Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 kwietnia 2014r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Piotr Prusinowski (spr.)

Sędziowie: SA Dorota Elżbieta Zarzecka

SA Bohdan Bieniek

Protokolant: Agnieszka Charkiewicz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 kwietnia 2014 r. w B.

sprawy z odwołania K. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o wypłatę emerytury za okres od dnia 01.10.2011r. do dnia 21.11.2012r.

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 11 września 2013 r. sygn. akt IV U 1996/13

I.  zmienia zaskarżony wyrok w części dotyczącej zasądzenia ustawowych odsetek i w tym zakresie odwołanie oddala,

II.  umarza postępowanie apelacyjne w pozostałym zakresie.

Sygn. akt III AUa 1699/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 11 września 2013r. Sąd Okręgowy w Olsztynie zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 28 marca 2013r. i poprzedzającą ją decyzję z dnia 13 września 2011r. w ten sposób, że wznowił K. W. wypłatę emerytury za okres od dnia 1 października 2011r. do dnia 21 listopada 2012r. wraz z ustawowymi odsetkami.

Sąd Okręgowy dokonał analizy stanu faktycznego i prawnego sprawy, mając na uwadze wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012r. o sygn. akt K 2/12 (Dz. U. 2012 poz. 1285), w którym Trybunał stwierdził, że art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (DZ.U. Nr 257, poz. 1726 ze zm.) w zw. z art. 103a ustawy emerytalnej, dodany przez art. 6 pkt 2 ustawy z 16 grudnia 2010r., w zakresie, w jakim ma zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy, jest niezgodny z zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa, tj. z art. 2 Konstytucji RP.

Apelację od tego wyroku wywiódł organ rentowy. Zaskarżając wyrok w całości, zarzucił mu naruszenie prawa materialnego poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, w szczególności art. 103 a ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2009 r., Nr 153, poz. 1227) w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13.11.2012 r., sygn. akt. K 2/12, poprzez wznowienie wypłaty emerytury za okres od 01.10.2011r. do 21.11.2012r., w sytuacji gdy wyrok Trybunału Konstytucyjnego wszedł w życie od dnia 22.11.2012r. Wskazując na powyższe, organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania od zaskarżonej decyzji. Zarzucił również naruszenie art. 85 ust 1ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (j.t. Dz.U. z 2009r. Nr 205, poz.1585 ze zm.) poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i zobowiązanie organu rentowego do wypłaty świadczeń wraz z odsetkami w sytuacji gdy opóźnienie w wypłaceniu świadczeń emerytalnych jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności. Organ rentowy zarzucił także naruszenie przepisów postepowania, tj. art. 328 § 2 k.p.c. poprzez brak w uzasadnieniu wyroku istotnych motywów rozstrzygnięcia co do okoliczności przemawiających za słusznością tezy o zasądzeniu odsetek od organu rentowego, co z kolei uniemożliwia wykonanie wyroku.

Pismem z dnia 13 marca 2014 r. organ rentowy cofnął w części apelację podtrzymując ją tylko w zakresie przyznania wnioskodawczyni ustawowych odsetek.

Sąd Apelacyjny zważył:

Apelacja w części dotyczącej zobowiązania organu rentowego do wypłaty odsetek od świadczenia emerytalnego za okres od dnia 1 października 2011 roku do dnia 21 listopada 2012 roku jest zasadna.

W kwestii zasadności żądania odsetek od świadczenia emerytalnego, którego wypłata została wstrzymana na podstawie art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 roku o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011 roku, Nr 291, poz. 1707 ze zm.) w zw. z art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 roku, Nr 153, poz. 1227 ze zm.) wypowiedział się Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 3 grudnia 2013 roku w sprawie o sygn. akt I UK 198/13. Wyjaśnił w nim, iż to, że świadczenia niewypłacone osobom, o których mowa w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012 w sprawie o sygn. akt K 2/12 powinny być wyrównane, nie oznacza odpowiedzialności organu rentowego przewidzianej w art. 118 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ani nie implikuje obowiązku organu odwoławczego przewidzianego w art. 118 ust. 1a in fine. Przepisy te mają bowiem wyłącznie zastosowanie w wypadkach niedopełnienia przez organ rentowy obowiązku wydania decyzji w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej niezbędnej okoliczności. Tylko tak mogą być te przepisy traktowane w powiązaniu z przepisami regulującymi postępowanie przed organem rentowym i postępowanie odwoławcze oraz zakres uwzględniania w nim nowych faktów i dowodów. Jak podkreślił Sąd Najwyższy, uwzględniając przedmiot sprawy, stwierdzić trzeba, iż nie chodzi o ustalenie odpowiedzialności organu rentowego na podstawie art. 417 ¹ § 2 k.c., jak też nie jest możliwe odczytanie art. 118 jako regulacji na wypadek popełnienia przez organ rentowy błędu wskutek niewłaściwego stosowania prawa. Zdaniem Sądu Najwyższego, zwłoka w rozpatrzeniu żądania w trybie postępowania o świadczenie emerytalno-rentowe nie jest objęta przepisem art. 133 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przewidującym własną sankcję wypłaty świadczeń za trzy lata wstecz od zgłoszenia ponownego wniosku. W dalszej kolejności Sąd ten stwierdził, że w regulacji art. 118 ust. 1 w/w ustawy chodzi o wynikający z art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 roku, Nr 205, poz. 1585 ze zm.) obowiązek zapłaty odsetek, jeśli Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych. Zdaniem Sądu Najwyższego, oczywistym jest, że w art. 118 ust. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych można znaleźć wyłącznie nawiązanie do przedmiotu regulacji art. 118 ust. 1 w/w ustawy. Mowa w nim o decyzjach w przedmiocie ustalenia po raz pierwszy prawa do świadczeń lub ich wysokości. Wydanie zaś decyzji na podstawie art. 103a w/w ustawy nie dotyczy tego przedmiotu. Organ rentowy, stosując powyższy przepis odnosi się do ustalonego już wcześniej prawa do emerytury (art. 103 ust. 1 w zw. z art. 134 ust. 1 pkt 1 w/w ustawy) i nie decydował w jego przedmiocie. W takim przypadku obowiązek organu rentowego, przewidziany w art. 118 ust. 1a zd. 2 w/w ustawy, nie powstaje.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku w pełni podziela ten kierunek wykładni zaprezentowany przez Sąd Najwyższy w powyższym orzeczeniu. Konkludując, stwierdzić należało, iż żądanie wnioskodawczyni zasądzenia odsetek od świadczenia emerytalnego za okres od dnia 1 października 2011 roku do dnia 21 listopada 2012 roku, nie było zasadne. Zarzuty apelacyjne naruszenia art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 328 § 2 k.p.c., okazały się więc uzasadnione.

Postępowanie apelacyjne w części dotyczącej zobowiązania organu rentowego do wypłaty emerytury za okres od dnia 1 października 2011 roku do dnia 21 listopada 2012 roku należało umorzyć.

Wobec cofnięcia przez organ rentowy środka zaskarżenia w powyższym zakresie, wydanie orzeczenia merytorycznego stało się zbędne i zaistniały przesłanki uzasadniające umorzenie postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny miał na uwadze art. 469 k.p.c., który nakazuje badanie skutków związanych z cofnięciem środka odwoławczego w aspekcie słusznego interesu pracownika (ubezpieczonego). W okolicznościach niniejszej sprawy cofnięcie środka odwoławczego przez organ rentowy nie narusza słusznego interesu ubezpieczonej, bowiem zobowiązanie organu rentowego do wypłaty emerytury za okres od dnia 1 października 2011 roku do dnia 21 listopada 2012 roku jest rozstrzygnięciem korzystnym dla ubezpieczonej. Stąd też, cofnięcie apelacji w powyższym zakresie jest skuteczne.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny jak w pkt I sentencji wyroku orzekł na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., zaś jak w pkt II sentencji wyroku na podstawie art. 391 § 2 k.p.c.