioskodawcy oraz świadków A. S. oraz W. G. odnośnie faktycznego sposobu i terminów płatności za sprzedany przez wnioskodawcę lokal mieszkalny stanowiący jego majątek osobisty oraz płatności przez strony ceny nabycia ich wspólnego mieszkania. Zeznania te - jakkolwiek odmienne od zapisów w aktach notarialnych - znajdują potwierdzenie w dokumentach w postaci potwierdzeń przelewu.

Mając nadto na uwadze zbieżność czasową pomiędzy poszczególnymi operacjami finansowymi, za udowodnione w konsekwencji Sąd uznał, iż druga rata ceny nabycia wspólnego mieszkania stron w kwocie 25.000 zł uiszczona w dniu 28 września 2005 r. pochodziła ze środków uzyskanych przez wnioskodawcę ze sprzedaży lokalu mieszkalnego stanowiącego jego majątek osobisty.

Jako nie udowodnione Sąd przyjął natomiast twierdzenia wnioskodawcy co do ponoszonych nakładów z tytułu wydatków związanych ze wspólnym mieszkaniem stron. Strona nie sprecyzowała wysokości tych nakładów ani nie wykazała, że faktycznie wydatki z tego tytułu poniosła. Wnioskodawczyni przedstawiła jedynie wezwania do zapłaty, rachunki bądź dowody wpłat (k. 61- 66, 72, 76 - 78, 82 - 85), bez wykazania, na czyją rzecz i z jakiego tytułu poszczególne wpłaty zostały dokonane. Jednocześnie dokumenty te nie podważają dowodów przedstawionych przez uczestnika na okoliczność ponoszenia przez niego opłat za mieszkanie.

Sąd pominął przy rozliczaniu nakładów poczynionych przez strony z tytułu spłat wspólnych zobowiązań kredytowych kredyty i pożyczki zaciągnięte przez wnioskodawcę bez wiedzy i zgody drugiego małżonka jako nie przeznaczone na zaspokajanie potrzeb ich rodziny. Dotyczy to pożyczki wnioskodawcy w (...) oraz kredytu odnawialnego w banku (...).

Za niezasadne Sad uznał zgłaszane przez wnioskodawcę żądnie zwrotu przez uczestniczkę kosztów związanych z opłatami za mieszkanie w zakresie różnicy między połową opłat za mieszkanie którą uczestniczka płaciła a kwotą 2/3 tychże opłat w związku z zamieszkiwaniem we wspólnym mieszkaniu syna uczestniczki. Ewentualne roszczenia z tego tytułu mogłyby być kierowane jedynie do syna uczestniczki nie zaś do niej samej a jako takie uznać je należy za niedopuszczalne w przedmiotowym postępowaniu.

Sąd Rejonowy zważył, iż stosownie do art. 567 § 1KPC w postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami sąd rozstrzyga także o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym oraz o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku odrębnego lub odwrotnie podlegają zwrotowi. W sprawie takiej Sąd powinien ustalić skład oraz wartości majątku dorobkowego (art. 684 KPC w zw. z art. 567 § 3 KPC).

W trakcie małżeństwa małżonków K. ich stosunki majątkowe małżeńskie podlegały ustawowej wspólności majątkowej i były regulowane przez przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Przepisy te, zawarte w art. 31 - 46 KRO w brzmieniu obowiązującym przed nowelizacją z dnia 17 czerwca 2004 roku (ustawa o zmianie ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw Dz. U. Nr 162 poz. 1691) stanowiły, że dorobkiem małżonków są przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Również pobrane wynagrodzenie za pracę oraz za inne usługi świadczone przez któregokolwiek z małżonków oraz dochody z majątku wspólnego i majątków odrębnych każdego z małżonków wzbogacają majątek dorobkowy. Artykuł 31 KRO w § 2 wyraźnie stanowi, że do majątku wspólnego należą w szczególności:

1) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków,

2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków,

3) środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków.

Jako zasadę przyjmuje się, że w toku postępowania o podział majątku wspólnego rozliczeniu podlega całość stosunków majątkowych między małżonkami według stanu na dzień ustania wspólności majątkowej. Przedmiot podziału stanowi zaś majątek według stanu z daty dokonywania podziału, co oznacza, że podziałem objęte są składniki majątku wspólnego należące do niego w dacie ustania wspólności.

Zgodnie z art. 43 KRO oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym, a jedynie z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku. Oznacza to, że dla przyjęcia nierównych udziałów w majątku wspólnym nie wystarcza porównanie dochodów uzyskiwanych przez każdego z małżonków w trakcie trwania wspólności. Warunkiem ustalenia nierównych udziałów jest łączne spełnienie dwóch przesłanek, a mianowicie istnienia ważnych powodów oraz przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego w różnym stopniu. Przez ważne powody rozumie się takie okoliczności, które oceniane z punktu widzenia zasad współżycia społecznego sprzeciwiają się przyznaniu jednemu z małżonków korzyści z tej części majątku wspólnego, do powstania której ten małżonek nie przyczynił się. O stopniu przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego nie decyduje przy tym wyłącznie wysokość zarobków lub innych dochodów osiąganych przez małżonków, wykorzystanych na zaspokojenie potrzeb rodziny. Dla jego określenia istotne jest natomiast to, czy małżonkowie racjonalnie gospodarują posiadanymi zasobami, w szczególności, czy ich nie trwonią. Przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym (art. 43 § 3 KRO).

W ocenie Sądu w sprawie niniejszej nie występują żadne powody pozwalające przyjąć nierówne udziały małżonków K. w majątku wspólnym.

Najistotniejsze znaczenie dla tej oceny jest to, że głównym składnikiem tego majątku był lokal mieszkalny nabyty wspólnym działaniem przez oboje małżonków. Z przeprowadzonego postępowania dowodowego wynika, iż zakup ten a następnie remont zakupionego lokalu mieszkalnego, zostały poczynione częściowo z oszczędności stron, częściowo ze środków uzyskanych przez wnioskodawcę ze sprzedaży jego osobistego mieszkania a częściowo z zaciągniętej na ten cel pożyczki. W sprawie nie występuje ważny powód ustalenia nierównych udziałów, ani też ich ustalenie nie znajdowałoby uzasadnienia w świetle zasad współżycia społecznego. Użyte przez ustawodawcę pojęcie „ważnych powodów” cechuje się znaczną niedookreślonością. Przyjmuje się, że pojęcie to nasycone jest elementami niemajątkowymi. „Ważne powody” będą obejmować względy natury etycznej, powodujące, że w konkretnych okolicznościach równość udziałów małżonków w majątku wspólnym byłaby postrzegana jako rozstrzygnięcie kolidujące z zasadami współżycia społecznego, albo mówiąc inaczej, byłoby uznawane za powszechnie krzywdzące dla jednego z małżonków, pozostające w sprzeczności z powszechnym poczuciem sprawiedliwości (patrz. E. Skowrońska-Bocian Rozliczenia majątkowe małżonków LexisNexis Warszawa 2002).

Ważnym powodem odstąpienia od zasady równych udziałów może być w szczególności naganne postępowanie małżonka, który swoim zachowaniem, zaniedbując swe obowiązki wobec rodziny, nie przyczynia się do powstania majątku wspólnego, a nawet w inny sposób szkodzi rodzinie. Jak już wyżej wskazano przesłankę "ważnych powodów" można łączyć z zasadami współżycia społecznego w tym znaczeniu, że otrzymanie przez jedno z małżonków korzyści z tej części majątku wspólnego, do której powstania ono się nie przyczyniło, pozostawałoby w sprzeczności z tymi zasadami. Natomiast przyczynienie się do powstania majątku wspólnego polega na całokształcie starań każdego z małżonków o założoną rodzinę i zaspokajanie jej potrzeb. Jeżeli więc małżonek nie łoży na utrzymanie rodziny, nie troszczy się o nią i jest dla niej ciężarem, może być na podstawie tej przesłanki także pozbawiony udziału w majątku wspólnym, (por. orzecz. SN z dnia 10 listopada 1976 r. II CR 268/76, OSNCP1977, poz. 188; uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 1995 roku III CZP 41/95 OSNCZ1995 roku Nr 9 poz. 121).

Wśród ważnych powodów ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym stron należy wymienić: niechęć uczestnika do pracy i pomocy małżonkowi, brak staranności przy wykonywaniu zatrudnienia skutkujący utratą miejsc pracy, nadużywanie alkoholu; przedkładanie własnych przyjemności nad potrzeby rodziny, brak staranności przy prowadzeniu własnej działalności gospodarczej mimo posiadania sił i możliwości zarobkowych, szkodzenie rodzinie przez wyrządzanie szkód pod wpływem alkoholu.

Z ustalonego stanu faktycznego nie wynika, aby uczestniczka nie przyczyniała się do powstania majątku wspólnego stosownie do posiadanych możliwości. Sama dysproporcja w wysokości uzyskiwanych dochodów przez strony, co nie było kwestionowane, nie może stanowić wystarczającej podstawy do orzeczenia nierównych udziałów we wspólnym majątku.

W świetle łączących strony niniejszej sprawy stosunków majątkowych składniki majątku jakie nabyli oni w trakcie trwania związku małżeńskiego wchodziły do ich majątku wspólnego.

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że jako zasadę przyjmuje się, iż w toku postępowania o podział majątku wspólnego rozliczeniu podlega całość stosunków majątkowych między małżonkami według stanu na dzień ustania wspólności majątkowej. Przedmiot podziału stanowi zaś majątek według stanu z daty dokonywania podziału, co oznacza, że podziałem objęte są składniki majątku wspólnego należące do niego w dacie ustania wspólności. Przedmiotem podziału majątku wspólnego są w zasadzie tylko aktywa, a mianowicie: prawo własności (współwłasności) rzeczy, użytkowanie wieczyste, prawa rzeczowe ograniczone, wkład gruntowy w rolniczej spółdzielni produkcyjnej wraz z przynależną do majątku wspólnego działką siedliskową i przyzagrodową, posiadanie samoistne, ekspektatywa nabycia prawa majątkowego, wierzytelności oraz inne prawa i roszczenia majątkowe. Podział nie obejmuje natomiast długów, a także aktywów należących wprawdzie wspólnie do małżonków, ale obok łączącego ich ustroju majątkowego.

Poszczególne składniki majątku stron Sąd przyznał z uwzględnieniem faktu posiadania poszczególnych przedmiotów bądź rachunków i wierzytelności przez każdą ze stron.

Oszczędności pochodzące z ubezpieczenia emerytalnego w Otwartym Funduszu Emerytalnym (...) - (...) Spółki Akcyjnej w W. nie stanowiły składnika majątków odrębnych każdego z uczestników ale w całości objęte były ustawową wspólnością stron. Nowelizacja KRO z dnia 17 czerwca 2004 r., która wprowadziła art. 31 § 2 pkt 3 stanowi jedynie potwierdzenie, iż środki zgromadzone na rachunku funduszu emerytalnego stanowią majątek wspólny. Przepis ten wyraźnie wskazuje, że środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków. Rozliczenie w tym zakresie ma charakter bezgotówkowy i polega na dokonaniu przez OFE odpowiedniej wypłaty transferowej między kontami.

Z kolei zgodnie z treścią obowiązującego od dnia 1 maja 2011 r. art. 31 § 2 pkt 4) KRO do majątku wspólnego należą kwoty składek zaewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (jedn. tekst: Dz. U. z 2004 r. Nr 159, poz. 1667) fundusz emerytalny fundusz emerytalny jest tworzony jako otwarty lub pracowniczy. Wymieniona ustawa nakłada na członka funduszu obowiązek złożenia pisemnego oświadczenia o stosunkach majątkowych istniejących między nim a jego małżonkiem i zawiadomienia o każdej zmianie tych stosunków (art. 83 wymienionej ustawy). W razie ustania wspólności majątkowej między małżonkami środki zgromadzone w funduszu przez jednego lub oboje małżonków ulegają podziałowi w ramach podziału majątku wspólnego (art. 126 - 131 tej ustawy). Zatem środki zgromadzone na rachunku członka funduszu, przypadające byłemu współmałżonkowi w wyniku podziału majątku wspólnego małżonków, są przekazywane w ramach wypłaty transferowej na rachunek byłego współmałżonka w otwartym funduszu.

Wysokość środków na rachunkach stron w OFE oraz kwot składek zaewidencjonowanych na subkontach emerytalnych stron w ZUS, a które podlegały podziałowi, zostały przy tym przez Sąd ( wobec braku w tej mierze wystarczających informacji ze strony OFE i ZUS ) zweryfikowane w związku ze zmianą przepisów i umorzeniem 51,5 % tychże jednostek i przekazaniem do ZUS wartość umorzonych jednostek na subkonto emerytalne.

Zgodnie z art. 23 ustawy z dnia 6 grudnia 2013 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z określeniem zasad wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1717) w dniu 3 lutego 2014 r. otwarty fundusz emerytalny umarza 51,5% jednostek rozrachunkowych zapisanych na rachunku każdego członka otwartego funduszu emerytalnego na dzień 31 stycznia 2014 r. i przekazuje do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, działającego w imieniu i na rzecz Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, aktywa (...) o wartości odpowiadającej sumie wartości umorzonych jednostek rozrachunkowych.

Przede wszystkim należało ustalić ilość jednostek rozrachunkowych jaka pozostała po dokonanym w dniu 1 lutego 2014 r. umorzeniu części środków oraz następnie ustalić jaka część z tak pozostałych jednostek odpowiada jednostkom zgromadzonym w trakcie trwania wspólności. Do wspólnego majątku wchodzi zatem i podlega podziałowi ta część jednostek zgromadzonych na rachunku OFE w trakcie trwania małżeństwa która nie podlegała umorzeniu oraz kwota na subkoncie emerytalnym w ZUS odpowiadająca umorzonym jednostkom odpowiadającym 51,5% jednostek zgromadzonych w trakcie trwania wspólności.

Wnioskodawca wg stanu na dzień 6 stycznia 2011 r. miał zgromadzonych (...)jednostek rozrachunkowych w OFE (zgromadzonych w trakcie małżeństwa). Wg stanu na dzień 31 stycznia 2014 r. tychże jednostek miał już (...)a więc po ustaniu wspólności zostały dopisane (...)jednostki. W związku z umorzeniem z dniem 1 lutego 2014 r. 51,5% jednostek rozrachunkowych (zgromadzonych już na dzień 31.01.2014 r.) do ZUS przekazano (...)jednostek (tj. (...)jednostek), natomiast (...)(tj. jednostek zgromadzonych w trakcie wspólności) to (...)jednostek.

Z kolei uczestniczka wg stanu na dzień 6 stycznia 2011 r. miała zgromadzonych (...)jednostek rozrachunkowych w OFE (zgromadzonych w trakcie małżeństwa). Wg stanu na dzień 31 stycznia 2014 r. tychże jednostek miała już (...)a więc po ustaniu wspólności zostały dopisane (...)jednostek. W związku z umorzeniem z dniem 1 lutego 2014 r. 51,5% jednostek rozrachunkowych (zgromadzonych na dzień 31 stycznia 2014 r.) do ZUS przekazano (...)jednostek (tj. 51,5% z(...)jednostek), natomiast 51,5% z(...)(tj. jednostek zgromadzonych w trakcie wspólności) to (...)jednostek.

Tak wiec podziałowi podlegały jednostki rozrachunkowe w ilości (...)zgromadzone na koncie D. K. w Otwartym Funduszu Emerytalnym (...) - (...) Spółka Akcyjna w W. oraz jednostki rozrachunkowe w ilości (...)zgromadzone na koncie R. D. w tym samym Funduszu. Wszystkie zgromadzone środki jako należące do wspólności podlegały podziałowi po połowie między strony, stąd brak podstaw do dalszych rozliczeń na tym polu.

Z kolei w zakresie środków pieniężnych zgromadzonych na subkontach emerytalnych stron w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych podziałowi podlegały kwoty: 47.882,07 zł (D. K.) i 10.859,80 zł (R. D.) - jako odpowiadające odpowiednio (...)jednostek (D. K.) (...), (...) jednostek (R. D.) tj. ilości umorzonych jednostek rozrachunkowych na rachunkach OFE stron za okres trwania wspólności majątkowej.

Co do zasady długów zaciągniętych przez oboje; małżonków nie można rozliczać przy podziale wspólnego majątku, gdyż mimo takiego podziału dług nadal się utrzymuje. Przerzucenie długu na jednego tylko z małżonków godziłoby w prawa wierzycieli. Jeśli dług zaciągnięty przez jednego z małżonków w czasie trwania wspólności ustawowej został zużyty na majątek wspólny i spłacony w okresie pomiędzy ustaniem wspólności a podziałem majątku wspólnego, to tak spłacona należność przestaje być długiem i przekształca się w roszczenie o zwrot nakładów na rzecz tego małżonka, który dokonał zapłaty. Roszczenie takie podlega rozliczeniu na podstawie art. 45 KRO.

Sąd rozstrzyga zatem o takich długach związanych z majątkiem wspólnym i ciążących w czasie trwania wspólności na obojgu małżonkach jako podmiotach wspólności majątkowej małżeńskiej, które zostały spłacone przez jednego z małżonków z własnych środków po ustaniu wspólności majątkowej, a przed dokonaniem podziału majątku wspólnego (patrz np. postanowienie SN z 26 stycznia 1972 r., III CRN 477/71, OSPiKA 1972, nr 9, poz. 174, postanowienie SN z 9 września 1976 r., III CRN 83/76, OSPiKA 1977, nr 9, poz. 157, postanowienie składu 7 sędziów SN z 5 grudnia 1978 r., III CRN 194/78, OSNCP1979, nr 11, poz. 207, postanowienie SN z 7 czerwca 1984 r., III CRN 111/84, GP 1985, nr 8; por. także glosę B. Dobrzańskiego do postanowienia SN z 26 września 1968 r., III CRN 209/68, OSPiKA 1969, nr 6, poz. 125).

Wnioskodawca zgłosił żądanie rozliczenia nakładów jakie poczynił na majątek wspólny spłacając wspólne kredyty już po ustaniu wspólności. Wnioskodawca zachowuje jednak prawo do żądania rozliczenia spłaty takich długów, które stanowią nakład na majątek wspólny. Chodzi tu o spłatę zobowiązań należących do zobowiązań wspólnych, za których odpowiedzialność ponosiliby solidarnie oboje małżonkowie i to takich zobowiązań, które zaciągnięte były dla zaspokojenia potrzeb rodziny. Konsekwentnie zatem należało przyjąć, że rozliczeniu jako nakład na majątek wspólny podlega jedynie kwota 6.692,10 zł obejmująca spłacone przez wnioskodawcę zobowiązanie z tytułu pożyczki w (...) na zakup mieszkania (zaciągniętej w kwocie 25.000 zł). Połowa powyższej kwoty tj. 3346,05 zł winna obciążać uczestniczkę, która ponosi solidarną odpowiedzialność za spłatę tegoż zobowiązania. W świetle zaś łączącego strony stosunku prawnego winna ona bowiem uiścić połowę wspólnych długów.

Nie mogły natomiast zostać uwzględnione roszczenia o rozliczenie jako nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny dokonanych przez wnioskodawcę spłat kredytu odnawialnego w (...) oraz pożyczki długoterminowa w (...). Jak już wyżej wspomniano zobowiązania te zostały zaciągnięte przez wnioskodawcę bez wiedzy uczestniczki, i nie wykazano aby środki z tychże pożyczek zostały przeznaczone na potrzeby rodziny.

Za zasadne należy uznać żądanie rozliczenia nakładów z majątku osobistego wnioskodawcy na majątek wspólny w postaci poniesionych opłat za energie elektryczną w kwocie 333,79 zł z czego uczestniczką winna zwrócić połowę tj. kwotę 166,90 zł.

Odnośnie natomiast opłat za abonament TV nie mógł zostać uwzględniony okres od stycznia 2013 r. od kiedy to uczestniczka korzystała z własnego odbiornika TY co daje kwotę 492,90 zł z czego połowa to 246,45 zł.

Mając nadto na uwadze, iż przy dokonanym przez strony zgodnym podziale ruchomości uczestniczka zobowiązała się wyrównać wnioskodawcy różnice wartości poprzez zapłatę kwoty 750,- zł łącznie z powyższym nakładami wartość podlegającego podziałowi majątku dorobkowego należało zatem pomniejszyć o kwotę 4.509,40 zł.

Za nakład wnioskodawcy z jego majątku osobistego na majątek wspólny należy uznać połowę wartości tego mieszkania z chwili jego zakupu sfinansowanej w tej części przez wnioskodawcę ze środków uzyskanych ze sprzedaży lokalu mieszkalnego stanowiącego jego majątek osobisty. Uwzględniając zatem wartość mieszkania stron wg ceny za jaką lokal ten został sprzedany w toku postępowania (185.000 zł) wartość nakładów wnioskodawcy z tego tytułu odpowiadałaby kwocie 92.500 zł.

W konsekwencji powyższych rozważań Sąd Rejonowy sumując wszystkie powyższe wartość składników majątkowych przypadłych stronom wskazał, że wartość majątku przypadłego wnioskodawcy wyraża się kwotą 99.944,30 zł zaś wartość składników przypadłych uczestniczce wyraża się kwotą 16.651,99 zł (przy czym wraz ze środkami pieniężnymi ze sprzedaży mieszkania uczestniczka otrzymała już 109.151,99 zł).

Wartość netto majątku wspólnego stron po odjęciu nakładów wnioskodawcy na zakup wspólnego lokalu mieszkalnego wynosiła 209.096,29 zł. Stąd udział każdego z małżonków w majątku wspólnym wyraża się kwotą 104.548,14 zł. Porównując zatem wartość otrzymanych składników majątkowych przez uczestniczkę z wysokością jej udziału w wartości netto majątku wspólnego winna ona zwrócić różnicę wnioskodawcy w kwocie 9.113,25 zł.

W następstwie powyższego Sąd zasądził na rzecz wnioskodawcy właśnie kwotę 9.113,25 złotych tytułem dopłaty.

Zważywszy na wysokość spłaty oraz sytuację zawodową i majątkową uczestniczki Sąd uznał, że zachodzi konieczność rozłożenia powyższej należności na raty. Sąd rozłożył spłatę na 9 rat miesięcznych, przy czym pierwsza rata w wysokości 1.113,25,- zł płatna w terminie 14 dni od uprawomocnienia się postanowienia zaś pozostałe raty po 1.000,00 zł płatne w równych miesięcznych odstępach, z odsetkami w wysokości określonej w ustawie w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 520 KPC proporcjonalnie do udziału i wkładu wnioskodawcy i uczestniczki w postępowanie uznając, iż brak jest podstaw do zastosowania § 2 lub 3 tego przepisu.

Ponadto Sąd na podstawie art. 83 ust. 2 w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 520 § 1 KPC nakazał ściągnąć od stron kwoty po 487,93 zł na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Bełchatowie, tytułem zwrotu wydatków tymczasowo wyłożonych przez Skarb Państwa na wynagrodzenie dla biegłych sądowych.

Apelację od powyższego orzeczenia złożył pełnomocnik wnioskodawcy, który zaskarżył je w części w punkcie „III” podpunkcie „1” litera „b”, „c”, „f”; podpunkcie „2” litera „d”, „g”, oraz w punktach IV i V.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzucił naruszenie przepisów:

1) art. 46 KRO w związku z art. 211 KC przez przyznanie środków wymienionych w punkcie „III” podpunkcie „1” litera „b”, „c”, „f”; podpunkcie „2” litera „d”, „g”1 b, c, f, III 2 d, g każdej ze stron w zakresie w jakim je posiada zamiast ich podziału między strony po połowie,

2) art. 46 KRO przez nie zasądzenie od uczestniczki na rzecz wnioskodawcy spłaty z tytułu mieszkania w wysokości uwzględniającej jego nakład z majątku osobistego na ten składnik majątku wspólnego; nie rozliczenie wspólnych długów małżonków, zaciągniętych w trakcie trwania związku małżeńskiego na majątek wspólny, na potrzeby zwykłe rodziny, spłaconych po ustaniu wspólności majątkowej przez wnioskodawcę - spłata przez wnioskodawcę pożyczki (...), przeznaczonej na remont wspólnego mieszkania i kupno jego wyposażenia, spłata kredytu odnawialnego w (...) S. A. zaciągniętego na zaspokojenie zwykłych potrzeb rodziny; nie rozliczenie w całości ciężaru związanego z wspólnym mieszkaniem stron - opłat za energię elektryczną za okres po ustaniu małżeństwa,

3) art. 233 § 2 KPC przez przyjęcie na podstawie twierdzeń wnioskodawczyni, że nie wiedziała ona o zaciągnięciu kredytu odnawialnego w (...), o przeznaczeniu go na zwykłe potrzeby rodziny, gdy przeczy temu jej znajomość i dostęp do wszelkich dokumentów dotyczących finansów wnioskodawcy, w tym danych dotyczących jego akcji, funduszy, rachunków bankowych, wyciągów z rachunków bankowych; nie ustalenie, sprzecznie z materiałem dowodowym w postaci dokumentów - dowody wpłat rat za mieszkanie nabyte przez strony, dowody uzyskania pożyczki przez wnioskodawcę w dniu 06 września 2005 roku, że pierwsza rata za wspólne mieszkanie stron została sfinansowana z pożyczki uzyskanej przez wnioskodawcę z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych, w konsekwencji, że częściowa jej spłata po ustaniu wspólności majątkowej była nakładem z jego majątku osobistego na majątek wspólny; przez nie ustalenie, mimo że wnioskodawca o tym zeznawał, że na remont mieszkania została przeznaczona kwota 10000 złotych, pozostała z ceny za sprzedanie jego mieszkania.

Wskazując na powyższe zarzuty pełnomocnik wnioskodawcy wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia :

1) punkcie „III” podpunkcie „1” litera „b”, „c”, „f”; przez przyznanie środków tam wymienionych po połowie obu stronom zamiast tylko wnioskodawcy,

2) w punkcie „III” podpunkcie „2” litera „d” i „g”, przez przyznanie środków tam wymienionych po połowie obu stronom zamiast tylko uczestniczce,

3) w punkcie IV przez zasądzenie od uczestniczki na rzecz wnioskodawcy kwoty 68562.42 złotych,

4) w punkcie V przez jego uchylenie.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Apelacja jest częściowo uzasadniona.

Uznać należy za uzasadniony pierwszy z zawartych w skardze apelacyjnej zarzutów. Ma rację skarżący wskazując, że stosownie do treści przepisu art. 211 KC zniesienie współwłasności polega w pierwszej kolejności na podziale składników majątkowych. Powyższe odnosi się również do jednostek uczestnictwa w otwartych funduszach emerytalnych. Nie może budzić żadnej wątpliwości, że jednostki uczestnictwa, które uczestnicy zgromadzili w czasie trwania małżeństwa mogą ulec fizycznemu podziałowi. Za takim podziałem przemawia natomiast okoliczność, że ich wykorzystanie może nastąpić w dopiero w dalszej perspektywie czasowej ( po osiągnięciu przez uprawnionych wieku emerytalnego ) a w okresie poprzedzającym to zdarzenie ich wartość w zależności sposobu ich zarządzania może ulegać zmianie. W konsekwencji przyznanie jednostek uczestnictwa w otwartych lub pracowniczych funduszach emerytalnych jednemu z byłych małżonków obciążałoby go zbędnym ryzykiem ekonomicznym i mogło by prowadzić do sytuacji, że ostateczna wartość tych jednostek byłaby odmienna niż to założono w podziale majątku dorobkowego.

W świetle powyższego Sąd Okręgowy po uzupełnieniu materiału dowodowego i ustaleniu liczby jednostek uczestnictwa R. D. zgromadzonych na Ubezpieczeniowych Funduszach Kapitałowych: (...)Akcji Polskich w liczbie (...), (...)Zrównoważony w liczbie (...), oraz (...)w liczbie (...)( dowód: pismo (...) Towarzystwa (...) SA k. 920 ) zmienił zaskarżone postanowienie w części obejmującej sposób podziału tych jednostek.

Uwzględnienie przedstawionej wyżej argumentacji skutkowało również zmianą sposobu podziału jednostek uczestnictwa na rachunkach inwestycyjnych prowadzonych na nazwisko D. K. w ramach Pracowniczego Programu Emerytalnego przez Towarzystwo (...) (...) SA o łącznej wartości 23.617,23 zł oraz jednostek uczestnictwa D. K. w ubezpieczeniowym funduszu kapitałowym (...) w ramach indywidualnego ubezpieczenia na życie potwierdzonego polisą nr (...) w C. Towarzystwo (...) w wysokości 26.100,- zł.

Konsekwencją powyższej zmiany w zakresie sposobu podziału wymienionych wyżej jednostek była zmiana wysokości dopłaty należnej D. K. od R. D.. Zasądzoną z tego tytułu kwotę należało podwyższyć do kwoty 31 458,30 zł.

Powyższa kwota wynika z ustalenia, że R. D. otrzymała na skutek zmiany zaskarżonego orzeczenia składniki majątkowe o wartości 133 066,43 zł. Majątek objęty podziałem posiadał wartość 212 235,06 zł. wartość należnego jej udziału wynosiła więc 106 117,53 zł. Dopłata obejmowała więc kwotę 26 948,90 zł., którą należało powiększyć o obowiązek zwrotu nakładu dokonanego przez D. K. z majątku odrębnego na majątek wspólny w wysokości 4509,40 zł.

Powyższe wyliczenie uwzględnia poczynione przez Sąd pierwszej instancji ustalenia dotyczące wysokości nakładów z majątku odrębnego na majątek wspólny oraz wartości tego majątku, które to ustalenia Sąd Okręgowy przyjmuje za własne. Tym samym Sąd Okręgowy uznaje że skarga apelacyjna nie zasługuje na uwzględnienie w pozostałym zakresie.

Bezzasadny okazał się w pierwszej kolejności zarzut naruszenia powołanego na wstępie przepisu art. 211 KC w odniesieniu do środków pieniężnych zgromadzonych na subkontach emerytalnych jakie uczestnicy postępowania mieli założone w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Wskazane środki mają charakter kapitałowy nie są przedmiotem obrotu brak więc podstaw aby zakładać, że ich wartość ulegnie zmianie. Zmiana ich wysokości może wynikać tylko z ewentualnej waloryzacji dokonanej w trybie art. 40c ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych

z dnia 13 października 1998 r. (Dz.U. Nr 137, poz. 887) ;tj. z dnia 7 czerwca 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 963). Wzrost ich wartości może więc nastąpić jedynie proporcjonalnie do wielkości zdeponowanych środków, nie wiąże się z niezależnym od właściciela ( ubezpieczonego ) ryzykiem ekonomicznym. Brak więc uzasadnionych powodów tak natury prawnej jak i faktycznej aby dokonywać faktycznego podziału tych środków.

Wydając zaskarżone orzeczenie Sąd pierwszej instancji nie naruszył przepisu art. 233 § 2 KPC. Odnosząc się do powyższego zarzutu wskazać w pierwszej kolejności należy na nieprawidłowe odwołanie się przez skarżącego do § 2 wskazanego przepisu. Powołana jednostka redakcyjna określa konsekwencje nie przedstawienia przez zobowiązanego przez Sąd dowodu i uzasadnienie skargi apelacyjnej w żaden sposób nie odwołuje się do powyższego. Zarzut naruszenia art. 233 KPC wiąże się natomiast z zastrzeżeniami co do ustaleń przyjętych przez Sąd pierwszej instancji a więc zmierza do wykazania naruszenia § 1 powołanego przepisu. Wykazanie, że sąd pierwszej instancji naruszył art. 233 § 1 KPC, co mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, nie może być jednak ograniczone do odmiennej interpretacji dowodów zebranych w sprawie, przy jednoczesnym zaniechaniu wykazania, iż ocena przyjęta za podstawę rozstrzygnięcia przekracza granicę swobodnej oceny dowodów, którą wyznaczają czynniki logiczny i ustawowy, zasady doświadczenia życiowego, aktualny stan wiedzy, stan świadomości prawnej i dominujących poglądów na sądowe stosowanie prawa. Jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub, gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona.

Przytoczone wyżej wskazówki odnoszące się do właściwego uzasadnienia zarzutu naruszenia art. 233 § 1 KPC nie zostały przez skarżącego zrealizowane. Wbrew twierdzeniom zawartym w apelacji Sąd Rejonowy prawidłowo przyjął, że R. D. nie wiedziała ona o zaciągnięciu kredytu odnawialnego w (...), a co ważniejsze, że kredyt ten nie został przeznaczony na zaspokojenie potrzeby rodziny. Ustalenie poczynione w tym zakresie przez Sąd znajduje swoje potwierdzenie nie tylko w zeznaniach uczestniczki postępowania ale również w wynika z faktu, że w dacie jego zaciągnięcia doszło do wszczęcia sprawy o rozwód co biorąc pod uwagę zasady doświadczenia życiowego karze wykluczyć nie tylko dokonywanie przez małżonków wspólnych inwestycji wymagających wsparcia kredytowego ale nawet wspólne prowadzenie gospodarstwa domowego. W świetle powyższych uwag omawiany zarzut apelacyjny uznać należy, za polemikę z prawidłowymi ustaleniami Sądu pierwszej instancji.

W wniesionej skardze apelacyjnej wnioskodawca wskazuje również na nieprawidłowe jego zdaniem rozliczenie przez Sąd pierwszej instancji nakładów jakie poniósł z majątku odrębnego na majątek wspólny w związku z zakupem wspólnego mieszkania. Odnosząc się do zaprezentowanych w związku z tym zagadnieniem wywodów przypomnieć należy, że Sąd uwzględnił wniosek D. K. i uznał, że w rozliczeniu majątku wspólnego należy uwzględnić jego nakład odpowiadający połowie wartości mieszkania i w związku z tym przy ustaleniu wartości majątku dorobkowego i odjął kwotę 92 500 zł. od wartości mieszkania stron. Powyższe uwzględnia tak fakt, że wnioskodawca własne środki przeznaczył na zakup wspólnego mieszkania oraz jego remont.

Za nieuzasadnione należało uznać również pozostałe podniesione w skardze apelacyjnej zarzuty związane z rozliczeniem kosztów energii elektrycznej.

Przypomnieć należy, że stosownie do treści art. 45 § 1 KRO każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Nie sposób uznać, że opłaty za energię elektryczną pobieraną w mieszkaniu uczestniczki R. K. nie należą do kategorii wydatków koniecznych w rozumieniu powołanego przepisu. Wnioskodawca nie wykazał jednocześnie, że wskazane mieszkanie nie przynosiło małżonkom dochodów.

Nie sposób zgodzić się również z zawartym w skardze apelacyjnej wywodem wskazującym na potrzebę rozliczenia „zniżki” za energię z jakiej po rozwiązaniu małżeństwa korzystał wnioskodawca. Powyższe nie mieści się w ocenie Sądu Okręgowego w kategorii nakładów poczynionych z majątku osobistego na majątek wspólny w rozumieniu powołanego wyżej przepisu art. 45 § 1 zd. 2 KRO.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 4 KPC oraz art. 385 KPC orzekł jak w sentencji zaskarżonego postanowienia.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 520 § 1 KPC.

SSO P. Hochman SA w SO A. Lisiecki SSO A. Gąsior

Na oryginale właściwe podpisy