Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 marca 2022 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 18 marca 2022 r. w Gliwicach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy M. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o wysokość emerytury górniczej

na skutek odwołania M. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 23 listopada 2020 r. nr (...)

1)  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu prawo do przeliczenia emerytury na podstawie art. 110a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, poczynając od 1 października 2020r.

2)  zasądza od organu rentowego na rzecz ubezpieczonego kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

(-) Sędzia SO Grażyna Łazowska

Sygn. akt VIII U 476/21

UZASADNIENIE

Decyzją z 23 listopada 2020r. organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu M. B. przeliczenia emerytury górniczej na podstawie art.114 i art.110a ustawy z 17 grudnia 1998r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( tj. Dz.U. z 2020r., poz.291 ze zm. ), ponieważ przedłożone przez ubezpieczonego dokumenty nie mają wpływu na zmianę wysokości świadczenia, bowiem nowo ustalony wskaźnik podstawy wymiaru jest niższy niż 250% i nie uprawnia do przeliczenia emerytury na podstawie art.110a ustawy emerytalnej.

W odwołaniu od decyzji ubezpieczony domagał się jej zmiany przez ponowne obliczenie świadczenia na podstawie art.110a ustawy emerytalnej, po uprzednim odtworzeniu przed Sądem wynagrodzeń za lata 1968 – 1979. Ubezpieczony wniósł także o zasądzenie od organu rentowego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego odrzucenie jako wniesione po ustawowym terminie. Jednocześnie organ rentowy podtrzymał swoje stanowisko zawarte w decyzji zaskarżonej.

Prawomocnym postanowieniem z 28 lipca 2021r. Sąd odmówił odrzucenia odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony M. B. urodzony (...) jest uprawniony
do emerytury górniczej od 1 października 1994r.

Do ustalenia podstawy wymiaru tego świadczenia organ rentowy przyjął wynagrodzenia ubezpieczonego z lat 1983 – 1988 ( zaświadczenie o zatrudnieniu
i wynagrodzeniu z 17 stycznia 1995r. ).

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 319,29% i został ograniczony
do 250%.

W dniu 14 lutego 2017r. ubezpieczony złożył wniosek o przeliczenie emerytury górniczej na podstawie art.110a ustawy emerytalnej przedkładając zaświadczenia
o zatrudnieniu i wynagrodzeniu za lata 1980 – 1995, 1997-2015.

W rozpoznaniu tego wniosku organ rentowy prawomocną decyzją z 27 lutego 2017r. odmówił prawa do ponownego przeliczenia podstawy wymiaru emerytury na podstawie art.110a ustawy emerytalnej, gdyż nowo ustalony wskaźnik podstawy wymiaru okazał się niższy niż 250%.

W dniu 26 października 2020r. ubezpieczony wystąpił z kolejnym wnioskiem
o przeliczenie świadczenia przedkładając kserokopię dokumentacji osobowej w postaci m.in. kartoteki osobowej, załącznika do karty ewidencyjnej pracownika za lata 1968-1994.

W rozpoznaniu tego wniosku organ rentowy wydał decyzję skarżoną.

Ubezpieczony był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy od 17 czerwca 1968r. do 31 marca 1995r. w KWK (...) na stanowiskach:

- od 17 czerwca 1968r. do 30 czerwca 1968r. – ładowacza pod ziemią,

- od 1 lipca 1968r. do 30 czerwca 1970r. – młodszego górnika pod ziemią,

- od 1 lipca 1970r. do 31 października 1990r. – górnika pod ziemią,

- od 1 listopada 1990r. do 31 marca 1995r. – górnika przodowego pod ziemią.

Biegła sądowa z zakresu emerytur, rent i kapitału początkowego H. P., dokonała odtworzenia zarobków ubezpieczonego za lata zatrudnienia ubezpieczonego w KWK (...) 1968 - 1979 w oparciu o dane znajdujące się w aktach osobowych, kartę zasiłkową, legitymację ubezpieczeniową oraz obowiązujące przepisy płacowe i obliczyła wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury górniczej ubezpieczonego z najkorzystniejszych 20 lat kalendarzowych, w tym z okresu przypadającego po przyznaniu świadczenia – wskaźnik ten wyniósł 256,66% ( lata 1970 - 1971, 1974 - 1975, 1980 - 1995 ). Biegła uwzględniła przy odtwarzaniu wynagrodzeń stawkę zasadniczą, specjalne wynagrodzenie z Karty Górnika, deputat węglowy, dodatek stabilizacyjny, dodatek szkodliwy, dodatek za pracę w niedziele, premię dla nowozwerbowanych.

W piśmie procesowym z 23 lutego 2022r. organ rentowy sprecyzował zarzuty względem opinii biegłej i jednocześnie dokonał własnego otworzenia zarobków ubezpieczonego za lata sporne według stawki zaszeregowania ustalonej na podstawie zajmowanego przez ubezpieczonego stanowiska pracy w okresie od 17 czerwca 1968r. do 30 czerwca 1970r. i w oparciu o dane wynikające z karty personalnej za okres od 1 lipca 1970r. do 31 grudnia 1979r. Organ rentowy uwzględnił stawkę zasadniczą, specjalne wynagrodzenie z Karty Górnika, deputat węglowy i następnie wyliczył wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia z 20 najkorzystniejszych lat wybranych z całego okresu ubezpieczenia, który wyniósł 250,06% ( 1971, 1973, 1974, 1976, 1980 – 1995 ).

Powyższe Sąd ustalił na podstawie dokumentacji akt organu rentowego,
akt osobowych ubezpieczonego z okresu jego zatrudnienia w KWK (...), opinii biegłej sądowej H. P. ( k. 46-73 akt ).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego M. B. zasługuje na uwzględnienie.

W rozpoznawanej sprawie kwestia sporna sprowadzała się do ustalenia,
czy ubezpieczony spełnia warunki do przeliczenia emerytury górniczej na podstawie art.110a ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( tj. Dz.U. z 2021r., poz.291 ze zm. ).

Zgodnie z powołanym przepisem wysokość emerytury oblicza się ponownie
od podstawy wymiaru ustalonej w sposób określony w art.15, z uwzględnieniem art.110 ust.3, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie prawa polskiego przypadającą w całości lub w części po przyznaniu świadczenia:

- z kolejnych 10 lat kalendarzowych przypadających w ostatnich 20 latach kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek
o ponowne ustalenie emerytury od przeliczonej podstawy,

- dowolnie wybranych przez emeryta 20 lat kalendarzowych, w których podlegał ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia o ponowne ustalenie wysokości emerytury, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru przed zastosowaniem ograniczenia, o którym mowa w art.15 ust.5, jest wyższy niż 250%.

Ustalenie wysokości emerytury w sposób wskazany powyżej może nastąpić tylko raz.

Szczegółowe zasady postępowania w sprawach o świadczenia emerytalno-rentowe określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011r.
w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011r. nr 237, poz. 1412). Rozporządzenie to w § 21 pkt 1 przewiduje, iż środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Powyższy przepis zakłada istnienie optymalnych warunków, tj. wymaga,
by zachowała się dokumentacja płacowa pracodawcy. Natomiast w sytuacji,
gdy nie zachowała się stosowna dokumentacja płacowa, wysokość zarobków może
być ustalona na podstawie dokumentacji zastępczej z akt osobowych pracownika ( np. umów o pracę, angaży, wpisów w legitymacji ubezpieczeniowej oraz innych pism dotyczących zatrudnienia, które zawierają informacje o wynagrodzeniu).

Zdaniem Sądu w toku postępowania sądowego kwestia pobieranego wynagrodzenia musi być udowodniona w sposób bezwzględny, a tylko dokumentacja dotycząca konkretnego pracownika stanowi precyzyjny dowód w zakresie wysokości wynagrodzenia w postępowaniu sądowym, a nie np. zeznania świadków, twierdzenia ubezpieczonego, gdy stosunek pracy
ma charakter indywidualny, określone warunki zatrudnienia mają charakter niepowtarzalny, ponieważ zostały ustalone między pracodawcą i konkretnym pracownikiem ( por. wyrok Sądu Najwyższego z 4 lipca 2007r. I UK 36/07, Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 4 czerwca 2014r. III AUa 1136/13 ).

Z przeprowadzonego postępowania dowodowego wynika, że ubezpieczony spełnia przesłanki do przeliczenia świadczenia na podstawie art.110a ustawy emerytalnej.
Po odtworzeniu bowiem wynagrodzeń za sporny okres zatrudnienia ubezpieczonego w KWK (...) 1968 – 1979, co do którego nie zachowała się dokumentacja zarobkowa, przy uwzględnieniu wynagrodzeń za te lata i pozostałych wynikających z dokumentacji zawartej
w aktach organu rentowego, w tym wynagrodzeń przypadających po przyznaniu emerytury górniczej, wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia wyliczony z 20 najkorzystniejszych lat ubezpieczenia przekracza 250%. Potwierdzają to wyliczenia organu rentowego zawarte w piśmie procesowym z 23 lutego 2022r., w którym organ rentowy odtworzył wynagrodzenia ubezpieczonego za lata sporne uwzględniając tylko i wyłącznie bezwzględnie przysługujące w tym czasie składniki wynagrodzenia ( stawkę zasadniczą, specjalne wynagrodzenie z Karty Górnika, deputat węglowy ) i następnie obliczył wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia, który wyniósł 250,06%.

Skoro wskaźnik ten przekracza 250%, to ubezpieczonemu przysługuje prawo
do ponownego przeliczenia pobieranej przez niego emerytury górniczej z zastosowaniem art.110a ustawy emerytalnej, to jest z uwzględnieniem podstawy wymiaru wyliczonej na nowo zgodnie z art.15 tejże ustawy.

Mając powyższe na uwadze Sąd z mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu prawo do przeliczenia emerytury na podstawie art.110a ustawy emerytalnej, poczynając od 1 października 2020r., czyli od miesiąca zgłoszenia wniosku, zgodnie z art.133 ust.1 pkt 1 ustawy emerytalnej.

W tym miejscu wypada dodać, że zdaniem Sądu w sprawie nie było podstaw
do zastosowania art.114 ustawy emerytalnej, bowiem ubezpieczony we wniosku o przeliczenie z 26 października 2020r. przedłożył nowe dowody w postaci kserokopii dokumentacji osobowej, w tym kartotekę osobową, załącznik do karty ewidencyjnej, które to dowody były podstawą do odtworzenia jego wynagrodzeń za lata sporne, co ostatecznie umożliwiło wnioskowane przeliczenie jego świadczenia.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł na podstawie art.98 k.p.c. w związku
z §9 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz.U. z 2018r., poz.265 ).

(-) sędzia Grażyna Łazowska