Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 czerwca 2022 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Monika Rosłan-Karasińska

Protokolant:       sekr. sądowy Marta Jachacy

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 czerwca 2022 r. w Warszawie

sprawy K. D.

przeciwko Dyrektorowi Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W.

o wysokość renty rodzinnej po zmarłym emerycie

na skutek odwołania K. D.

od decyzji Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W.

z dnia 28 czerwca 2017 r. znak (...) (...) ( (...))

zmienia zaskarżoną decyzję z dnia 28 czerwca 2017 r. znak (...) (...) ( (...)) w ten sposób, że zobowiązuje Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W. do przeliczenia renty rodzinnej K. D. poczynając od dnia 1 października 2017 roku z pominięciem art. 24a oraz w związku z art. 32 ust. 1 pkt. 1 Ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Służby Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2016 r. poz. 708 z późn. zmianami).

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 20 czerwca 2022 r.

K. D. w dniu 27 lipca 2017 r. złożyła za pośrednictwem organu rentowego do Sądu Okręgowego w Warszawie odwołanie od decyzji Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji z 28 czerwca 2017 r. nr ewidencyjny (...) w przedmiocie ponownego ustalenia renty rodzinnej po zmarłym mężu ubezpieczonej A. D.. W oparciu o znowelizowane przepisy ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji i innych służb. Odwołująca zarzuciła skarżonej decyzji naruszenie przepisów ustawy z 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin. Jednocześnie wskazała, że decyzja godzi w podstawowe prawa człowieka ustanowione w Konstytucji RP oraz Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. (odwołanie k. 3-7 a. s.)

W odpowiedzi na powyższe odwołanie z 29 maja 2018 r. Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji wniósł o jego oddalenie. W ocenie organu rentowego skarżona decyzja została wydana zgodnie z zasadami obliczania wysokości policyjnej renty rodzinnej określonymi w art. 24a w zw. z art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy i ich rodzin oraz w oparciu o informację o przebiegu służby męża ubezpieczonej A. D., sporządzonej przez Instytut Pamięci Narodowej 23 marca 2017 r., nr (...), z której wynika, że mąż odwołującej w okresie od 25 kwietnia 1953 r. do 14 grudnia 1954 r. pełnił służbę na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b ww. ustawy. W związku z powyższym, skarżoną decyzją organ emerytalno-rentowy dokonał ponownego przeliczenia przysługującego ubezpieczonej świadczenia. (odpowiedź na odwołanie k. 8-10 a. s.)

Na wniosek Sądu Okręgowego w Warszawie, postanowieniem z 20 maja 2019 r. sygn. akt III AUo 2776/19 Sąd Apelacyjny w Warszawie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyznaczył do rozpoznania sprawy Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie na podstawie art. 44 k.p.c. (k. 25 a.s.)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. D. – mąż ubezpieczonej urodził się (...) (bezsporne)

4 marca 1953 r. A. D. zwrócił się z podaniem do Departamentu Kadr Ministerstwa Spraw Wewnętrznych o przyjęcie do pracy w organach Milicji Obywatelskiej w charakterze funkcjonariusza. Po pozytywnym rozpatrzeniu podania z dniem 25 kwietnia 1953 r. został przyjęty do służby w Milicji Obywatelskiej na stanowisko milicjanta (...) Komisariatu MO Dzielnicy (...) (...) W.. W dniu 1 maja 1954 r. otrzymał stopień kaprala. W piśmie z dnia 13 grudnia 1954 r. mąż ubezpieczonej został pozytywnie zaopiniowany w kwestii przydatności zawodowej i ewentualnego przyszłego przeszkolenia milicyjnego, które pozwoliłoby mu otrzymać bardziej odpowiedzialne stanowisko. W dniu 15 kwietnia 1955 r. został przyjęty celem przeszkolenia w Szkole (...) Milicji Obywatelskiej w P.. W dniu 28 kwietnia 1956 r. awansował do stopnia kaprala. Następnie od 1 czerwca 1956 r. pełnił służbę milicjanta (...) Komendy Dzielnicowej (...). Od 15 lipca 1957 r. pracował na stanowisku milicjanta dyżurnego. Od 1964 r. pełnił służbę milicjanta dyżurnego w (...) Komisariacie MO Dzielnicy (...) (...) W., a następnie od 1966 r. w (...) Komisariacie MO Dzielnicy (...) (...) W.. W 1975 r. przebył zawał serca, od tego czasu wielokrotnie bywał na zwolnieniu lekarskim. Służbę w Milicji Obywatelskiej mąż odwołującej zakończył w dniu 15 listopada 1980 r. (podanie, k. 3; przebieg służby, k. 46; charakterystyka, k. 58-59; wniosek, k. 60; wniosek, k. 68; opinia służbowa, k. 89; opinia służbowa, k. 93; opinia służbowa, k. 112; notatka służbowa, k. 119; karta zwolnienia, k. 126 – akta osobowe k. 16 i 70 a.s.; zeznania odwołującej K. D. i pełnomocnika odwołującej M. D., k. 71-73 a. s.)

W czasie zatrudnienia w strukturach Milicji Obywatelskiej, mąż ubezpieczonej dobrze wywiązywał się z powierzonych obowiązków i podnosił swoje kwalifikacje zawodowe. Zlecone mu zadania wykonywał sprawnie i dokładnie. Zakres obowiązków A. D. jako milicjanta miał charakter porządkowy – zajmował się on sprawami kryminalnymi. W swoich zeznaniach K. D. wskazała, że jej mąż był stójkowym – wykonywał obowiązki nad W., musiał pilnować, np. ciał denatów utopionych w rzece. Służba na stanowisku milicjanta miała charakter operacyjny. Z kolei służba na stanowisku milicjanta dyżurnego pełniona była w systemie zmianowym, w zamkniętym pomieszczeniu, bez konieczności wychodzenia w teren. W okresie swojej wieloletniej służby A. D. był wyróżniony brązową odznaką „Za zasługi w ochronie porządku”, odznaką 10 i 20 lat w Służbie Narodu oraz Wzorowego Milicjanta. Mąż ubezpieczonej wielokrotnie otrzymywał premie pieniężne, m. in. za ujęcie włamywaczy w 1954 r. i za ujęcie sprawcy morderstwa w 1958 r. Mąż ubezpieczonej nie wykonywał czynności, które byłyby niezgodne z prawem. Mąż odwołującej w swoich zadaniach nie prowadził działań przeciwko opozycji politycznej, związkom zawodowym i Kościołowi. Nie brał udziału w akcjach specjalnych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Nie wykonywał zadań, które narażałyby go w jakikolwiek sposób na hańbę. (przebieg służby, k. 46; charakterystyka, k. 58-59; opinia służbowa, k. 112; notatka służbowa, k. 119; – akta osobowe k. 16 i 70 a.s.; zeznania odwołującej K. D. i pełnomocnika odwołującej M. D., k. 71-73 a. s.)

W związku ze śmiercią męża ubezpieczonej A. D., Decyzją Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji z 13 października 1995 r., nr ewid. (...) odwołującej przyznano prawo do policyjnej renty rodzinnej po zmarłym mężu, uprawnionym do emerytury policyjnej A. D. od dnia 1 listopada 1995 r. Wysokość policyjnej renty rodzinnej na dzień jej przyznania wynosiła 562,25 zł. Wysokość świadczenia ustalono uwzględniając jednego uprawnionego członka rodziny zmarłego A. D., żonę K. D.. ( decyzja Dyrektora ZER MSWiA z 13.10.1995 r. – akta rentowe)

Na dzień 1 marca 2017 r. wysokość przysługującej ubezpieczonej policyjnej renty rodzinnej wynosiła 2222,85 zł. ( decyzja Dyrektora ZER MSWiA z 27.02.2017 r. – akta rentowe)

Pismem z 23 marca 2017 r. Instytut Pamięci Narodowej poinformował Zakład Emerytalno-Rentowy MSWiA, że na podstawie posiadanych akt osobowych, A. D. w okresie od 25 kwietnia 1953 r. do 14 lutego 1954 r. pełnił służbę na rzecz totalitarnego państwa, o której jest mowa w art. 13b ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Służby Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (informacja o przebiegu służby z 23.03.2017 r. – akta rentowe)

W związku z powyższym Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji wydał w dniu 28 czerwca 2017 r. decyzję nr ewid. (...), na mocy której, w oparciu o art. 24a w zw. z art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy oraz ich rodzin, ustalił wysokość renty rodzinnej K. D. po zmarłym, uprawnionym do policyjnej emerytury A. D. w kwocie 1666,53 zł. (decyzja Dyrektora ZER MSWiA z 28.06.2017 r. – akta rentowe)

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy, w tym w aktach organu rentowego oraz aktach służbowych zmarłego męża ubezpieczonej. Dokumenty, na których Sąd oparł swoje ustalenia, zasługiwały w całości na uwzględnienie. Ich wiarygodności w toku postępowania sądowego nie kwestionowała ani odwołująca, ani organ rentowy. Dodatkowo, ustalając stan faktyczny, Sąd uwzględnił jako wiarygodne zeznania ubezpieczonej oraz jej pełnomocnika – wnuka odwołującej M. D.. Wobec powyższego, Sąd uznał ustalone fakty za wystarczające do wydania rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie było zasadne.

Istniejący stan faktyczny pomiędzy stronami procesu nie był kwestionowany w toku postępowania sądowego. Przedmiot sporu dotyczył rozważenia, czy organ rentowy zasadnie na podstawie art. 24a w zw. z art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2016 r., poz. 708 z późn. zm.) zwanej dalej ,,ustawą zaopatrzeniową” dokonał obniżenia policyjnej renty rodzinnej. Odwołująca zarzucała decyzji oparcie rozstrzygnięcia merytorycznego, dotyczącego jej renty rodzinnej, o przepisy będące niezgodne z Konstytucją RP oraz Konwencją o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.

Organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję w oparciu o przepisy wprowadzone na mocy art. 1 ustawy z 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2016 r., poz. 2270) zwanej dalej ,,ustawą zmieniającą. W aktualnie zaś zmienionych regulacjach przepis art. 24a w związku z art. 15c ustawy zaopatrzeniowej stanowi, że renta rodzinna po osobie pozostającej w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 r. wynosi: 0% podstawy wymiaru - za każdy rok tej służby, a przy tym jej wysokości nie podwyższa się zgodnie z art. 15 ust. 2 i 3 ustawy nowelizowanej, jeżeli okoliczności uzasadniające podwyższenie wystąpiły w związku z pełnieniem służby na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b. Wysokość zaś renty rodzinnej ustalonej zgodnie z art. 24a ust. 1 i 2 ustawy zaopatrzeniowej nie może być wyższa niż miesięczna kwota przeciętnej emerytury wypłaconej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Zdaniem Sądu Okręgowego ustawa zaopatrzeniowa, jak też wydana na jej podstawie decyzja, uzasadnia wątpliwości, co do jej zgodności z zasadą godności jednostki, zasadą rządów prawa, zasadą równości oraz zasadą proporcjonalności z uwagi na jej wydanie po niemal 27 latach od transformacji ustrojowej oraz z zasadą sądowego wymiaru sprawiedliwości. Ustawa zaopatrzeniowa w art. 13b, art. 24a oraz art. 15c i art. 22a wprowadza odpowiedzialność zbiorową i swoim zakresem podmiotowym obejmuje, bez wyjątków, wszystkich byłych funkcjonariuszy organów bezpieczeństwa państwa, niezależnie od ich postawy patriotycznej, etycznej i moralnej, rodzaju wykonywanych czynności, czy zajmowanego stanowiska. Tego rodzaju regulacje zaprzeczają istocie zasady rządów prawa. Zasada ta oznacza obowiązek władz publicznych traktowania osób w sposób adekwatny i proporcjonalny do ich postawy, zasług i przewinień. Niedopuszczalne zatem jest zastosowanie jakichkolwiek represji w stosunku do osób tylko za to, że pracowały lub służyły w okresie poprzedzającym zmianę ustroju państwa polskiego. Nawet uznanie, że niektóre instytucje funkcjonujące przed tą zmianą działały w sposób budzący dziś poważne wątpliwości prawne i moralne, nie uprawnia prawodawcy do stwierdzenia, że wszystkie osoby tam zatrudnione były przestępcami. W tym też kontekście, zdaniem Sądu, działania ustawodawcy polegające na arbitralnym obniżeniu wysokości renty rodzinnej ubezpieczonej trudno uzasadnić dążeniem do jakiegokolwiek słusznego celu leżącego w interesie publicznym. Zastosowanie nowego wskaźnika renty rodzinnej miało zastosowanie automatycznie, bez uwzględnienia charakteru faktycznie wykonywanych obowiązków oraz pełnionej funkcji przez zmarłego męża odwołującej. Sąd Okręgowy zważył, że ustawa zmieniająca w gruncie rzeczy działa bez rozróżnienia pomiędzy funkcjonariuszami, którzy w rzeczywistości dopuścili się czynów przestępczych oraz tymi, którzy wykonywali obowiązki zgodnie z prawem, a przy tym pełnili wyłącznie rolę personelu technicznego i obsługującego.

Ponadto nie należy pominąć faktu, że zgodnie z art. 10 ust. 1 i 2 ustawy zaopatrzeniowej prawo do zaopatrzenia emerytalnego, do którego na podstawie art. 3 ustawy należy także policyjna renta rodzinna, nie przysługuje funkcjonariuszowi skazanemu prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne lub przestępstwo skarbowe umyślne, ścigane z oskarżenia publicznego, popełnione w związku z wykonywaniem czynności służbowych i w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, albo za przestępstwo określone w art. 258 Kodeksu karnego lub wobec którego orzeczono prawomocnie środek karny pozbawienia praw publicznych za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe, które zostało popełnione przed zwolnieniem ze służby. Jednakże w takim przypadku prawomocnie skazanemu przestępcy przysługuje świadczenie na zasadach obowiązujących w powszechnym systemie emerytalnym. Przytoczony powyżej przepis wskazuje, że ustawa zaopatrzeniowa wprowadziła pozasądową zbiorową odpowiedzialność za nieokreślony czyn z naruszeniem prawa jednostki do sądu i sprawiedliwego procesu. Obniżono określonym podmiotom emerytury i renty w sposób bardziej niekorzystny, niż jest to obecnie dopuszczalne nawet wobec funkcjonariuszy prawomocnie skazanych przez Sąd za popełnione przestępstwa. Ci ostatni funkcjonariusze mogą zostać pozbawieni świadczeń emerytalnych przysługujących służbom mundurowym przez obniżenie ich do poziomu przysługującego w ramach powszechnego systemu emerytalnego.

W ustalonym stanie faktycznym Zakład Emerytalno-Rentowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji wydał zaskarżoną decyzję jedynie na podstawie informacji o przebiegu służby męża ubezpieczonej, sporządzonej przez Instytut Pamięci Narodowej 23 marca 2017 r. Ten dokument stanowił podstawę obniżenia przysługującej ubezpieczonej renty rodzinnej. Wymaga przy tym podkreślenia, że powyższy dokument treściowo ogranicza się jedynie do stwierdzenia, że mąż ubezpieczonej F. D. pełnił służbę na rzecz totalitarnego państwa, o której jest mowa w art. 13b ustawy zaopatrzeniowej od 25 kwietnia 1953 r. do 14 grudnia 1954 r. Treść dokumentu nie precyzuje natomiast na jakiej dokładnie podstawie służba małżonka odwołującej została zakwalifikowana jako służba na rzecz państwa totalitarnego.

W tym kontekście Sąd Okręgowy zwraca uwagę na pogląd wyrażony w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 2011 r., sygn. akt II UZP 10/11 – który też w całości podziela – zgodnie z którym Sąd Najwyższy nie jest związany treścią informacji IPN zarówno co do faktów, w tym zaświadczeniu o przebiegu służby, jak i co do oceny, czy służba była realizowana na rzecz organów bezpieczeństwa państwa. Z tego wynika, że ustalenia faktyczne i interpretacje prawne Instytutu Pamięci Narodowej nie mogą wiązać również Sądu rozpoznającego niniejszą sprawę. W obowiązującym stanie prawnym należało powołać się również na aktualne orzeczenie Sądu Najwyższego w sprawie o sygn. akt III UZP 1/20. W sprawie tej Sąd Najwyższy podjął uchwałę w składzie 7-osobowym, w której stwierdził, że kryterium „służby na rzecz totalitarnego państwa” określone w art. 13b ust. 1 ustawy zaopatrzeniowej powinno być oceniane na podstawie wszystkich okoliczności sprawy, w tym także na podstawie indywidualnych czynów i ich weryfikacji pod kątem naruszenia podstawowych praw i wolności człowieka. W ślad za uzasadnieniem powyższego rozstrzygnięcia Sądu Najwyższego, stwierdzenie pełnienia służby na rzecz totalitarnego państwa w okresie od 22 lipca 1944 r. do 31 lipca 1990 r. nie może być dokonane wyłącznie na podstawie informacji Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (kryterium formalnej przynależności do służb), lecz na podstawie wszystkich okoliczności sprawy, w tym także na podstawie indywidualnych czynów i ich weryfikacji pod kątem naruszenia podstawowych praw i wolności człowieka służących reżimowi komunistycznemu (art. 13b ust. 1 w związku z art. 13a ust. 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r.). W tym też kontekście warto zwrócić uwagę na podsumowanie powyższego wątku dokonane w uzasadnieniu uchwały z 16 września 2020 r., sygn. akt III UZP 1/20, gdzie Sąd Najwyższy stwierdził, że skoro sądu powszechnego nie wiąże informacja o przebiegu służby, to w razie stosownego zarzutu przeciwko osnowie tej informacji, sąd będzie zobowiązany do rekonstrukcji jej przebiegu w konkretnym wypadku, na podstawie wszystkich okoliczności sprawy, w szczególności na podstawie długości okresu pełnienia służby, jej historycznego umiejscowienia w okresie od 22 lipca 1944 r. do 31 lipca 1990 r., miejsca pełnienia służby, czy też zajmowanego stanowiska (§ 59 uchwały SN). W tym zakresie Sąd Najwyższy zwrócił uwagę na potrzebę sięgania do opinii służbowych funkcjonariuszy, uwzględniania ogólnych reguł dowodzenia: rozkładu ciężaru dowodu, dowodu prima facie, domniemań faktycznych, wynikających z informacji o przebiegu służby (§ 60 uchwały SN). Wskazano, że przy ocenie zasadności objęcia konkretnej osoby zakresem ustawy okolicznością, której nie można pominąć jest sam fakt weryfikacji w 1990 r. (§ 92 uchwały SN).

W konsekwencji powyższego w niniejszym postępowaniu Sąd Okręgowy przeprowadził postępowanie dowodowe w wyniku którego ustalił, iż w przypadku zmarłego męża ubezpieczonej A. D. nie zachodziły okoliczności pozwalające na zakwalifikowanie jego służby w okresie od 25 kwietnia 1953 r. do 14 grudnia 1954 r. za służbę na rzecz państwa totalitarnego. Zebrany w sprawie materiał dowodowy zdaniem Sądu nie daje jakichkolwiek podstaw do stanowczego i jednoznacznego ustalenia, że mąż ubezpieczonej swoimi działaniami w jakikolwiek sposób naruszył prawa człowieka podczas służby na rzecz państwa totalitarnego, bądź też popełnił jakiekolwiek przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego czy prywatnego.

Sąd zwrócił przy tym uwagę, że podstawą wydania informacji o przebiegu służby przez IPN była służba A. D. w okresie od 25 kwietnia 1953 r. do 14 grudnia 1954 r. Niemniej jednak z dostępnych w sprawie dokumentów nie wynika, by wykonywał on jakiekolwiek czynności związane z wypełnianiem zadań, polegających na podsłuchiwaniu bądź inwigilowaniu obywateli lub kierowaniu negatywnych działań przeciwko opozycji demokratycznej. Nie zajmował się zwalczaniem Kościoła, związków zawodowych. Wykonywał czynności, które są dopełniane w każdym państwie, niezależnie od istniejącego reżimu politycznego. Sąd dał przy tym wiarę zeznaniom odwołującej oraz jej pełnomocnika, którzy zeznali, że ich zmarły bliski wykonywał obowiązki służbowe zgodnie z prawem, nie dopuszczając się szkody na rzecz kogokolwiek. Okoliczności te zdaniem Sądu przemawiają za brakiem podstaw do przypisania mężowi odwołującej działań polegających na naruszaniu podstawowych praw i wolności człowieka, służących reżimowi komunistycznemu w okresie przed 1990 r.

Jednocześnie wskazać należy, że zgodnie z zasadą kontradyktoryjności obowiązującą w procesie cywilnym, to na stronach postępowania ciąży obowiązek udowodnienia swoich twierdzeń poprzez prezentowanie materiału dowodowego na ich poparcie. W myśl art. 232 k.p.c. to strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Zasada kontradyktoryjności i dowodzenia swoich twierdzeń obowiązuje również w odrębnym postępowaniu w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 2008r., I UK 151/08). Zaskarżenie decyzji organu rentowego nie powoduje zmiany w rozkładzie ciężaru dowodu. Natomiast w sytuacji, gdy zmiana decyzji organu rentowego następuje niejako z inicjatywy organu, to na organie spoczywa powinność udowodnienia faktów, z których wywodzi skutki prawne w postaci zmiany decyzji. Tymczasem w przedmiotowej sprawie organ rentowy nie wykazał się inicjatywą dowodową i nie zakwestionował argumentów przedstawionych przez stronę odwołującą, dotyczących zadań wykonywanych przez zmarłego męża ubezpieczonej od 25 kwietnia 1953 r. do 14 grudnia 1954 r. Swoje stanowisko w zakresie oceny przebiegu służby zmarłego męża odwołującej oparł wyłącznie na informacji Instytutu Pamięci Narodowej, nie czyniąc zadość obowiązkowi dowodzenia, o którym była mowa. Jednocześnie w ocenie Sądu w świetle wspomnianych wyżej rozważań prawnych i poglądów orzecznictwa nie sposób przyjąć, że do zastosowania ustawy wystarczający jest sam fakt potwierdzenia prawidłowości informacji o przebiegu służby w świetle ww. ustawy przez Instytut Pamięci Narodowej.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy zważył, że w przypadku odwołującej przepisy ustawy zmieniającej z dnia 16 grudnia 2016 r. nie mogły mieć zastosowania. W ocenie Sądu, biorąc pod uwagę, że w toku procesu nie ujawniono żadnych dowodów przestępczej czy bezprawnej działalności A. D., zarzut współudziału w bezprawiu w okresie pełnienia służby od 25 kwietnia 1953 r. do 14 grudnia 1954 r., bez badania indywidualnej winy i popełnionych czynów, uzasadnia naruszenie zasady godności wobec odwołującej.

Stwierdzając zatem brak podstaw do zastosowania art. 24a w zw. z art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy zaopatrzeniowej, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 28 czerwca 2017 r. znak: (...) (...) ( (...)) w ten sposób, że zobowiązał Dyrektora ZER MSWiA do przeliczenia renty rodzinnej K. D. poczynając od dnia 1 października 2017 roku z pominięciem art. 24a w zw. z art. 32 ust. 1 pkt. 1 Ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Służby Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2016 r. poz. 708 z późn. zmianami).