Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 4.02.2021 r ZUS I Oddział w Ł. na podstawie art. 84 ust.6 ustawy z dnia 13.10.1998 r o systemie ubezpieczeń społecznych stwierdził nadpłatę świadczenia na rzecz J. B. w postaci wypłaty emerytury w okresie 1.12.2017 – 31.10.2020 r w łącznej kwocie 43,31 zł, do zwrotu którego organ zobowiązał Powiatowy Urząd Pracy nr 1 w Ł.. W uzasadnieniu podniósł, że świadczenie zostały wypłacone w wyniku zmiany wysokości składek na indywidualnym koncie emerytalnym J. B. powstałej na skutek złożenia przez płatnika tj. PUP korekty raportu za miesiąc kwiecień 1999 roku.

( decyzja k.15 akt ZUS ).

W dniu 17.03. 2021 r PUP nr 1 w Ł. wniósł odwołanie od powyższej decyzji, wnosząc o jej uchylenie, wskazując, że za miesiąc kwiecień 1999 roku J. B. była wykazywana w raportach:

- deklaracja 68 – data wpływu do ZUS – 21.05.1999 r

- deklaracja 64 – data wpływu do ZUS – 1.06.1999 r

- deklaracja 65 – data wpływu do ZUS – 7.06.1999 r

- deklaracja 66 – data wpływu do ZUS – 22.05.2003 r

- deklaracja 53 – data wpływu do ZUS – 15.05.2004 r – w tej deklaracji zostały skorygowane składki, a więc ZUS wypłacając emeryturę J. B. w okresie 1.12.2017 – 31.10.2020 był już w posiadaniu informacji o skorygowanych składkach.

( odwołanie k. 3 ).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, argumentując, jak w zaskarżonej decyzji, podnosząc, że do korekty raportu doszło w dniu 15.10.2020 r.

( odpowiedź na odwołanie k.10 ).

W piśmie z dnia 22.06.2021 r organ rentowy podniósł, że płatnik miał scalane konta, przy wyliczeniu emerytury został uwzględniony raport numer (...) z kwotą 460,70 zł, a płatnik składek dopiero w dniu 14.10.2020 r złożył „zerowy” dokument rozliczeniowy za miesiąc 04/1999 i ten dokument został uwzględniony do ostatniego wyliczenia.

(pismo – k. 52)

W piśmie z dnia 14.07.2021 roku wnioskodawca podniósł, że korekta z dnia 14.10.2020 roku została dokonana przez ZUS, a nie płatnika.

/pismo – k. 67/

W piśmie z dnia 11.08.2021 r organ rentowy przyznał , że korekty w dniu 14.10.2020 r dokonał ZUS.

/pismo – k. 72/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Za miesiąc kwiecień 1999 roku J. B. była wykazywana w raportach przesyłanych przez płatnika składek PUP nr 1 w Ł. do ZUS:

- deklaracja 64 – data wpływu do ZUS – 1.06.1999 r(podstawa wymiaru składki 460,70 zł) - data przypisania do konta 27.11.2000 r, 7.01.2005 – klon po scaleniu

- deklaracja 65 – data wpływu do ZUS – 7.06.1999 r(podstawa wymiaru składki 460,70 zł) - data przypisania do konta 27.11.2000 r, 7.01.2005 – klon po scaleniu

- deklaracja 66 – data wpływu do ZUS – 22.05.2003 r(podstawa wymiaru składki 460,70 zł), data przypisania do konta – 7.01.2005

- deklaracja 53 – data wpływu do ZUS – 15.05.2004 r. (podstawa wymiaru składki 0 zł) - data przypisania do konta 7.01.2005

/informacja o wysyłce, (...), zestawienie wysłanych dokumentów- k. 26 – 48, wyjaśnienie – k. 74/

J. B. pobierała emeryturę w okresie w okresie 1.12.2017 – 31.10.2020, do której wyliczenia przyjęto, że w kwietniu 1999 r podstawa wymiaru składki wynosiła 460,70 zł. Prawidłowa wysokość podstawy wymiaru wynosiła 0zł.

/okoliczność bezsporna/

Na datę pierwszego wyliczenia do konta ubezpieczonej przypisany był dokument z zerową podstawą wymiaru składek ( (...)) jak i również dokument z podstawą wymiaru składek 460,70 zł ( (...)) – na datę pierwszego wyliczenia przyjęto kwotę z dokumentu o wyższym numerze identyfikatora tj. (...).

/wyjaśnienie ZUS – k. 74/

Płatnik miał scalone konta.

/okoliczność bezsporna/

W dniu 15.10.2020 roku ZUS przypisał dokument i wyzerował podstawę za miesiąc 04/1999.

/wiadomość e –mail –k.14/

Od 1 lutego 2021 roku J. B. otrzymuje świadczenie w zmienionej wysokości, przy uwzględnieniu podstawy wymiaru składek za (...) w wysokości 0 zł.

/okoliczność bezsporna/

W dniu 4.02.2021 r organ rentowy sporządził notatkę, z której wynikało, że w dniu 1.02.2021 r ujawniono nadpłatę emerytury za okres 1.12.2017 do 31.10.2020 r w kwocie 43,51 zł, a nadpłata powstała z winy płatnika z powodu złożenia w dniu 10/2020 r korekty raportu (...) za (...).

/notatka – k. 20/

Sąd Okręgowy zważył , co następuje:

Odwołanie jest zasadne.

Zgodnie z art. 46 ustawy z dnia 13.10.1998 r o systemie ubezpieczeń społecznych /Dz.U.2021.423 t.j/płatnik składek jest obowiązany według zasad wynikających z przepisów ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy. Rozliczenie składek, o których mowa w ust. 1, oraz wypłaconych przez płatnika w tym samym miesiącu zasiłków oraz zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych podlegających rozliczeniu na poczet składek następuje w deklaracji rozliczeniowej według ustalonego wzoru. Nie podlegają rozliczeniu w deklaracji rozliczeniowej zasiłki wypłacone przez płatnika bezpodstawnie. Deklarację rozliczeniową oraz imienne raporty miesięczne płatnik składek przekazuje bezpośrednio do wskazanej przez Zakład jednostki organizacyjnej.

Art. 47 określa terminy składania deklaracji rozliczeniowych, imiennych raportów miesięcznych oraz opłacania składek. Zgodnie z ust. 3 tego przepisu płatnik składek jest zobowiązany złożyć, z zastrzeżeniem ust. 3a, deklarację rozliczeniową korygującą w formie nowego dokumentu zawierającego wszystkie prawidłowe dane określone w art. 46 ust. 4 w każdym przypadku, o którym mowa w art. 41 ust. 6, łącznie z raportem miesięcznym korygującym.

Zgodnie z art. 48 b zakład może sporządzać z urzędu zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych, zgłoszenia wyrejestrowania ubezpieczonego z ubezpieczeń społecznych, imienne raporty miesięczne, zgłoszenia płatnika składek, zgłoszenia wyrejestrowania płatnika składek, deklaracje rozliczeniowe oraz dokumenty korygujące te dokumenty, zwane dalej "dokumentami związanymi z ubezpieczeniami społecznymi określonymi w ustawie". Zakład może korygować z urzędu błędy stwierdzone w dokumentach związanych z ubezpieczeniami społecznymi określonych w ustawie. Zakład może żądać od płatnika składek ponownego złożenia dokumentów związanych z ubezpieczeniami społecznymi określonych w ustawie, jeżeli dokumenty te nie zostały zidentyfikowane w systemie informatycznym Zakładu. Zakład może z urzędu wprowadzać i korygować dane bezpośrednio na kontach ubezpieczonych.

Zgodnie natomiast z art. 84 ust. 6 cytowanej ustawy, jeżeli wypłacenie nienależnych świadczeń zostało spowodowane przekazaniem przez płatnika składek lub inny podmiot nieprawdziwych danych mających wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość, obowiązek zwrotu tych świadczeń wraz z odsetkami, o których mowa w ust. 1, obciąża odpowiednio płatnika składek lub inny podmiot, za cały okres, za który nienależne świadczenia zostały wypłacone.

Odpowiedzialność płatnika składek z art. 84 ust. 6 ustawy systemowej opiera się na winie. Przekazanie nieprawdziwych danych stanowi bowiem czyn niedozwolony, konieczne jest więc stwierdzenie winy według hipotezy: kto przekazuje Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych nieprawdziwe dane, zobowiązany jest do zwrotu kwot świadczonych na ich postawie. Oznacza to, że podstawą odpowiedzialności płatnika składek jest wina w niewykonaniu lub nienależytym wykonaniu obowiązku przekazania organowi rentowemu wymaganych informacji, polegająca na niedochowaniu należytej staranności./tak wyrok SN z dnia 3.03.2020 r, II UK 306/18/

Odpowiedzialność płatnika składek z tytułu naprawienia szkody wyrządzonej wskutek podania organowi rentowemu nieprawdziwych danych i spowodowania w ten sposób wypłaty nienależnego świadczenia jest odpowiedzialnością deliktową, opartą na winie sprawcy, która nie ma charakteru absolutnego i nie jest niezależna od zachowania organu rentowego. Hipotezą art. 84 ust. 6 objęte są sytuacje przekazywania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych przez płatnika składek danych mających wpływ na podjęcie przez organ rentowy decyzji o przyznaniu ubezpieczonemu prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych i ich wysokości, jeśli dane te okażą się nieprawdziwe. Ponadto czym innym są "dane nieprawdziwe", a czym innym "dane nieprawidłowe", "niekompletne". Wskazać w tym miejscu należy, że przekazywanie organowi rentowemu przez płatników składek niezbędnych danych następuje w formie właściwych dokumentów. W konsekwencji również dane, o jakich mowa w art. 84 ust. 6 to dane zamieszczone w odpowiednich dokumentach wymienionych w przepisach tej gałęzi prawa./tak wyrok SA w Szczecinie z dnia 3.10.2019 r, III AUa 162/19/. Przez „nieprawdziwe dane” należy rozumieć zawarte w dokumentach dane niezgodne z prawdą, rzeczywistością, ze stanem faktycznym, kłamliwe, zmyślone, nierzeczywiste. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2018 r., II UK 673/16 (OSNP 2019 Nr 2, poz. 19i przywołane tam orzecznictwo).

Organ rentowy odpowiedzialny za wypłatę świadczeń z ubezpieczeń społecznych nie jest zwolniony z dokładnego, merytorycznego zbadania kierowanej do niego dokumentacji. Jeśli więc pobranie nienależnych świadczeń spowodowane było nie tylko błędem pracodawcy, ale i organu rentowego, nie można żądać od płatnika składek zwrotu tychże świadczeń./tak wyrok SA w Rzeszowie z dnia 16.02.2017 r,III AUa 698/16/

Odpowiedzialność płatnika składek na podstawie art. 84 ust. 6 wynika z nieprawdziwości przekazanych danych, a nie z ewentualnego przekazania danych niekompletnych. W tym ostatnim przypadku, to na organie rentowym spoczywa obowiązek zgromadzenia dokumentów niezbędnych do wydania decyzji. Jest on też obowiązany, jako organ podejmujący decyzje, do kontroli przedstawionych mu dokumentów./tak wyrok SA w Krakowie z dnia 7.06.2016 r, III AUa 1122/15/.

W ocenie Sądu w świetle cytowanych przepisów i orzecznictwa , brak było podstaw do obciążenia wnioskodawcy obowiązkiem zwrotu nienależnie wypłaconego świadczenia.

Z ustaleń wynika, że za sporny miesiąc kwiecień 1999 roku J. B. była wykazywana w raportach przesyłanych przez płatnika składek PUP nr 1 w Ł. do ZUS:

- deklaracja 64 – data wpływu do ZUS – 1.06.1999 r(podstawa wymiaru składki 460,70 zł) - data przypisania do konta 27.11.2000 r, 7.01.2005 – klon po scaleniu

- deklaracja 65 – data wpływu do ZUS – 7.06.1999 r(podstawa wymiaru składki 460,70 zł) - data przypisania do konta 27.11.2000 r, 7.01.2005 – klon po scaleniu

- deklaracja 66 – data wpływu do ZUS – 22.05.2003 r(podstawa wymiaru składki 460,70 zł), data przypisania do konta – 7.01.2005

- deklaracja 53 – data wpływu do ZUS – 15.05.2004 r. (podstawa wymiaru składki 0 zł) - data przypisania do konta 7.01.2005

Na datę pierwszego wyliczenia emerytury do konta ubezpieczonej przypisany był dokument z zerową podstawą wymiaru składek ( (...)) jak i również dokument z podstawą wymiaru składek 460,70 zł ( (...)) – zatem ZUS dysponował prawidłową deklaracją – z prawidłową podstawą wymiaru składki i to złożoną z datą późniejszą. Jednak na datę pierwszego wyliczenia przyjęto kwotę z dokumentu o wyższym numerze identyfikatora tj. (...). W ocenie Sądu organ rentowy na tamtym etapie postępowania winien wyjaśnić rozbieżność pomiędzy dwoma dokumentami, złożonym później, z wcześniejszym numerem, a złożonym wcześniej z późniejszym numerem. Weryfikacji tej dokonał dopiero w 2020 roku. Przy czym pierwotnie organ rentowy twierdził, że to płatnik dopiero w październiku 2020 roku złożył prawidłową deklarację, ostatecznie jednak przyznał, że korekty dokonał pracownik ZUS. Powyższe potwierdza, że taka weryfikacja była możliwa w momencie ustalenia wysokości świadczenia dla ubezpieczonej.

W ocenie Sądu płatnik nie złożył nierzeczywistych informacji, skorygował jedynie swój błąd, a organ rentowy nie był zwolniony z dokładnego, merytorycznego zbadania kierowanej do niego dokumentacji, tym bardziej, że był przeprowadzony proces scalania konta i organ rentowy miał świadomość co do przypisania się za ten sam okres dwóch różnych dokumentów.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c, zwalniając wnioskodawcę z obowiązku zwrotu nienależnie pobranego świadczenia przez J. B..

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ZUS wraz z aktami rentowymi.