Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 sierpnia 2021 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Renata Gąsior

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 2 sierpnia 2021 r. w Warszawie

sprawy P. F.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o świadczenie postojowe

na skutek odwołania P. F.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. z dnia 29 maja 2020 roku, znak: (...) oraz z dnia 9 lipca 2020 r. znak: (...)

oddala odwołania.

SSO Renata Gąsior

UZASADNIENIE

W dniu 16 lipca 2020 r. P. F. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. z dnia 29 maja 2020 r., znak: (...) i wniósł o jej zmianę poprzez przyznanie mu świadczenia postojowego. W uzasadnieniu swojego stanowiska odwołujący wskazał, że organ rentowy powołał się na fakt zasiadania przez niego w radzie nadzorczej spółdzielni mieszkaniowej od 2014 r., co nie jest zgodne z prawdą, gdyż jest on członkiem dopiero od listopada 2017 r., a podleganie ubezpieczeniom z tego tytułu nie powinno w jego odczucie decydować o utracie świadczenia postojowego. Ubezpieczenie społeczne jest obowiązkowe bez względu na wysokość wynagrodzenia, a w jego przypadku jest ono symboliczne i nie przekracza 500 zł i jest to jego jedyny przychód od momentu zamknięcia placówek kultury i imprez masowych, co było jego głównym zajęciem. Odwołujący podkreślił, że zasiadanie w radzie spółdzielni mieszkaniowej jest działalnością społeczną, wynagrodzenia przyznawane są za odbyte spotkania, a obowiązek zgłoszenia ubezpieczenia społecznego ma charakter obligatoryjny, lecz jego zdaniem nieuzasadniony przy tak ordynaryjnym stosunku prawnym (odwołanie, k. 3 a.s.).

W dniu 29 lipca 2020 r. P. F. wniósł także odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. z dnia 9 lipca 2020 r. znak: (...) i wniósł o jej zmianę poprzez przyznanie mu świadczenia postojowego. W uzasadnieniu swojego stanowiska odwołujący wskazał, że organ rentowy powołał się na fakt braku spadku przychodu w kolejnym miesiącu o 15%, podczas gdy jego przychód z działalności artystycznej za miesiąc kwiecień wynosił 0 zł. Odwołujący zwrócił się aby Sąd pomimo rzeczywistego istnienia przychodu w dwóch miesiącach na poziomie 0 zł pokierował się zasadą wrażliwości społecznej i stanu nadzwyczajnego jakim jest wyłącznie go z możliwości pracy zarobkowej i uznał, że przychód na poziomie 0 zł nie będzie przeszkodą do ubiegania się o świadczenie postojowe (odwołanie, k. 3 sygn. akt VII U 1445/20).

Zarządzeniem z dnia 23 listopada 2020 r. Sąd na podstawie art. 219 k.p.c. połączył sprawę sygn. akt VII U 1445/20 ze sprawą sygn. akt VII U 985/20 celem łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia (zarządzenie, k. 13 sygn. akt VII U 1445/20).

W odpowiedzi na powyższe odwołania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. wniósł o ich oddalenie.

Uzasadniając swoje stanowisko w sprawie dotyczącej decyzji z dnia 29 maja 2020 r., organ rentowy przytoczył treść art. 15zq ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy z 2 marca 2020 r., wskazując, że ubezpieczony jest zgłoszony do ubezpieczeń społecznych jako członek rady nadzorczej od 1 czerwca 2014 r. u płatnika składek SM (...). Organ rentowy zaznaczył, że okoliczność, że z tytułu zasiadania w radzie nadzorczej podlega on ubezpieczeniom społecznym od listopada 2017 r., jednak samego faktu podlegania ubezpieczeniom z tego tytułu nie kwestionuje, w związku z tym brak jest podstaw do przyznania świadczenia postojowego.

Odnośnie zaskarżonej decyzji 9 lipca 2020 r. organ rentowy wskazał, że w złożonym w dniu 7 lipca 2020 r. wniosku o świadczenie postojowe odwołujący podał przychody za miesiąc maj 2020 r. w wysokości 0 zł i za miesiąc czerwiec 2020 r. w wysokości 0 zł. organ rentowy przytoczył treść art. 15zq ust. 1 pkt 1 i 3 oraz ust. 4 pkt 1 ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...)19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych wskazując, że przychód z prowadzonej działalności uzyskany w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku musi być o co najmniej 15 % niższy od przychodu uzyskanego w miesiącu poprzednim. Wobec powyższego zdaniem organu rentowego zaskarżona decyzja jest zasadna (odpowiedź na odwołanie, k. 5-5v. a.s., odpowiedź na odwołanie, k. 4-4v. sygn. akt VII U 1445/20).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Odwołujący się P. F. prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą w branży artystycznej o numerze NIP (...) i REGON (...) (okoliczność bezsporna). P. F. jest zgłoszony do ubezpieczeń społecznych jako członek rady nadzorczej u płatnika składek SM (...) od listopada 2017 r . (okoliczność bezsporna).

W dniu 3 maja 2020 r. P. F. złożył wniosek o świadczenie postojowe wskazując, że w miesiącu marcu 2020 r. osiągnął przychód w wysokości 5.000 zł, w kwietniu 2020 r. 700 zł (wniosek z dnia 3 maja 2020 r. – nieponumerowane karty a.r.).

Po rozpoznaniu wniosku decyzją z dnia 29 maja 2020 r., znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił P. F. prawa do świadczenia postojowego powołując się na art. 15zq ust. 1 pkt 1 i 3 stawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...)19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. 2020 r. poz. 374, ze zm.) w związku z art. 83 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 266, ze zm.) oraz wskazując, że jest zgłoszony do ubezpieczenia społecznego jako członek rady nadzorczej od 1 czerwca 2014 r. u płatnika składek SM (...) (decyzja ZUS z dnia 29 maja 2020 r. – nieponumerowane karty a.r.).

W dniu 7 lipca 2020 r. P. F. złożył wniosek o świadczenie postojowe wskazując, że w miesiącu maju 2020 r. osiągnął przychód w wysokości 0 zł i w miesiącu czerwcu osiągnął przychód w wysokości 0 zł (wniosek świadczenie postojowe z 7 lipca 2020 r., k. 38-38v. a.s.).

Po rozpoznaniu wniosku decyzją z dnia 9 lipca 2020 r. znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił P. F. prawa do świadczenia postojowego powołując się na art. 15zq ust. 1 pkt 1 i 3 oraz ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...)19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. 2020 r. poz. 374, ze zm.) w związku z art. 83 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 266, ze zm.) oraz wskazując, że w związku z wykazanym przychodem za miesiące maj i czerwiec 2020 r. w wysokości 0 zł nie przysługuje mu prawo do świadczenia postojowego (decyzja ZUS z dnia 9 lipca 2020 r. – nieponumerowane karty a.r.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach sprawy i aktach rentowych odwołującego. Zdaniem Sądu powołane wyżej dokumenty, w zakresie w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny. Nie były one przez strony kwestionowane w zakresie ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem okoliczności wynikające z treści tych dokumentów należało uznać za bezsporne.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołania były niezasadne.

Spór w niniejszej sprawie dotyczył kwestii prawa odwołującego P. F. do świadczenia postojowego za miesiące maj 2020 r. oraz czerwiec 2020 r. Prawo do ww. świadczenia zostało przewidziane w ustawie z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...)19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r., poz. 1842 – dalej jako „ustawa (...)19”).

Zgodnie z treścią art. 15zq ust. 1 ww. ustawy obowiązującego w dacie złożenia wniosku tj. 3 maja 2020 r. (Dz. U. 2020 poz. 374) świadczenie postojowe przysługuje osobie: prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych, zwanej dalej „osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą”, wykonującej umowę agencyjną, umowę zlecenia, inną umowę o świadczenie usług, do której zgodnie z ustawą z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowę o dzieło, zwane dalej „umową cywilnoprawną”, jeżeli nie podlega ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu.

Po myśli art. 15zq ust. 2 ww. ustawy świadczenie postojowe przysługuje osobom zamieszkującym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli są: obywatelami Rzeczypospolitej Polskiej lub posiadającymi prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatelami państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, lub są cudzoziemcami legalnie przebywającymi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Zgodnie zaś z art. 15zq ust. 3 ustawy świadczenie postojowe przysługuje,
gdy w następstwie wystąpienia (...)19 doszło do przestoju w prowadzeniu działalności, odpowiednio przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą albo przez zleceniodawcę lub zamawiającego, z którymi została zawarta umowa cywilnoprawna.

W myśl art. 15zq ust. 4 ustawy osobie prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą świadczenie postojowe przysługuje, jeżeli rozpoczęła prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej przed dniem 1 kwietnia 2020 r. i nie zawiesiła prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej oraz jeżeli przychód z prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o świadczenie postojowe było
co najmniej 15% niższy od przychodu uzyskanego w miesiącu poprzedzającym ten miesiąc; bądź zawiesiła prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej po dniu 31 stycznia 2020 r. i nie podlega ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu, chyba że podlega ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. Wymogów, o których mowa w ust. 4, nie stosuje się do osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą, do której mają zastosowanie przepisy dotyczące zryczałtowanego podatku dochodowego w formie karty podatkowej i która korzystała
ze zwolnienia sprzedaży od podatku od towarów i usług na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r. poz. 106; art. 15zq ust. 6 ustawy).

Świadczenie postojowe przysługuje zatem między innymi osobie prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych, o ile osoba taka łącznie spełnia pozostałe przesłanki określone w art. 15zq ust. 2–4 ustawy (...)19, z zastrzeżeniem art. 15zq ust. 6 ustawy (...)19.

Spór w niniejszej sprawie sprowadzał się do ustalenia, czy ubezpieczony znajduje się w kręgu podmiotów, którym na mocy ww. przepisu przysługuje świadczenie postojowe. Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców ( t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 162), przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca działalność gospodarczą. W myśl art. 3, działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły. Zgodnie natomiast z art. 6 ust. 1 pkt 22 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2021 r., poz. 423) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są członkami rad nadzorczych wynagradzanymi z tytułu pełnienia tej funkcji. Zgodnie zaś z art. 13 pkt 17 ustawy systemowej obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne w następujących okresach, członkowie rad nadzorczych - od dnia powołania na członka rady nadzorczej do dnia zaprzestania pełnienia tej funkcji. Zatem w rozumieniu przepisów o prowadzeniu działalności gospodarczej odwołujący niewątpliwie spełnia warunek osoby prowadzącej działalność gospodarczą. Natomiast wobec bezspornego faktu, że od listopada 2017 r. P. F. jest zgłoszony do ubezpieczeń społecznych jako członek rady nadzorczej u płatnika składek SM (...), nie spełnił on warunku wynikającego z art. 15zq ust 1 nie posiadania innego tytułu do ubezpieczeń. Warunek ten wobec treści ustawy obowiązującej na dzień złożenia wniosku niewątpliwie istniał, a zatem obligatoryjne było jego spełnienie celem nabycia prawa do świadczenia postojowego. Wymóg ten został zniesiony dopiero w drodze ustawy zmieniającej z dnia 24 czerwca 2020 r. (Dz. U. 2020 poz. 2255) ustawę z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...)19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374, z późn. zm.), a zatem dopiero w dniu wejścia w życie ustawy zmieniającej przepis art. 15zq ust. 1 nie zawierał warunku nie posiadania innego tytułu do ubezpieczeń przez osoby prowadzące działalność gospodarczą.

Mając na uwadze powyższe rozważania oraz okoliczność, że ubezpieczony w dacie złożenia wniosku jako osoba prowadząca działalność gospodarczą pozostawał zgłoszony do ubezpieczeń społecznych jako członek rady nadzorczej, Sąd Okręgowy zważył, że świadczenie postojowe mu nie przysługuje, bowiem nie spełnił on jednej z wymaganych przesłanek wynikających z art. 15zq ww. ustawy. Zaskarżona decyzja jest zasadna.

Przechodząc zaś do oceny drugiej z zaskarżonych decyzji organu rentowego z dnia 9 lipca 2020 r., Sąd Okręgowy zważył, że jest ona prawidłowa.

Argumentacja zawarta przez ubezpieczonego w odwołaniu od zaskarżonej decyzji nie zasługuje na uwzględnienie w żadnej materii. W treści powołanego art. 15zq ust. 4 pkt 1 wskazano m.in., że świadczenie postojowe przysługuje wnioskodawcy w przypadku, jeżeli jego przychód z prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o świadczenie postojowe był o co najmniej 15% niższy od przychodu uzyskanego w miesiącu poprzedzającym ten miesiąc. Tym samym przepis ten wskazuje przesłanki, które osoba odwołująca musi spełnić, aby otrzymać przedmiotowe świadczenie. Ustawodawca wskazał, że przychody przedsiębiorcy powinny ulec zmniejszeniu co najmniej o 15% w porównaniu pomiędzy dwoma miesiącami, a miesiącem poprzedzającym złożenie wniosku. W związku z tym wymaga podkreślenia, że przychód ubezpieczonego nie uległ zmniejszeniu, ponieważ w maju 2020 r. wynosił on 0,00 zł a w czerwcu 2020 r. wynosił on 0,00 zł. To zaś stanowi negatywną przesłankę uniemożliwiającą przyznanie na jego rzecz świadczenia. W art. 15zq ust. 4 pkt 1 ustawy, niewątpliwie bowiem jest mowa o przychodzie uzyskanym w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o świadczenie postojowe, który powinien być niższy o co najmniej 15% od przychodu uzyskanego w miesiącu poprzedzającym ten miesiąc. W myśl tego przepisu należy więc brać pod uwagę pełne miesiące rozliczeniowe. Oznacza to, że jeżeli wniosek zostanie złożony w lipcu, do oceny spadku przychodu będzie brany pod uwagę maj i czerwiec. Dlatego też przychody w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku należy odnieść do miesiąca poprzedzającego ten miesiąc. W zaistniałej sytuacji w niniejszej sprawie wniosek złożono w lipcu 2020 r., zatem należało przeanalizować dochody przedsiębiorcy za maj i czerwiec tego roku. W czerwcu 2020 r. przychód wynosił 0,00 zł, a w maju 2020 r. wynosił 0,00 zł., a co za tym idzie miesiąc po miesiącu nie uległy one zmniejszeniu, o co najmniej 15%.

W tym stanie rzeczy ubezpieczony również nie spełnił jednego z wymaganych przez ustawodawcę warunków do uzyskania prawa do świadczenia postojowego, określonych w cytowanym art. 15zq ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...)19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, to jest przychód z miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym złożony został wniosek, nie był o co najmniej 15% niższy od przychodu, który uzyskano w miesiącu poprzedzającym.

Podkreślić w tym miejscu również należy, że przepisy ubezpieczeń społecznych mają charakter bezwzględnie obowiązujących. W konsekwencji nie ma możliwości wykładania przepisów tego prawa na korzyść wnioskodawcy z uwzględnieniem reguł słuszności. Do złagodzenia rygorów prawa ubezpieczeń społecznych nie stosuje się ani art. 5 k.c., ani art. 8 k.p. (zasady współżycia społecznego), albowiem przepisy prawa ubezpieczeń społecznych mają charakter przepisów prawa publicznego. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych niedopuszczalne jest powoływanie się na zasady współżycia społecznego, jako że prawo ubezpieczeń społecznych, w odróżnieniu od przepisów prawa pracy (art. 300 k.p.), nie zawiera normy o charakterze takiej klauzuli generalnej, ani też normy zezwalającej na stosowanie w zakresie nieuregulowanym przepisów kodeksu cywilnego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2011 r. sygn. akt III UK 214/10 i z dnia 2 grudnia 2009 r., sygn. akt I UK 174/09, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 20 maja 2010 r., sygn. akt III AUa 3616/09 i z dnia 7 listopada 2008 r., sygn. akt III AUa 330/08).

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy oddalił odwołania, o czym orzekł w sentencji wyroku.

SSO Renata Gąsior