Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

30 listopada 2021 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Sławomir Górny

Protokolant: st. sekr. sąd. Katarzyna Wawrzyniak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 listopada 2021 roku w Sieradzu

odwołania K. S. (1) prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...) i A. O.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

z 20 maja 2021 r. Nr (...)

w sprawie K. S. (1) prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...) i A. O.

przeciwko Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym

1.  Zmienia zaskarżoną decyzję i ustala, że A. O., jako pracownik u płatnika składek K. S. (1) prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...), podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od 1 stycznia 2021 roku;

2.  Zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. na rzecz K. S. (1) 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV U 388/21

UZASADNIENIE

Decyzją z 20.05.2021r., wydaną na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1, art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2021r. poz. 423, ze zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. stwierdził, że A. O. jako pracownik u płatnika składek (...) nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 1.01.2021r.

Nie podzielając powyższej decyzji A. O. oraz K. S. (1) prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą (...) złożyli odwołania, wnosząc o zmianę decyzji poprzez ustalenie, że A. O. podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu, wypadkowemu od 1.01.2021r. Odwołanie poparł pełnomocnik płatnika, wnosił także o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego.

W odpowiedzi na odwołania, organ rentowy wnosił o ich oddalenie . W ocenie Zakładu, celem zawarcia umowy o pracę między stronami, było umożliwienie skorzystania przez ubezpieczonego ze świadczeń zasiłkowych; umowa taka nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi.

Postanowieniem z 8.07.2021r., połączono sprawy do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

K. S. (1) od 1.03.2017r., prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...). Znacząca część działalności dotyczy transportu drogowego towarów. W styczniu 2021r., płatnik miał 4 swoje samochody i prowadził około 30 cudzych samochodów. W styczniu 2021r. u płatnika było zatrudnionych 5 spedytorów zajmujących się spedycją i transportem. Spedytor nie musi pracować w biurze. Dla płatnika nie ma znaczenia skąd spedytor będzie świadczył pracę, wystarczy, żeby miał telefon i komputer. Spedytorzy zatrudnieni u płatnika pracują w systemie home office. W firmach o tożsamym profilu jak skarżącego, zdalna praca spedytorów jest powszechnie stosowaną praktyką, również u płatnika w sprawie i to w okresie pandemii. Ładunki są wprowadzane do systemu, co pozwala na kontrolę każdego etapu działania spedytora. W aplikacji W. spedytorzy nie podają nazwisk, posługują się imionami. Pracownicy, którzy studiują zarabiają u płatnika mniej. Płatnik cały czas próbuje kogoś zatrudnić, kto nadaje się do takiej pracy. Jednym z kontrahentów płatnika jest W. D., dla którego płatnik wyszukuje zlecenia transportowe. W. D. kontaktuje się z płatnikiem przez aplikację W..

Od października 2019r. u płatnika jest zatrudniony K. S. na podstawie umowy o pracę w wymiarze ½ etatu. K. S. jest studentem Politechniki (...) na kierunku – Logistyka. Do obowiązków K. S. należy obsługa zleceń transportowych, dyspozycja samochodów w trasie, pozyskiwanie nowych klientów, utrzymywanie kontaktu ze stałymi klientami. K. S. miesięcznie wykonuje około 30 – 60 zleceń transportowych, w zależności od okresu w roku. Jego wynagrodzenie brutto miesięcznie wynosi 1400zł. Z uwagi na ukończenie studiów, od września 2021r. K. S. ma być zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy. W styczniu 2021r. było dużo zleceń, ponieważ firma obsługuje m.in. firmę (...), jest także sporo innych stałych kontrahentów i pozyskiwani są nowi. W styczniu, lutym 2021r., liczba przewozów wynosiła około 500 razem ze zleceniami (...).

A. O. od 2016r. ma styczność z transportem. Początkowo pracował w firmie żony zajmującej się transportem do Anglii, nadzorował transport, zajmował się spedycją, jednak transport na Anglię upadł. W 2017r. zostało zakupione na T. konto na firmę (...). Obecnie firma żony - (...) będzie zamykana. Od lutego 2019r. do 31.12.2020, A. O. był zatrudniony w (...) z wynagrodzeniem 4500zł. netto.

W dniu 28.12.2020r., pomiędzy A. O., a płatnikiem została zawarta umowa o pracę na czas nieokreślony, w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem 8383,43zł., mocą której powierzono A. O. stanowisku spedytora.

A. O. wykonywał pracę w systemie home office, co do zasady w godzinach 7.30 - 15.30, praktycznie dostępny był przez 7 dni w tygodniu przez 24 godziny. Kontakt z płatnikiem odbywał się przez komunikator S. i program F. Zatrudnienie podyktowane było dużą ilością zleceń. A. O. miał duże doświadczenie w pracy spedytora, dlatego miał wyższą pensję niż pozostali spedytorzy, którzy zarabiali od 4 do 5 tys. zł. Płatnik poznał A. O. jako spedytora, około 2,5 roku przed zatrudnieniem. A. O. sprzedawał wtedy na T. kilka ładunków płatnikowi.

W związku z zatrudnieniem, płatnik założył A. O. mailowe konto firmowe i konto na portalu do prowadzenia transportu na T. – giełdzie transportowej. A. O. zajmował się wyszukiwaniem nowych zleceń, obsługą zleceń już istniejących. Do obowiązków A. O. należała także windykacja należności od klientów, dyspozycja samochodów w trasie. Klientów pozyskiwał na różne sposoby, np. przez giełdy transportowe, czy wcześniejsze kontakty. A. O. zajmował się prowadzeniem 3 samochodów z 3 firm: m (...), (...), (...). A. O. wyszukiwał ładunki tak, aby móc jeszcze na tym zarobić. A. O. starał się zaplanować trasę trzy dni do przodu dla danego samochodu, rozplanowywał trasy kierowców, wprowadzał do systemu TMS. Czasami był problem z odprawą np. nie było widać kodu NMR, czasami trzeba było reagować o godzinie 23-24. Kiedy kierowca się załadował, A. O. otrzymywał o tym informację. Na każdym zleceniu A. O. starał się wypracować największy zysk dla firmy. Od 3.02.2021r. A. O. przedłożył zwolnienie lekarskie (dowód: zeznania skarżących – na nagraniu CD – 00:07:03 – 00:42:21 k. 98, pisemne zeznania świadków: K. S., W. D. k. 63-66, 80-81, świadectwo pracy k. 6, ogłoszenie o naborze pracowników k. 8, zlecenia spedycyjne k. 10 – 31, wydruk z CEiDG k. 32, płyta dvd z ze zleceniami październik 2020 – marzec 2021 k. 49/akta sprawy; umowa o pracę, dokumenty pracownicze/akta ZUS).

W związku z wnioskiem A. O. o wypłatę świadczenia chorobowego, ZUS przeprowadził postępowanie wyjaśniające, którego celem było ustalenie faktycznego świadczenia pracy przez A. O. u płatnika składek K. S. (1), czym powiadomił strony (zawiadomienie o wszczęciu postępowania/akta ZUS).

Decyzją z 20.05.2021r., wydaną na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1, art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2021r. poz. 423, ze zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. stwierdził, że A. O. jako pracownik u płatnika składek (...) nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 1.01.2021r. (decyzja/akta ZUS).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w postępowaniu przed organem rentowym oraz w niniejszej sprawie. Okoliczności dotyczące świadczenia pracy przez A. O. na rzecz płatnika, sąd ustalił w oparciu o zeznania wnioskodawcy, płatnika oraz świadków K. S., W. D.. W ocenie sądu, zeznania są logiczne i brak jest podstaw by odmówić im waloru wiarygodnego dowodu. Korelują z pozostałymi dowodami z dokumentów. W świetle wskazanych powyżej dowodów, sąd doszedł do przekonania, że zawarta między płatnikiem, a A. O. w dniu 28.12.2020r. umowa o pracę, nie była czynnością pozorną.

Sąd Okręgowy zważył:

Odwołania są zasadne.

Zgodnie z art. 22 k. p. umowa o pracę stanowi dwustronną czynność prawną, w ramach której pracodawca zobowiązuje się do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem, pracownik zaś do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem. Umowa o pracę dochodzi do skutku, gdy strony złożą zgodne oświadczenie co do jej istotnych postanowień (por. post. SN z 22.11.1979r., III PZ 7/79).

Status umowy o pracę ma zasadnicze znaczenie z punktu widzenia uprawnień osoby świadczącej pracę. Uprawnienia pracownicze, takie jak szczególna ochrona wynagrodzenia, płatny urlop, świadczenia ubezpieczeniowe w przypadku niezdolności do pracy i inne, przysługują bowiem z mocy przepisów prawa pracy tylko osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę i nie znajdują zastosowania do osób świadczących pracę na podstawie innych umów. Umowa o pracę wywołuje skutki nie tylko bezpośrednie, dotyczące wprost wzajemnych relacji między pracownikiem i pracodawcą, lecz także dalsze, pośrednie, w tym - w dziedzinie ubezpieczeń społecznych. Kształtuje ona stosunek ubezpieczenia społecznego, określa wysokość składki, a w konsekwencji prowadzi do uzyskania odpowiednich świadczeń (tak SN w uchwale z 27.04.2005r., II UZP 2/05).

Ocena postanowień umownych może i powinna być dokonywana także z punktu widzenia prawa ubezpieczeń społecznych. Powstaje zatem konieczność ustalenia, czy pomiędzy stronami nastąpiło faktyczne nawiązanie stosunku pracy, rezultatem czego będzie skutek wynikający z systemu prawa ubezpieczeń społecznych w postaci podlegania pracowniczemu ubezpieczeniu społecznemu.

Zgodnie z art. 58§1 i §2 k.c. czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy, a także sprzeczna z zasadami współżycia społecznego jest nieważna. Na zasadzie art. 300 k.p. w sprawach nie unormowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy k.c.

Sąd Okręgowy podziela pogląd Sądu Najwyższego, że nie można przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca świadczenie to przyjmował (vide wyrok SN z 25.01.2005r. II UK 141/04) .

Mając na uwadze całokształt zgromadzonych w sprawie dowodów, w ocenie Sądu Okręgowego A. O. od dnia zawarcia umowy o pracę do przejścia na zwolnienie lekarskie, faktycznie świadczył pracę na rzecz płatnika, na podstawie zawartej w umowy o pracę i brak podstaw do przyjęcia, że zawarta między stronami umowa o pracę miała charakter pozorny i zmierzała do obejścia przepisów prawa. W rozpoznawanej sprawie organ rentowy wskazywał, że stronom umowy chodziło o uzyskanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego i temu celowi podporządkowały skonstruowanie określonej sytuacji prawnej, a umowa o pracę miała stanowić przede wszystkim narzędzie realizacji tego celu. Z takim twierdzeniem organu rentowego Sąd Okręgowy nie zgodził się.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalił się pogląd, że cel zawarcia umowy o pracę w postaci uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego nie jest sprzeczny z ustawą (por. wyrok SN z 4.08.2005r., II UK 320/04). Kreacja stosunku pracy powoduje zawsze konsekwencje prawne nie tylko bezpośrednio w sferze jego treści, ale także w wielu innych dziedzinach. Jednym z takich skutków jest prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego na wypadek spełnienia się przewidzianych przez ustawy przesłanek. Strony mogą kierować się takim celem i nie można czynić im zarzutu dążenia do celu sprzecznego z ustawą. Skoro osiągnięcie celu uzyskania prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego nie jest sprzeczne z ustawą, strony zmierzające do takiego celu nie dokonują obejścia ustawy. Zawarcie umowy o pracę, choćby zmierzało wyłącznie do uzyskania świadczeń ubezpieczeniowych, nie jest powiązane z zamiarem obejścia ustawy. Stwierdzenie, że umowa zmierza do obejścia ustawy wymaga zatem poczynienia konkretnych ustaleń faktycznych, dotyczących okoliczności jej zawarcia i celu, jaki strony zamierzały osiągnąć (por. uchwała SN z 8.03.1995r., I PZP 7/95, wyrok SN z 23.09.1997r., I PKN 276/97).

Nie można przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca świadczenie to przyjmował. Stronom umowy o pracę, na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa płynące z tej umowy, nie można przypisać działania w celu obejścia ustawy (por. wyrok SN z 14.03.2001r., II UKN 258/00, wyrok SN z 25.01.2005r., II UK 141/04, wyrok SN z 5.10.2005r., I UK 32/05).

A. O. od 2016r. ma styczność z pracą w transporcie. Płatnik poznał A. O. przed zawarciem umowy o pracę, mając świadomość, że jest odpowiednią osobą na stanowisko spedytora, uwzględniając jego doświadczenie zawodowe i wcześniejszą z nim współpracę. Zatrudnienie A. O. podyktowane było dużą ilością zleceń. Zaznaczyć należy, że dla płatnika nie ma znaczenia skąd spedytor świadczy pracę, wystarczy, żeby miał telefon i komputer. A. O. pracował zdalnie, zajmował się wyszukiwaniem nowych zleceń. Do obowiązków A. O. należała także windykacja należności od klientów, dyspozycja samochodów w trasie. A. O. zajmował się prowadzeniem 3 samochodów z 3 firm: m (...),(...), (...). Potwierdzeniem wykonywania przez A. O. obowiązków pracowniczych są zleceni spedycyjne wystawione przez A. O.. Zdaniem sądu, w świetle ustaleń, okolicznością obciążającą nie może być fakt świadczenia pracy spedytora zdalnie, następnie przejście wnioskodawcy na zwolnienie lekarskie od 3.02.2021r., zważywszy na to, że nie było przeciwwskazań lekarskich do podjęcia przez A. O. pracy u płatnika na stanowisku wynikającym z umowy o pracę.

Mając na uwadze podniesione okoliczności, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w pkt 1 wyroku.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie ar. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. 2015, poz. 1500 ze zm.) (pkt 2 wyroku).