Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 25 sierpnia 2020 r. w sprawie o sygn. akt VIII C 498/20 z powództwa K. Ś. przeciwko A. P. o zapłatę Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi:

1.  zasądził od A. P. na rzecz K. Ś. kwotę 11.556 (jedenaście tysięcy pięćset pięćdziesiąt sześć) złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 17 sierpnia 2016 roku do dnia zapłaty;

2.  oddalił powództwo w pozostałej części;

3.  zasądził od A. P. na rzecz K. Ś. kwotę 6.278 (sześć tysięcy dwieście siedemdziesiąt osiem) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

4.  nakazał zwrócić K. Ś. ze Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego dla Łodzi - Widzewa w Łodzi kwotę 900 (dziewięćset) złotych tytułem niewykorzystanej zaliczki uiszczonej na poczet wynagrodzenia biegłego w dniu 7 października 2018 r., zaksięgowanej pod pozycją 500037109457;

5.  obciążył pozwaną obowiązkiem zwrotu na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego dla Łodzi - Widzewa w Łodzi kwoty 1.668,28 zł (jeden tysiąc sześćset sześćdziesiąt osiem złotych dwadzieścia osiem groszy) tytułem tymczasowo wyłożonych wydatków.

W rozpoznawanej sprawie Sąd Rejonowy poczynił ustalenia faktyczne, w oparciu o które wydał kwestionowany wyrok, a które w całości podziela i przyjmuje za własne Sąd II instancji.

Apelację od powyższego wyroku wniosła pozwana zaskarżając wyrok w części, tj. w zakresie pkt 1, 3 i 5 zarzucając:

1.  naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy tj.:

a)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie skutkujące przekroczeniem granic swobodnej oceny dowodów i dokonaniem dowolnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności dowodów z zeznań świadków M. Ś. i A. Ś., przy całkowitym pominięciu depozycji składanych tak przez pozwaną (vide protokół rozprawy z dnia 20 września 2019 r. 00:21:46-00:01:01, protokół rozprawy z dnia 3 lipca 2020 r. 00:39:07-00:59:32), jak i przez jedynego bezpośredniego świadka zawieranej pomiędzy stronami umowy - T. C. (1) (uide protokół rozprawy z dnia 30 stycznia 2017 r. 00:08:57 - 00:27:06) w zakresie twierdzeń dotyczących wysokości wynagrodzenia ustalonego pomiędzy stronami umowy, a w konsekwencji poczynienie wadliwych ustaleń faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia, tj. że kwota wynagrodzenia należnego powódce opiewała ..ok. 20.000.00 zł”, co skutkowało uwzględnieniem powództwa w znacznej części, w sytuacji, w której dokonanie właściwej oceny ww. dowodów, z uwzględnieniem zeznań pozwanej i świadka T. C. (1) oraz faktu, iż zeznania powódki oraz świadka T. C. (1) są ze sobą zbieżne, tak w zakresie kwoty ustalonego między stronami wynagrodzenia, jak i liczby rat, w których miało być ono przekazywane powódce, winno skutkować ustaleniem kwoty umówionego wynagrodzenia należnego powódce na kwotę 10.800 zł brutto, a w konsekwencji - oddaleniem powództwa w całości;

b)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie skutkujące przekroczeniem granic swobodnej oceny dowodów i dokonaniem dowolnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności dowodów z zeznań świadków M. Ś. i A. Ś., przy całkowitym pominięciu depozycji składanych tak przez pozwaną (uide protokół rozprawy z dnia 20 września 2019 r. 00:21:46-00:01:01, protokół rozprawy z dnia 3 lipca 2020 r. 00:39:07-00:59:32), jak i przez jedynego bezpośredniego świadka zawieranej pomiędzy stronami umowy - T. C. (1) (uide protokół rozprawy z dnia 30 stycznia 2017 r. 00:08:57 - 00:27:06) a w konsekwencji poczynienie wadliwych ustaleń faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia w zakresie: zaakceptowania przez pozwana wysokości wynagrodzenia ustalonego na kwotę „ok. 20.000,00 zł”, jak również zakresu prac zleconych powódce do wykonania i zakresu prac wykonanych w sposób prawidłowy, w sytuacji, w której z ww. zeznań pozwanej i świadka wynika, iż pozwana zaakceptowała wysokość wynagrodzenia należnego powódce co najwyżej na kwotę 10.800,00 zł brutto, jak również, że konieczność prowadzenia dalszych prac wiosną 2015 r. wynikała z wadliwości uprzednio wykonanych prac (a nie z polecenia pozwanej, by przemalowano ściany na inny kolor), co doprowadziło do uwzględnienia powództwa w znacznej części w sytuacji, w której dokonanie właściwej oceny dowodów, z uwzględnieniem zeznań pozwanej i świadka T. C. (1), winno skutkować ustaleniem, iż pozwana w istocie zgodziła się uiścić powódce wynagrodzenie w kwocie co najwyżej 10.800,00 zł brutto, a prace prowadzone przez powódkę wiosną 2015 r. wynikały z wadliwego wykonania uprzednio wykonanych prac;

c)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie skutkujące przekroczeniem granic swobodnej oceny dowodów i dokonaniem dowolnej oceny dowodu z dokumentu - faktury VAT nr (...) opiewającej na kwotę 10.800,00 zł brutto, a w konsekwencji poczynienie wadliwych ustaleń faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia, tj. że kwota wskazana w ww. fakturze miała stanowić zaliczkę na poczet dalszych prac w sytuacji, w której na dokumencie tym brak jest adnotacji o tym, jakoby ww. kwota miała stanowić jedynie zaliczkę, przeciwnie - faktura została wystawiona tytułem „położenia tynków na elewacji wraz z pracami towarzyszącymi”, co potwierdza jedynie, iż obejmowała ona swoim zakresem całość zleconych powódce prac, co doprowadziło do uwzględnienia powództwa w znacznej części w sytuacji, w której dokonanie właściwej oceny ww. dowodu, z uwzględnieniem zasad logiki i doświadczenia życiowego oraz faktu, iż powódka jest profesjonalistą, świadczącym usługi remontowo-budowlane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, a zatem winna wskazywać w treści dokumentów księgowych rzeczywisty zakres prac objętych daną fakturą, winno skutkować ustaleniem, iż powyższa faktura obejmuje całość prac, a nie jedynie zaliczkę;

d)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie skutkujące przekroczeniem granic swobodnej oceny dowodów i dokonaniem dowolnej oceny dowodu z opinii biegłego sądowego J. D., a w konsekwencji poczynienie na jej podstawie wadliwych ustaleń faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia, w zakresie kwoty należnego powódce wynagrodzenia, w sytuacji, w której opinia ta wskazuje jedynie wartość rynkową wykonanych przez powódkę prac, a nie uwzględnia okoliczności obiektywnych i mających wpływ na cenę usługi - konkurencji na rynku, konieczności obniżenia ceny z uwagi na porę roku, w jakiej były wykonywane prace oraz w celu pozyskania nowego klienta, co doprowadziło do uwzględnienia powództwa w znacznej części w sytuacji, w której powyższe okoliczności winny mieć wpływ na określenie wartości prac wykonanych przez powódkę, a w konsekwencji - na uwzględnieniu ich w procesie oceny dowodów;

e)  naruszenie przepisu art. 98 § 1 k.p.c. i art. 100 k.p.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie skutkujące obciążeniem pozwanej kosztami postępowania w całości, w sytuacji, w której poczynienie właściwych ustaleń faktycznych, prowadzące do wydania właściwego rozstrzygnięcia co do istoty sprawy winno naruszenie przepisu art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i art. 100 k.p.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie skutkujące obciążeniem pozwanej kwotą 900 zł tytułem zaliczki na wynagrodzenie biegłego przy jednoczesnym rozstrzygnięciu o dokonaniu zwrotu na rzecz powódki ww. kwoty niewykorzystanej zaliczki, w sytuacji, w której w istocie zaliczka na wynagrodzenie biegłego została wykorzystana i powinna podlegać, razem z pozostałymi kosztami,

stosunkowemu rozdzieleniu.

2.  Naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

a)  art. 632 § 1 k.c. poprzez jego niezastosowanie i w konsekwencji uwzględnienie powództwa co do roszczenia głównego w całości, w sytuacji, gdy wobec ustalenia przez strony wynagrodzenia ryczałtowego w kwocie 10.800 zł brutto, powódka nie mogła żądać podwyższenia ustalonego wynagrodzenia, a zatem brak było podstaw do uznania roszczenia powódki za uzasadnione

b)  art. 628 § 1 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie skutkujące zasądzeniem od pozwanej na rzecz powódki kwoty głównej tytułem wynagrodzenia z umowy o dzieło w sytuacji, w której poczynienie właściwych ustaleń faktycznych, prowadzące do wydania właściwego rozstrzygnięcia co do istoty sprawy winno skutkować oddaleniem powództwa w całości.

W konkluzji pisma procesowego pełnomocnik apelującej wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów postępowania za postępowanie przed Sądem I instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych;

2.  zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych;

3.  w przypadku nieuwzględnienia niniejszej apelacji - zmianę rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów postępowania poprzez nieobciążanie pozwanej kwotą 900 zł tytułem zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego.

W odpowiedzi na apelację pełnomocnik powódki wniósł o oddalenie apelacji oraz o zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas po upływie tygodnia od dnia ogłoszenia orzeczenia do dnia zapłaty.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje

Apelacja pozwanego okazała się niezasadna.

Podniesione przez apelującą zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. nie zasługuje na uwzględnienie. Jak wielokrotnie wyjaśniano w orzecznictwie Sądu Najwyższego, zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. może być uznany za zasadny jedynie w wypadku wykazania, że ocena materiału dowodowego jest rażąco wadliwa, czy w sposób oczywisty błędna, dokonana z przekroczeniem granic swobodnego przekonania sędziowskiego, wyznaczonych w tym przepisie. Sąd drugiej instancji ocenia bowiem legalność oceny dokonanej przez Sąd I instancji, czyli bada czy zostały zachowane kryteria określone w art. 233 § 1 k.p.c. Należy zatem mieć na uwadze, że – co do zasady – Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału, dokonując wyboru określonych środków dowodowych. Jeżeli z danego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona tylko wtedy, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub, gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo - skutkowych (por. przykładowo postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2001 r., I CKN 1072/99, Prok. i Pr. 2001 r., Nr 5, poz. 33, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2000 r., I CKN 1114/99, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2000r., I CKN 1169/99, OSNC 2000 r., nr 7-8, poz. 139).

Jak wskazał Sąd Najwyższy w licznych orzeczeniach (np. wyrok z dnia 16 grudnia 2005 r., sygn. akt III CK 314/05, wyrok z dnia 21 października 2005r., sygn. akt III CK 73/05, wyrok z dnia 13 października 2004 r. sygn. akt III CK 245/04, LEX nr 174185), skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez sąd przepisu art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem może być jedynie przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie o innej, niż przyjął sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie, niż ocena sądu. Dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie wystarcza stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest tu wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie. W szczególności skarżący powinien wskazać, jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłusznie im je przyznając (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19 czerwca 2008r., I ACa 180/08, LEX nr 468598).

Sąd Rejonowy należycie ocenił zgromadzony materiał dowodowy, a w konsekwencji poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd Okręgowy podziela w pełni i przyjmuje je, jako własne. Wbrew twierdzeniom zawartym w apelacji, wyjaśnienia pozwanej oraz świadka T. C. (2) nie były spójne i przejawiało się to na wielu płaszczyznach. Znaczące rozbieżności występowały w kwestii zakresu zleconych prac. Pozwana po początkowych deklaracjach, iż remontem miała być objęty jedynie budynek mieszkalny, natomiast garaż zgodnie z propozycją wykonawcy miał zostać odnowiony w ewentualnym przypadku, gdy miał pozostać materiał. W późniejszych zeznaniach twierdziła, że elewacja garażu miała zostać wyremontowana z jej inicjatywy. Sąd I instancji słusznie stwierdził również niejasności w zeznaniach pozwanej odnośnie prac obejmujących murki oraz taras. Niejednolite ustalenia faktyczne wyłaniają się również w kwestii płatności uiszczanych przez pozwaną powódce. T. C. (2) twierdził, że pozwana uiściła łączną kwotę w wysokości 10.800 zł, a drugą transzę wynoszącą 4.800 zł została przekazana za jego pośrednictwem. Natomiast pozwana początkowo podnosiła, że w pierwszej kolejności przekazała kwotę wynoszącą ok. 4.000 zł, a następnie za pośrednictwem T. C. (2) kwotę ok. 6.000 zł. W późniejszych zeznaniach stwierdziła, że sama zapłaciła kwotę 6.000 zł, a T. C. (2) przekazał w jej imieniu kwotę 4.000 zł. Ostatecznie łączną kwotę przekazaną wykonawcy wynoszącą 10.000 zł Sąd I instancji ustalił w oparciu o zeznania powódki i M. Ś.. Depozycje pozwanej i T. C. (2) są niezgodne także w stosunku do okresu, w którym wykonywane były prace remontowe. T. C. (2) twierdził, że wiosną 2015 r. mąż powódki wykonywał pracy w sposób nieprawidłowy, natomiast pozwana zaprzeczała temu, że w 2015 r. były wykonywane jakiekolwiek prace. Na tle wskazanych rozbieżności w zeznaniach powódki i świadka T. C. (2), Sąd Rejonowy słusznie ocenił zeznania powódki, M. Ś. i A. Ś. za wiarygodne i spójne.

Nie można się również zgodzić z przytoczonym w ramach apelacji argumentem, iż całość zleconych powódce prac miałyby wynosić 10.800,00 zł brutto z racji wskazania niniejszej kwoty na fakturze VAT nr (...). Sąd I instancji słusznie ustalił, że wskazana faktura stanowi rozliczenie zaliczki i ujęto w niej zakres prac jedynie w sposób ogólny. Natomiast pozostałe dokumenty księgowe zawierają dokładne wyliczenie przeprowadzonych prac, uwzględniające zmiany jakich domagała się pozwana. Precyzyjny sposób opisania rodzaju wykonywanych czynności w ramach remontu był związany z kwestionowaniem przez pozwaną pracy wykonawców oraz odmową płatności.

Wysokość kosztów poniesionych przez wykonawców w trakcie remontu ostatecznie potwierdzone zostały w ramach analizy sporządzonej przez biegłego sądowego J. D.. W sposób rzetelny dokonał wyliczeń wynagrodzenia, które w najniższym wariancie, a jednocześnie najkorzystniejszym dla pozwanej, wynosiło 21.186 zł i zasadniczo pokrywało się z zakresem roszczenia powódki, które po zsumowaniu z kwotą ustaloną jako uiszczoną przez pozwaną, wynosiło 21.556 zł. Wobec całości materiału dowodowego, w szczególności w związku z przedmiotową opinią biegłego oraz zeznaniami świadków i stron, Sąd I instancji doszedł do prawidłowych wniosków, że pierwotnie doszło do zawarcia ustnej umowy, obejmującej zapłatę kwoty ok. 20.000 zł, a nie kwoty 10.000 zł, jak twierdzi pozwana.

Bezpodstawne okazały się również zarzuty naruszenia art. 628 § 1 k.c. oraz art. 632 § 1 k.c. Roszczenie powódki nie stanowiło żądania podwyższenia wynagrodzenia, lecz obejmowało pierwotnie ustalone wynagrodzenie na poziomie ok. 20.000 zł za całokształt prac remontowych.

W kontekście całości przeprowadzonych rozważań prowadzących do uznania powództwa niemal w całości, niezasadnym jest również podniesiony przez pozwaną zarzut naruszenia art. 98 § 1 k.p.c. i art. 100 k.p.c. Powództwo w zakresie należności głównej zostało przyznane przez Sąd Rejonowy w całości, natomiast powódka uległa jedynie co do części roszczenia obejmującego odsetki, co uprawniało Sąd do przyznania zwrotu kosztów procesu w pełnej wysokości.

Podsumowując powyższy wywód stwierdzić należy, iż apelacja pozwanego nie zawierała zarzutów, mogących podważyć rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego i w konsekwencji podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. Mając na uwadze, iż apelująca przegrała proces, a powódka poniosła koszty związane z udziałem w postępowaniu apelacyjnym, należało zwrócić jej żądane koszty. Na koszy te złożyły się koszty ustanowienia pełnomocnika w sprawie, ustalone na podstawie § 2 pkt 5 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1804 z późn. zm.).