Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 września 2020 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 29 września 2020 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z odwołania R. S. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe (...) w S.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o obliczenie opłaty koncesyjnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki

z dnia 16 marca 2018 r. nr (...)
1. oddala odwołanie,

2.  zasądza od R. S. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe (...) w S. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Witold Rękosiewicz.

Sygn. akt XVII AmE 245/18

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (Prezes URE, pozwany), na podstawie art. 34 ust. 1 w związku z art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2017 r. poz. 220 j.t. z późn. zm., dalej: Pe) oraz w związku z § 4 ust. 3 i § 6 ust. 4 w związku z ust. 1-3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 maja 1998 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki corocznych opłat wnoszonych przez przedsiębiorstwa energetyczne, którym została udzielona koncesja (Dz. U. z 1998 r. Nr 60, poz. 387, z późn. zm., dalej: Rozporządzenie w sprawie opłat ) oraz w związku z art. 2 § 2 i 3 oraz art. 21 § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2017 r. poz. 201 j.t. z późn. zm., dalej: ordynacja podatkowa), decyzją z dnia 16 marca 2018 r., znak: (...) określił dla R. S. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe (...) w S. (Przedsiębiorca, powód) opłatę należną z tytułu koncesji na wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie: obrót paliwami ciekłymi udzielonej decyzją Prezesa URE z dnia 11 czerwca 2013 r., nr (...) na kwotę 6 753 zł.

R. S. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe (...) w S. w złożonym w odwołaniu zaskarżył powyższą decyzję Prezesa URE w całości. Zaskarżonej decyzji powód zarzucił:

I) naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

• art. 34 ust. 1 w zw. z art. 30 ust. 1 Pe poprzez ich błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że obowiązek wnoszenia corocznych opłat koncesyjnych wyznaczony jest przez sam fakt posiadania ważnej koncesji i obliguje do uiszczenia opłaty koncesyjnej bez względu na faktyczne wykonywanie działalności koncesjonowanej, podczas gdy istotą tych przepisów jest objęcie działalności koncesjonowanej opłatą, która naliczana powinna być jednorazowo na podstawie wartości przychodów, uzyskanych ze sprzedaży produktów objętych koncesją, a osiągniętych w roku poprzedzającym, z uwzględnieniem zasady, że konkretna koncesja, w oparciu o którą realizowana jest konkretna działalność gospodarcza, powinna podlegać jednej opłacie, co skutkowało błędnym przyjęciem, że powód ponownie powinien uiścić opłatę koncesyjną za rok 2013 z tytułu koncesji na wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie: obrót paliwami ciekłymi udzielonej decyzją Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 11 czerwca 2013 r. nr (...)/MRo;

• § 4 ust. 3 i § 6 ust. 4 rozporządzenia w sprawie opłat w zw. z art. 2 § 2 i 3 oraz art. 21 § 3 Ordynacji podatkowej poprzez ich błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, iż obowiązek uiszczenia rocznej, pierwszej opłaty koncesyjnej obciąża również przedsiębiorcę, który w danym roku kalendarzowym występuje z wnioskiem o uzyskanie koncesji, stanowiącej w istocie przedłużenie koncesji posiadanej poprzednio, dotyczącej tego samego zakresu i rodzaju działalności, od której opłata została już uregulowana, podczas gdy jeżeli przedsiębiorca, któremu została udzielona koncesja ową coroczną opłatę uiścił przed wygaśnięciem koncesji, brak jest podstaw, by ze względu na udzielenie mu nowej koncesji w danym roku rozliczeniowym, miał ponownie uiścić opłatę w tej samej wysokości, co skutkowało w przedmiotowej sprawie naruszeniem ww. przepisów również poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i wydanie decyzji określającej wysokość opłaty koncesyjnej wraz z odsetkami obciążającej powoda, pomimo braku istnienia przesłanek ku temu;

II) naruszenie przepisów prawa procesowego, tj.:

• art. 75 § 1 k.p.a. poprzez zaniechanie przeprowadzenia dowodu z przesłuchania powoda;

•art. 7, 77 § 1 i 80 k.p.a. poprzez niedokonanie wszechstronnej oceny zebranego materiału dowodowego i naruszenie zasad logicznego rozumowania, w tym w szczególności poprzez nieuwzględnienie wyjaśnień powoda zawartych w złożonej pisemnej odpowiedzi na zawiadomienie o wszczęciu postępowania w sprawie obliczenia opłaty z tytułu koncesji z dnia 21 grudnia 2017 roku i wynikającego z nich faktu uiszczenia opłaty koncesyjnej przez powoda za rok 2013, skutkujące dokonaniem błędnych ustaleń faktycznych i przyjęciem, że istniały podstawy do określenia opłaty koncesyjnej wraz z odsetkami obciążającej powoda.

Na podstawie przedstawionych zarzutów powód wniósł o:

1.  uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i umorzenie postępowania,

2.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Powód stwierdził, że Prezes URE bezzasadnie wszczął postępowanie w sprawie obliczenia opłaty z tytułu koncesji udzielonej decyzją nr (...)/MRo z dnia 11 czerwca 2013 r. Zaskarżoną decyzję i zawartą w niej argumentację powód ocenił, jako nieprawidłową i niesprawiedliwą. Zdaniem powoda kluczowe w sprawie jest, że Przedsiębiorca w dniu 20 marca 2013 r. wniósł opłatę z tytułu koncesji w kwocie 6 753 zł i przesłał do URE stosowny formularz w dniu 22 marca 2013 r. W dniu 20 marca 2014 r. powód dokonał opłaty w kwocie 6 267 zł za kolejny rok 2014 i przesłał do URE stosowny formularz. Powód stwierdził, że należycie wypełnił ciążące na nim obowiązki związane z uiszczeniem opłat od koncesji. Nie ma więc podstaw do ponownego wnoszenia opłaty za rok 2013. Zobowiązanie do uiszczenia opłaty z tytułu koncesji nr (...)/MRo z dnia 11 czerwca 2013 r. uznał powód za nieuzasadnione żądanie uregulowania opłaty koncesyjnej w podwójnej wysokości. W ocenie powoda w Prezes URE dokonał błędnej wykładni art. 34 ust. 1 w zw. z art. 30 ust. 1 Pe oraz § 4 ust. 3 i § 6 ust. 4 Rozporządzenie w sprawie opłat a także powołanych przepisów Ordynacji podatkowej i nieprawidłowo przyjął, że obowiązek wnoszenia corocznych opłat wyznaczony jest przez sam fakt posiadania ważnej koncesji i obliguje do uiszczenia opłaty koncesyjnej bez względu na faktyczne wykonywanie działalności koncesjonowanej. Istotą wskazanych przepisów Prawa energetycznego jest objęcie działalności koncesjonowanej opłatą roczną, naliczaną jednorazowo na podstawie wartości osiągniętych w poprzednim roku przychodów ze sprzedaży produktów objętych koncesją z uwzględnieniem zasady, że konkretna koncesja, w oparciu o którą realizowaną jest konkretna działalność gospodarcza, powinna podlegać jednej opłacie. Zdaniem powoda Prezes URE błędnie stwierdził, że obowiązek uiszczenia rocznej, pierwszej opłaty koncesyjnej obciąża także przedsiębiorcę, który w danym roku kalendarzowym występuje z wnioskiem o uzyskanie koncesji, stanowiącej w istocie przedłużenie koncesji posiadanej poprzednio, dotyczącej tego samego zakresu i rodzaju działalności, od której opłata została już uregulowana. Powód wskazał, że opłatę koncesyjną wnosi się za cały rok do końca marca danego roku w wysokości zależnej od obrotów z roku poprzedniego. Gdy przedsiębiorca uzyskuje nową koncesję w roku, w którym obowiązuje jeszcze poprzednia koncesja, należycie opłacona, nie ma podstaw do dokonywania ponownie opłaty koncesyjnej w takiej samej kwocie. Powód podkreślił, że Prezes URE zmienił swoją interpretację przepisów Rozporządzenia w sprawie opłat, gdyż wcześniej nie żądał wnoszenia opłaty od nowej koncesji. Wskazał, że przepisy Rozporządzenia nie uległy zmianie. Przyjętą przez Prezesa URE interpretację wspomnianych przepisów uznał powód za niedopuszczalną interpretację rozszerzająca, która prowadzi do obciążenia przedsiębiorcy podwójna opłatą koncesyjną i skutkuje naruszeniem podstawowych wartości i zasad wynikających z Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z którą wszelkie daniny powinny być nakładane w drodze ustawy, nie zaś rozporządzenia. Ponadto wszelkie niejasności w interpretacji przepisów powinny być rozstrzygane na korzyść podatnika. Powód zarzucił, iż w postępowaniu administracyjnym Prezes URE nie wyjaśnił stanu faktycznego sprawy. W toku postępowania nie przesłuchał powoda i nie odniósł się do wyjaśnień powoda zawartych w pisemnej odpowiedzi na zawiadomienie o wszczęciu postępowania. Na tej podstawie powód stwierdził, że Prezes URE zaniechał podjęcia wszelkich czynności zmierzających do zebrania materiału dowodowego, nie wyjaśnił stanu faktycznego sprawy, a ustalony stan faktyczny sprawy nie może być uznany za prawidłowy.

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwany przedstawił okoliczności faktyczne stanowiące podstawę do wydania zaskarżonej decyzji. Powołał się na przepisy Prawa energetycznego oraz Rozporządzenia w sprawie opłat i stwierdził, że w przypadku powoda spełnione zostały wszelkie przesłanki do naliczenia pierwszej opłaty koncesyjnej. Stwierdził, iż w zw. z tym powód był zobligowany jest do uiszczenia opłaty koncesyjnej w ciągu 30 dni od uzyskania nowej koncesji co wynika z § 4 ust. 3 Rozporządzenia w sprawie opłat. Udzielona powodowi w dniu 11 czerwca 2013 r. koncesja na obrót paliwami ciekłymi stanowiła samodzielny tytuł prawny do żądania przez Prezesa URE opłaty koncesyjnej, a w przypadku braku jej dobrowolnego uiszczenia przez powoda - tytuł prawny do obliczenia tej opłaty i jej wyegzekwowania. Pozwany zauważył, że zgodnie z art. 39 Pe przedsiębiorstwo energetyczne może złożyć wniosek o przedłużenie ważności koncesji, nie później niż na 18 miesięcy przed jej wygaśnięciem. Stwierdził, iż powód jako profesjonalista powinien znać wspomniane regulacje prawne oraz skutki nieskorzystania z funkcjonujących w prawie energetycznym rozwiązań. Powód nie skorzystał z tej możliwości przedłużenia okresu ważności koncesji z dnia 15 października 2003 r., lecz wystąpił do Prezesa URE z wnioskiem. o udzielenie mu nowej koncesji. Prezes URE wskazał, że zgodnie z § 4 ust. 1 Rozporządzenia w sprawie opłat coroczną opłatę koncesyjną wnoszoną do dnia 31 marca danego roku należy odnosić do roku następującego po roku udzielenia koncesji (w przypadku powoda do koncesji z dnia 15 października 2003 r. nr (...)). Opłata wymagana na podstawie § 4 ust. 3 Rozporządzenia w sprawie opłat, stanowiła pierwszą opłatę, należną - w związku z wnioskiem powoda po udzieleniu mu koncesji z dnia 11 czerwca 2013 r. nr (...)/MRo. Pozwany wskazał, że były to odrębne opłaty. Nie zgodził się z twierdzeniem powoda, że określona przez Prezesa URE w zaskarżonej decyzji opłata koncesyjna jest ponowną opłatą za to samo. Przyznał, że faktycznie odnosi się do tej samej podstawy przychodów, ale wynika z odrębnego tytułu prawnego, tym samym nie jest to podwójna opłata koncesyjna, a obowiązek jej poboru wynika wprost z przepisów prawa. Pozwany nie zgodził się też z twierdzeniem, że powód uiścił należną opłatę koncesyjną. Stwierdził, że powód wniósł opłatę od koncesji z 2003 r. ale nie uregulował zobowiązania wynikającego z koncesji udzielonej w dniu 11 czerwca 2013 r. Podkreślił, iż przepis § 4 ust. 3 Rozporządzenia w sprawie opłat był na dzień powstania obowiązku powoda (11 czerwca 2013 r.) przepisem obowiązującym i miał zastosowanie do przedsiębiorców energetycznych, którzy uzyskali koncesję na wniosek. Zdaniem Prezesa URE uznanie za zasadne stanowiska powoda, mogło by prowadzić do naruszenia dyscypliny finansów publicznych poprzez niepobieranie należności przypadających Skarbowi Państwa w przypadku, o którym mowa w § 4 ust. 3 Rozporządzenia w sprawie opłat. Pozwany powołał na art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych –(Dz. U. z 2013 r. poz. 168, z późn. zm.) oraz stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, wyrażone w wyroku z dnia 17 października 2006 r., sygn. akt VI SA/Wa 1541/06, LEX nr 332449, w myśl którego z uzyskaniem i posiadaniem koncesji wiążą się obligatoryjne opłaty koncesyjne, które musi ponosić przedsiębiorca. Pozwany stwierdził, że nieuiszczenie takich opłat narusza interes gospodarczy państwa.

Pozwany wspomniał, że z dniem 18 stycznia 2018 r. weszła w życie ustawa z dnia 8 grudnia 2017 r. o rynku mocy rynku mocy, która dokonała nowelizacji art. 34 Pe. Jednocześnie w ustawie tej brak jest przepisów przejściowych odnośnie znowelizowanego art. 34 Pe. To oznacza, że znowelizowany art. 34 Pe będzie miał zastosowanie wobec tych przedsiębiorstw energetycznych, którym udzielono koncesji po dniu 17 stycznia 2018 r. Zaznaczył, iż zgodnie z przyjętą w orzecznictwie wykładnią art. 316 k.p.c. podstawę decyzji stanowią ustalenia faktyczne i stan prawny, w ramach którego Prezesowi Urzędu przysługuje kompetencja do wydania decyzji administracyjnej. Mimo, że ustalenia faktyczne stanowiące podstawę do wydania decyzji mogą być uzupełniane w postępowaniu sądowym, to jednak cezurę dla ustalenia stanu faktycznego i prawnego stanowi data wydania decyzji. Zmiana stanu prawnego nie ma wpływu na rozpoznawaną sprawę. Pozwany wskazał, że w tej sytuacji był zobowiązany do zastosowania przepisów Rozporządzenia w sprawie opłat. Dodał, iż do obliczonej w zaskarżonej decyzji opłaty koncesyjnej ma zastosowanie art. 2 § 2 Ordynacji podatkowej. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, przepisy działu III stosuje się również do opłat, do których ustalenia lub określenia uprawnione są inne niż wymienione w § 1 pkt 1 organy. Organom tym przysługują uprawnienia organów podatkowych (art. 2 § 3 Ordynacji podatkowej). Z tego względu do obliczenia i określenia omawianej opłaty koncesyjnej zasadne było zastosowanie także przepisów działu III Ordynacji podatkowej, w tym m.in. art. 21 § 3 Ordynacji podatkowej, które przepisy stanowiły również podstawę prawną dla wydania zaskarżonej decyzji.

Odpowiadając na zarzut naruszenia przepisów postępowania Prezes URE wskazał, że z uwagi na specyfikę postępowania sądowego prowadzonego w następstwie zaskarżenia decyzji Prezesa URE, w którym Sąd dokonuje samodzielnej oceny okoliczności sprawy postawione przez powoda zarzuty o charakterze proceduralnym, dotyczące naruszenia wymienionych przez niego przepisów k.p.a., pozostają bez wpływu na ocenę zasadności odwołania i zawartych w nim wniosków. Niezależnie od tego pozwany zauważył, że w postępowaniu administracyjnym w sposób wyczerpujący zebrał materiał dowodowy i ustalił okoliczności faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Odnośnie zarzutu nie przesłuchania powoda pozwany stwierdził, że wszystkie istotne okoliczności zostały wykazane za pomocą dokumentów. Wobec tego zawarte w odwołaniu zarzuty naruszenia przepisów proceduralnych uznał za bezpodstawne. Prezes URE zaznaczył, że w postępowaniu sądowym powód może dochodzić swoich racji od nowa. Powołując się na wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie stwierdził, że w tej sytuacji zarzuty dotyczące uchybień w postępowaniu administracyjnym, o ile nie uzasadniają stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji, należy uznać za bezprzedmiotowe.

Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

R. S. działający pod firmą Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe (...) prowadził działalność gospodarczą w zakresie obrotu paliwami ciekłymi na podstawie koncesji udzielonej decyzją Prezesa URE z dnia 15 października 2003 r. nr (...) na okres 10-ciu lat, od 20 października 2003 r. do 20 października 2013 r. (k.36 akt sąd.)

W związku z posiadaną koncesją Przedsiębiorca wnosił corocznie opłatę koncesyjną w wysokości ustalanej na podstawie przychodu uzyskanego w roku poprzednim. W dniu 18 marca 2013 r. powód dokonał wpłaty kwoty 6 753 zł z tytułu rocznej opłaty koncesyjnej za 2013 r. od koncesji z dnia 15 października 2003 r. nr (...). W formularzu zawierającym informacje koncesjonariusza o wysokości opłaty koncesyjnej Przedsiębiorca podał, że wnoszona opłata dotyczy koncesji wydanej w 2003 r. (k. 18 akt adm.)

Ze względu na zbliżający się termin wygaśnięcia koncesji z 2003 r. wnioskiem z dnia 11 kwietnia 2013 r. Przedsiębiorca wystąpił do Prezesa URE o udzielenie mu nowej koncesji na obrót paliwami ciekłymi.(bezsporne)

Decyzją z dnia 11 czerwca 2013 r. (...)/MRo Prezes URE udzielił powodowi koncesji na obrót paliwami ciekłymi na okres ponad 10 lat, obowiązującej od 21 października 2013 r. do 31 grudnia 2023 r. (k.41 akt sąd.)

W związku z ustaleniem, że Przedsiębiorca w terminie 30 dni od daty wydania koncesji tj. do dnia 11 lipca 2013 r. nie wniósł pierwszej opłaty od nowej koncesji, Prezes URE pismem z dnia 31 sierpnia 2017 r., znak: (...) (...), wezwał Przedsiębiorcę do wniesienia, w terminie 14 dni od dnia otrzymania tego wezwania, opłaty z tytułu udzielonej koncesji na wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie: obrót paliwami ciekłymi oraz poinformował o sposobie jej uiszczenia. (k.1 akt adm.)

W odpowiedzi na wezwanie Przedsiębiorca, pismem z dnia 19 września 2017 r. wyjaśnił, że w dniu 20 marca 2013 r. uiścił opłatę koncesyjną za rok 2013 i przesłał Prezesowi URE formularz opłaty koncesyjnej za 2013 r. (k.3 akt adm.)

Pismem z dnia 20 listopada 2017 r., znak: (...) (...)Prezes URE zawiadomił Przedsiębiorcę o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie obliczenia opłaty koncesyjnej. Jednocześnie Przedsiębiorca został wezwany do złożenia stosownych wyjaśnień i nadesłania dokumentów, tj. wypełnionego formularza dotyczącego wyliczenia opłaty koncesyjnej (który to formularz został przekazany Przedsiębiorcy z wezwaniem do wniesienia opłaty koncesyjnej) oraz potwierdzenia uiszczenia przedmiotowej opłaty na rachunek Urzędu Regulacji Energetyki. (k.9 akt adm.)

W odpowiedzi na zawiadomienie Przedsiębiorca pismem z dnia 21 grudnia 2017 r. ponownie wyjaśnił, że uiścił już coroczne opłaty od posiadanej koncesji za 2013 i 2014 r., stwierdził, że brak podstaw do ponownego uiszczania przez niego tej samej opłaty i wniósł o odstąpienie od dalszego prowadzenia postępowania oraz odstąpienie od zobowiązania przedsiębiorcy do ponownego uiszczenia opłaty z tytułu koncesji udzielonej decyzją z 11 czerwca 2013 r. (k.11 akt adm.)

Pismem z 8 lutego 2018 r. Prezes URE zawiadomił Przedsiębiorcę o zakończeniu prowadzonego postępowania i przysługującym mu prawie do zapoznania się z całością zebranego w sprawie materiału dowodowego, wypowiedzenia się co do zebranych materiałów i dowodów oraz prawie do złożenia dodatkowych uwag i wyjaśnień. (k.22 akt adm.) Przedsiębiorca nie skorzystał z przysługującego mu uprawnienia.

Z treści złożonego przez powoda formularza opłaty koncesyjnej za rok 2012, znajdującego się w aktach administracyjnych wynika, że w 2012 r. Przedsiębiorca z działalności koncesjonowanej uzyskał przychód w wysokości (...) zł - (k. 4 i k. 29 akt adm.)

W tym stanie faktycznym Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 34 ust. 1 Pe przedsiębiorstwo energetyczne, któremu została udzielona koncesja, wnosi coroczną opłatę do budżetu państwa. Przewidziany w art. 34 ust. 1 Pe obowiązek obejmuje wszystkich przedsiębiorców energetycznych, którym została udzielona koncesja. Przepis ten nie przewiduje żadnych zwolnień od spełnienia określonego w nim obowiązku. Dotyczy koncesjonariuszy, którym udzielono koncesji po raz pierwszy jak i tych, którym udzielono następnej koncesji i odnosi się zarówno do pierwszej opłaty z tytułu udzielenia każdej koncesji jak i kolejnych opłat, wnoszonych w każdym roku kalendarzowym. W świetle art. 34 ust. 1 Pe nie ma więc znaczenia, czy koncesji udzielono przedsiębiorcy po raz pierwszy, czy też na jego wniosek Prezes URE udzielił przedsiębiorcy kolejnej koncesji i w związku z tym ma on obowiązek wniesienia pierwszej opłaty od nowej koncesji. Okoliczność, że przedsiębiorca energetyczny uiścił już w danym roku opłatę koncesyjną nie wyklucza więc możliwości, że w określonych okolicznościach przedsiębiorca ten będzie zobowiązany do wniesienia w tym samym roku jeszcze jednej opłaty z tytułu udzielenia następnej koncesji.

Zasady, wysokość i sposób obliczania opłaty koncesyjnej zostały uregulowane w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 maja 1998 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki corocznych opłat wnoszonych przez przedsiębiorstwa energetyczne, którym została udzielona koncesja (Dz. U. nr 60 poz. 387, z późn. zm.). Rozporządzenie to zostało wydane na podstawie delegacji ustawowej, zawartej w art. 34 ust. 3 Pe. Podstawą do nałożenia na koncesjonariuszy obowiązku wnoszenia tej opłaty jest jednak art. 34 ust. 1 Pe, a nie przepisy Rozporządzenia w sprawie opłat, mającego jedynie charakter wykonawczy w stosunku do przepisów ustawy Prawo energetyczne .

Opłata koncesyjna ma być wnoszona tylko raz w roku. Jednak należy pamiętać, że każda opłata dotyczy tylko jednej koncesji. Jednocześnie obowiązek wniesienia opłaty koncesyjnej dotyczy każdej koncesji. Takie stanowisko Sądu jest zgodne ze stanowiskiem z wyrażonym w odwołaniu, w którym wskazano, że konkretna koncesja, w oparciu o którą realizowaną jest konkretna działalność gospodarcza, powinna podlegać jednej opłacie. Jeśli więc w ciągu danego roku Prezes URE udzieli przedsiębiorcy następnej koncesji, to pierwszą opłatę od tej nowej koncesji ma on wnieść w terminie określonym w § 4 ust. 3 Rozporządzenia, tj. w ciągu 30 dni od daty wydania koncesji. Dla istnienia obowiązku wniesienia przez przedsiębiorcę pierwszej opłaty od nowej koncesji nie ma znaczenia, że uiścił już w tym roku opłatę koncesyjną z tytułu posiadania wcześniej wydanej koncesji, która na skutek upływu terminu jej obowiązywania wygasła. Sam fakt udzielenia nowej koncesji nakłada na przedsiębiorcę, wynikający z art. 34 ust. 1 Pe, obowiązek wniesienia pierwszej opłaty od tej koncesji w terminie 30 dni od jej wydania zgodnie z § 4 ust. 3 Rozporządzenia w sprawie opłat.

W tym miejscu wskazać należy, że koncesjonariusz, który chce kontynuować dotychczasową działalność gospodarczą, może na podstawie art. 39 Pe złożyć w określonym ustawowo terminie wniosek o przedłużenie ważności posiadanej koncesji. Każdy przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą z należytą starannością, planujący działalność gospodarczą na następne lata i przewidujący konieczność podejmowania czynności z wyprzedzeniem, ma na podstawie art. 39 Pe możliwość wyboru korzystniejszego rozwiązania, które pozwoli mu uniknąć obowiązku ponoszenia zbędnych opłat obciążających jego działalność gospodarczą. Ustawodawca stworzył więc w ustawie możliwość uniknięcia obowiązku wnoszenia przez przedsiębiorcę w tym samym roku kalendarzowym pierwszej opłaty od następnej koncesji, mimo poniesienia już opłaty od poprzedniej koncesji. Skorzystanie z tej możliwości jest zależne jedynie od woli i inicjatywy samego koncesjonariusza.

Zgodnie ze stanowiskiem doktryny opłata koncesyjna ma charakter opłaty administracyjnej i każde przedsiębiorstwo energetyczne, któremu udzielono koncesji jest obowiązane do jej uiszczenia. Obowiązek wniesienia opłaty koncesyjnej wynika z samego faktu uzyskania i posiadania ważnej koncesji. Opłaty koncesyjne są wnoszone na rachunek Urzędu Regulacji Energetyki i stanowią dochód budżetu państwa. Należą one do tzw. niepodatkowych należności budżetu państwa. Zakwalifikowanie opłat koncesyjnych w taki sposób skutkuje tym, iż zgodnie z art. 2 § 2 ordynacji podatkowej do opłat tych stosuje się przepisy działu III Ordynacji podatkowej „Zobowiązania podatkowe”. Wobec powyższego do realizacji przez Prezesa URE zadań wynikających z konieczności egzekwowania realizacji obowiązku sformułowanego w art. 34 Pe stosuje się przepisy Ordynacji podatkowej w takim zakresie jak: powstanie zobowiązania oraz jego wygaśnięcie, naliczanie odsetek za zwłokę, jak również ulg w spłacie opłaty koncesyjnej, przedawnienia zobowiązania wynikającego z art. 34 Pe, nadpłaty opłaty koncesyjnej oraz praw i obowiązków następców prawnych oraz podmiotów przekształconych. [tak: M. Z. (red.), S. M. (red.), Prawo energetyczne . Tom II. Komentarz do art. 12-72, wyd. II Opublikowano: WK 2016].

W analizowanej sprawie powód będący przedsiębiorcą energetycznym spełnił przesłanki wymienione w § 4 ust. 3 Rozporządzenia w sprawie opłat. Wystąpił bowiem do Prezesa URE z wnioskiem o wydanie kolejnej koncesji na obrót paliwami ciekłymi i w dniu 11 czerwca 2013 r. uzyskał nową koncesję na prowadzenie wnioskowanej działalności gospodarczej. W związku z tym, zgodnie z art. 34 ust. 1 Pe powód obowiązany był do wniesienia w terminie 30 dni pierwszej opłaty od nowej koncesji. Po stwierdzeniu, że koncesjonariusz nie wykonał ciążącego na nim obowiązku Prezes URE, zgodnie z art. 21 § 3 Ordynacji podatkowej, uprawniony był do wydania decyzji, w której na podstawie § 6 Rozporządzenia określił wysokość należnej do uiszczenia przez powoda opłaty koncesyjnej.

Podkreślenia wymaga, że z literalnej treści § 4 ust. 2 i 3 Rozporządzenia nie wynika, że dotyczą one wyłącznie przypadku istnienia obowiązku koncesjonariusza wniesienia w ogóle pierwszej opłaty. Zdaniem Sądu powołane przepisy precyzują również obowiązek i termin wniesienia po raz pierwszy opłaty od udzielonej przedsiębiorcy każdej następnej koncesji i w żadnym wypadku nie nakładają na przedsiębiorców obowiązku ponoszenia w danym roku zdublowanej opłaty od tej samej koncesji.

W świetle treści powołanych przepisów należy uznać, iż w związku z uzyskaniem przez powoda na podstawie decyzji z dnia 11 czerwca 2013 r. nowej koncesji na obrót paliwami ciekłymi, na powodzie jednoznacznie ciążył, obowiązek wniesienia opłaty koncesyjnej w określonym w § 4 ust. 2 i 3 Rozporządzenia terminie 30 dni od wydania decyzji tj. do dnia 11 lipca 2013 r. Z obowiązku tego nie zwalniało powoda uiszczenie w dniu 18 marca 2013 r. opłaty od koncesji udzielonej decyzją z dnia 15 października 2003 r. nr (...).

Wbrew twierdzeniu powoda w niniejszej sprawie nie mamy do czynienia ponownym nałożeniem na powoda opłaty koncesyjnej za 2013 r. Obowiązek wnoszenia corocznych opłat przez przedsiębiorców, którym została udzielona koncesja, wynika z art. 34 ust. 1 Pe. Obowiązek wniesienia każdej z tych opłat wynikał z zaistnienia innych okoliczności faktycznych. Opłata wniesiona przez powoda w dniu 18 marca 2013 r. dotyczyła koncesji wydanej w dniu 15 października 2003 r. nr (...), co znajduje potwierdzenie w treści wypełnionego przez Przedsiębiorcę formularza opłaty koncesyjnej znajdującego się w aktach administracyjnych. Po udzieleniu Przedsiębiorcy na jego wniosek, w dniu 11 czerwca 2013 r. nowej koncesji na powodzie spoczął obowiązek wniesienia po raz pierwszy opłaty koncesyjnej od nowej koncesji w terminie 30 dni od tej daty, wynikającym z § 4 ust. 3 Rozporządzenia w sprawie opłat. Nie można zatem zgodzić się z powodem, iż Prezes URE zażądał od powoda ponownego uregulowania tej samej opłaty, gdyż jak wskazano powyżej, ustalona w zaskarżonej decyzji opłata od koncesji jest inną opłatą niż coroczna opłata koncesyjna. Opłaty te należne są z dwóch różnych tytułów.

Przed wydaniem zaskarżonej decyzji Prezes URE dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych i stwierdził, że powód uiścił w dniu 18 marca 2013 r. opłatę z tytułu koncesji udzielonej decyzja z 15 października 2003 roku. Pozwany prawidłowo ustalił, iż w terminie określonym w § 4 pkt 3 Rozporządzenia w sprawie opłat powód nie uiścił opłaty z tytułu udzielenia nowej koncesji z dnia 11 czerwca 2013 r. nr (...)/MRo. Błędne jest natomiast stanowisko powoda, że skoro wniósł w dniu 18 marca 2013 r. coroczną opłatę od koncesji udzielonej decyzją z dnia 15 października 2003 r. to nie ciąży już na nim obowiązek wniesienia opłaty przewidzianej w § 4 ust. 3 Rozporządzenia w sprawie opłat.

Zdaniem Sądu materiał dowodowy w sprawie jest kompletny i nie pozostawiał wątpliwości, co tego, że na powodzie spoczywał obowiązek uiszczenia opłaty z tytułu udzielenia nowej koncesji z dnia 11 czerwca 2013 r. nr (...)/MRo w ciągu 30 dni tj. do 11 lipca 2013 r. W związku z tym, że powód nie uiścił rzeczonej opłaty, na Prezesie URE spoczywał obowiązek wydania zaskarżonej decyzji.

W tym stanie, zdaniem Sadu, podniesione w odwołaniu zarzuty naruszenia art. 34 ust. 1 w zw. z art. 30 ust. 1 Pe oraz § 4 ust. 3 i § 6 ust. 4 Rozporządzenia w sprawie opłat w zw. z art. 2 § 2 i 3 oraz art. 21 § 3 Ordynacji podatkowej nie zasługiwały na uwzględnienie.

Ponadto w świetle ustaleń dokonanych na podstawie informacji znajdujących się w aktach administracyjnych brak podstaw do uznania, że Prezes URE nie dokonał wszechstronnej oceny materiału dowodowego, a w konsekwencji – błędnych ustaleń faktycznych. Zarzuty powoda w tym zakresie wynikają z przyjętej w odwołaniu wykładni przepisów art. 34 ust.1 Pe oraz § 4 Rozporządzenia w sprawie opłat. Prezes URE w sposób wszechstronny i wyczerpujący przeanalizował zebrany w postępowaniu administracyjnym materiał dowodowy, przedstawiając istotne dla rozstrzygnięcia sprawy fakty i wyjaśniając przyczyny ich uwzględnienia bądź pominięcia, co znalazło wyraz w obszernym uzasadnieniu decyzji.

W odniesieniu do podnoszonych w odwołaniu zarzutów naruszenia przepisów prawa procesowego wskazać należało, iż wszelkie okoliczności mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy zostały ustalone na podstawie informacji znajdujących się w dokumentach zebranych w aktach postępowania administracyjnego, poprzedzającego wydanie zaskarżonej decyzji. Z tego względu w postępowaniu administracyjnym nie było potrzeby przeprowadzenia dowodu z przesłuchania powoda.

Podkreślić wypada, że Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (SOKiK) jest sądem cywilnym i prowadzi sprawę cywilną, wszczętą w wyniku wniesienia odwołania od decyzji Prezesa Urzędu, według reguł kontradyktoryjnego postępowania cywilnego. W prowadzonym postępowaniu odwoławczym SOKiK nie ogranicza się wyłącznie do badania legalności decyzji administracyjnej, jak to czynią sądy administracyjne w postępowaniu sądowo-administracyjnym. SOKiK zobowiązany jest do wszechstronnego zbadania wszystkich istotnych okoliczności sprawy, przy uwzględnieniu obowiązujących w postępowaniu cywilnym zasad rozkładu ciężaru dowodu i obowiązków stron w postępowaniu dowodowym. W świetle powyższego nawet gdyby przyjąć, iż w postępowaniu administracyjnym doszło do uchybień proceduralnych to, o ile nie stanowią one podstawy do stwierdzenia nieważności decyzji, nie mogą one prowadzić do uchylenia decyzji i nie mogą być przedmiotem postępowania sądowego mającego na celu merytoryczne rozstrzygnięcie sporu. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 1991 roku sygn. akt III CRN 120/91 OSNC 1992 Nr 5, poz. 87; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 października 1998 roku sygn. akt I CKN 265/98 OSP 2000 Nr 5 poz. 68; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 1999 roku sygn. akt 351/99 OSNC 2000 Nr 3 poz. 47; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2001 roku sygn. akt I CKN 1036/98 LEX Nr 52708; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2005 roku, sygn. akt III SZP 2/05 OSNP 2006/19-20/312).

Podnoszone w odwołaniu zarzuty naruszenia art. 75 § 1 k.p.a. oraz art. 7, 77 § 1 i art. 80 k.p.a. nie miały wpływu na ocenę zaskarżonej decyzji i nie mogły stanowić podstawy do jej uchylenia.

Żądanie umorzenia postępowania należało uznać za nieuprawnione, ponieważ w przepisach k.p.c. regulujących zasady postępowania w sprawach odwołania od decyzji Prezesa URE ustawodawca nie przewidział takiej możliwości. Sąd nie może umorzyć postępowania administracyjnego, które nie było prowadzone przed tym Sądem.

Po zapoznaniu się ze stanowiskami stron, Sąd uznając, że w świetle przytoczonych przez strony twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych przeprowadzenie rozprawy nie było konieczne, na podstawie art.148 ¹ § 1 k.p.c. rozpoznał sprawę na posiedzeniu niejawnym.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności Sąd Okręgowy, wobec braku podstaw do uwzględnienia oddalił odwołanie, jako bezzasadne - art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na zasadzie art. 98 k.p.c. stosownie do wyniku sporu, ustalając wysokość należnych pozwanemu kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 720 zł, na podstawie § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w brzmieniu obowiązującym w dacie wniesienia odwołania.

Sędzia SO Witold Rękosiewicz.