Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 maja 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku – III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 21 maja 2019 r. w Gdańsku

sprawy J. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o składki

na skutek apelacji J. K.

od wyroku Sądu Okręgowego we Włocławku IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 8 marca 2016 r., sygn. akt IV U 70/16

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od J. K. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. kwotę 240,00 (dwieście czterdzieści 00/100) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za drugą instancję.

SSA Grażyna Czyżak SSA Daria Stanek SSA Jerzy Andrzejewski

Sygn. akt III AUa 1289/16

UZASADNIENIE

6 listopada 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ZUS) Oddział w T. wydał decyzję, w której na podstawie art. 83 ust. 1 oraz art. 32 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (j. t. Dz. U. z 2015 r., poz. 121 ze zm.; dalej: u.s.u.s.) określił wysokość zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy ubezpieczonego J. K..

Od powyższej decyzji odwołanie wniósł ubezpieczony, zaskarżając ją w całości.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy podtrzymał całkowicie zaskarżoną decyzję i wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy we Włocławku IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z 8 marca 2016 r. oddalił odwołanie, sygn. akt IV U 70/16.

Sąd I instancji ustalił następujący stan faktyczny.

Ubezpieczony podlegał obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej od 1 czerwca 2010 r. do 6 października 2015 r.

26 sierpnia 2015 r. ZUS wszczął z urzędu postępowanie w sprawie określenia wysokości należności ubezpieczonego z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy. Postępowanie dowodowe trwało do 29 września 2015 r. 6 listopada 2015 r. organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję.

Przechodząc do rozważań prawnych Sąd Okręgowy podkreślił w pierwszej kolejności, że w sprawie, w której wniesiono odwołanie od decyzji organu rentowego przedmiot oraz zakres rozpoznania i orzeczenie sądu pracy i ubezpieczeń społecznych wyznacza treść tej decyzji (tak postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 1999 r., II UZ 52/99, Legalis). Postępowanie sądowe zmierza do kontroli prawidłowości lub zasadności konkretnej zaskarżonej decyzji (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 16 stycznia 2013 r.,
III AUa 1067/12, Legalis).

W ocenie Sądu I instancji organ rentowy prawidłowo wskazał w zaskarżonej decyzji jej podstawę prawną, tj. art. 32 i art. 83 ust. 1 u.s.u.s.

Zgodnie z art. 32 u.s.u.s. do składek na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Emerytur Pomostowych oraz na ubezpieczenia zdrowotne w zakresie: ich poboru, egzekucji, wymierzania odsetek za zwłokę i dodatkowej opłaty, przepisów karnych, dokonywania zabezpieczeń na wszelkich nieruchomościach, ruchomościach i prawach zbywalnych dłużnika oraz stosowania ulg i umorzeń stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące składek na ubezpieczenia społeczne.

Zgodnie z art. 83 ust. 1 u.s.u.s. Zakład wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących w szczególności:

1) zgłaszania do ubezpieczeń społecznych;

2) przebiegu ubezpieczeń;

3) ustalania wymiaru składek i ich poboru, a także umarzania należności z tytułu składek;

4) ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych;

5) wymiaru świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Ponadto, według art. 46 ust. 1 u.s.u.s. płatnik składek jest obowiązany według zasad wynikających z przepisów ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy. Przepis art. 47 ust. 1 u.s.u.s. stanowi, że płatnik składek przesyła w tym samym terminie deklarację rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz opłaca składki za danym miesiąc, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2a i 2b, nie później niż:

1) do 10 dnia następnego miesiąca – dla osób fizycznych opłacających składkę wyłącznie za siebie;

2) do 5 dnia następnego miesiąca – dla jednostek budżetowych i samorządowych jednostek budżetowych;

3) do 15 dnia następnego miesiąca - dla pozostałych płatników.

Sąd Okręgowy wskazał, że zaskarżona decyzja zawiera szczegółowe określenie zaległości – wysokość zobowiązań na poszczególne fundusze we wskazanym czasookresie wraz z odsetkami. Wskazuje ona przy tym jedynie zaległości istniejące, które zostały wykazane w oparciu o wszelkie dokumenty zgłoszeniowe i rozliczeniowe widniejące
na koncie płatnika.

Z uwagi na to, iż nie zostały przekazane na rachunek organu rentowego wpłaty
za miesiące, w których zgodnie z art. 47 ust. 2a-f u.s.u.s. płatnik składek był zwolniony
z obowiązku składania deklaracji rozliczeniowej i jednocześnie na koncie płatnika składek nie stwierdzono nienależnie opłaconych składek, które zgodnie z art. 24 ust. 6a u.s.u.s. mogłyby podlegać zaliczeniu przez ZUS z urzędu na poczet zaległych lub bieżących składek zaskarżoną decyzję Sąd Okręgowy uznał za prawidłową. Sad wskazał przy tym, że „składki stają się wymagalne w terminie ich płatności niezależnie od przyczyn, które doprowadziły
do ich niezapłacenia, gdyż obowiązek ich uiszczenia wynika z samego faktu zaistnienia tytułu obowiązkowych ubezpieczeń społecznych” (tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie
z dnia 21 listopada 2013 r., III AUa 3798/12, Legalis; por. wyrok Sądu Apelacyjnego
w Warszawie z dnia 10 października 2006 r., III AUa 797/06, Legalis; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 16 stycznia 2013 r., III AUa 435/12, Legalis; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 6 lutego 2013 r., III AUa 1339/12, Legalis; wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 5 lutego 2015 r., III AUa 417/14, Legalis).

Mając na uwadze powyższe rozważania, uznając zaskarżoną decyzję za pozbawioną wad tak faktycznych, jak i prawnych, na podstawie przepisu art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł, jak w sentencji.

Apelację od wyroku wywiódł ubezpieczony, podnosząc, że podlega ubezpieczeniu
w KRUS i żądając zwrotu wszelkich egzekucji wraz z odszkodowaniem. Do apelacji ubezpieczony załączył pismo Kancelarii Prezydenta RP z 30 marca 2016 r., w którym udzielono mu ogólnych informacji o obowiązku opłacanie składek przez rolników prowadzących działalność gospodarczą. W wykonaniu zobowiązania do usunięcia braków formalnych apelacji J. K. wskazał, że wyrok Sądu I instancji zaskarża w całości. Podtrzymał nadto stanowisko, że powinien być ubezpieczony w KRUS, a nie w ZUS.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonego podlegała oddaleniu jako bezzasadna.

Przedmiotem sporu w rozpoznawanej sprawie była zasadność zaskarżonej decyzji pozwanego organu określającej wysokość zadłużenia J. K..z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy za okres od czerwca 2015 r. do lipca 2015 r.

We wskazanym powyżej zakresie Sąd Okręgowy przeprowadził stosowne postępowanie dowodowe, a w swych ustaleniach i wnioskach nie wykroczył poza ramy swobodnej oceny wiarygodności i mocy dowodów wynikające z przepisu art. 233 k.p.c., nie popełnił też uchybień w zakresie zarówno ustalonych faktów, jak też ich kwalifikacji prawnej, które mogłyby uzasadnić ingerencję w treść zaskarżonego orzeczenia. W konsekwencji, Sąd odwoławczy oceniając jako prawidłowe ustalenia faktyczne i rozważania prawne dokonane przez Sąd pierwszej instancji uznał je za własne, co oznacza, iż zbędnym jest ich szczegółowe powtarzanie w uzasadnieniu wyroku Sądu odwoławczego (por. wyrok Sądu Najwyższego
z dnia 5 listopada 1998 r., sygn. I PKN 339/98, OSNAPiUS z 1999 r., z. 24, poz. 776).

Sąd Apelacyjny zwraca uwagę, że na zasadzie art. 365 § 1 k.p.c. związany jest ustaleniami i rozstrzygnięciami, które zapadły w prawomocnie rozstrzygniętej sprawie
o ubezpieczenie społeczne i podstawę wymiaru składek z tytułu prowadzenia
przez wnioskodawcę pozarolniczej działalności gospodarczej w okresie od 1 marca 2011 r.
do 6 października 2015 r. Sąd Apelacyjny w Gdańsku wyrokiem z 13 lutego 2019 r.
w sprawie sygn. akt III AUa 1691/18 oddalił apelację J. K. od wyroku Sądu Okręgowego we Włocławku z 27 lipca 2018 r. w sprawie IV U 229/17.

U podstaw powyższego rozstrzygnięcia leżało ustalenie, iż w okresie objętym sporem J. K. prowadził działalność gospodarczą, a zatem podlegał z tego tytułu obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym stosownie do art. z art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 12
ust. 1 w związku z art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych,
oraz ubezpieczeniom zdrowotnym zgodnie z art. 66 ust 1 pkt 1c ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U.
z 2017 r. poz. 1938 ze zm. – dalej „ustawa z 27 sierpnia 2004 r.”).

Ostateczną decyzją z 23 czerwca 2010 r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego stwierdził ustanie ubezpieczenia społecznego rolników J. K.
z dniem 1 czerwca 2010 r. ponieważ ubezpieczony będący rolnikiem i prowadzący działalność gospodarczą nie złożył w terminie do 31 maja 2010 r. zaświadczenia organu podatkowego dotyczącego wysokości podatku należnego za 2009 r. Prawomocnym wyrokiem z dnia 13 maja 2015 r., sygn. III AUa 2144/14 , Sąd Apelacyjny w Gdańsku oddalił apelację ubezpieczonego od wyroku Sądu Okręgowego we Włocławku z 22 lipca 2014 r., sygn. IV U 475/14, oddalającego odwołanie J. K. od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia z dnia 17 kwietnia 2014 r., mocą której pozwany Prezes KRUS odmówił ubezpieczonemu przywrócenia terminu do złożenia zaświadczenia właściwego urzędu skarbowego o wysokości kwoty należnego podatku dochodowego z pozarolniczej działalności gospodarczej za rok 2009.

Ponadto, przywołanymi powyżej orzeczeniami rozstrzygnięto prawomocnie
o prawidłowości ustalonych przez organ w zaskarżonej decyzji z 26 stycznia 2016 r. podstaw wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne w okresie od 1 marca 2011 r.
do 6 października 2015 r. z tytułu prowadzenia przez skarżącego działalności gospodarczej.

Mając na uwadze fakt wydania omówionego powyżej wyroku Sądu Apelacyjnego
w Gdańsku z 13 lutego 2019 r., sygn. akt III AUa 1691/18, oddalającego apelację J. K. od wyroku Sądu Okręgowego we Włocławku z 27 lipca 2018 r., sygn. akt
IV U 229/17., podkreślić należy, że zgodnie ze wskazaną w art. 365 § 1 k.p.c. zasadą prawomocności materialnej orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby. Moc wiążąca prawomocnego orzeczenia sądu oznacza, iż dana kwestia prawna kształtuje się tak, jak to przyjęto
we wcześniejszym prawomocnym wyroku, co gwarantuje poszanowanie dla orzeczenia sądu ustalającego lub regulującego stosunek prawny stanowiący przedmiot rozstrzygnięcia. Określone w art. 365 § 1 k.p.c. związanie stron, sądów oraz innych organów i osób treścią prawomocnego orzeczenia wyraża nakaz przyjmowania przez nie, że w objętej nim sytuacji stan prawny przedstawiał się tak, jak to wynika z sentencji wyroku (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 10 września 2013 r., I ACa 898/12). Zatem w kolejnym postępowaniu, w którym pojawia się dana kwestia, nie może być ona już ponownie badana. Inne sądy, organy państwowe oraz organy administracji publicznej, rozstrzygające
w sprawach innych niż karne (§ 2), są związane prejudycjalnie, czyli nie mogą dokonać odmiennej oceny prawnej roszczenia niż zawarta w prejudykacie, ale także nie mogą dokonać odmiennych ustaleń faktycznych.

W konsekwencji, kwestia podlegania przez J. K. ubezpieczeniom społecznym, tj. emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu w okresie od 1 marca 2011 r.
do 6 października 2015 r. z określonymi przez organ podstawami wymiaru składek nie mogła stanowić przedmiotu ustaleń w niniejszej sprawie.

Sąd Apelacyjny podkreśla, że w istocie bezsporna pozostawała również wysokość należności z tytułu nieopłaconych składek oraz odsetek wskazanych w zaskarżonej decyzji
z 6 listopada 2015 r. Ubezpieczony kwestionował ich naliczenie co do zasady,
nie kwestionował natomiast sposobu i wyniku ich obliczenia.

Jak już wyżej wskazano, prowadząc pozarolniczą działalność gospodarczą ubezpieczony podlegał z tego tytułu ubezpieczeniom społecznym w okresie od 1 marca
2011 r. do 6 października 2015 r. z. Tym samym, ubezpieczony zobowiązany był - zgodnie
z treścią art. 46 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – jako płatnik składek według zasad wynikających z przepisów ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy. Fakt braku realizacji powyższych obowiązków nie był w żaden sposób podważany
przez ubezpieczonego. W pełni zasadne i prawidłowe jest zatem stwierdzenie istnienia zadłużenia z tego tytułu, którego wysokość – jak już zaznaczono – nie była kwestionowana. Odwołujący nie podnosił, aby Zakład Ubezpieczeń Społecznych nieprawidłowo ustalił wysokość składek oraz należnych odsetek za sporny okres od czerwca 2015 r. do lipca 2015 r.

W tym stanie rzeczy, uznając zaskarżony wyrok za odpowiadający prawu, a apelację ubezpieczonego za bezpodstawną, Sąd Apelacyjny, działając na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację, jak w punkcie pierwszym wyroku.

W punkcie drugim wyroku Sąd Apelacyjny zasądził od ubezpieczonego na rzecz organu rentowego kwotę 240 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za drugą instancję, działając na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., art. 99 i art. 108 § 1 zd. 1 k.p.c.
w zw. z § 9 ust. 2 i § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1804 ze zm.).

SSA Grażyna Czyżak SSA Daria Stanek SSA Jerzy Andrzejewski