Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 września 2021 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi, II Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SR Agnieszka Kania-Zamorska

Protokolant: sekr. sąd. Marta Mądzelewska

po rozpoznaniu w dniu 31 sierpnia 2021 roku, w Ł.

na rozprawie

sprawy z powództwa K. W.

przeciwko P. G.

o zapłatę kwoty 2.078 zł

1.oddala powództwo co do kwoty 482,93 zł (czterysta osiemdziesiąt dwa złote dziewięćdziesiąt trzy grosze);

2.umarza postępowanie w pozostałym zakresie;

3.zasądza od K. W. na rzecz P. G. kwotę 917 zł (dziewięćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt II C 896/19

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 1 lipca 2019 roku, K. W. działający w imieniu własnym wniósł o zasądzenie od P. G. kwoty 2.078 zł z odsetkami ustawowymi od kwoty 786,79 zł od dnia 16 stycznia 2019 roku do dnia zapłaty, od kwoty 795,65 zł od dnia 16 lutego 2019 roku do dnia zapłaty, od kwoty 513,56 zł od dnia 16 marca 2019 roku do dnia zapłaty, a także o zasądzenie od pozwanego zwrotu kosztów procesu. W uzasadnieniu pozwu wskazał, że pozwany na mocy ugody zawartej ze zmarłą żoną powoda zamieszkuje na jego nieruchomości. Pozwany ma zainstalowany podlicznik energii elektrycznej w oparciu, o który powód nalicza pozwanemu opłaty, korzysta także z wody i energii cieplnej. Opłaty za media uiszcza powód. Pozwany nie reguluje wysyłanych mu rachunków, nie reaguje na wezwania do zapłaty.

(pozew k.3-4, pismo z wnioskami dowodowymi k.5-5 v.)

W odpowiedzi na pozew pozwany, reprezentowany przez pełnomocnika w osobie adwokata, nie uznał powództwa. Wniósł o jego oddalenie i zasądzenie na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pełnomocnik pozwanego podniósł, że do grudnia 2018 roku pozwany uiszczał opłaty za energię elektryczną na konto (...) na nazwisko S. G., gdyż nie miał wiedzy, że powód zawarł własną umowę na dostarczanie energii elektrycznej i w ten sposób uiścił kwotę 600 zł. W dniu 27 grudnia 2018 roku P. G. wystąpił do (...) Spółki Akcyjnej o przeksięgowanie wpłaconej kwoty 600 zł na konto powoda. Tożsama sytuacja miała miejsce w odniesieniu do dokonanej do (...) opłaty z gaz w kwocie 800 zł. Wskazał, że w grudniu 2018 roku pozwany uiścił opłatę za wodę w kwocie 33,33 zł. Ponadto, P. G. wpłacił na konto (...) Spółki Akcyjnej w styczniu 2019 roku i lutym 2019 roku kwoty po 200 zł tytułem opłat za energię elektryczną, a na konto (...) w styczniu i lutym 2019 roku kwoty po 400 zł tytułem opłat za gaz. Zaznaczył, że pozwany wielokrotnie zwracał się do powoda o udostępnienie faktur wystawianych przez dostawców mediów oraz wskazywał że opłaty eksploatacyjne są regulowane na bieżąco, załączając do pism potwierdzenia zapłaty. Powód nie przedstawił jednak pozwanemu żądanych dokumentów. Zarzucił, że nie jest wiadomo, na jakiej podstawie i w jaki sposób powód dokonuje rozliczeń zużytej energii elektrycznej i innych mediów, a w konsekwencji dochodzi zapłaty kwoty objętej pozwem. Dodatkowo, podał, że przed Sądem Rejonowym dla Łodzi-Widzewa w Łodzi toczyło się postępowanie dotyczące egzekucji czynności niezastępowalnej w związku z niezapewnianiem pozwanemu przez powoda dostępu do energii elektrycznej, ciepłej i zimnej wody oraz centralnego ogrzewania.

(odpowiedź na pozew k.24-28, pełnomocnictwo k.29)

W piśmie z dnia 26 listopada 2019 roku powód podniósł, iż ugoda, na mocy której pozwany korzysta z nieruchomości nie obejmuje centralnego ogrzewania ani ciepłej wody. Wskazał, że informował pozwanego o stawkach stosowanych do naliczania opłat za media. Podał, że poniósł koszty naprawy pieca w kwocie 1.120 zł oraz że do kosztów wytworzenia ciepła należy doliczyć amortyzację pieca.

(pismo powoda k.51-52)

W piśmie z dnia 8 kwietnia 2020 roku pełnomocnik pozwanego podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie. Wskazał, że lokal zajmowany przez pozwanego ma powierzchnię około 30 m ², a powód zajmuje na nieruchomości powierzchnię około 400 m ². Podkreślił, że w świetle postanowień ugody, na mocy której z nieruchomości korzysta pozwany nie sposób przyjąć, iż pozwany winien partycypować w kosztach naprawy pieca.

(pismo pełnomocnika powoda k.65-66)

Na rozprawie w dniu 12 lutego 2021 roku powód popierał powództwo. Wyjaśnił, że w ramach kwoty dochodzonej pozwem kwota 450 zł to koszt naprawy pieca w okresie objętym pozwem, co stanowi 40% tych kosztów.

Pełnomocnik pozwanego wniósł oddalenie powództwa, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.

(stanowisko powoda – protokół rozprawy k.78-79, k.80, stanowisko pełnomocnika pozwanego – protokół rozprawy k.79)

W piśmie z dnia 25 lutego 2021 roku, sprecyzowanym w piśmie wniesionym dnia 31 marca 2021 roku powód ograniczył żądanie pozwu do kwoty 482,93 zł z tytułu zużycia energii cieplnej – kosztów gazu i naprawy pieca, a w pozostałej części cofnął pozew ze zrzeczeniem się roszczenia.

(pismo powoda k.84-84 v., k.112)

Pełnomocnik powoda wniósł o oddalenie powództwa co do kwoty 482,93 zł.

(pismo pełnomocnika pozwanegok.117-117 v.)

Na rozprawie w dniu 31 sierpnia 2021 roku strony podtrzymały dotychczasowe stanowisko w sprawie.

(stanowisko powoda – protokół rozprawy k.142-143, stanowisko pełnomocnika pozwanego – protokół rozprawy k.143)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 26 maja 2014 roku, przed Sądem Rejonowym dla Łodzi-Widzewa w Łodzi, w sprawie o sygnaturze akt VIII C 3277/13, P. G. i S. G. zawarli ugodę, polegającą na zawarciu umowy użyczenia, zgodnie z którą S. G. oddała swojemu bratu P. G. do nieodpłatnego użyczenia aż do końca życia wydzielony jeden pokój, kuchnię, łazienkę i korytarz mieszczące się na parterze od strony południowej budynku gospodarczego, po przeprowadzonej przebudowie, przylegającego do nich ganku, z prawem korzystania z elektryczności, gazu, wody, przydomowej oczyszczalni ścieków oraz wywozu śmieci, znajdujące się na nieruchomości położonej w miejscowości K., gminie N., powiecie (...) wschodnim, województwie (...), oznaczonej jako działka numer (...), o powierzchni 8.782 m ², dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, XVI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...). P. G. przyjął wskazane powyżej pomieszczenia i zobowiązał się ponosić koszty zużytych przez siebie mediów proporcjonalnie do zajmowanej powierzchni, na podstawie wystawionych na siostrę S. G. faktur za media, wpłacając ustalone comiesięczne opłaty na konto siostry lub bezpośrednio do jej rąk.

(dowód: ugoda sądowa k.76-77)

S. W. była żoną K. W.. Zmarła w dniu 30 maja 2016 roku.

(dowód: odpis skrócony aktu zgonu k.6 załączonych akt VIII Ns 79/19)

W dniu 5 kwietnia 2016 roku S. G. sporządziła przed notariuszem A. B. w Kancelarii Notarialnej w Ł. testament, w którym do całości spadku po sobie powołała córkę A. F.. W trybie art.149 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wyznaczyła K. W. jako opiekuna prawnego swojej córki A. F. i powołała go na wykonawcę testamentu do sprawowania zarządu całym spadkiem. Ponadto, w trybie art.102 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, S. G. wyznaczyła K. W. jako zarządcę całego majątku A. F. nabytego na podstawie testamentu to jest nieruchomości gruntowej stanowiącej zabudowaną działkę gruntu o numerze 98/9, o obszarze 87 arów 82 m ², dla której Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi prowadzi księgę wieczystą o numerze (...).

Dodatkowo, S. G. ustanowiła na rzecz K. W. zapis windykacyjny w postaci prawa używania i pobierania pożytków (użytkowania) całej nieruchomości gruntowej stanowiącej zabudowaną działkę gruntu o numer 98/9, o obszarze 87 arów 82 m ², dla której Sąd Rejonowy dla Łodzi- Śródmieścia w Łodzi prowadzi księgę wieczysta o numerze (...).

(dowód: testament w załączonych aktach testamentowych VIII Ns 79/19)

Prawomocnym postanowieniem z dnia 24 września 2020 roku, wydanym w sprawie o sygnaturze akt VIII Ns 79/19, Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi stwierdził, iż spadek po S. G. z domu G., córce S. i A., zmarłej w dniu 30 maja 2016 roku w miejscowości K., ostatnio stale zamieszkałej w miejscowości K., na podstawie testamentu notarialnego z dnia 5 kwietnia 2016 roku, otwartego i ogłoszonego przez Sąd Rejonowy dla Łodzi- Widzewa w Łodzi w dniu 18 marca 2019 roku, z dobrodziejstwem inwentarza nabyła córka A. F. (córka P. i S.) w całości. Ponadto, stwierdził, że przedmiot zapisu windykacyjnego w postaci prawa używania i pobierania pożytków (użytkowania) całej nieruchomości gruntowej stanowiącej zabudowaną działkę gruntu o numer 98/9, o obszarze 87 arów 82 m ², dla której Sąd Rejonowy dla Łodzi- Śródmieścia w Łodzi prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), po S. G. z domu G., córce S. i A., zmarłej w dniu 30 maja 2016 roku w miejscowości K., ostatnio stale zamieszkałej w miejscowości K., na podstawie wskazanego powyżej testamentu notarialnego nabył z dobrodziejstwem inwentarza mąż K. W. (syn Z. i M.) w całości.

(dowód: postanowienie k.33 załączonych akt VIII Ns 79/19)

K. W. jest opiekunem prawnym małoletniej A. F..

(dowód: kserokopia zaświadczenia k.9 załączonych akt VIII Ns 79/19)

W grudniu 2018 roku oraz styczniu i lutym 2019 roku P. G. zamieszkiwał na nieruchomości w położonej w miejscowości K. w przyznanych mu na mocy powyższej ugody pomieszczaniach. Korzystał z energii elektrycznej, centralnego ogrzewania, ciepłej i zimnej wody.

Centralne ogrzewanie i ciepła woda są wytwarzane przez kondensacyjny piec gazowy, znajdujący się w jednym z budynków na nieruchomości.

(okoliczności bezsporne)

Pismem oznaczonym datą 4 stycznia 2018 roku K. W. wezwał P. G. do zapłaty kwoty 768,79 zł do dnia 15 stycznia 2019 roku, na wskazany w piśmie rachunek bankowy tytułem rozliczenia za energię elektryczną (40,69 zł), zużytą ciepłą wodę (220,70 zł) i energię cieplną (507,40 zł) za okres od 1 grudnia 2018 roku do 31 grudnia 2018 roku. W piśmie wskazał, że odczyty liczników są dostępne popołudniami lub w weekendy.

(dowód: kserokopia pisma k.6)

W piśmie z dnia 5 lutego 2019 roku powód ponownie wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 768,79 zł tytułem rozliczenia za energię elektryczną, zużytą ciepłą wodę i energię cieplną za okres od 1 grudnia 2018 roku do 31 grudnia 2018 roku.

(dowód: kserokopia pisma k.9)

W odpowiedzi na pismo z dnia 5 lutego 2019 roku, pełnomocnik pozwanego wezwał K. W. do dostarczenia pełnego rozliczenia kosztów za media dla całej nieruchomości poniesionych w 2018 roku wraz z kopiami rachunków i faktur, a także do przedstawienia w jaki sposób wyliczył kwotę 768,79 zł objętą pismem z dnia 5 lutego 2019 roku. Wskazał, że w ocenie P. G. poniósł on wszelkie niezbędne koszty zużycia mediów. Do pisma załączono potwierdzenia uiszczenia opłat za energię elektryczną i gaz w styczniu oraz lutym 2019 roku.

(dowód: pismo z załącznikami k.38-39v.)

Pismem z dnia 3 lutego 2019 roku K. W. wezwał P. G. do zapłaty kwoty 795,65 zł do dnia 15 lutego 2019 roku, na wskazany w piśmie rachunek bankowy tytułem rozliczenia za energię elektryczną (26,55 zł), zużytą ciepłą wodę (197,10 zł) i energię cieplną (572 zł) za okres od 1 stycznia 2019 roku do 31 stycznia 2019 roku. W piśmie wskazał, że odczyty liczników są dostępne popołudniami lub w weekendy.

(dowód: kserokopia pisma k.7)

Pismem z dnia 5 marca 2019 roku K. W. wezwał P. G. do zapłaty kwoty 513,56 zł do dnia 15 marca 2019 roku, na wskazany w piśmie rachunek bankowy tytułem rozliczenia za energię elektryczną (22,06 zł), zużytą ciepłą wodę (50 zł) i energię cieplną (441,50 zł) za okres od 1 lutego 2019 roku do 28 lutego 2019 roku.

(dowód: kserokopia pisma k.8)

W pismach z dnia 18 marca 2019 roku i 10 kwietnia 2019 roku K. W. wezwał P. G. do zapłaty kwoty 2.078 zł odpowiednio do dnia 31 marca 2019 roku i do dnia 30 kwietnia 2019 roku, na wskazany w piśmie rachunek bankowy, tytułem rozliczenia za energię elektryczną, zużytą ciepłą wodę i energię cieplną za okres od 1 grudnia 2018 roku do 28 lutego 2019 roku. W piśmie wskazano, że brak zapłaty w zakreślonym terminie spowoduje skierowanie sprawy na drogę sądową.

(dowód: kserokopie pism k.10 i k.11)

W odpowiedzi na pismo z dnia 18 marca 2019 roku, pełnomocnik pozwanego wezwał K. W. do dostarczenia pełnego rozliczenia kosztów za media dla całej nieruchomości poniesionych w okresie od 1 stycznia 2018 roku do 28 lutego 2019 roku wraz z kopiami rachunków i faktur, a także do przedstawienia, w jaki sposób wyliczył kwotę 2.078 zł objętą pismem z dnia 18 marca 2019 roku. Wskazał, że w ocenie P. G. poniósł on wszelkie niezbędne koszty zużycia mediów. Podał, że w marcu 2019 roku pozwany uiścił dostawcom mediów kwotę 200 zł tytułem opłaty za prąd oraz kwotę 437 zł tytułem opłaty za wodę.

(dowód: pismo dowodem nadania k.40-40v.)

Także w okresie wcześniejszym – od marca 2018 roku do listopada 2018 roku pełnomocnik P. G. kierował do K. W. korespondencję dotyczą opłat za media na nieruchomości w miejscowości K..

(dowód: pisma k.41-46 v.)

W piśmie z dnia 27 grudnia 2018 roku skierowanym do (...) Spółki Akcyjnej Oddział w Ł. P. G. wniósł o przeksięgowanie nadpłaty w kwocie 600 zł z konta zmarłej S. G. na konto o numerze wskazanym w piśmie w związku z zawarciem przez K. W. nowej umowy dotyczącej dostarczania energii elektrycznej.

(dowód: pismo k.30)

W piśmie z dnia 27 grudnia 2018 roku skierowanym do (...) Oddział w Ł. P. G. wniósł o przeksięgowanie nadpłaty w kwocie 800 zł z konta zmarłej S. G. na konto o numerze wskazanym w piśmie.

(dowód: pismo k.31)

Kwota 800 zł został przeksięgowana na konto powoda w (...).

(okoliczność bezsporna)

W grudniu 2018 roku P. G. wpłacił w Urzędzie Gminy N. kwotę 33,33 zł tytułem opłaty za wodę, a w styczniu 2019 roku kwotę 20,71 zł z tego tytułu.

(dowód: dowody wpłat k.33)

W styczniu 2019 roku i lutym 2019 roku P. G. dokonał na rzecz (...) Spółki Akcyjnej wpłat kwot po 200 zł tytułem opłat za dostawę energii elektrycznej na nieruchomość położoną w pod adresem (...) (łącznie 400 zł) oraz na rzecz (...) wpłat kwot po 400 zł (łącznie 800 zł) tytułem opłat za dostawę gazu pod adresem (...). Pozwany dokonał wpłat na poczet opłat należnych za miesiące, w których je uiścił.

(dowód: dowody wpłat k.32-32 v.)

W dniu 28 stycznia 2019 roku dokonano konserwacji urządzenia V. (...) 376/3-5R3 oraz wymiany pompy.

(dowód: kserokopia protokołu serwisowego k.57)

W dniu 7 stycznia 2019 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. wystawiła nabywcy paliwa gazowego K. W. fakturę dotyczącą punktu odbioru (...), za okres od 2 listopada 2018 roku do 7 stycznia 2019 roku na kwotę 1.388,88 zł. W fakturze uwzględniono nadpłaty w łącznej kwocie 1.200 zł. W konsekwencji, do zapłaty pozostała kwota 188,88 zł.

(dowód: kserokopia faktury k.90)

W dniu 4 marca 2019 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. wystawiła nabywcy paliwa gazowego K. W. fakturę dotyczącą punktu odbioru (...), za okres od 8 stycznia 2019 roku do 4 marca 2019 roku na kwotę 1.552,36 zł. W fakturze uwzględniono nadpłaty w łącznej kwocie 400 zł. W konsekwencji, do zapłaty pozostała kwota 1.152,36 zł.

(dowód: kserokopia faktury k.91)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dokumentów i ich kserokopii (w oparciu o art.308 k.p.c.), których prawdziwość nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

Na rozprawie w dniu 21 lutego 2021 roku, Sąd na podstawie art.235[2] § 1 pkt 2 k.p.c. pominął faktury k.34-37 oraz kserokopie pism k.54, k.55, a także zestawienie k.58, gdyż pozostawały one bez znaczenia dla rozstrzygnięcia. Nie dotyczyły bowiem okresu objętego pozwem w niniejszej sprawie. Z tych samych przyczyn przy dokonywaniu ustaleń faktycznych pominięto protokół serwisowy z dnia 4 stycznia 2018 roku (k.56).

Ustalając powyższy stan faktyczny, Sąd nie uwzględnił także postanowienia Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi z dnia 17 września 2018 roku, wydanego w sprawie o sygnaturze akt II 1Co 5673/17 (k.47-47 v.), ponieważ poza sporem stron pozostawała okoliczność, iż w okresie objętym pozwem (grudzień 2018 roku, styczeń 2019 roku, luty 2019 roku) pozwany miał udostępnione media w postaci energii elektrycznej, centralnego ogrzewania, ciepłej i zimnej wody.

Sąd pominął także fotografie liczników (koperta k.53) jako nieprzydatne dla rozstrzygnięcia w świetle zgromadzonego materiału dowodowego. Trzy ze złożonych fotografii są opatrzone nie w pełni widoczną datą 1 grudnia 2018 roku, a trzy datą 4 marca 2019 roku. Ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika jakich liczników i gdzie położonych dotyczą fotografie. Brak jest również na nich odczytów w datach istotnych dla okresu objętego pozwem na dzień 31 grudnia 2018 roku, 30 stycznia 2019 roku czy 28 lutego 2019 roku.

Na rozprawie w dniu 21 lutego 2021 roku, Sąd na podstawie art.235[2] § 1 pkt 2 k.p.c. pominął dowód z przesłuchania stron zgłoszony przez pełnomocnika pozwanego w odpowiedzi na pozew oraz zgłoszony przez powoda i sprecyzowany na rozprawie w dniu 21 lutego 2021 roku. Okoliczność dokonywania przez pozwanego opłat za media została wykazana za pomocą złożonych do akt spraw dokumentów, a powód w związku z tymi wpłatami częściowo cofnął powództwo.

Na rozprawie w dniu 31 sierpnia 2021 roku, Sąd na podstawie art.235[2] § 1 pkt 1 i 2 k.p.c. pominął dowód z protokołu rozprawy z dnia 19 lipca 2019 roku (k.85-87) oraz z dnia 8 stycznia 2020 roku (k.88-89) w sprawie o sygnaturze akt II1C 101/18 Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi, a także z dnia 6 września 2017 roku w sprawie o sygnaturze VIII C 56/17 Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi (k.92-96). Wskazane protokoły pozostawały bez znaczenia dla przedmiotu rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie. Ponadto, dopuszczenie dowodu z zeznań świadków zawartych w tych protokołach naruszałoby zasadę bezpośredniości postępowania cywilnego. Albowiem, zgodnie z zasadą bezpośredniości wyrażoną w art.235 k.p.c., Sąd rozstrzygając sprawę, powinien w sposób bezpośredni zetknąć się z materiałem dowodowym, a zatem wszelkie czynności stron i sądu związane z przeprowadzaniem dowodów powinny być przedsięwzięte przed sądem orzekającym. Sąd orzekający samodzielnie ustala stan faktyczny stanowiący podstawę rozstrzygnięcia w oparciu o przeprowadzone przed nim dowody. Zaś, ani postępowanie dowodowe przeprowadzone w innej sprawie, przed innym sądem ani ustalenia poczynione przez inny sąd w uzasadnieniu wyroku, nie mogą zastępować postępowania dowodowego w danej sprawie ani własnych ustaleń sądu ją rozpoznającego. W szczególności, protokoły zeznań świadków przesłuchanych w innej sprawie – cywilnej lub karnej nie mogą zastępować zeznań świadków złożonych bezpośrednio przed sądem cywilnym.

Sąd na podstawie art.235[2] § 1 pkt 2 i 3 k.p.c. pominął także dowód z opinii biegłego H. K. wydanej w sprawie o sygnaturze akt I C 2102/20 Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi (k.119-127). Albowiem, opinia ta jako dotycząca innego okresu (od dnia 1 marca 2019 roku do dnia 31 maja 2019 roku) niż objęty pozwem w niniejszej sprawie była nieprzydatna dla rozstrzygnięcia, nie mogła zatem posłużyć do ustalenia braku podstaw faktycznych roszczenia powoda w niniejszej sprawie.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie powód ostatecznie wnosił o zasądzenie od pozwanego kwoty 482,93 zł z tytułu zużycia energii cieplnej – kosztów gazu i naprawy pieca.

Pozwany nie uznał powództwa, wnosił o jego oddalenie. Podnosił, że uiszcza opłaty za korzystanie na nieruchomości z mediów w postaci energii elektrycznej, gazu i wody.

W pierwszej kolejności, w świetle poczynionych ustaleń faktycznych, należało dokonać analizy stosunków prawnych łączących powoda i pozwanego z właścicielem nieruchomości, a następnie ich wzajemnej relacji.

Jak wynika z ugody sądowej zawartej pomiędzy P. G. i S. G. przed Sądem Rejonowym dla Łodzi-Widzewa w Łodzi, w sprawie o sygnaturze akt VIII C 3277/13, P. G. i S. G. zawarli umowę użyczenia, zgodnie z którą S. G. oddała swojemu bratu P. G. do nieodpłatnego użyczenia aż do końca życia wydzielony jeden pokój, kuchnię, łazienkę i korytarz mieszczące się na parterze od strony południowej budynku gospodarczego, przylegającego do nich ganku, z prawem korzystania z elektryczności, gazu, wody, przydomowej oczyszczalni ścieków oraz wywozu śmieci, znajdujące się na nieruchomości położonej w miejscowości K., dla której to nieruchomości prowadzona jest księga wieczystą o numerze (...). P. G. przyjął wskazane powyżej pomieszczenia i zobowiązał się ponosić koszty zużytych przez siebie mediów proporcjonalnie do zajmowanej powierzchni, na podstawie wystawionych na siostrę S. G. faktur za media, wpłacając ustalone comiesięczne opłaty na konto siostry lub bezpośrednio do jej rąk.

Wskazana umowa odpowiadała zatem konstrukcji umowy użyczenia unormowanej w art.710 i n k.c., zgodnie z którym przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy. Prawa biorącego rzecz do używania w ramach umowy użyczenia wygasają wraz z jego śmiercią, chyba że strony umówiły się odmiennie. Co do zasady bowiem, rzecz użyczona ma służyć do osobistego używania przez biorącego (art. 712 § 2 k.c.). Natomiast śmierć użyczającego nie pociąga za sobą wygaśnięcia stosunku użyczenia, w miejsce użyczającego wstępują wówczas jego spadkobiercy, chyba że strony umówiły się inaczej (tak również A. K. „Umowa użyczenia w polskim prawie cywilnym” 2008 rok).

Wskazana umowa użyczenia nie przewidywała jej wygaśnięcia wraz ze śmiercią użyczającego czyli S. G.. A zatem, na mocy przepisu art.922 § 1 k.c. wynikające z niej prawa i obowiązki użyczającego jako posiadające charakter majątkowy przeszły na jej spadkobiercę - córkę A. F.. W konsekwencji, aktualnie umowa użyczenia wiąże P. G. i A. F.. A zatem, to A. F. jako spadkobierca S. W. jest legitymowana czynnie do żądania od P. G. zapłaty za korzystanie z elektryczności, gazu, wody, przydomowej oczyszczalni ścieków oraz wywozu śmieci stosownie do umowy użyczenia. Uprawnienie takie nie przysługuje natomiast K. W., który nie jest stroną umowy użyczenia, na podstawie której pozwany korzysta z nieruchomości w miejscowości K.. Nie zmienia tego okoliczność, iż K. W. jest opiekunem prawnym małoletniej A. F. oraz że w trybie art.102 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, S. G. wyznaczyła K. W. na zarządcę całego majątku A. F. nabytego na podstawie testamentu to jest nieruchomości gruntowej w miejscowości K., objętej księgą wieczystą o numerze (...). Albowiem, jak wynika z treści pozwu, K. W. w niniejszej sprawie występuje w imieniu własnym, a nie A. F.. Powód wskazał wręcz w pozwie, że „pozwany zamieszkuje na jego posesji”.

Dodatkowo, objęte pozwem żądanie opłat za energię elektryczną, centralne ogrzewanie i ciepłą wodę zostało sformułowane w sposób sprzeczny z treścią umowy użyczenia. W powołanej wyżej ugodzie P. G. zobowiązał się bowiem ponosić koszty zużytych przez siebie mediów proporcjonalnie do zajmowanej powierzchni, nie zaś koszty mediów rozliczane w inny sposób (np. jak wylicza to powód proporcjonalnie do poziomu odczytu liczników). Natomiast, z przeprowadzonych dowodów nie wynika, jak zgodnie z umową użyczenia powinny kształtować się te koszty. Ponadto, z ugody nie wynika, aby pozwany został zobowiązany do ponoszenia kosztów napraw czy konserwacji urządzeń dostarczających media, z których może korzystać. Ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika, aby umowa użyczenia została w tym zakresie zmieniona w późniejszym okresie. Zaś pozwany zaprzeczał, aby miał obowiązek ponosić koszty konserwacji czy naprawy owych urządzeń.

Umocowania powoda do żądania od pozwanego opłat za zużyte media nie stwarza również ograniczone prawo rzeczowe – prawo użytkowania całej nieruchomości gruntowej w miejscowości K., dla której prowadzona jest księga wieczysta o numerze (...), które powód nabył w drodze zapisu windykacyjnego. Stosownie do przepisu art.252 k.c., rzecz można obciążyć prawem do jej używania i do pobierania jej pożytków (użytkowanie). Zgodnie z art.258 k.c., w stosunkach wzajemnych między użytkownikiem a właścicielem użytkownik ponosi ciężary, które zgodnie z wymaganiami prawidłowej gospodarki powinny być pokrywane z pożytków rzeczy. Powołany przepis ma charakter dyspozytywny - użytkownik i właściciel rzeczy mogą inaczej określić rozłożenie ciężarów. W braku odmiennej umowy użytkownika i właściciela użytkownik ponosi ciężary, które zgodnie z zasadami prawidłowej gospodarki powinny być pokrywane z pożytków rzeczy ( art. 53 k.c.). Nie chodzi tutaj o pożytki rzeczywiście osiągane, lecz o wyznaczenie zbioru ciężarów, które obciążają ostatecznie użytkownika. Zaliczyć tu można podatki i inne należności publicznoprawne (np. opłatę melioracyjną), koszty ubezpieczenia mienia, a także opłaty za wodę, gaz, ciepło, wywóz śmieci i odprowadzanie ścieków, jednak zawsze tylko do wysokości pożytków, które zgodnie z zasadami prawidłowej gospodarki zostały lub mogłyby być osiągnięte z tej rzeczy (tak między innymi „Komentarz do kodeksu cywilnego.” pod red. Konrada Osajdy 2021 rok).

A zatem, na powodzie w świetle przepisu art.258 k.c. spoczywał obowiązek uiszczania opłat za wykorzystywane media do wysokości pożytków, które zgodnie z zasadami prawidłowej gospodarki mogłyby być osiągnięte z nieruchomości której używa.

Mając na uwadze powyższe, w niniejszej sprawie występują dwa odrębne stosunki prawne: jeden w postaci umowy użyczenia - łączący P. G. z właścicielką nieruchomości A. F., a drugi w postaci ograniczonego prawa rzeczowego – użytkowania na tej nieruchomości łączący K. W. z właścicielką nieruchomości A. F.. Brak jest natomiast stosunku prawnego obligacyjnego lub rzeczowego łączącego powoda i pozwanego. Na uwagę zasługuje przy tym, że powód był zobowiązany do pokrywania opłat za media wykorzystywane na nieruchomości w granicach wynikających z art.258 k.c., ale nie miał obowiązku uiszczania ich za pozwanego, który winien rozliczać się z obecnym użyczającym zgodnie z umową z dnia 26 maja 2014 roku.

W konsekwencji, ewentualnej podstawy żądania powoda należało poszukiwać w przepisach o bezpodstawnym wzbogaceniu.

Zgodnie z art.405 k.c., kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości.

Z dyspozycji art.405 k.c. wynikają cztery przesłanki dla powstania roszczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia: wzbogacenie jednego podmiotu, zubożenie drugiego podmiotu, związek między wzbogaceniem a zubożeniem, brak podstawy prawnej dla wzbogacenia (bezpodstawność wzbogacenia). Ich łączne spełnienie jest konieczne do stwierdzenia istnienia roszczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia.

Korzyścią majątkową jest przede wszystkim zwiększenie aktywów - nabycie prawa majątkowego: własności (także sumy pieniężnej), ograniczonego prawa rzeczowego lub wierzytelności. Korzyścią majątkową jest ponadto zmniejszenie szeroko rozumianych obciążeń majątku wzbogaconego - uwolnienie od długu zarówno cywilnoprawnego jak i publicznoprawnego (A. Ohanowicz „ Zarys prawa zobowiązań” Warszawa 1970 rok, Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 stycznia 1973 roku, II CR 648/72, opubl. OSNCP 1973 rok, nr 11, poz. 200, z glosą W. Serdy, opubl. OSPiKA 1974 rok, z. 12, poz. 255, oraz z omówieniem A. Szpunara i W. Wanatowskiej „Przegląd orzecznictwa”, Nowe Prawo 1975 rok, nr 7–8, s. 1048, Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 marca 2013 roku, IV CSK 442/12, opubl. OSNC 2013, nr 11, poz. 129, z glosą E. Prejs, Glosa 2015, nr 4, s. 106).

Uzyskanie korzyści majątkowej może być wynikiem działania wzbogaconego (jego czynności prawnej, np. bezprawnego zbycia nabywcy w dobrej wierze rzeczy należącej do zubożonego, albo faktycznej), zubożonego (przeważnie chodzi o spełnienie świadczenia), osoby trzeciej albo innego zdarzenia (np. działania sił przyrody, skutku ustawowego; zob. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2014 roku, IV CSK 203/13). W przypadku, gdy wzbogacenie wynika z działania samego wzbogaconego, nie ma znaczenia, czy można przypisać mu winę.

Innymi słowy, majątek wzbogaconego powiększa się o coś, o co nie powinien się powiększyć, albo nie pomniejsza się o coś, o co powinien się pomniejszyć. Ze zwiększeniem aktywów będziemy mieli do czynienia wówczas, gdy dojdzie do bezpośredniego przesunięcia majątkowego z majątku zubożonego do majątku wzbogaconego, ale może ono również polegać na uzyskaniu przez wzbogaconego takich korzyści, które powinny wejść do majątku zubożonego (por. J. Pietrzykowski, [w:] „Kodeks cywilny. Komentarz. pod red. Z. Resicha”, t. II, Warszawa 1972 rok). Zmniejszenie pasywów wzbogaconego to zaoszczędzenie przez niego wydatków, czyli uniknięcie przez niego pomniejszenia własnego majątku (np. zubożony płaci dług, do zapłaty którego zobowiązany był wzbogacony).

Z kolei, zubożenie polega na poniesieniu efektywnego uszczerbku majątkowego. Majątek zubożonego albo pomniejsza się o coś, o co nie powinien się pomniejszyć, albo nie powiększa się o coś, o co powinien się powiększyć (czyli: zachodzą tu odwrotne relacje jak przy wzbogaceniu). Zubożenie skutkuje więc albo zwiększeniem pasywów, albo zmniejszeniem aktywów zubożonego. Zubożenie zawsze przyjmuje postać majątkową, co nie oznacza, że wiąże się tylko z określonymi ubytkami przedmiotów z majątku zubożonego. Może bowiem polegać również na nieodpłatnym świadczeniu przez zubożonego usług lub naruszeniu przysługujących mu praw. Zubożeniem są również utracone korzyści.

Związek przyczynowy między wzbogaceniem a zubożeniem zachodzi wtedy, gdy wzbogacenie i zubożenie zostały spowodowane – w sensie związku przyczynowego – tym samym zdarzeniem, mają jedną przyczynę (J. Pietrzykowski, [w:] „Kodeks cywilny. Komentarz. pod red. Z. Resicha”, t. II, Warszawa 1972 rok, A. Ohanowicz „ Zarys prawa zobowiązań” Warszawa 1970 rok, Paweł Księżak „Bezpodstawne wzbogacenie art.405-411 k.c. Komentarz.”, Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 18 grudnia 1968 roku, I CR 448/68, opubl. LEX nr 6431; z dnia 20 listopada 2002 roku, II CKN 1045/00, opubl. LEX nr 1165846).

Ponadto, o uzyskaniu korzyści majątkowej kosztem innej osoby bez podstawy prawnej można mówić wtedy, gdy niekorzystna dla tej osoby zmiana majątkowa nie ma oparcia w prawidłowo ukształtowanej i skutecznie wyrażonej woli zubożonego albo w woli władzy publicznej mającej oparcie w ustawie. Wzbogacenie jest zatem co do zasady bezpodstawne, gdy nie ma uzasadnienia ani w woli zubożonego (zwłaszcza w jego ważnym i skutecznym oświadczeniu woli), ani w normie rangi ustawowej, ani w wiążącym akcie stosowania prawa przez organy władzy publicznej – w orzeczeniu sądowym, decyzji administracyjnej (tak między innymi Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 17 listopada 1998 roku, III CKN 18/98, opubl. LEX nr 479355; z dnia 23 maja 2003 roku, III CKN 1211/00; z dnia 11 grudnia 2008 roku, IV CSK 302/08, opubl. LEX nr 477574 oraz uchwale z dnia 7 maja 2010 roku, III CZP 26/10, OSNC 2010 rok, nr 12, poz. 159).

W niniejszej sprawie powód nie udowodnił, aby zostały spełnione powyższe przesłanki bezpodstawnego wzbogacenia. K. W. podnosił, że pokrywa opłaty za media zużywane przez pozwanego. Jednakże, jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego pozwany w okresie objętym pozwem uiszczał opłaty za zimną wodę, energię elektryczną oraz gaz (który służy także do ogrzewania zajmowanych przez pozwanego pomieszczeń i ogrzewania wody). K. W. nie wykazał, aby pozwany uzyskał jego kosztem korzyść majątkową i w jakiej wysokości. Albowiem, jak już wskazano powyżej, powód w ogóle nie udowodnił, jak w okresie objętym pozwem kształtowały się opłaty za media, które P. G. winien uiszczać zgodnie z umową użyczenia – proporcjonalnie do zajmowanej powierzchni. Nie udowodnił również, że pozwany zaoszczędził określonych wydatków, które zgodnie z umową użyczenia winien ponieść, a dzięki powodowi nie poniósł. W dalszej kolejności, nie wykazał, aby pozwany zaoszczędził owych wydatków kosztem majątku powoda. Wręcz przeciwnie z przedłożonych przez powoda faktur dotyczących opłat za gaz z dnia 7 stycznia 2019 roku i 4 marca 2019 roku (k.90, k.91) wynika, że (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. w okresie objętym pozwem uwzględniała występujące nadpłaty, które wyniosły odpowiednio 1.200 zł i 400 zł (a które korelują z wpłatami dokonywanymi przez pozwanego), co skutkowało zmniejszeniem kwot pozostających do zapłaty odpowiednio do 188,88 zł i 1.152,36 zł.

Mając na uwadze powyższe, powództwo w zakresie popieranego żądania zapłaty kwoty 482,93 zł podlegało oddaleniu jako nieudowodnione.

Stosownie do treści przepisu art.6 k.c., ciężar udowodnienia twierdzenia faktycznego spoczywa na tej stronie, która z tego twierdzenia wywodzi skutki prawne. Reguła ta znajduje również swój procesowy odpowiednik w treści art. 232 k.p.c., w świetle którego to strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Oznacza to, że obecnie Sąd nie jest odpowiedzialny za wynik postępowania dowodowego, a ryzyko nieudowodnienia podstawy faktycznej żądania ponosi powód. Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że powód, jako strona inicjująca proces, jest obowiązany do udowodnienia wszystkich twierdzeń pozwu, w oparciu o które sformułował swe roszczenie. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, zadaniem sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (por. wyrok SN z dnia 17 grudnia 1996 roku, I CKU 45/96, OSNC 1997/ 6-7/76). W szczególności, bierność strony w zakresie postępowania dowodowego nie zobowiązuje sądu, poza wyjątkowymi przypadkami, do prowadzenia dowodów z urzędu. Podkreślić jednak należy, że dowodzenie własnych twierdzeń nie jest obowiązkiem strony ani materialnoprawnym, ani procesowym, a tylko spoczywającym na niej ciężarem procesowym i w konsekwencji sąd nie może nakazać, czy zobowiązać do przeprowadzenia dowodu i tylko od woli strony zależy, jakie dowody sąd będzie prowadził. Jeżeli strona uważa, że do udowodnienia jej twierdzeń wystarczy określony dowód i dlatego nie przytacza innych dowodów, to jej błąd nie jest usprawiedliwiony, sama ponosi winę niezgłoszenia dalszych dowodów i nie może zarzucać nieuzasadnionego uniemożliwienia wykazania jej praw.

W piśmie z dnia 25 lutego 2021 roku, sprecyzowanym w piśmie wniesionym dnia 31 marca 2021 roku, powód ograniczył żądanie pozwu do kwoty 482,93 zł z tytułu zużycia energii cieplnej – kosztów gazu i naprawy pieca, a w pozostałej części cofnął pozew ze zrzeczeniem się roszczenia.

Zgodnie z art. 203 § 1 k.p.c., pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia - aż do wydania wyroku. Sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia tylko wtedy, gdy okoliczności sprawy wskazują, że wymienione czynności są sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzają do obejścia prawa (art.203 § 4 k.p.c.).

W przedmiotowej sprawie cofnięcie powództwa nastąpiło ze zrzeczeniem się roszczenia, a zatem zgoda pozwanego na cofnięcie powództwa nie była wymagana.

W ocenie Sądu, brak było również podstaw do przyjęcia, że cofnięcie powództwa narusza dyspozycję art. 203 § 4 k.p.c.Czynność ta została dokonana po uwzględnieniu przez powoda wpłat za media dokonanych przez pozwanego przed wniesieniem pozwu.

Stosownie do przepisu art.355 k.p.c. Sąd umorzy postępowanie, jeżeli powód ze skutkiem prawnym cofnął pozew, strony zawarły ugodę lub została zatwierdzona ugoda zawarta przed mediatorem albo z innych przyczyn wydanie wyroku stało się zbędne lub niedopuszczalne.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 355 k.p.c. w związku z art. 203 § 1 i 4 k.p.c., Sąd umorzył postępowanie ponad kwotę 482,93 zł.

O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o przepis art. 98 § 1 k.p.c. statuujący zasadę odpowiedzialności za jego wynik procesu, zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty procesu.

W zakresie kwoty 482,93 zł powództwo zostało oddalone. Natomiast, ponad tą kwotę powód cofnął pozew. Zgodnie z treścią przepisu art. 203 § 2 i 3 k.p.c. w przypadku cofnięcia pozwu obowiązek zwrotu kosztów procesu obciąża co do zasady powoda, który traktowany jest jako przegrywający proces. Jak powszechnie i jednolicie przyjmuje się w orzecznictwie, odstępstwo od tej zasady może dotyczyć jedynie sytuacji zaspokojenia przez pozwanego wymagalnego w chwili wytoczenia powództwa roszczenia powoda, co skutkowało następnie cofnięciem pozwu. W rozumieniu przepisów o kosztach procesu, pozwanego należy wówczas uznać za stronę przegrywającą sprawę, o ile powód wykaże, że wystąpienie z powództwem było niezbędne dla celowego dochodzenia praw lub celowej obrony, z uwzględnieniem okoliczności istniejących w dacie wytoczenia pozwu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2012 roku, sygn. akt II CZ 208/11, LEX nr 1214570).

W niniejszej sprawie wytoczenie powództwa o zapłatę kwoty, której dotyczyło cofnięcie powództwa nie było zasadne. Opłaty za media zaliczone przez powoda na poczet dochodzonego roszczenia, co spowodowało częściowe cofnięcie powództwa, zostały uiszczone przed wniesieniem pozwu. Natomiast, pełnomocnik pozwanego informował powoda o dokonanych wpłatach jeszcze w piśmie z dnia 21 lutego 2019 roku i w kierowanej do powoda korespondencji przedstawiał dowody dokonania tych opłat. Powód winien był zatem uwzględnić je w swych wyliczeniach przygotowując pozew.

Mając na uwadze powyższe, powód przegrał proces w całości i w związku z tym zobowiązany był do zwrotu na rzecz pozwanego poniesionych przez niego kosztów procesu, na które złożyły się: wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 900 zł (ustalone na podstawie § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie, Dz. U. 2015 roku, poz. 1800 ze zm.) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.