Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IX Ka 407/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 sierpnia 2020 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie IX Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: sędzia (del.) SR Agnieszka Jaźwińska

Protokolant: stażysta Emil Karwowski

przy udziale prokuratora Macieja Barczyka

po rozpoznaniu w dniu 19 sierpnia 2020 r.

sprawy przeciwko T. K.

oskarżonemu o czyny z art. 79 pkt 4 ustawy o rachunkowości

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie z dnia 10 lutego 2020 r. sygn. akt V K 1063/19

orzeka:

I.  zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

II. zasądza od oskarżonego T. K. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 400 (czterystu) złotych tytułem opłaty za II instancję oraz kwotę 40 (czterdziestu) złotych tytułem wydatków postępowania odwoławczego.

Agnieszka Jaźwińska

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IX Ka 407/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie z dnia 10 lutego 2020 r., sygn. akt V K 1063/19

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

wyjaśnienia oskarżonego złożone na rozprawie odwoławczej

k. 213-214

dotyczą innego zachowania oskarżonego, które jest przedmiotem śledztwa w Prokuraturze Okręgowej w P.pod sygn. V Ds. (...)

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Zarzut 1 i 5

z merytorycznej zawartości zarzutu wynika, że dotyczy on naruszenia art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych:

- za podstawę postanowienia z dnia 10 lutego 2020 r., jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia, tj. niezawieszenia postępowania na podstawie art. 11 § 1 i 2 k.p.k.

- za podstawę wyroku, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia, tj. przyjęciu, że nie istnieją podstawy do uznania,
że uiszczenie kosztów sądowych byłoby dla oskarżonego zbyt uciążliwe

Zarzuty 2 i 3

z treści zarzutów wynika, że dotyczą one naruszenia art. 438 pkt 2 k.p.k. – obrazy przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia, tj.

-naruszenie art. 167 k.p.k. poprzez nieprzeprowadzenie z urzędu dowodu z akt śledztwa prowadzonego w
Prokuraturze Okręgowej w P. pod sygn. V Ds. (...)

- naruszenie błędnie wskazanego art. 413 § 2 pkt 2 k.p.k. zamiast § 2 pkt 1 ww. przepisu polegające na niewskazaniu w wyroku postaci zamiaru oskarżonego T. K.

Zarzut 4

rażąca niewspółmierność kar jednostkowych oraz kary łącznej

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadne

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadne

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wbrew twierdzeniu obrońcy w zarzucie 1 i 5 - nie zaistniał błąd w ustaleniach faktycznych.

Odnośnie obciążenia oskarżonego kosztami postępowania należy przypomnieć, że
art. 627 k.p.k. statuuje zasadę ponoszenia kosztów sądowych przez skazanego w sprawach z oskarżenia publicznego. Aby mogło dojść do jej przełamania konieczne jest
wystąpienia przesłanek zwolnienia od kosztów sądowych, przewidzianych w art. 624 §
1 k.p.k.
Ww. przepis wymaga wykazania przez stronę ubiegającą się o zwolnienie od kosztów sądowych tych przesłanek, które w treści wskazanego przepisu, jako konieczne ustawodawca przewidział. Tymczasem sytuacja taka w realiach niniejszej sprawy nie nastąpiła. Oskarżony jak deklaruje pracuje i otrzymuje ,,do ręki” po potrąceniach egzekucyjnych kwotę 1920 zł i nie ma nikogo na utrzymaniu (k. 214). Oskarżony jest do tego osobą relatywnie młodą (48 lat), zdrową. Nie daje to podstawy do uznania, iż Sąd I instancji winien był zastosować zwolnienie oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych, jak twierdzi autor apelacji.

Niesłuszny jest również zarzut niezawieszenia postępowania do czasu
prawomocnego zakończenia innej sprawy celem umorzenia absorpcyjnego na podstawie art. 11 k.p.k.
Ww. przepis stanowi, iż w sprawie o występek, zagrożony karą pozbawienia wolności do lat 5, można umorzyć postepowanie, jeżeli orzeczenie wobec oskarżonego kary byłoby oczywiście niecelowe ze względu na rodzaj i wysokość kary prawomocnie orzeczonej za inne przestępstwo, a interes pokrzywdzonego temu się nie sprzeciwia. Niecelowość wymierzenia oskarżonemu kary prowadząca do umorzenia absorpcyjnego musi być oczywista. Dysproporcja pomiędzy karą wymierzoną za inne przestępstwo a karą spodziewaną za przestępstwo, co do którego rozważana jest kwestia umorzenia na podstawie art. 11 § 1 k.p.k. jest więc na tyle drastyczna, że wymierzanie
tej kary nie ma sensu zarówno ze względu na społeczne oddziaływanie kary, jak i ze względu na prewencję indywidualną (zob. R.A. S., Umorzenie absorpcyjne
postępowania, s. 503). Zdaniem sądu w przedmiotowej sprawie nie zaszły takie okoliczności, które uzasadniałyby umorzenie absorpcyjne postępowania przeciwko oskarżonemu T. K. tylko dlatego, że toczy się wobec niego postępowanie w sprawie V Ds. (...) Przepis art. 11 k.p.k. ma charakter fakultatywny,
a więc nie zawiera nakazu stosowania zawartej w nim normy. Ponadto niecelowość karania jako przyczyna umorzenia musi mieć charakter ,,oczywisty”. Można uznać, że z wypadkiem oczywistej niecelowości karania sąd ma do czynienia wówczas, gdy na przykład zachodzi drastyczna dysproporcja między surową co do rodzaju i wymiaru karą już prawomocnie orzeczoną w innej sprawie czy sprawach a dość łagodną karą, która byłaby orzeczona w ocenianym postępowaniu. Tymczasem z danych o karalności oskarżonego nie wynika by zapadły wobec niego wyroki skazujące go na bezwzględne kary pozbawienia wolności w wymiarze wielu lat czy też na grzywny stanowiące wielokrotność grzywny, którą ostatecznie orzekł w tej sprawie sąd I instancji.

Sąd odwoławczy uznał również za całkowicie niezasadne zarzuty ujęte w pkt 2 i 3.

Z treści art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k. nie wynika, aby w opisie czynu należało używać słów ustawy. Dopuszczalne jest posłużenie się sformułowaniami, które są równorzędne językowo i które w drodze nieodpartego logicznego rozumowania świadczą o wyczerpaniu konkretnego elementu składającego się na ustawowy obraz określonego czynu zabronionego. Sąd Najwyższy wielokrotnie podkreślał, że polski proces karny nie jest procesem formułkowym, w którym wymagane było posługiwanie się określonymi formułami prawnymi, z tego też względu przy konstruowaniu opisu przestępstwa wystarczające jest użycie wyrażenia znaczeniowo równorzędnego. Dopóty, dopóki leksykalne odmienności w opisie czynu nie są powodem wątpliwości co do rzeczywistej treści stawianych oskarżonemu zarzutów, nie może być mowy o naruszeniu zasady nullum crimen sine lege scripta. Taki opis nie godzi w gwarancyjne funkcje prawa, chroni natomiast konstytucyjną i ustawową zasadę, iż sądy, pełniąc wymiar sprawiedliwości, powinny się opierać na prawdziwych ustaleniach, wobec których przepisy kształtujące postępowanie karne pełnią rolę służebną, zatem nie mogą być interpretowane w sposób formalistyczny i irracjonalny, a zarazem wypaczający sens tego postępowania (zob. wyrok SN z dnia 1.09.2015r. w sprawie V KK 212/15; wyrok SN z dnia 26.11.2014r.w sprawie II KK 141/14; postanowienie SN z dnia 20.03.2014r. w sprawie III KK 416/13; wyrok SN z dnia 22.10.2009 r. w sprawie IV KK 111/09). Użycie w opisie czynów przypisanych oskarżonemu znamienia czasownikowego ,,pełniąc funkcję” i „nie złożył” zawiera w sobie pełną treść kryminalną zachowania oskarżonego według przyjętej kwalifikacji prawnej czynu oraz bez cienia wątpliwości określa umyślność tego zachowania. Oskarżony miał świadomość składania sprawozdań finansowych, mimo to tego nie czynił. W samym opisie czynu przypisanego nieodzowne jest przytoczenie znamienia czasownikowego warunkującego byt przestępstwa i decydującego o przyjętej kwalifikacji prawnej, natomiast w omawianym przypadku tj. czynu z art. 79 pkt 4 Ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości nie ma potrzeby wskazania formy winy i postaci zamiaru. Wina umyślna wynika ze znamienia czasownikowego określającego kwalifikację prawną czynu, który można popełnić tylko z winy umyślnej, natomiast na określenie postaci zamiaru jest miejsce w części motywacyjnej orzeczenia. W związku z powyższym Sąd pierwszej instancji przypisując oskarżonemu sprawstwo czynu według jego opisu, jak w zaskarżonym wyroku, nie uchybił wymogom art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k.

Niesłuszny jest również zarzut naruszenia art. 167 k.p.k. tj. nieprzeprowadzenia z urzędu dowodu z akt śledztwa prowadzonego w Prokuraturze Okręgowej w P. pod sygn. V Ds. (...). W ocenie sądu II instancji Sąd Rejonowy przeprowadził postępowanie dowodowe wystarczające dla prawidłowego wyrokowania w niniejszej sprawie, a nieprzeprowadzenie dowodu z ww. akt, nie miało żadnego wpływu na treść rozstrzygnięcia. Wskazać należy, że przeprowadzenie dowodu z urzędu stanowi uprawnienie, ale także obowiązek Sądu, gdy przeprowadzenie dowodu jest niezbędne do wyjaśnienia istotnych okoliczności sprawy (art. 366 § 1 k.p.k.). Również, gdy strony nie wnioskują o przeprowadzenie nowych dowodów, to należy taki dowód przeprowadzić,
ale dopiero wówczas, gdy dokonując oceny dowodów, organ procesowy uzna, że
materiał dowodowy jest niepełny i nasuwa wątpliwości co do stanu faktycznego sprawy, więc powinien być uzupełniony (SA w K. II AKa 155/11, KZS 2012, z. 4, poz. 46, OSN Prok. i Pr. 2012, nr 7-8, poz. 23). Zebrany w sprawie materiał dowodowy w ocenie Sądu Odwoławczego nie dostarczył potrzeby przeprowadzenia dodatkowych dowodów z oględzin ww. akt. Podkreślić należy, że wniosek o przeprowadzenie dowodu stanowi również uprawnienie strony, z którego to skarżący na żadnym etapie postępowania nie skorzystał, mimo, że uczestniczył w każdym etapie rozprawy. Z tego względu Sąd Odwoławczy po dokonaniu kontroli orzeczenia uznał, iż Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy przeprowadził i ocenił wszystkie dowody i okoliczności ujawnione
w toku postępowania jurysdykcyjnego i na ich podstawie dokonał trafnych ustaleń faktycznych.

Sąd odwoławczy uznał również za całkowicie niezasadny zarzut ujęty w pkt 4.

Sąd odwoławczy uznał też za całkowicie bezpodstawne zarzuty apelacji w zakresie rażącej surowości kar jednostkowych oraz kary łącznej. Przeciwnie, zdaniem Sąd Okręgowego, kary te są sprawiedliwe, adekwatne do stopnia winy oskarżonego i społecznej szkodliwości popełnionych przez niego czynów. Nadto Sąd Rejonowy wskazał również szczegółowo i poprawnie przesłanki, jakimi kierował się wymierzając poszczególne kary oraz karę łączną.

Wniosek

uchylenie wyroku i zawieszenie postępowania na podstawie art. 11 k.p.k.,

ewentualnie przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

W konsekwencji stwierdzenia przez sąd odwoławczy bezzasadności
podniesionych w apelacji, a wskazanych wyżej zarzutów wnioski apelacji w tym
zakresie pozostawały bezzasadne.

Sąd Rejonowy nie dopuścił się też żadnych podlegających uwzględnieniu z urzędu uchybień, które skutkowałyby koniecznością uchylenia zaskarżonego wyroku
niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych w apelacji zarzutów, zgodnie z wymogami art. 439 k.p.k. czy art. 440 k.p.k.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

brak

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

w całości

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Zarzuty podniesione w apelacji okazały się nietrafne, zaś nie wystąpiły inne okoliczności, które podlegałyby uwzględnieniu z urzędu i nakazywałyby zmianę rozstrzygnięcia w tym zakresie.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

Sąd Okręgowy zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 400 złotych tytułem opłaty za II instancję oraz kwotę 40 złotych tytułem wydatków postępowania odwoławczego:

- wysokość opłaty od kary ustalono na podstawie art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tekst jedn. Dz.U. z 1983 roku, Nr 49, poz. 223 ze zm.) w zw. z art. 8 w/w ustawy,

- na wydatki postępowania odwoławczego złożyły się: 20 zł za kartę karną oraz 20 zł tytułem ryczałtu za doręczenia w postępowaniu odwoławczym.

7.  PODPIS

1.1. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

OBROŃCA

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

SKAZANIE, KOSZTY

1.2.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.1. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana