Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 13 sierpnia 2020r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Krzyków we Wrocławiu rozstrzygając w czterech sprawach połączonych do wspólnego rozpoznania:

w pkt I. zasądził od pozwanej W. W. (1) na rzecz strony powodowej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) we W. kwotę 2.432,55 wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi:

-od kwoty 220,78 zł od dnia 16.02.2013 r. do dnia zapłaty,

-od kwoty 220,78 zł od dnia 16.03.2013 r. do dnia zapłaty,

-od kwoty 220,78 zł od dnia 16.04. 2013 r. do dnia zapłaty,

-od kwoty 220,78 zł od dnia 16.05.2013 r. do dnia zapłaty,

-od kwoty 220,78 zł od dnia 16.06.2013 r. do dnia zapłaty,

-od kwoty 220,78 zł od dnia 16.07.2013 r. do dnia zapłaty,

-od kwoty 220,78 zł od dnia 16.08.2013 r. do dnia zapłaty,

-od kwoty 445,53 zł od dnia 16.09.2013 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 220,78 zł od dnia 16.10. 2013 r. do dnia zapłaty,

-od kwoty 220,78 zł od dnia 16.11.2013 r. do dnia zapłaty,

W pkt II nie obciążył pozwanej W. W. (1) obowiązkiem zwrotu stronie pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z siedzibą we W. kosztów procesu;

W pkt III przyznał radcy prawnemu M. P. od Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Krzyków kwotę 738 zł, w tym 138 zł podatku VAT, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu;

W pkt IV. zasądził od pozwanej W. W. (1) na rzecz strony powodowej Spółdzielni Mieszkaniowej

(...) we W. kwotę 1.816,48 wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi:

-od kwoty 220,08 zł od dnia 16.12.2013 r. do dnia zapłaty,

-od kwoty 220,77 zł od dnia 16.01.2014 r. do dnia zapłaty,

-od kwoty 220,77 zł od dnia 16.02.2014 r. do dnia zapłaty,

-od kwoty 259,78 zł od dnia 16.03.2014 r. do dnia zapłaty,

-od kwoty 222,77 zł od dnia 16.04.2014 r. do dnia zapłaty,

-od kwoty 222,77 zł od dnia 16.05.2014 r. do dnia zapłaty,

-od kwoty 222,77 zł od dnia 16.06.2014 r. do dnia zapłaty,

-od kwoty 222,77 zł od dnia 16.07.2014 r. do dnia zapłaty,

W pkt V nie obciążył pozwanej W. W. (1) obowiązkiem zwrotu stronie pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z siedzibą we W. kosztów procesu;

W pkt VI przyznał radcy prawnemu M. P. od Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Krzyków kwotę 738 zł, w tym 138 zł podatku VAT, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu;

W pkt VII. zasądził od pozwanej W. W. (1) na rzecz strony powodowej Spółdzielni Mieszkaniowej

(...) we W. kwotę 1.869,82 wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi:

-od kwoty 222,77 zł od dnia 16.08.2014 r. do dnia zapłaty,

-od kwoty 755,97 zł od dnia 16.09.2014 r. do dnia zapłaty,

-od kwoty 222,77 zł od dnia 16.10. 2014 r. do dnia zapłaty,

-od kwoty 222,77 zł od dnia 16.11.2014 r. do dnia zapłaty,

-od kwoty 222,77 zł od dnia 16.12.2014 r. do dnia zapłaty,

-od kwoty 222,77 zł od dnia 16.01.2015 r. do dnia zapłaty,

W pkt VIII nie obciążył pozwanej W. W. (1) obowiązkiem zwrotu stronie pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z siedzibą we W. kosztów procesu;

W pkt IX przyznał radcy prawnemu M. P. od Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Krzyków kwotę 738 zł, w tym 138 zł podatku VAT, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu;

W pkt X zasądził od pozwanej W. W. (1) na rzecz strony powodowej Spółdzielni Mieszkaniowej

(...) we W. kwotę 2.797,26 wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi:

-od kwoty 223,43 zł od dnia 16.02.2015 r. do dnia zapłaty,

-od kwoty 223,43 zł od dnia 16.03.2015 r. do dnia zapłaty,

-od kwoty 223,43 zł od dnia 16.04.2015 r. do dnia zapłaty,

-od kwoty 223,43 zł od dnia 16.05.2015 r. do dnia zapłaty,

-od kwoty 223,43 zł od dnia 16.06.2015 r. do dnia zapłaty,

-od kwoty 223,37 zł od dnia 16.07.2015 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 223,43 zł od dnia 16.08.2015 r. do dnia zapłaty,

-od kwoty 563,76 zł od dnia 16.09.2015 r. do dnia zapłaty,

-od kwoty 223,43 zł od dnia 16.10.2015 r. do dnia zapłaty,

-od kwoty 223,43 zł od dnia 16.11.2015 r. do dnia zapłaty,

-od kwoty 222,69 zł od dnia 16.12.2015 r. do dnia zapłaty,

W pkt XI nie obciążył pozwanej W. W. (1) obowiązkiem zwrotu stronie pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z siedzibą we W. kosztów procesu;

oraz w pkt XII przyznał radcy prawnemu M. P. od Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Krzyków kwotę 1.476 zł, w tym 276 zł podatku VAT, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu.

Rozstrzygnięcie swoje Sąd Rejonowy wydał w oparciu o następujące ustalenia faktyczne:

Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w lutym 1990r. uzyskała kredyt przeznaczony na sfinansowanie kosztów budowy budynku mieszkalno-usługowego przy ul. (...) we W.. Ustaliła ponadto, że kwota kredytu własnościowego do długoterminowej spłaty przypadająca na lokal nr (...) przy ul. (...) wynosi 248 877 868 zł. Strona pozwana zleciła wykonanie ww. budynku firmie budowlanej (...), pozostawiając firmie budowlanej dwa mieszkania do dyspozycji jej pracowników. Jedno z nich zostało przewidziane dla pracownika (...). W dniu 15 grudnia 1990r. H. W. złożył deklarację przystąpienia do Spółdzielni Mieszkaniowej (...) we W.. Pismem z dnia 8 stycznia 1991r. strona pozwana poinformowała H. W., że na mocy decyzji z dnia 20 grudnia 1990r. przyjęła go w poczet członków spółdzielni. W dniu 8 lutego 1991 r. H. W. zawarł ze stroną pozwaną umowę w sprawie określenia kolejności przydziału mieszkania spółdzielczego. H. W. na mocy przydziału nr 222 SM (...) z dnia 2 lutego 1992r przysługiwało spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, położonego we W. przy ul. (...). Członkiem spółdzielni był jedynie H. W. . H. W. w dniu 2 lutego 1992 r. przejął lokal na warunkach opisanych w protokole zdawczo-odbiorczym. H. W. nie podjął korespondencji zawierającej dokument przydziału. W lokalu zameldowane zostały pozwana W. W. (1) oraz jej córka J. W.. H. W. uiścił zaliczkę w wysokości 20% wkładu budowlanego. Uchwałą nr 26/96 podjętą w dniu 26 września 1996r. przez Komisję Rewizyjną Spółdzielni Mieszkaniowej (...) we W., H. W., zajmujący na mocy spółdzielczego własnościowego prawa przedmiotowy lokal, został wykluczony z członkostwa w spółdzielni. Podstawą wykluczenia H. W. z grona członków spółdzielni było uporczywe uchylanie się w okresie od września 1992r. do września 1996r. od wykonywania istotnych zobowiązań finansowych wobec spółdzielni. Uchwała ta stała się prawomocna na skutek braku jej zaskarżenia w postępowaniu wewnątrzspółdzielczym, jak i sądowym.

Wyrokiem Sądu Wojewódzkiego we Wrocławiu z dnia 27 listopada 1996r. (sygn. akt I 2Rc 2594/95) został orzeczony rozwód pomiędzy W. W. (1) a H. W.. Wyrokiem tym Sąd nakazał eksmisję H. W. z mieszkania przy ul. (...) we W..

W dniu 28 kwietnia 1997 r. G. M., starszy specjalista do spraw członkowsko-mieszkaniowych i kadrowych Spółdzielni Mieszkaniowej (...), sporządziła notatkę służbową, w której stwierdziła, że do tego dnia H. W. nie został wydany przydział na lokal przy ul. (...) wystawiony w dniu 2 lutego 1992 r. wskutek niepokrycia przez niego wymaganej zaliczki na wkład budowlany (która została wpłacona dopiero 21 listopada 1994 r.), a następnie z powodu nieregulowania należnych Spółdzielni opłat.

Powódka w 1998r. zwracała się do strony pozwanej z prośbą o przyjęcie jej w poczet członków spółdzielni. Strona pozwana odmówiła powódce przyjęcia jej w poczet członków uzasadniając swą decyzję faktem utraty przez małżonków W. tytułu prawnego do zajmowanego lokalu mieszkalnego na skutek wykluczenia H. W. z członkostwa w spółdzielni i wobec istnienia zadłużenia z tytułu opłat za lokal.

Wyrokiem z dnia 26 stycznia 1999r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Krzyków (sygn. I C 606/98) nakazał W. W. (1) aby wraz z rzeczami i osobami prawa jej reprezentującymi opróżniła, opuściła i wydała spółdzielni lokal położony we W. przy ul. (...). Wyrok ten wskutek oddalenia apelacji W. W. (1) przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu wyrokiem z dn. 15 września 1999r. (sygn. II Ca 482/99) stał się prawomocny. Sąd, zarówno I jak i II instancji przyjęły, iż na skutek wykluczenia męża powódki w 1996 r., z członkostwa w spółdzielni spółdzielcze własnościowe prawo do ww. lokalu wygasło.

Wyrokiem zaocznym sygn. akt I C 542/07 Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Krzyków Wydział I Cywilny orzekł, że powódce przysługuje uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego od Gminy W., a także wstrzymał eksmisję powódki do czasu złożenia powódce przez Gminę W. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego.

Wyrokiem z dnia 17 czerwca 2008r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu (sygn. I C 732/07) oddalił powództwo W. W. (1) o nakazanie Spółdzielni Mieszkaniowej (...) we W. złożenia oświadczenia woli o przyjęciu jej w poczet członków spółdzielni. W uzasadnieniu orzeczenia Sąd wskazał, że na dzień wydania wyroku nie istniały jakiekolwiek podstawy do nakazania spółdzielni złożenia oświadczenia woli o przyjęcie w poczet członków Spółdzielni. Wyrokiem z dnia 19 listopada 2008r. (sygn. akt. I ACa 931/08) Sąd Apelacyjny we Wrocławiu oddalił apelację powódki. Wyrokiem z dnia 26 listopada 2009r. (sygn. akt I A Ca 693/09) Sąd Apelacyjny we Wrocławiu oddalił skargę W. W. (1) o wznowienie postępowania w sprawie I C 732/07 (I ACa 931/08). W uzasadnieniu orzeczenia Sąd Apelacyjny podał, że jedyną podstawą skargi o wznowienie postępowania był wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 11 grudnia 2008r. stwierdzający niekonstytucyjność art. 227 § 1 prawa spółdzielczego w brzmieniu obowiązującym przed 15.01.2003r. Sąd Apelacyjny wskazał przy tym, że niedopuszczalne jest odnoszenie skutków wyroku Trybunału Konstytucyjnego do zdarzeń zaistniałych przed wejściem w życie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a takim zdarzeniem było wykluczenie męża powódki z grona członków spółdzielni oraz utrata przez niego członkostwa w spółdzielni.

Wyrokiem z dnia 21 grudnia 2011r.(sygn. I C 671/10) Sąd Okręgowy we Wrocławiu oddalił powództwo W. W. (1) o nakazanie pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) złożenia oświadczenia o przeniesieniu na powódkę prawa własności lokalu przy ul. (...) we W. wraz z prawem współwłasności nieruchomości gruntowej związanej z tym lokalem. W uzasadnieniu Sąd Okręgowy wskazał, że W. W. (1) zajmuje przedmiotowy lokal bez tytułu prawnego i nie istnieją jakiekolwiek podstawy prawne do nakazania SM przeniesienia własności lokalu. Wyrokiem z dnia 13 kwietnia 2012r. (sygn. IACa 271/12) Sąd Apelacyjny we Wrocławiu oddalił apelację W. W. (1) od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 21 grudnia 2011r.

W dniu 24 lipca 2012r. W. W. (1) wniosła skargę o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Krzyków z dnia 26 stycznia 1999r., sygn. akt I C 606/98, i zmianę powyższego wyroku poprzez oddalenie powództwa. Prawomocnym postanowieniem z dnia 23 kwietnia 2013r. Sąd odrzucił skargę W. W. (1).

Wyrokiem z dnia 21 listopada 2014 r., wydanym w sprawie o sygn. akt VI C 289/13 tut. Sąd po rozpoznaniu sprawy z powództwa W. W. (1) przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej” E.” we W. o ustalenie, że pomiędzy pozwaną a powódką istnieje stosunek najmu mieszkania numer (...) w budynku przy ul. (...) we W. od dnia 2 lutego 1992 r. na czas nieokreślony, oddalił powództwo. Wyrok ten jest prawomocny na skutek oddalenia wywiedzionej przez W. W. (1) apelacji wyrokiem Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 8 lipca 2015 r. sygn. II Ca 178/15.

Wyrokiem z dnia 22 kwietnia 2016 r. wydanym w sprawie o sygn. akt VI C 2483/14 tut. Sąd oddalił prawomocnie powództwo o pozbawienie wykonalności wyroku z dnia 26 stycznia 1999r. wydanego przez Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Krzyków (sygn. I C 606/98), nakazującego pozwanej W. W. (1) eksmisję z lokalu mieszkalnego przy ul. (...) we W..

Wyrokiem z dnia 17 grudnia 2019 r. wydanym w sprawie o sygn. akt VI C 1139/18 tut. Sąd ustalił prawomocnie, iż pozwanej W. W. (1) nie przysługuje prawo do otrzymania lokalu socjalnego.

W Prokuraturze Rejonowej dla Wrocławia – Krzyki Wschód we W. toczyło się postepowanie przygotowawcze, pod sygn. akt 1 Ds. 526/17 w przedmiocie doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem W. W. (1) prze Zarząd Spółdzielni Mieszkaniowej (...) we W. poprzez wprowadzenie pokrzywdzonej w błąd co do możliwości przyjęcia jej w poczet członków Spółdzielni w przypadku spłaty zadłużenia lokalu przy ul. (...) oraz poprzez wprowadzenie jej w błąd co do stanu zadłużenia tego lokalu. Postanowieniem Prokuratora Prokuratury Rejonowej W. Wschód K. G., z dnia 30 czerwca 2015 r. przedmiotowe postępowanie zostało umorzone.

W dniu 14 lutego 2019 r. pozwana W. W. (1) wystąpiła do tut. Sądu z powództwem o ustalenie, iż H. W. nie uzyskał spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) w budynku przy ul. (...) we W., jak również o ustalenie, iż uchwała Komisji Rewizyjnej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) we W., podjęta w dniu 26 września 1996 r. nie jest prawomocna. Postępowanie jest w toku.

Zasady ponoszenia odpłatności za korzystanie z lokali w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) regulują: statut SM, uchwały Rady Nadzorczej spółdzielni, regulamin w sprawie zasad rozliczania kosztów gospodarki zasobami mieszkaniowymi i utrzymania nieruchomości oraz ustalania opłat za używanie lokali w Spółdzielni Mieszkaniowej (...). Zgodnie z tymi uregulowaniami zasady ponoszenia opłat przez osoby nieposiadające prawa do lokalu reguluje § 73 ust 9 statutu spółdzielni. Zgodnie z nim osoby zajmujące lokale, części wspólne nieruchomości lub części gruntu bez tytułu prawnego, zobowiązane są do ponoszenia opłat (odszkodowania) nie niższych niż suma wnoszonych opłat wymienionych w § 73 ust 4. Zgodnie z § 73 ust. 4 osoby niebędące członkami Spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokali, są obowiązane uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie Spółdzielni, a także w pokrywaniu kosztów centralnego ogrzewania i podgrzewania wody przez uiszczanie comiesięcznych opłat na takich samych zasadach jak członkowie Spółdzielni. Osoby te nie mają jednak prawa do udziału w pożytkach z działalności Spółdzielni. W myśl § 79 ust 1 statutu, powyższe opłaty wnosi się co miesiąc z góry do 15. dnia miesiąca, natomiast zgodnie z ust 7 tego przepisu, od nieuiszczonych w terminie opłat pobiera się odsetki ustawowe.

Członkowie oraz osoby nie będące członkami spółdzielni uiszczają opłatę eksploatacyjną w różnej wysokości, zaś pozostałe opłaty nie różnią się od siebie.

Zawiadomienie o wysokości opłat uznawane jest za skutecznie doręczone poprzez wrzucenie do skrzynek pocztowych ( § 79 ust.8 statutu).

Koszty dostawy ciepła oraz podgrzanie wody rozliczane są na podstawie regulaminu Spółdzielni ( §76 ust. 2 statutu).

Opłaty eksploatacyjne za używanie lokali wyliczane są następującą metodą kalkulacyjną. Dla członków spółdzielni będących właścicielami lokali bądź posiadaczami spółdzielczego prawa do lokalu opłata za 1 m ² stanowi różnicę pomiędzy planowanymi kosztami utrzymania nieruchomości spółdzielczej za dany rok a pożytkami z nieruchomości wspólnej oraz pożytkami z działalności gospodarczej spółdzielni podzieloną poprzez powierzchnię ich lokali i liczbę 12 miesięcy. Dla posiadaczy własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu niebędących członkami spółdzielni oraz osób zamieszkujących w lokalach bez tytułu prawnego, które utraciły członkostwo opłata za 1m ² lokalu stanowi iloczyn planowanych kosztów utrzymania nieruchomości spółdzielczej a powierzchnią ogólną nieruchomości i liczbą 12 miesięcy. Dodatkowo w skład opłat za lokal wchodzi tzw. obsługa zadłużenia budżetowego, na które składają się zadłużenie budżetowe- skapitalizowane odsetki bankowe od niespłaconego udzielonego kredytu bankowego przypadającego na wybudowanie danego lokalu mieszkalnego oraz odsetki od zadłużenia kredytu bankowego z tytułu przejściowego wykupienia odsetek od kredytu.

Osoba zajmująca lokal bez tytułu prawnego wnosi odszkodowanie w wysokości czynszu jaki spółdzielnia mogłaby otrzymać z tytułu najmu tego lokalu, nie niższego jednak od kosztów ponoszonych przez spółdzielnię, a przypadających na dany lokal (§ 5 ust. 26 Regulaminu w sprawie zasad rozliczania kosztów Gospodarki Zasobami Mieszkaniowymi i utrzymania nieruchomości oraz ustalenia opłat za używanie lokali w SM (...)).

Członkowie spółdzielni, właściciele lokali niebędący członkami spółdzielni, osoby niebędące członkami spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokalu mieszkalnego i osoby korzystające z lokalu bez tytułu prawnego, maja obowiązek świadczenia wpłat na fundusz remontowy (§ 2 ust. 7 Regulaminu w sprawie zasad rozliczania kosztów Gospodarki Zasobami Mieszkaniowymi i utrzymania nieruchomości oraz ustalenia opłat za używanie lokali w SM (...)).

Zgodnie z § 32 ust. 1 Regulaminu rozliczania kosztów dostawy lub wytwarzania ciepła do budynków SM (...) po rozliczeniu sezonu grzewczego powstałe nadpłaty za ogrzewanie przeznacza się w kolejności: pokrycie wszelkich zobowiązań użytkowania lokalu wobec SM.

Zgodnie z § 4 ust. 5 Regulaminu rozliczania kosztów dostawy wody i odprowadzania ścieków w SM (...), w przypadku gdy koszt dostawy wody i odprowadzania ścieków w danym okresie rozliczeniowym był wyższy od wpłaconych zaliczek do właściciel, lub użytkownik lokalu jest zobowiązany do uzupełnienia niedopłat w terminie do 15 dnia następnego miesiąca, w którym nastąpił odczyt wodomierzy.

Zadłużenie W. W. (1) z tytułu opłat bieżących obliczonych powyżej opisaną metodą za okres od lutego 2013 do grudnia 2015 wynosi łącznie 8.916 zł. Na sumę tę składają się kwoty: 220,78 zł płatna do dnia 15 lutego 2013 r. , 220,78 zł płatna od dnia 15 marca 2013 r., 220,78 zł płatna do dnia 15 kwietnia 2013 r., 220,78 zł płatna do dnia 15 maja 2013 r., 220,78 zł płatna do dnia 16 czerwca 2013 r., 220,78 zł płatna do dnia 15 lipca 2013 r., 220,78 zł płatna do dnia 15 sierpnia 2013 r., 445,53 zł płatna od dnia 15 września 2013 r., 220,78 zł płatna do dnia 15 października 2013 r., 220,78 zł płatna do dnia 15 listopada 2013 r., 220,08 zł płatna do dnia 15 grudnia 2013 r., 220,77 zł płatna do dnia 15 stycznia 2014 r., 220,77 zł płatna do dnia 15 lutego 2014 r., 259,78 zł płatna do dnia 15 marca 2014 r., 222,77 zł płatna do dnia 15 kwietnia 2014 r., 222,77 zł płatna do dnia 15 maja 2014 r., 222,77 zł płatna do dnia 15 czerwca 2014 r., 222,77 zł płatna do dnia 15 lipca 2014 r., 222,77 zł płatna do dnia 15 sierpnia 2014 r., 755,97 zł płatna do dnia 15 września 2014 r., 222,77 zł płatna do dnia 15 października 2014 r., 222,77 zł płatna do dnia 15 listopada 2014 r. do dnia zapłaty, 222,77 zł płatna do dnia 15 grudnia 2014 r., 222,77 zł płatna do dnia 15 stycznia 2015 r., 223,43 zł płatna do dnia 15 lutego 2015 r., 223,43 zł płatna do dnia 15 marca 2015 r., 223,43 zł płatna do dnia 15 kwietnia 2015 r., 223,43 zł płatna do dnia 15 maja 2015 r., 223,43 zł płatna do dnia 15 czerwca 2015 r., 223,37 zł płatna do dnia 15 lipca 2015 r., 223,43 zł płatna do dnia 15 sierpnia 2015 r., 563,76 zł płatna do dnia 15 września 2015 r., 223,43 zł płatna do dnia 15 października 2015 r., 223,43 zł płatna do dnia 15 listopada 2015 r., 222,69 zł płatna do dnia 15 grudnia 2015 r.

Za okres luty 2013 – listopad 2013 pozwana potrącała od wpłacanej opłaty za bezumowne korzystanie z lokalu koszt wskazany w rozliczeniu jako spłaty kredytu i odsetek wynoszący 220,78 zł, dodatkowo we wrześniu 2013 r. potrąciła nadpłatę w wysokości 224,75 zł z tytułu rozliczenia kosztów ogrzewania za okres od czerwca 2012 do maja 2013 r. z w/w opłaty za bezumowne korzystanie, pomimo iż strona powodowa zarachowała ją na poczet niespłaconych kosztów procesu zasądzonych na rzecz SM w postępowaniu o sygn. akt VI C 1028/12 w wysokości 120 zł, oraz w sprawie o sygn. akt II Cz 1038/13 w wysokości 60 zł oraz na poczet odsetek ustawowych w wysokości 44,75 zł, zasądzonych wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Krzyków w postępowaniu o sygn. I C 92/10.

Za okres grudzień 2013 – lipiec 2014 pozwana potrącała od wpłacanej opłaty za bezumowne korzystanie z lokalu koszt wskazany w rozliczeniu jako spłaty kredytu i odsetek wynoszący: w grudniu 2013 r. – 220,08 zł, w pozostałych miesiącach – 222,77 zł, dodatkowo w marcu 2014 r. pozwana nie uiściła kwoty 37,01 zł z tytułu niedopłaty wynikającej z rozliczenia zużycia wody na dzień 28 lutego 2014 r.

Za okres sierpień 2014 – styczeń 2015 pozwana potrącała od wpłacanej opłaty za bezumowne korzystanie z lokalu koszt wskazany w rozliczeniu jako spłaty kredytu i odsetek wynoszący 222,77 zł miesięcznie, dodatkowo we wrześniu 2014 r. potrąciła nadpłatę w wysokości 533,20 zł z tytułu rozliczenia kosztów ogrzewania za okres od czerwca 2013 do maja 2014 r. z w/w opłaty za bezumowne korzystanie, pomimo iż strona powodowa zarachowała ją na poczet odsetek ustawowych zasądzonych na rzecz SM w postępowaniu o sygn. akt I C 92/10.

Za okres luty 2015 – grudzień 2015 pozwana potrącała od wpłacanej opłaty za bezumowne korzystanie z lokalu koszt wskazany w rozliczeniu jako spłaty kredytu i odsetek wynoszący: w grudniu 2015 r. – 222,69 zł, w pozostałych miesiącach – 223,43 zł, dodatkowo we wrześniu 2015 r. potrąciła nadpłatę w wysokości 340,33 zł z tytułu rozliczenia kosztów ogrzewania za okres od czerwca 2015 do maja 2015 r. z w/w opłaty za bezumowne korzystanie, pomimo iż strona powodowa zarachowała ją na poczet kosztów procesu zasądzonych na rzecz SM w postępowaniu o sygn. akt VI C 289/13.

Zawiadomienia o wysokości opłat doręczane były pozwanej bądź przez wrzucenie do skrzynek, bądź drogą pocztową.

Na zajmowany przez pozwaną lokal przypada obciążenie z tytułu rozliczenia kosztów kredytu zaciągniętego na budowę budynku Spółdzielni przy ul. (...) we W., spłacanego przez Spółdzielnię.

Naliczenia normatywu miesięcznych spłat kredytu mieszkaniowego zgodne są z każdorazową wysokością normatywu ogłaszaną w „Monitorze Polskim” przez Ministra Infrastruktury.

Zadłużenie pozwanej z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na budowę lokalu wynosiło na dzień 31 grudnia 2015 r. 32.440,68 zł i obejmowało odsetki od kredytu, przejściowo wykupione przez SP.

Spółdzielnia przed wytoczeniem powództwa kierowała do pozwanej wezwania do zapłaty, jednak bezskutecznie.

Na dzień 31 grudnia 2019 r. na lokalu pozwanej występowało zadłużenie w łącznej wysokości 72.765,93 zł, w tym należności zasądzone na rzecz SM od pozwanej w postępowaniu o sygn. akt VI C 289/13 – 708,67 zł, o sygn. akt VI C 2156/13 – 4.079,58 zł, o sygn. akt VI C 2483/14 – 2.658 zł, o sygn. akt I C 92/10 – 9.305,35 zł, o sygn. akt. V Cz 45/15 – 1.926 zł, o sygn. akt II C 505/17 – 12.374,99 zł, o sygn. akt VI Nc 450/17 – 3.580,10 zł, o sygn. akt I C 631/19 – 17.904,21 zł, o sygn. akt VI Nc 758/19 – 8.247,13 zł, jak również zadłużenie bieżące w kwocie 11.616,03 zł oraz odsetki w wysokości 365,87 zł.

Pozwana W. W. (1) nadal zamieszkuje w lokalu przy ulicy (...) bez tytułu prawnego.

­ Przy tak poczynionych ustaleniachSąd uznał, iż powództwo w każdej z połączonych spraw podlegało w całości uwzględnieniu.

Sąd na wstępie wskazał, iż kwestie związane z uprawnieniem pozwanej W. W. (1) do zamieszkiwania w lokalu przy ul. (...) we W. zostały już prawomocnie rozstrzygnięte wyrokami Sądów. Nie budziło zatem wątpliwości Sądu, że pozwana, początkowo swoje prawo do lokalu wywodząca z przydziału lokalu na rzecz jej ówczesnego męża, H. W., dokonanego w czasie trwania ich wspólności ustawowej, na skutek uchwały o wykluczeniu jej byłego męża z członkowstwa, obecnie nie dysponuje żadnym skutecznym względem strony powodowej tytułem do władania lokalem. Sąd przyjął zatem, że W. W. (1) bez żadnych wątpliwości jest osobą zajmującą lokal bez tytułu prawnego w rozumieniu art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego i obowiązana jest do uiszczania odszkodowania według dyspozycji tego przepisu. Sąd przeanalizował przedstawione przez stronę powodową kolejne statuty oraz regulaminy, w oparciu o które Spółdzielnia dokonywała rozliczeń z pozwaną. Zestawiając te dokumenty z zawiadomieniami o wysokości opłat kierowanymi do pozwanej i dokonywanymi jej naliczeniami stwierdził , że rozliczenia te są poprawne i co najistotniejsze – zgodne z przepisem § §73 ust 9 kolejno obowiązujących statutów, zgodnie z którym osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego obowiązane były do ponoszenia opłat ( odszkodowania) nie niższych niż suma opłat wymienionych w § 73 ust 4 to jest nie mniej niż przypadająca na ich lokale część kosztów eksploatacji i utrzymania nieruchomości, kosztów centralnego ogrzewania i podgrzewania wody na takich samych zasadach jak członkowie spółdzielni, przy czym osoby takie nie mają prawa do udziału w pożytkach z działalności spółdzielni. Zgodnie natomiast, z § 5 ust. 26 Regulaminu w sprawie zasad rozliczania kosztów Gospodarki Zasobami Mieszkaniowymi i utrzymania nieruchomości oraz ustalenia opłat za używanie lokali w SM (...), osoba zajmująca lokal bez tytułu prawnego wnosi odszkodowanie w wysokości czynszu jaki spółdzielnia mogłaby otrzymać z tytułu najmu tego lokalu, nie niższego jednak od kosztów ponoszonych przez spółdzielnię, a przypadających na dany lokal. W świetle powyższego powódka mogła żądać od pozwanej – jako osoby zajmującej lokal bez tytułu prawnego - minimalnie takich kwot miesięcznie, jakie przypadałyby z tytułu zajmowania tego lokalu przez członka spółdzielni mieszkaniowej, a maksymalnie takich, które strona powodowa mogłaby otrzymać z tytułu najmu lokalu, z zastrzeżeniem, iż nie mogą one być niższe od kosztów ponoszonych przez spółdzielnię, a przypadających na lokal. Strona powodowa, jak wykazano w trakcie postępowania, ponosi za pozwaną koszty przypadającego na lokal spłaty odsetek kredytu tj. tzw. normatywu, może zatem żądać ich zwrotu od pozwanej. Strona powodowa podnosiła również w trakcie niniejszego postępowania, że za wynajęcie podobnego do zajmowanego przez pozwaną lokalu tj. 3-pokojowego o powierzchni 66,3 m ² na wolnym rynku trzeba by było wydatkować kwotę nie niższą niż 2.000 zł, Sąd podzielił tą argumentację strony powodowej i uznał, iż uiszczana przez pozwaną kwota ok. 800 zł miesięcznie tytułem odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu nie stanowi nawet połowy kwoty czynszu, którą SM mogłaby uzyskać z tytułu najmu tego lokalu. Niezależnie zatem od faktu, jakie czynniki kształtują wysokości żądanej od pozwanej opłaty - dopóki łącznie żądane odszkodowanie nie przekracza progu czynszu możliwego do uzyskania za lokal na wolnym rynku – dopóty żądanie jest co do zasady dopuszczalne.

W ocenie Sądu, po analizie § 32 ust. 1 Regulaminu rozliczania kosztów dostawy lub wytwarzania ciepła do budynków SM (...), istniały podstawy do zaliczenia nadpłat pozwanej z tytułu kosztów ogrzewania czy dostawy wody, na poczet wcześniejszych jej zadłużeń względem strony powodowej. Jak wykazała strona powodowa aktualne zadłużenie pozwanej wobec niej wynosi 72.765,93 zł i obejmuje w głównej mierze należności z dziewięciu przegranych przez pozwaną postępowań sądowych. Sąd uznał również za uzasadnione żądanie zasądzenia kwoty 37,01 zł, która wynikała z niedopłaty za rozliczenie wody, a pozwana zobowiązana była ją wnieść do 15 marca 2014 r., na podstawie § 4 ust. 5 Regulaminu rozliczania kosztów dostawy wody i odprowadzania ścieków w SM (...). W związku z powyższym Sąd zasądził kwoty poszczególnych niedopłat za kolejne miesiące zgodnie z żądaniem pozwu, mając przy tym na uwadze, że termin wymagalności świadczeń został określony w Statucie SM i powołanym Regulaminie na piętnasty dzień miesiąca. Orzekając o kosztach procesu w pkt II, V, VIII i XI sentencji wyroku, Sąd zastosował art. 102 k.p.c.

Od powyższego rozstrzygnięcia pozwana wywiodła apelację, strona powodowa w drodze zażalenia zaskarżyła natomiast rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów postępowania.

Pozwana w apelacji zaskarżyła wyrok Sądu Rejonowego w punktach I, IV, VII i X i wniosła o jego zmianę przez oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od strony powodowej kosztów postępowania apelacyjnego na rzecz pozwanej.

W apelacji pozwana zarzuciła:

1. naruszenie prawa materialnego, przez:

- oparcie wyroku na art. 18 ust. 1 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, gdy w niniejszej sprawie nie ma on zastosowania;

- nieprawidłową wykładnię §73 ust. 9 w zw. z §73 ust. 4 Statutu na skutek przyjęcia, że powódka może żądać o pozwanej odszkodowania w wysokości czynszu, jaki mogłaby otrzymać z tytułu najmu lokalu, nie niższego od kosztów ponoszonych przez Spółdzielnię, a w rezultacie przyjęcie, że zgodnie z §5 ust. 26 Regulaminu w sprawie zasad rozliczania kosztów gospodarki zasobami mieszkaniowymi i utrzymania nieruchomości oraz ustalania opłat za używanie lokali powódka może naliczać pozwanej odszkodowanie w wysokości kwoty jaka mogłaby otrzymać z tytułu najmu lokalu;

- niezastosowanie przepisów ustawy z 30 listopada 1995r. w sprawie pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielania premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłacanych premii gwarancyjnych, postanowień umowy o kredyt zawartej przez powódkę 20 lutego 1990r. z (...), przepisów Statutu i Regulaminu w sprawie rozliczania kosztów inwestycji i ustalania wysokości wkładów obowiązujących w objętym sporem a także art. 10 i art. 17(11) ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych przez przyjęcie, że powódka może żądać od pozwanej zwrotu kosztów ponoszonych tytułem spłaty odsetek od kredytu przypadających na zajmowany lokal;

2. naruszenie przepisów postępowania, a to:

- art. 227 k.p.c. przez pominięcie dowodu z wyroków sądów obu instancji w sprawie IC 652/99 i dokumentów dołączonych do pisma pozwanej z 29 marca 2019r. z których wynika ze w 2000 r Sąd prawomocnym wyrokiem z 14 kwietnia 2000 orzekł że pozwana nie ma obowiązku spłacać zadłużenia powódki z tytułu kredytu doliczanych jej do opłat eksploatacyjnych, a tym bardziej odsetek oraz że powódka z nadpłat za centralne ogrzewanie potrąciła przedawnione odsetki wynikające z wyroków wydanych przeciwko H. W. w sprawach IC 1373/92 i NC 253/96, a wskazanych w kartotekach lokalu;

- art. 233 k.p.c. na skutek niedostatecznego rozważenia zebranego materiału dowodowego i bezpodstawne ustalenie, że H. W. w dniu 2 lutego 1992r. przejął lokal na warunkach opisanych w protokole zdawczo odbiorczym, natomiast nie podjął korespondencji zawierającej dokument przydziału, co oznacza zdaniem Sądu że nabył spółdzielcze prawa do lokalu, jednocześnie nie uwzględniając notatki G. M. i pisma S. S. z których wynika, że przydział nie został wydany i z jakiej przyczyny, a nadto faktu że Sąd Okręgowy w uzasadnieniu wyroku z 16 sierpnia 2000r. II Ca 1255/2000 wskazując na dokumenty w aktach członkowskich stwierdził, że H. W. i pozwana nie nabyli spółdzielczego prawa do lokalu.

Strona powodowa w zażaleniu zaskarżyła wyrok Sadu Rejonowego w punktach II, V, VIII i IX oraz wniosła o ich zmianę przez zasądzenie od pozwanej na rzecz strony powodowej kosztów postępowania, w tym również wniosła o zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego.

W zażaleniu strona powodowa zarzuciła naruszenie:

- art. 102 k.p.c. przez błędne zastosowanie i wadliwe przyjęcie, ze zachodzą przesłanki do zastosowania tego przepisu w zakresie całości kosztów;

- art. 98 k.p.c. przez niezastosowanie;

- oraz art. 108 u.k.s.c. przez niezastosowanie.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja oraz zażalenie nie zasługiwały na uwzględnienie.

Sąd II instancji przyjął za własne, poczynione przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne, stwierdzając, iż znajdują one umocowanie w prawidłowo zgromadzonym i ocenionym materiale dowodowym, jak również podzielił ocenę prawną roszczenia strony powodowej wyrażonej w zaskarżonym wyroku. Nie było zatem żadnych podstaw do modyfikacji wyroku w zakresie istoty sprawy, konieczności takiej nie uwidoczniało też zażalenie w kwestii rozstrzygnięcia o kosztach procesu.

W przedmiotowym postępowaniu strona powodowa w czterech połączonych do wspólnego rozpoznania sprawach domagała się zasądzenia od pozwanej należności za poszczególne wskazane w pozwach okresy tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez pozwaną z nieruchomości – lokalu mieszkalnego przy ul. (...) we W. a pozostającego w zasobach Spółdzielni Mieszkaniowej (...) we W..

Żądanie to Sąd Rejonowy zasadnie uwzględnił, nie dopuszczając się uchybień wskazanych w apelacji. W ocenie Sądu Okręgowego nie ma podstaw do uznania ażeby Sąd pierwszej instancji rozstrzygając przekroczył granice swobodnej oceny dowodów wyznaczone treścią art. 233 § 1 k.p.c. oraz poczynił wadliwe ustalenia faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Przepis ten wymaga od Sądu, by przy ocenie zgromadzonego materiału dowodowego uwzględnił wszystkie dowody przeprowadzone w postępowaniu, wszechstronnie rozważył zebrane dowody oraz wskazał kryteria i argumentację pozwalającą Sądowi wyższej instancji i skarżącemu na weryfikację jego decyzji polegającej na uznania jednych dowodów za wiarygodne, a innych za niewiarygodne (postanowienie SN z dnia 18 marca 2003 roku, IV CKN 1856/00). Sąd Rejonowy wywiązał się z tego zadania. Pozwana nie wykazała, posługując się argumentami wyłącznie jurydycznymi, że Sąd Rejonowy naruszył ustanowione w art. 233 k.p.c. zasady oceny wiarygodności i mocy dowodowej dowodów, tj. przekroczył granice swobody wyznaczone logiką, doświadczeniem życiowym, zasadami nauki bądź nie dokonał wszechstronnego rozważenia sprawy pomijając część materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie. Pozwana przeciwstawia jedynie ocenie dokonanej przez Sąd pierwszej instancji swoją analizę części materiału dowodowego i własny pogląd na sprawę, z pominięciem okoliczności jak i dowodów dla niej niewygodnych, jak i co istotne z pominięciem własnego stanowiska jakie dotychczas sama na przestrzeni lat prezentowała. Negowanie faktu uzyskania przez H. W. przydziału lokalu w Spółdzielni Mieszkaniowej jawi się jako dość nielogiczne w sytuacji, gdy pozwana w szeregu postępowań sądowych domagała się potwierdzenia swego prawa do lokalu (jakie czerpać miała właśnie z przydziału męża bowiem uzyskanego w trakcie związku małżeńskiego). W szeregu zainicjowanych przez pozwaną postępowaniach sądowych Sąd wielokrotnie nadto przesądził, iż H. W., który pozostawał członkiem Spółdzielni Mieszkaniowej przysługiwało spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, jednak wygasło (na skutek uchwały SM w 1996r. został wykluczony z członkostwa w SM wobec uporczywego uchylania się od uiszczania opłat). Co istotne również w sprawie o podział majątku wspólnego, kwestia ta była przedmiotem pozytywnych w tym względzie rozważań Sądu, który finalnie w ramach składników majątku wspólnego wierzytelność względem Spółdzielni Mieszkaniowej (...) we W. w związku z wygaśnięciem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, przyznając ją nadto pozwanej, która do chwili obecnej w lokalu zamieszkuje.

Jak słusznie zatem wskazał Sąd Rejonowy kwestia tytułu prawnego do lokalu przy ul (...) we W. została już prawomocnie przesądzona, nie pozostawiając aktualnie również wątpliwości, iż wobec wygaśnięcia spółdzielczego prawa do lokalu – pozwana zamieszkuje w nim bez tytułu prawnego. Powyższe uzasadnia z kolei roszczenie odszkodowawcze strony powodowej, materialnoprawną podstawę którego stanowi art. 18 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy oraz o zmianie kodeksu cywilnego (dalej u.o.p.l.), jak trafnie uznał Sąd Rejonowy, normie tej nie uchybiając. Zgodnie, bowiem z art. 1 u.o.p.l.. ustawa reguluje zasady i formy ochrony praw lokatorów oraz zasady gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy. Przepisów ustawy nie stosuje się jedynie do lokali będących w dyspozycji Agencji Mienia Wojskowego (art. 1a u.o.p.l.). Zgodnie z zawartą w art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy definicją - „lokatorem” jest najemca lokalu lub osoba używająca lokal na podstawie innego tytułu prawnego niż prawo własności. Lokatorem w przytoczonym znaczeniu zgodnie z jednolitym poglądem judykatury jest nie tylko najemca lub osoba używająca lokal na podstawie każdego innego tytułu prawnego do lokalu, który nie jest prawem własności, ale także były najemca i osoba która w przeszłości używała go w oparciu o tytuł prawny nie będący prawem własności (wyrok Sądu Najwyższego z dn. 14.10.2002 r., I CKN 1074/00). Jak wyżej wskazywano, pozwanej przysługiwało prawo do zamieszkiwania w spornym lokalu - spółdzielcze prawo własnościowe do lokalu przydział którego uzyskał małżonek pozwanej, członek Spółdzielni Mieszkaniowej - w trakcie związku małżeńskiego). Z prawomocnych orzeczeń Sądów a wiążących Sąd w tej sprawie (art. 365§1 k.p.c. ) wynika również iż na skutek wygaśnięcia powyższego prawa – pozwana (wraz z mężem) utracili tytułu prawny do zajmowania lokalu. W konsekwencji w stosunku do pozwanej, jako byłego lokatora (w rozumieniu u.o.p.l.), dochodzić można odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości w oparciu o zasady ustanowione cytowaną wyżej ustawą, a zatem na podstawie art. 18 u.o.p.l.. jak też słusznie przyjął Sąd Rejonowy.

Zgodnie z art. 18 u.o.p.l. w brzmieniu obowiązującym w latach jakich dotyczy żądanie pozwu 2013-2015 a mającym zastosowanie w sprawie - osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie (ust. 1). Z zastrzeżeniem ust. 3, odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1, odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Jeżeli odszkodowanie nie pokrywa poniesionych strat, właściciel może żądać od osoby, o której mowa w ust. 1, odszkodowania uzupełniającego (ust. 2). W świetle powyższego uprawniony do odszkodowania może domagać się kwoty niższej, nie może jednak domagać się od osoby zajmującej lokal mieszkalny bez tytułu prawnego zapłaty kwoty wyższej niż czynsz jaki zyskałby z tytułu najmu. Niewątpliwe wykazanie wysokości możliwego do uzyskania czynszu najmu obciąża stronę powodową, nie była to jedna kwestia w tej sprawie sporna. Jak wskazywała strona powodowa i z czym słusznie zgodził się Sąd Rejonowy Spółdzielnia Mieszkaniowa wynajmując sporny lokal przy ul. (...) we W. a mający prawie 70m kw - zyskałaby w okresie objętym żądaniem zapłaty – co najmniej 2.000 zł miesięcznie na wolnym rynku, czego i sama apelująca nigdy nie kwestionowała. Również Sąd Okręgowy nie miał wątpliwości w powyższym zakresie uwzględniając realia rynku mieszkaniowego we W.. Naliczenia zatem czynione pozwanej przez stronę powodową w okresach objętych żądaniem pozwów nie stanowiły zatem nawet połowy możliwego do uzyskania czynszu najmu, tym samym zasadność żądania zapłaty strony powodowej nie może budzić żadnych zastrzeżeń, niezależnie od tego jak Spółdzielnia Mieszkaniowa żądaną kwotę ustalała, a ściślej jakie naliczenia (w tym np. z tytułu spłaty kredytu) budowały jej wysokość. Powyższe uprawnienie a tym samym trafność naliczeń dokonywanych pozwanej potwierdza Statut (a ściślej kolejne statuty) pozwanej Spółdzielni, stanowiąc w §73 ust 9 , iż osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są zobowiązane do ponoszenia opłat ( odszkodowania) nie niższych niż suma opłat wymienionych w § 73 ust 4 to jest nie mniej niż przypadająca na ich lokale część kosztów eksploatacji i utrzymania nieruchomości, kosztów centralnego ogrzewania i podgrzewania wody na takich samych zasadach jak członkowie spółdzielni, przy czym osoby takie nie mają prawa do udziału w pożytkach z działalności spółdzielni. Zgodnie natomiast, z § 5 ust. 26 Regulaminu w sprawie zasad rozliczania kosztów Gospodarki Zasobami Mieszkaniowymi i utrzymania nieruchomości oraz ustalenia opłat za używanie lokali w SM (...), osoba zajmująca lokal bez tytułu prawnego wnosi odszkodowanie w wysokości czynszu jaki spółdzielnia mogłaby otrzymać z tytułu najmu tego lokalu, nie niższego jednak od kosztów ponoszonych przez spółdzielnię, a przypadających na dany lokal.

W świetle powyższego nie ulegało więc wątpliwości, że w zakresie wysokości odszkodowania, powódka mogła żądać od pozwanej – jako osoby zajmującej lokal bez tytułu prawnego - minimalnie takich kwot miesięcznie, jakie przypadałyby z tytułu zajmowania tego lokalu przez członka spółdzielni mieszkaniowej, a maksymalnie takich, które strona powodowa mogłaby otrzymać z tytułu najmu lokalu, z zastrzeżeniem, iż nie mogą one być niższe od kosztów ponoszonych przez spółdzielnię, a przypadających na lokal. Naliczenia pozwanej mieszczą się w tych granicach.

Dodatkowo wskazuje Sąd Okręgowy, iż podstaw do negacji wysokości dochodzonego roszczenia nie mógłby rodzić przepis art. 18 ust. 3 u.o.p.l. zgodnie z którym osoby uprawnione do lokalu zamiennego albo socjalnego, jeżeli sąd orzekł o wstrzymaniu wykonania opróżnienia lokalu do czasu dostarczenia im takiego lokalu, opłacają odszkodowanie w wysokości czynszu albo innych opłat za używanie lokalu, jakie byłyby obowiązane opłacać, gdyby stosunek prawny nie wygasł.

Dostrzec należało w tej sprawie, iż wyrokiem zaocznym sygn. akt I C 542/07 Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Krzyków Wydział I Cywilny orzekł, że W. W. (1) przysługuje uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego od Gminy W., a także wstrzymał eksmisję powódki do czasu złożenia powódce przez Gminę W. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego. Jednakże wyrokiem z dnia 17 grudnia 2019 r. wydanym w sprawie o sygn. akt VI C 1139/18 Sąd ustalił prawomocnie, iż pozwanej W. W. (1) nie przysługuje prawo do otrzymania lokalu socjalnego. Zakładając zatem, iż w pewnym okresie pozwana nabyła uprawnienie do lokalu socjalnego – roszczenie strony powodowej winno mieścić się również w graniach wyznaczonych przepisem art. 18 ust. 3 u.o.w.l. Również jednak i w tym zakresie brak podstaw do podważania, co do składowych i tym samym co do wysokości dochodzonego roszczenia – bowiem naliczenia czynione pozwanej odpowiadają wysokości i zakresowi opłat jakie obligowana byłaby ponosić gdyby stosunek prawny nie wygasł, a więc gdyby małżonkowie nie utracili spółdzielczego prawa do lokalu.

Zgodnie z obowiązującymi w czasie przydziału przepisem art. 215 § 2 prawa spółdzielczego z dnia 16 września 1982r. spółdzielcze prawo do lokalu, przydzielone obojgu małżonkom lub jednemu z nich (jak w tej sprawie) w czasie trwania małżeństwa dla zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych rodziny, należy wspólnie do obojga małżonków bez względu na istniejące między nimi stosunki majątkowe. Spółdzielcze prawo do lokalu przydzielone mężowi pozwanej w czasie trwania małżeństwa należało zatem wspólnie do obojga małżonków, niezależnie od tego że jeden z małżonków (pozwana) nie był członkiem spółdzielni. Istotnym jest przy tym przepis art. 213 § 2 ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze w brzmieniu obowiązującym na datę przydziału (1992r.) stanowił, że członek spółdzielni mieszkaniowej, w zależności od rodzaju wniesionego wkładu (mieszkaniowego lub budowlanego) oraz zgłoszonego wniosku, może uzyskać spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego typu lokatorskiego albo własnościowego. Możliwość zatem uzyskania własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego warunkowana była członkostwem w Spółdzielni Mieszkaniowej osoby chcącej uzyskać przydział, jakie to posiadał mąż pozwanej i który też przydział lokalu uzyskał. Osoba nie będąca członkiem Spółdzielni Mieszkaniowej (...) mogła zyskać takiego prawa w ramach przydziału , ani również skutecznie go nabyć (art. 223 ustawy prawo spółdzielcze).

Przysługujące zatem w tej sprawie małżonkom spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego powiązane zatem było z członkostwem w Spółdzielni Mieszkaniowej jednego z małżonków, bez którego bezspornie by nie powstało. Prawo pozwanej jako małżonki H. W., który uzyskał przydział własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nie istniało zatem samodzielnie, a prawem małżonka (członka SM) było uwarunkowane. Wobec powyższego wykluczenie H. W. z członkostwa w Spółdzielni Mieszkaniowej (uchwałą z 26 września 1996r.) równoznaczne było z wygaśnięciem prawa do lokalu (art. 227 ustawy prawo spółdzielczego) – względem obojga małżonków, jako że pozwana członkiem spółdzielni nie była.

Wobec powyższego w świetle art. 18 ust. 3 u.o.p.l. opłaty za używanie lokalu, jakie pozwana obowiązana jest opłacać, gdyby stosunek prawny nie wygasł – odnieść należy do sytuacji, gdy małżonkowie posiadali spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, co powiązane było z wymaganym członkostwem w Spółdzielni Mieszkaniowej co realizował H. W..

Stosownie do treści art. 208 § 1 i art. 226 § 1 Prawa spółdzielczego (obowiązujących w dacie zyskania przez H. W. przydziału jak i wygaśnięcia członkostwa) członek spółdzielni mieszkaniowej obowiązany jest do wniesienia wkładu budowlanego w wysokości odpowiadającej całości kosztów budowy przypadających na jego lokal. Skoro członek spółdzielni zobowiązany jest do wniesienia wkładu oraz uiszczania opłat związanych z użytkowaniem lokalu, to ponieważ spłacanie przez niego kredytu wraz z odsetkami nie może być uznane za formę uiszczania opłat związanych z użytkowaniem lokalu (kredyt bowiem został zaciągnięty przez spółdzielnie na budowę lokali), wobec tego spłacanie kredytu wraz z odsetkami musi być uznane za szczególną formę realizowania przez członka spółdzielni obowiązku wniesienia wkładu mieszkaniowego lub budowlanego. Wnoszone przez spółdzielcę do spółdzielni kwoty kredytu z odsetkami i z pozostałą częścią wkładu budowlanego stanowią dopiero łącznie równowartość kosztów budowy (odpowiadają całości kosztów budowy przypadających na jego lokal) i wobec tego nie mogą być wyłączone z pojęcia wkładu .Kredyt budowlany na cele mieszkaniowe, nie jest kredytem zaciągniętym przez członka spółdzielni, lecz kredytem udzielonym spółdzielni, natomiast jest spłacany przez członka i to nie dlatego, że on go zaciągnął, lecz z tej racji, iż ma on obowiązek pokrycia kosztów budowy lokalu stanowiącego przedmiot jego prawa lokatorskiego bądź własnościowego, a więc z tego powodu, że ciąży na nim powinność wniesienia wkładu mieszkaniowego bądź budowlanego. Zobowiązanym z tytułu zaciągniętego kredytu wobec banku jest spółdzielnia, natomiast spłata, która dokonywana jest przez członka spółdzielni mieszkaniowej następuje na rzecz tej spółdzielni, co oznacza, iż nie jest on ani podmiotem, który zawarł umowę kredytu, ani też nie przejmuje on odpowiedzialności wynikającej z takiej umowy wobec instytucji kredytującej.

Obwiązek partycypowania w spłacie kredytu powiązany był zatem z zyskanym spółdzielczym własnościowym prawem do lokalu mieszkalnego oraz obowiązkiem pokrycia wymaganego wkładu budowlanego a także co istotne z członkostwem w spółdzielni. Takie założenie utrzymała również ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r o spółdzielniach mieszkaniowych w art. 17 ¹ obowiązującym do końca lipca 2007r, czy art. 10 dotyczącym lokatorskiego prawa do lokalu. Dopiero obecnie obowiązujące przepisy ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych (na skutek noweli z 2007r.) wskazują, że członkostwo nie jest warunkiem zawarcia umowy o lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego lub jego ekspektatywę (art. 9 u.s.m.), przy czym wiąże się to wciąż z koniecznością uiszczenia wymagalnego wkładu (art. 10 u.s.m).

Niewątpliwe w czasie gdy mąż pozwanej uzyskał spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu (a także gdy ono wygasło) członkostwo było warunkiem koniecznym uzyskania przydziału, a obowiązkiem członka było pokrycie wkładu budowlanego. Jeżeli część wkładu mieszkaniowego – jak w tej sprawie - została sfinansowana z zaciągniętego przez spółdzielnię kredytu na sfinansowanie kosztów budowy danego lokalu, członek jest obowiązany uczestniczyć w spłacie tego kredytu wraz z odsetkami w części przypadającej na jego lokal. Takie też obciążenie ciążyło na H. W. jako członku SM, w czasie gdy jemu (a tym samym małżonce – pozwanej) przysługiwało spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego. Gdyby zatem prawo to nie wygasło – na skutek utraty członkostwa przez H. W. – małżonków dalej obciążałby obowiązek partycypacji w spłacie kredytu w zakresie przypadającym na ich lokal.

Tym samym w ocenie Sądu Okręgowego należy stwierdzić, iż w kontekście art. 18 ust. 3 u.o.w.l. również to obciążenie jako powiązane immamentnie z prawem do lokalu przed jego wygaśnięciem i członkostwem – stanowić może składową aktualnych naliczeń pozwanej dokonywanych przez Spółdzielnię Mieszkaniową, do czasu pokrycia pełnej należności w tym zakresie. Zasadność uwzględnienia kredytu w dokonywanych pozwanej naliczeniach potwierdzona została również przez Sądy obu instancji we wcześniejszych postępowaniach sądowych z udziałem pozwanej a zainicjowanych przez Spółdzielnię Mieszkaniową za wcześniejsze okresy (IC 92/10 i II Ca 461/13; oraz VIC 2156/13 i II Ca 1384/16).

Odmienne przekonanie apelującej pozwanej, nieoparte właściwą argumentacją – a bazujące na przeświadczeniu pozwanej - nie zyskało aprobaty Sądu II instancji. Nadmienić bowiem trzeba, iż również powołana przez skarżącą ustawa z dnia 30 listopada 1995 r. o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych oraz zmianie niektórych ustaw nie mogła prowadzić do odmiennej oceny, zważywszy na zakres jej regulacji. Powołany akt prawny określa zasady przyznawania bankom środków z budżetu państwa, określonych w ustawie budżetowej, które udzieliły kredytów mieszkaniowych., czy obowiązek Spółdzielni mieszkaniowej prowadzenia ewidencji uwidaczniającej koszt przypadający na dany lokal (członka i nie członka SM). Nie zawiera ona jednak zapisów przewidujących możliwość żądania zwrotu tych kosztów od członka (czy nie członka) przez Spółdzielnię Mieszkaniową , taki bowiem wynika z przepisów ustawy prawo spółdzielcze, a aktualnie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, do których nawiązywał już wyżej Sąd Okręgowy.

Zauważyć należy, iż naliczenia dokonywane pozwanej przez Spółdzielnię Mieszkaniową niższe niż możliwy do uzyskania czynsz najmu, z jednoczesnym zaliczeniem wpłat na spłatę kredytu (aktualnie pozostałych jedynie do spłaty odsetek) w zakresie obciążającym loka zajmowany przez apelującą, jest dla skarżącej korzystne. Wydanie lokalu dla strony powodowej będzie aktualizować uprawnienie pozwanej do rozliczenia zgodnie z art. 229 prawa spółdzielczego obowiązującym w dacie wygaśnięcia prawa (obecnie art. 17 ¹¹ ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych) z tytułu wygaśnięcia spółdzielczego prawa do lokalu. Dokonywane przez pozwaną wpłaty powiązane ze spłatą kredytu, a jak wyżej wskazywane, będące formą pokrycia wkładu budowlanego, skutkować będą finalnie zwiększeniem przysługującego pozwanej roszczenia w ramach rozliczenia.

W kontekście argumentacji pozwanej negującej przysługujące kiedykolwiek jej mężowi (a tym samym jej) spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a tym samym zastosowanie art. 18 u.o.p.l. zauważa Sąd Okręgowy – iż nawet podzielenie tegoż stanowiska nie rodziłoby skutków oczekiwanych przez pozwaną. Co trzeba pokreślić a czego zdaje się nie dostrzegać apelująca – strona powodowa nie zostałaby pozbawiona roszczeń względem pozwanej z tytułu zajmowania lokalu mieszkalnego bez tytułu prawnego , jako że oparciem dla nich stałyby się przepisy ogólne art. 224 i 225 k.c. Przysługujące na mocy art. 224 § 2 i art. 225 k.c., od samoistnego posiadacza wynagrodzenie jest wynagrodzeniem zapłaty za korzystanie z jego rzeczy, którą posiadacz musiałby uiścić właścicielowi, gdyby jego posiadanie oparte było na istniejącej podstawie prawnej, a więc tym co uzyskałby właściciel, gdyby rzecz oddał w odpłatne korzystanie na podstawie ważnego stosunku prawnego. Co już wyżej podkreślano, a co w sprawie było niesporne Spółdzielnia Mieszkaniowa wynajmując sporny lokal zyskałaby minimum 2000 zł miesięcznie na wolnym rynku, co niezależnie od składowych czyniłoby oczekiwaną miesięcznie od pozwanej zdecydowanie niższą kwotę – należną.

Odnosząc się do dalszych zarzutów pozwanej uwidocznionych w uzasadnieniu apelacji Sąd Okręgowy uznał, iż również prawidłowość dokonywanych przez Spółdzielnię Mieszkaniową zaliczeń nadpłat wynikających z rozliczenia centralnego ogrzewania– nie została przez pozwaną skutecznie zakwestionowana.

Powodowa spółdzielnia, jako zarządca budynku jest zarazem odbiorcą mediów, posiadając stosowne umowy w tym zakresie z ich dostawcami. Media te dostarczane następnie do poszczególnych lokali, podlegają stosownemu rozliczeniu (zestawienie zaliczek z realnym kosztem) jakie dokonywane były również względem pozwanej, stosownie do regulaminu Spółdzielni (§76 ust. 2 Statutu) – odpowiednio regulaminu rozliczania kosztów dostawy wody i odprowadzania ścieków, Regulaminu rozliczania kosztów dostawy lub wytwarzania ciepła. Zgodnie z § 30 i 32 ust. 1 Regulaminu rozliczania kosztów dostawy lub wytwarzania ciepła do budynków SM (...) - po rozliczeniu sezonu grzewczego powstałe niedopłaty za centralne ogrzewanie należy uregulować w terminie 30 dni od otrzymania rozliczenia, natomiast powstałe nadpłaty za ogrzewanie przeznacza się w kolejności: 1. na pokrycie wszelkich zobowiązań użytkowania lokalu wobec SM, oraz w pkt 2 na poczet opłat za lokal za miesiąc w którym dokonano rozliczenia i za kolejny po rozliczeniu.

Powodowa Spółdzielnia mogła zatem wygenerowane nadwyżki wynikłe z rozliczenia dostarczonego ciepła do lokalu zajmowanego przez pozwaną zaliczyć zgodnie z regulaminem na wszystkie zobowiązania pozwanej wobec strony powodowej, co tez uczyniła. Apelująca czyniąc zarzuty w tym zakresie zarzuciła wyłącznie bezprawne jej zdaniem zaliczenie powstałych nadpłat na wierzytelność spółdzielni przysługującą w oparciu o wyrok wydany w sprawie IC 1373/92, bowiem dotyczył on H. W.. Słusznym było stanowisko pozwanej, iż należność potwierdzona wyrokiem sądu w w/w sprawie dotyczyła H. W., tym niemniej finalnie strona powodowa nie dokonała żadnych potrąceń z wyżej wymienionego tytułu z przysługującymi pozwanej nadpłatami. Z przedłożonych kartotek dotyczących lokalu za lata 2013,2014 i 2015 oraz rozliczeń kosztów zakupionego ciepła za wskazane lata - wynika w istocie, iż nadpłaty przeksięgowywano na należności ze spraw sądowych, przy tym również na sprawę IC 1373/92. Tym niemniej pismem z 5 lutego 2020r. skierowanym do pozwanej (k. 863 akt sprawy) strona powodowa dokonała sprostowania swoich oświadczeń zawartych w przywołanych wyżej poszczególnych rozliczeniach ciepła za lata 2013-2015r. – wskazując, że przez pomyłkę w tych rozliczeniach podała informację o potrąceniu nadpłaty na odsetki ustawowe w wyroku IC 1373/92. W piśmie tym strona powodowa przedstawiła też właściwy sposób rozliczenia nadpłaty, w którym odsetki ze sprawy IC 1373/92 nie zostały w żadnym miejscu ujęte. Powyższe pismo zostało wysłane bezpośrednio do pozwanej listem poleconym jak wskazała powódka, nadto stanowiło ono również załącznik do pisma strony powodowej datowanego na 9 czerwca 2020r., odpis którego otrzymał pełnomocnik pozwanej. Do rzeczonego oświadczenia pozwana się nie odniosła, nie negując też dokonanego finalnie przez Spółdzielnie rozliczenia nadpłaty z tytułu dostawy ciepła, w ramach którego należności wynikłych ze sprawy IC 1373/92 nie ujęto. W świetle powyższego zarzuty apelującej w tym względzie jako oderwane od ostatecznego sposobu rozliczenia nadpłaty należało uznać za całkowicie bezzasadne.

Co za tym idzie Sąd Rejonowy słusznie uznając, iż żądanie pozwu zostało w każdej z połączonych spraw wykazane co od zasady i wysokości, trafnie w punktach I, IV, VII i X zasądził dochodzone przez stronę powodową kwoty w całości, nie dopuszczając się uchybień wskazanych w apelacji, co skutkować musiało oddaleniem wywiedzionego przez pozwaną środka zaskarżenia na podstawie art. 385 k.p.c., a co znalazło wyraz w punkcie I sentencji.

Sąd Okręgowy nie dopatrzył się przy tym w podstaw do zmiany rozstrzygnięcia o kosztach procesu z pominięciem art. 102 k.p.c., zarzut naruszenia którego (przez zastosowanie) podniesiony został w zażaleniu przez stronę powodową.

Zgodnie z art. 102 k.p.c. w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Przepis ten realizuje zasadę słuszności i stanowi wyjątek od ogólnej reguły obciążania stron kosztami procesu, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Przepis art. 102 k.p.c. jest rozwiązaniem szczególnym, niepodlegającym wykładni rozszerzającej, wykluczającym stosowanie wszelkich uogólnień, wymagającym do swego zastosowania wystąpienia wyjątkowych okoliczności. Nie konkretyzuje on pojęcia wypadków szczególnie uzasadnionych, pozostawiając ich kwalifikację, przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności danej sprawy, sądowi. Całokształt okoliczności, które mogłyby uzasadniać zastosowanie tego przepisu powinny być przy tym ocenione z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego (por. postanowienie SN z dnia 17 kwietnia 2013 r., V Cz 107/12, z dnia 24 października 2012 r., IV Cz 61/13). Według doktryny do okoliczności branych pod uwagę przez sąd przy ocenie przesłanek zastosowania dyspozycji omawianego przepisu zaliczyć można nie tylko te związane z samym przebiegiem postępowania, ale również dotyczące sytuacji życiowej strony (por. postanowienie SN z dnia 13 grudnia 2007 r., I Cz 110/07). Wprawdzie zasadność skorzystania z tego uprawnienia może być objęta kontrolą sądu wyższego rzędu, jednak ewentualna zmiana zaskarżonego orzeczenia o kosztach powinna być dokonywana tylko wyjątkowo, gdy ocenie przeprowadzonej przez Sąd I instancji można przypisać cechy dowolności czy też gdy ocena ta jest rażąco niesprawiedliwa. Nie można tego stwierdzić w tej sprawie.

Jak wynika z ujawnionych w toku postępowania okoliczności, pozwana znajduje się w dość trudnej sytuacji zarówno osobistej jak i zdrowotnej, bowiem jest osobą mieszkającą samotnie, cierpi na depresję i zaburzenia lękowe, utrzymując się jedynie z niskiego wynagrodzenie za pracę. Nie bez znaczenia jest w ocenie Sądu Okręgowego i okoliczność iż zarzewiem sporu były w istocie głownie naliczenia kredytowe dokonywane pozwanej przez Spółdzielnię, one też wygenerowały dochodzone w pozwach kwoty. W pozostałym zakresie pozwana swoje comiesięczne zobowiązania i dokonywane jej naliczenia realizowała, prezentując jedynie pogląd o niezasadnym obciążaniu jej kosztami kredytu na budowę lokalu, których tym samym nie opłacała. Pozwana była niewątpliwie przekonana o zasadności swego stanowiska, które jednak nie zyskało finalnie akceptacji Sądu w tej sprawie. Całokształt sytuacji pozwanej uzasadniał zatem odstąpienia od obciążanie jej kosztami postępowania w tej sprawie, tym bardziej, że strona powoda zainicjowała cztery postępowania co generowałoby po stronie pozwanej koszty każdego z nich, a tym samym zadłużenie pozwanej skutkowałoby znacznym wzrostem, tym bardziej utrudniając sytuację finansową pozwaną.

Wobec braku podstaw do uwzględnienia zażalenia Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397§3 k.p.c. orzekł o jego oddaleniu (pkt II sentencji)

Orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego (pkt III sentencji) oparto na przepisie art. 102 k.p.c.

Jak już wyżej argumentował Sąd Okręgowy, sytuacja osobista, zdrowotna, w powiązaniu z sytuacją materialną oraz subiektywnym przekonaniem o zasadności stanowiska pozwanej – uzasadniała odstąpienie od obciążania jej kosztami postępowania na rzecz strony powodowej, co było aktualne również na etapie drugoinstancyjnym.

Pozwana w postępowaniu apelacyjnym reprezentowana była przez pełnomocnika z urzędu, Sąd Okręgowy nie miał jednak podstaw do przyznania na jego rzecz stosownego wynagrodzenia ze Skarbu Państwa wobec przegranej pozwanej. Nie został bowiem złożony przez pełnomocnika w toku postępowania apelacyjnego (przed wydaniem wyroku) stosowny wniosek o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej od Skarbu Państwa wraz z oświadczeniem, że należna pełnomocnikowi opłata nie został zapłacona w całości lub w części, czego wymaga § 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu.

SSO Małgorzata Dasiewicz-Kowalczyk