Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2018 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący: SSR (del.) Jolanta Stasińska

Protokolant: protokolant sądowy Magdalena Żabińska

po rozpoznaniu w dniu 19 grudnia 2018 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa P. D.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o ustalenie corocznej opłaty

na skutek odwołania P. D. od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 23 maja 2018 roku, Nr (...)

1.  oddala odwołanie,

2.  zasądza od P. D. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720,00 zł (siedemset dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSR (del.) Jolanta Stasińska

Sygn. akt XVII AmE 219/18

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki decyzja z dnia 23 maja 2017 r., znak: (...), na podstawie art. 34 ust. 1 w zw. z art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz.U. z 2017 r., poz. 220 z późn. zm.) i art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2016 r., poz. 23, z późn. zm.), art. 21 § 3 i art. 23 §1 w zw. z art. 2 § 2 i 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2017 r., poz. 201 z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 maja 1998 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki corocznych opłat wnoszonych przez przedsiębiorstwa energetyczne, którym została udzielona koncesja (Dz.U. z 1998 r., Nr 60, poz. 387 i z 1999 r. Nr 92, poz. 1049) ustalił dla P. D., prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) coroczną opłatę należną za lata 2014 i 2015 z tytułu koncesji na obrót paliwami ciekłymi (decyzja Prezesa URE nr (...) z dnia 15/12/2005 r. - na kwotę odpowiednio:

za rok 2014 - 200,00 zł (słownie: dwieście złotych i zero groszy);

za rok 2015 - 200,00 zł (słownie: dwieście złotych i zero groszy).

Od powyższej decyzji odwołanie złożył P. D. zaskarżając ją w całości, wnosząc o jej uchylenie i umorzenie postępowania oraz zasądzenie od Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na rzecz P. D. zwrotu kosztów postępowania sądowego w tym kosztów zastępstwa procesowego i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Odwołujący zarzucił zaskarżonej decyzji:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych będących podstawą orzeczenia polegający na bezpodstawnym przyjęciu, iż na P. D. ciąży obowiązek uiszczenia opłaty koncesyjnej za lata 2014 i 2015 w sytuacji, gdy wymieniony w roku 2013 powiadomił urząd o zaprzestaniu prowadzenia koncesjonowanej działalności gospodarczej i faktycznie od kilku lat /2008 r./ tej działalności już nie prowadził, deklaracji nie składał i żadnych opłat nie uiszczał ani też nie osiągnął żadnego dochodu, który byłby podstawą do wyliczenia opłaty,

2.  obrazę § 2 ust. 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 maja 1998 r. z późniejszymi zmianami mającą wpływ na treść zapadłego poprzez bezpodstawne przyjęcie, iż w sytuacji zaprzestania przez posiadacza koncesji koncesjonowanej działalności i nie osiągania przez niego żadnych dochodów podlegających opłacie opłata ta wynosi stawkę minimalną, podczas gdy stawka minimalna winna być rozumiana, jako kwota minimalna, która powinna być uiszczana wyłącznie w sytuacji, gdy koncesjonariusz osiągnął w roku poprzedzającym dochód na takim poziomie, że w wyniku wyliczenia opłaty byłaby ona niższa od minimalnej.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany Prezes URE wniósł o jego oddalenie oraz o zasądzenie od powoda na rzecz Prezesa URE zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie pozwany podtrzymał stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

P. D. jest od 26 listopada 2000 r. przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą (...) we W. m.in. w zakresie robót budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków mieszkalnych i niemieszkalnych. /k. 28 akt adm./

Przedsiębiorcy udzielono koncesji na obrót paliwami ciekłymi udzieloną przez Prezesa URE w dniu 12 grudnia 2005 r., znak: (...) na okres 20 lat, tj. na okres od dnia 15 grudnia 2005 r. do dnia 15 grudnia 2025 r. /k. 34-36 akt adm./

W dniu 13 stycznia 2016 r. zostało wszczęte z urzędu wobec Przedsiębiorcy postępowanie administracyjne w sprawie obliczenia corocznej opłaty z tytułu koncesji na obrót paliwami ciekłymi, należnej za lata 2014 i 2015. /k. 3-4 akt adm./

W odpowiedzi na powyższe, pismem z dnia 29 stycznia 2016 przedsiębiorca wskazał, że od 2008 roku nie wykonuje działalności związanej z obrotem paliwami, więc nie potrzebuje koncesji udzielonej decyzją Prezesa URE nr 0 (...) z dnia 15 grudnia 2005 roku. Nie widzi też żadnych podstaw dla zapłaty na rzecz URE jakichkolwiek opłat za okres po 2008 roku. Skoro zaprzestał działalności związanej z obrotem paliwami w 2008 roku, a w 2013 r. poinformował Prezesa URE, że nie będzie składał już żadnych deklaracji, gdyż koncesja nie jest mu potrzebna, brak deklaracji oraz brak opłat w minimalnej wysokości 200,00 zł, stanowi dla niego naturalną konsekwencję zaprzestania powołanej działalności. /k. 8 akt adm./

Pismem z dnia 2 lutego 2016 r. URE Południowo – Zachodni Oddział Terenowy z siedzibą we W. zwrócił się do Biura Dyrektora Generalnego o udzielenie informacji, czy w/w przedsiębiorca przesyłał dokumenty dotyczące zaprzestania prowadzenia działalności objętej koncesją w 2013 roku. URE w W. udzieliło odpowiedzi, iż dokumenty takie nie zostały przesłane. /k. 12, 13 akt adm./

Do przedsiębiorcy Prezes URE kierował wezwania do uregulowania należnych za lata 2014 i 2015 opłat z tytułu koncesji na obrót paliwami ciekłymi oraz nadesłania formularzy dotyczących wyliczenia opłaty koncesyjnej za lata 2014 i 2015, które były nieskuteczne. /k. 1-2 , 17 akt adm./

Decyzją z dnia 15 lutego 2016 r., znak: (...), Prezes URE cofnął Przedsiębiorcy ww. koncesję na obrót paliwami ciekłymi. Od decyzji tej Przedsiębiorca nie wniósł odwołania. /k. 14-15, k. 16 akt adm./

Pismem z dnia 10 kwietnia 2017 roku Prezes URE zawiadomił Przedsiębiorcę o zakończeniu prowadzonego postępowania i przysługującym mu prawie do zapoznania się z całością zebranego w sprawie materiału dowodowego. /k/ 29 akt adm./

Przedsiębiorca w wyznaczonym terminie nie skorzystał z przysługującego mu uprawnienia. /bezsporne/

W dniu 23 maja 2017 roku Prezes URE wydał decyzję Nr (...). /k. 31 akt adm./

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o dowody z dokumentów zgromadzonych w postępowaniu administracyjnym, które nie były przez żadną ze stron niniejszego postępowania kwestionowane, jak również w ocenie Sądu nie budziły wątpliwości.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do treści art. 34 ust. 1 ustawy z 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz.U. z 2017 r., poz. 220 ze zm.) przedsiębiorstwo energetyczne, któremu została udzielona koncesja, wnosi coroczne opłaty do budżetu państwa, obciążające koszty jego działalności.

Delegacja dla Rady Ministrów do określenia w drodze rozporządzenia wysokości i sposobu pobierania przez Prezesa URE opłat koncesyjnych zawarta w ust. 3 wskazanego przepisu wskazuje, że opłaty te należy określić z uwzględnieniem wysokości przychodów przedsiębiorstw energetycznych osiąganych z działalności objętej koncesją, a także kosztów regulacji. Rada Ministrów określiła w rozporządzeniu z 5 maja 1998 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania przez Prezesa URE corocznych opłat wnoszonych przez przedsiębiorstwa energetyczne, którym została udzielona koncesja, wysokość oraz zasady wnoszenia i obliczania opłaty (Dz.U. z 1998 r., Nr 60, poz. 387).

Stosownie do § 1 ust. 1 ww. Rozporządzenia (w brzmieniu obowiązującym w dacie wydania decyzji), wysokość corocznej opłaty, wnoszonej przez przedsiębiorstwo energetyczne, któremu została udzielona koncesja, stanowi iloczyn przychodów przedsiębiorstwa energetycznego, uzyskanych ze sprzedaży produktów (wyrobów i usług) lub towarów w zakresie jego działalności objętej koncesją, osiągniętych w roku poprzedzającym ustalenie opłaty, oraz współczynników opłat, z zastrzeżeniem § 2. Zgodnie z treścią § 2 ust 1 Rozporządzenia, opłata dla każdego rodzaju działalności objętej koncesją nie może być mniejsza niż 200 zł i nie większa niż 1.000.000 zł.

Z kolei w myśl § 4 ust. 1 ww. Rozporządzenia, opłatę wnosi się w terminie do 31 marca każdego roku, tj. z góry.

W pierwszej kolejności należy wskazać na konstytutywny charakter decyzji ustalającej wysokość opłaty koncesyjnej. Jakkolwiek zasadniczo to przedsiębiorstwo energetyczne oblicza wysokość opłaty - § 3 Rozporządzenia i jest ono obowiązane udokumentować prawidłowość obliczonej opłaty oraz przedstawić Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki dane stanowiące podstawę jej obliczenia, niemniej jednak w razie stwierdzenia, że opłata została obliczona w sposób nieprawidłowy oraz w razie niewniesienia opłaty w terminie określonym, to Prezes Urzędu Regulacji Energetyki dokonuje obliczenia opłaty - § 6 Rozporządzenia.

Opłaty koncesyjne to opłaty o charakterze administracyjnym, które wnoszone są do budżetu państwa, stanowiąc jego dochód. Należą one do kategorii tzw. „niepodatkowych należności budżetu państwa”, do których stosownie do treści art. 2 § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tj. Dz.U. z 2005 r., Nr 8, poz. 60 ze zm.) mają zastosowanie przepisy Działu III ustawy ordynacja podatkowa, regulujące między innymi szacowanie wymiaru zobowiązań.

Obowiązek wnoszenia opłat koncesyjnych wyznaczony jest natomiast przez sam fakt posiadania ważnej koncesji i obliguje do uiszczenia opłaty koncesyjnej, bez względu na faktyczne wykonywanie działalności koncesjonowanej. Dlatego też dla powstania obowiązku wniesienia stosownej opłaty nie ma znaczenia czy powód wykonywał działalność koncesjonowaną w latach 2014 i 2015. We wskazanych latach przedsiębiorca posiadał ważną koncesję, o której cofnięcie dotychczas nie wnosił. Twierdził jedynie, że nie będzie składał formularzy stanowiących podstawę do wyliczenia opłaty koncesyjnej. Twierdził również, że nie jest zasadne żądanie opłaty, nawet w minimalnej wysokości ze względu na nieosiąganie przychodów z tytułu udzielonej mu koncesji. Stanowisko powoda w powyższym zakresie jest zatem niezasadne i bezpodstawne.

Sąd podziela stanowisko wyrażone przez Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w wyroku z dnia 7 grudnia 2015 r. XVII AmE 147/14( Legalis Nr 1751885), w którym wskazał: że „chociaż opłata koncesyjna jest uiszczana w związku z przyznaniem praw wynikających z treści koncesji, to jednak nie odnosi się ona do faktycznego wykonywania działalności koncesjonowanej, lecz do jej hipotetycznej możliwości, na co wskazuje moment jej uiszczenia, tj. z góry za cały rok oraz oderwanie wartości tejże opłaty od faktycznie zrealizowanych w danym roku obrotów, a ustalenie jej na podstawie obrotu z roku poprzedniego. Opłata ta nie jest bowiem świadczeniem przedsiębiorstwa energetycznego, które wnosi ono proporcjonalnie do okresu, w którym korzysta z udzielonej sobie koncesji. Wprawdzie stanowi ona (opłata) w pewnym sensie swoistą cenę za prawo prowadzenia działalności koncesjonowanej, ale nie jest ustalana w wysokości proporcjonalnej do okresu ważności koncesji, ani też nie pozostaje w związku z realnie osiąganym dochodem w roku, w którym powstał obowiązek zapłaty opłaty. Obowiązująca ustawa nie przewiduje możliwości braku wniesienia opłaty w związku z zaprzestaniem działalności gospodarczej. Opłata ta jest bowiem należna z uwagi na sam fakt udzielenia koncesji, a nie od prowadzenia bądź nie działalności gospodarczej. Takie stanowisko zostało również wyrażone m.in. w wyrokach SOKiK z dnia 27 marca 2018 r., sygn. akt XVII AmE 89/15, czy też z dnia 02 listopada 2015 r., sygn. akt XVII AmE 117/14.

Przechodząc na grunt przedmiotowej sprawy należy stwierdzić, że Prezes URE co do zasady prawidłowo zatem przyjął, że podmiot posiadający koncesję winien uiścić opłatę zarówno za 2014 r., jak i 2015 rok, albowiem przedsiębiorca posiadał wówczas koncesję i nie uiścił za nią należnej opłaty. Sposób określenia wysokości naliczonej przez pozwanego opłaty jest w ocenie Sądu prawidłowy, gdyż opiera się o przepis art. 23 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2017 r., poz. 201 ze zm.), w myśl którego organ określa podstawę opodatkowania w drodze oszacowania w przypadkach gdy brak jest ksiąg podatkowych lub innych danych niezbędnych do jej określenia lub dane wynikające z ksiąg podatkowych nie pozwalają na określenie podstawy opodatkowania, lub też podatnik naruszył warunki uprawniające do korzystania ze zryczałtowanej formy opodatkowania. Zgodnie z § 5 tego przepisu, określenie podstawy opodatkowania w drodze oszacowania powinno zmierzać do określenia jej w wysokości zbliżonej do rzeczywistej podstawy opodatkowania. Organ podatkowy, określając podstawę opodatkowania w drodze oszacowania, uzasadnia wybór metody oszacowania. Szacowanie wymiaru opłaty, zgodnie z powołanymi wyżej przepisami ordynacji podatkowej, w sytuacji gdy podstawowy sposób wymiaru na zasadach ogólnych nie może być procedowany ze względu na brak danych do ustalenia podstawy opodatkowania w zwyczajnym trybie, jednoznacznie wskazuje, że to dopiero w treści decyzji organu następuje ustalenie wysokości zobowiązania przedsiębiorcy.

Przy czym dla ustalenia opłaty za rok 2014, czy 2015 r. miarodajne powinny być przychody przedsiębiorstwa energetycznego uzyskane z działalności objętej koncesją w latach poprzedzających ustalenie tych opłat. Skoro zatem przedsiębiorca nie przedstawił dowodów na wielkość przychodów z tej działalności w 2013 r. i 2014 r., to właściwe było zdaniem Sądu odwołanie się do metody szacowania podstawy zobowiązania.

Organ regulacyjny prawidłowo dokonał obliczenia należnej opłaty, na podstawie danych zawartych w nadesłanym przez Przedsiębiorcę formularzu, dotyczącym opłaty za 2013 r. i wobec wykazanego braku przychodów za 2012 r. z działalności objętej koncesją oraz z uwagi na brak danych niezbędnych do wyboru jednej z metod oszacowania podstawy opodatkowania - art. 23 § 3 ordynacji podatkowej, w celu obliczenia opłaty za lata 2014 i 2015 słusznie przyjął, że Przedsiębiorca nie miał również przychodów w latach 2013 i 2014 w zakresie obrotu paliwami ciekłymi. Dodać należy, że Przedsiębiorca pomimo wezwań do złożenia informacji niezbędnych do obliczenia opłat koncesyjnych, zignorował ciążący na nim obowiązek. Wynika on z samej treści art. 34 – Prawa energetycznego, albowiem wyraźnie stwierdza, że coroczne opłaty do budżetu państwa, obciążające koszty jego działalności (opłaty koncesyjne) wnosi przedsiębiorstwo energetyczne, któremu została udzielona koncesja. Na podkreślenie wymaga zatem sam fakt udzielenia koncesji, a nie fakt prowadzenia czy zaprzestania działalności, gdy w tym wypadku koncesja udzielona powodowi nie została cofnięta. Wskazany wyżej przepis wyraźnie to wskazuje. Sąd nie dał wiary powodowi, który twierdził, że wielokrotnie zwracał się do organu regulacyjnego z informacją, iż nie prowadzi działalności koncesjonowanej. W piśmie z 24 lutego 2016 r. organ regulacyjny, po podjęciu stosownych ustaleń (k. 12, 13, 17) wskazał powodowi, że nie posiada dokumentów potwierdzających zgłoszenie faktu trwałego zaprzestania prowadzenia działalności koncesjonowanej. Z tego względu, zasadnie podniósł pozwany, iż dopiero pismem z 29 stycznia 2016 r., w toku przedmiotowego postępowania administracyjnego podjęto wiedzę o fakcie nieprowadzenia przez powoda działalności koncesyjnej, co skutkowało wydaniem decyzji o cofnięciu koncesji. Również formularz „Opłaty z tytułu udzielonej koncesji za 2013 r.” z 5 lutego 2013 r. nie zawiera oświadczenia powoda o zaprzestaniu prowadzenia koncesjonowanej działalności. Powód nie wykazał żadnym dowodem, aby informował pozwanego o zaprzestaniu prowadzenia działalności koncesjonowanej wcześniej, niż wskazanym wyżej pismem z dnia 29 stycznia 2016 roku.

Ponadto wskazać należy, iż z treści punktu 2.4.1. koncesji z 12 grudnia 2005 r., znak: (...) wynika, że Koncesjonariusz jest zobowiązany do przedstawienia, na żądanie Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, zgodnie z art. 28 ustawy – Prawo energetyczne, pisemnych informacji dotyczących wykonywanej działalności gospodarczej. Z treści powyższego zapisu koncesji wynika zatem, że żądania organu regulacyjnego mogą dotyczyć „wykonywanej” działalności gospodarczej. Skoro zatem, jak twierdzi sam powód, zaprzestał on wykonywania w sposób trwały koncesjonowanej działalności, to analogicznie jak w przypadku pisemnego ubiegania się o udzielenie mu koncesji, winien również w tym trybie domagać się jej cofnięcia, jeśli faktycznie zaprzestał prowadzenia działalności koncesjonowanej. Jak wynika z pisma organu regulacyjnego z 24 lutego 2016 r., nie miał on wcześniej wiedzy w przedmiocie zaprzestania tejże działalności, niż od daty pisma powoda z dnia 29 stycznia 2016 r.

Fakt, że obowiązek uiszczenia opłaty powstaje w każdym kolejnym rokiem, z dniem 1 stycznia, zaś opłata powinna być uiszczona stosowanie do treści § 4 ust 1 Rozporządzenia do 31 marca, oznacza, że opłata jest uiszczana z góry i odnosi się do całego roku. Wobec tego, że opłata jest należna z góry za cały rok, także w latach 2014 i 2015 opłata powinna być uiszczona odpowiednio do dnia 31 marca 2014 roku i 31 marca 2015 roku, gdyż decyzja o cofnięciu koncesji został wydana dopiero w dniu 15 lutego 2016 r.

Odnosząc się do twierdzeń powoda podniesionych na rozprawie w dniu 19 grudnia 2018 roku dotyczących innych postępowań, wskazać należy, iż twierdzenia te były bezprzedmiotowe i nieprzydatne dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, albowiem z twierdzeń tych wynikało, że postępowania te nie dotyczyły przedmiotu rozstrzygnięcia niniejszej sprawy tj. ustalenia opłaty za lata 2014 i 2015.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c., orzekł jak w sentencji.

O kosztach procesu Sąd orzekł zgodnie z art. 98 § 3 w zw. z art. 99 k.p.c. stosownie do wyniku sporu. Do kosztów niezbędnych do celowej obrony zaliczono poniesione przez pozwanego koszty zastępstwa procesowego w wysokości 720 zł określonej w § 14 ust 2 pkt 3) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 265) - w brzmieniu obowiązującym w dacie wniesienia odwołania.

SSR (del.) Jolanta Stasińska