Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 422/22.

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 4 kwietnia 2022 r. w sprawie II K 618/21.

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

B. M. (1)

Oskarżona bezpośrednio po wypadku na miejscu zdarzenia przekazała świadkowi, że „za miejscowością R. odwróciła się do dziecka siedzącego z tyłu, następnie kiedy spojrzała do przodu znajdowała się już na przeciwległym pasie drogi i przed oczami miała pojazd jadący z przeciwka”.

zeznania K. K.

k 243 odw, k 656 odw.

2.1.1.2.

B. M. (1)

P. M. podniósł, iż B. M. (2) przekazała mu, że „zjechała na lewy pas drogi, ale nie wiedziała jak to się stało i ona doprowadziła do zderzenia z pojazdem D. (...)”.

zeznznia P. M.

k 438 odw, k 656 odw. )

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

zeznania K. K.

Zeznania świadków K. K. i P. M. w powiazaniu z opiniami: neurologiczną i diabetologiczną dają podstawę do przyjęcia, iż do czasu wypadku B. M. (2) była świadoma przebiegu zdarzeń.

2.1.1.2

zeznznia P. M.

Zeznania świadków K. K. i P. M. w powiazaniu z opiniami: neurologiczną i diabetologiczną dają podstawę do przyjęcia, iż do czasu wypadku B. M. (2) była świadoma przebiegu zdarzeń.

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Rażąca niewspółmierność (surowość) kary pozbawienia wolności orzeczonej wobec oskarżonej B. M. (2), wyrażająca się w wymierzeniu oskarżonej bezwzględnej kary 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, w sytuacji gdy Sąd meriti pominął, bądź też nie uwzględnił w sposób należyty wszystkich okoliczności dotyczących tak czynu, jak i zachodzących po stronie oskarżonej, w tym:

1. nieumyślnego naruszenia reguł ostrożności w ruchu drogowym, przyznania się do winy i świadomości spowodowania przez oskarżoną skutku śmiertelnego, jej uprzedniej niekaralności, zachowania przed popełnieniem czynu, w tym działalności społecznej w hospicjum, faktu doznania przez samą oskarżoną obrażeń w wyniku zdarzenia oraz leczenia po wypadku, w tym psychologicznego i psychiatrycznego;

2. jak również zachowania po popełnieniu przestępstwa - prób udzielania (pomimo własnych obrażeń) pomocy pokrzywdzonym na miejscu zdarzenia, rzeczywistej skruchy i żalu z jej stromy, przeproszenia oskarżycieli posiłkowych, w tym B. C. w toku postępowania sądowego i zabiegania o przebaczenie z ich strony;

przy jednoczesnym niezasadnym nadaniu przez sąd prymatu funkcji represyjnej kary orzekanej wobec oskarżonej, co w konsekwencji przy prawidłowym ich uwzględnieniu - prowadziło do wniosku że, kara orzeczona wobec B. M. (2) winna być karą zasadniczo łagodniejszą, nie przekraczającą przy tym wymiaru określonego w art. 69 § 1 kk, zaś wobec równoczesnego spełnienia pozostałych przesłanek określonych w w/w przepisie (przy takim jej wymiarze) zasadne było orzeczenie jej z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zmiana wysokości orzeczonej kary mogłaby w wyniku postępowania odwoławczego nastąpić jedynie wówczas, gdyby kara ta jawiła się jako „rażąco niewspółmierna”. Waga popełnionego czynu nie uzasadnia złagodzenia kary pozbawienia wolności do wysokości ( roku ), umożliwiającego zastosowanie środka probacyjnego; prowadziłoby to do bezpodstawnego i niezrozumiałego w danych realiach łagodnego traktowania sprawcy i nie osiągałoby zakładanych celów w zakresie prewencji indywidualnej i generalnej. Sąd odwoławczy zgodził się z obrońcą, iż wymierzona oskarżonej za czyn kara 2 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności jest rażąco surowa, jednakże brak jest również podstaw do nadmiernego jej łagodzenia ( do roku i 6 miesięcy, aby otworzyć skazanej przesłanki do wykonania jej w systemie dozoru elektronicznego ).

Zgodnie z treścią art. 53 kk sąd wymierza karę bacząc, by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Decydując o wymiarze kary sąd uwzględnia także rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa, motywację i sposób zachowania się sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu. Kara bowiem musi być sprawiedliwa, nie jest formą odwetu za popełniony czyn.

Sąd I instancji w sposób jednoznaczny przyjął, że stopień społecznej szkodliwości czynu oskarżonej z uwagi na sposób jego popełnienia, jak również skutki jest wysoki; ustalił między innymi, że oskarżona naruszyła podstawowe zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym w ten sposób, że nie zachowała zasady szczególnej ostrożności poruszając się po łuku drogi, w wyniku czego gwałtownie zjechała na przeciwległy pas ruchu doprowadzając do czołowego zderzenia z jadącym nim samochodem.

W następstwie tego wypadku kierowca i pasażerka drugiego pojazdu ponieśli śmierć na skutek odniesionych obrażeń. Druga pasażerka tego samochodu doznała lekkich obrażeń ciała.

Okoliczności te ewidentnie wskazują, iż oskarżona przed wypadkiem nie obserwowała przedpola jazdy, co rozciągało się w czasie. Nie była to bowiem krótkotrwała sytuacja wywołana jakąś nagłą przeszkodą, która nie ma wpływu na bezpieczeństwo jazdy, gdy po jej ustaniu – gdy warunki na drodze nie zdążyły się zmienić - kierowca niezwłocznie wraca do kontroli swojej jazdy.

W takiej sytuacji sąd I instancji jednak przyjął, że jej zachowanie ograniczało się jedynie do błędu związanego z niezachowaniem wymaganej ostrożności, charakterystycznego dla nieumyślności. Sąd odwoławczy będąc związany kierunkiem apelacji uwzględnia to ustalenie, podkreślając jednak, iż to naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym było rażące.

Oskarżona z daleka mogła dostrzec, że dojeżdża do zakrętu, który był oznakowany. Nie zmieniła parametrów jazdy. W wyjaśnieniach oskarżona podnosiła, iż nie pamięta jak doszło do wypadku. Z opinii diabetologicznej i neurologicznej wynika brak przesłanek mogących uzasadnić gwałtowną niedyspozycję kierującej w czasie poprzedzającym wypadek. Zeznania świadka K. K. wskazują, iż oskarżona bezpośrednio po wypadku na miejscu zdarzenia przekazała mu, że „za miejscowością R. odwróciła się do dziecka siedzącego z tyłu, następnie kiedy spojrzała do przodu znajdowała się już na przeciwległym pasie drogi i przed oczami miała pojazd jadący z przeciwka” ( k 243 odw, k 656 odw. ).

Również P. M. podniósł, iż B. M. (2) przekazała mu, że „zjechała na lewy pas drogi, ale nie wiedziała jak to się stało i ona doprowadziła do zderzenia z pojazdem D. (...)” ( k 438 odw, k 656 odw. ). Zeznania tych świadków w powiazaniu z opiniami: neurologiczną i diabetologiczną dają podstawę do przyjęcia, iż do czasu wypadku B. M. (2) była świadoma przebiegu zdarzeń. Nie ulega wątpliwości, że nie zjechała ona na przeciwległy pas ruchu z powodów wymuszonych przeszkodami na drodze, stanu jej samochodu, czy też z problemów zdrowotnych. Wytłumaczeniem takiego sposobu jazdy ją zeznania K. K., któremu przekazała, że przestała kontrolować swój pojazd, gdy ( na zakręcie ) odwróciła głowę do dziecka siedzącego z tyłu jej pojazdu. Okoliczności tej skarżący nie zakwestionował.

Nie ma zatem wątpliwości, że to oskarżona ( w ramach ustaleń sądu I instancji - nieumyślnie ) nie stosując się do obowiązujących nakazów obserwowania stale przedpola jazdy, naruszyła zasady gwarantujące bezpieczeństwo w ruchu drogowym, które w realiach tej sprawy miały zapobiec zaistnieniu wypadku drogowego - zdarzenie to urzeczywistniła. Przestała obserwować przedpole jazdy na łuku drogi, gdy przed nią jechały inne pojazdy; do zderzenia doszło przy prawej krawędzi przeciwległo pasa ruchu ( z uwagi na łuk w lewo, dysponowała możliwością zaobserwowania ruchu na przeciwległym pasie, w chwili gdy wjeżdżała w zakręt i mogło to nastąpić w czasie 2, 9 sekundy przed zderzeniem ( k 131 ).

Zgodnie z art. 115 § 2 kk, dokonując oceny stopnia karygodności, sąd bierze pod uwagę: rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych obowiązków, motywację sprawcy, postać zamiaru, ale też rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia. Przy ustalaniu stopnia społecznej szkodliwości czynu należy uwzględnić wagę naruszonych przez oskarżoną obowiązków i reguł określonych w prawie o ruchu drogowym oraz sposób ich naruszenia, rodzaj dobra prawnego, jakim jest życie ludzkie, a także bezpieczeństwo w komunikacji. Sąd II instancji przyjął, że oskarżona naruszyła najistotniejsze reguły ruchu drogowego ( na niebezpiecznym łuku drogi w warunkach ruchu pojazdów w sposób rozciągnięty w czasie przestała obserwować przedpole jazdy ), uczyniła to w sposób rażący, a jej zachowanie cechowało się nonszalancją. Sąd rejonowy prawidłowo wskazał, że powyższe okoliczności mają decydujące znaczenie dla określenia stopnia społecznej szkodliwości czynu, zaznaczając, że na stopień społecznej szkodliwości czynu miała również wpływ okoliczność, że oskarżona spowodowała śmierć dwóch osób. Ten ciężki skutek należy odczytywać w kontekście naruszenia reguł ruchu drogowego, a inkryminowane zachowanie mimo przyjętej nieumyślności ma znaczenie zdecydowanie obciążające. Skutek ten był spowodowany uderzeniem pojazdu oskarżonej w jadący prawidłowo z przeciwległego kierunku samochód, który w sytuacji niebezpiecznej „uciekał” do prawej krawędzi jezdni. Był on konsekwencją wyłącznie nieprawidłowej jazdy oskarżonej i uderzenia jej samochodu w inny pojazd, a nie splotem innych dodatkowych okoliczności i przeszkód, które doprowadziły do zwiększenia tych skutków niezależnie od sprawcy.

Stopień winy powiązany jest ściśle z przesłankami zawinienia, a zatem o poziomie winy będą decydować m.in. właściwości sprawcy (np. wiek, stan zdrowia), okoliczności rzutujące na proces motywacyjny, jak również rodzaj i liczba naruszonych reguł ostrożności (M. Kalitowski, Z. Sienkiewicz, J. Szumski, L. Tyszkiewicz, A. Wąsek, Kodeks karny. Komentarz, t. II, Gdańsk 2001, s. 94). Brak jest okoliczności z uwagi na właściwości sprawcy zmniejszające stopień zawinienia. W czasie czynu oskarżona mogła być już zmęczona podrożą z K., ale to ona powinna dbać o higienę jazdy, zwłaszcza, że przemieszczała się z wnukami. Przed wypadkiem B. M. (1) została ukarana mandatem za ryzykowną jazdę, co powinno wyczulić ja na przestrzeganie zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym w trakcie dalszej podróży. Oskarżona nie wskazała ważnego powodu odwrócenia uwagi od pola jazdy, jednak warunki w jakich to uczyniła są dla niej obciążające ( mogła poczekać z tym do wyjazdu z zakrętu, zatrzymać samochód lub wydatnie zmniejszyć prędkość, poświęcić uwagę dzieciom tylko przez ułamek sekundy ). Należy po raz kolejny podkreślić, że rodzaj naruszonych reguł ostrożności, sposób i stopień ich naruszenia był jednak rażący.

Przy przestępstwie spowodowania wypadku w komunikacji na wymiar kary niewątpliwie w znaczący sposób wpływa sposób popełnienia przestępstwa i jego skutki. Przyczyną wypadku było niewłaściwe zachowanie się oskarżonej kierującej samochodem, która na oznakowanym - jako niebezpieczny - łuku drogi wyjechała „pod prąd” na tor jazdy innego samochodu osobowego, nie dając mu szansy na skuteczny manewr obronny. Ocena prawidłowości zachowania pokrzywdzonego ma bardzo istotne znaczenie w perspektywie odpowiedzialności karnej oskarżonego, zwłaszcza że drugiemu kierowcy pojazdu uczestniczącego w wypadku nie można przypisać żadnego współprzyczynienia się. Przeciwwagą dla ciężaru wywołanego skutku w postaci poważnych następstw wypadku nie mogło więc być zachowanie pokrzywdzonego kierowcy.

Przepis art. 177 § 2 kk ujmuje alternatywnie następstwa wypadku komunikacyjnego i jest zrozumiałe, iż nie może pozostać bez wpływu na wymiar kary okoliczność, czy następstwem tym była śmierć innej osoby, czy też „tylko” ciężki uszczerbek na jej zdrowiu, a także liczba pokrzywdzonych osób. W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazywano, iż co do zasady okoliczności należące do znamion danego przestępstwa nie mogą być traktowane jako wpływające na zaostrzenie lub złagodzenie kary. Jednak w sytuacji, gdy okoliczności takie podlegają stopniowaniu co do ich nasilenia, jakości lub nagromadzenia, mogą być przyjmowane jako okoliczności obciążające przy wymiarze kary mimo, że należą do ustawowych znamion danego typu przestępstwa ( wyrok SN z dnia 14 listopada 2014 r., III KK 212/14, Legalis ). Z tego punktu widzenia, w sytuacji gdy znamieniem przestępstwa z art. 177 § 2 kk jest śmierć dwóch osób i lekki uszczerbek na zdrowiu trzeciego pokrzywdzonego, dopuszczalne jest akcentowanie tego, jako okoliczności wpływającej na zaostrzenie kary.

Trzecia ogólna dyrektywa sądowego wymiaru kary to dyrektywa prewencji indywidualnej. Wymierzona kara ma oddziaływać na sprawcę poprzez osiągnięcie celu zapobiegawczego i wychowawczego. Cel zapobiegawczy zostaje osiągnięty, jeśli ukarany sprawca w przyszłości nie popełni już przestępstwa, natomiast cel wychowawczy odnosi się do zmiany osobowości sprawcy, jego postawy, w szczególności do wykształcenia u niego poszanowania dla norm prawnych. Kluczowym kryterium przy orzekaniu kary w perspektywie prewencji indywidualnej jest osobowość sprawcy. Sąd jest zobligowany do postawienia prognozy kryminologicznej, zgodnie z kryteriami wskazanymi w art. 53 § 2 i 3 kk. Taka prognoza kryminologiczna powinna stanowić bazę do dokonywania wyboru optymalnej sankcji, mając na względzie zarówno rodzaj, jak i surowość kary (M. Szczepaniec, Wybór optymalnej..., s. 42).

Sąd I instancji miał na uwadze również dyrektywę prewencji ogólnej, tj. „kształtowanie świadomości prawnej społeczeństwa”. Jest to dyrektywa pozytywnej prewencji ogólnej, która nie może być pojmowana wyłącznie jako odstraszanie społeczeństwa, a więc wymierzanie konkretnemu sprawcy surowej kary, nawet ponad stopień winy. Tylko, bowiem kara sprawiedliwa, współmierna do stopnia społecznej szkodliwości konkretnego czynu, a przy tym wymierzona w granicach winy sprawcy, może mieć pozytywny wpływ na społeczeństwo, budzić aprobatę dla wymierzonych kar oraz zaufanie do wymiaru sprawiedliwości - i w ten sposób stwarzać warunki do umacniania i kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Sąd I instancji uwzględnił przy wymiarze kary na korzyść oskarżonej: uprzednią niekaralność i dotychczasowe życie, wypełnione pracą ( działalnością społeczną ), polegającą na pomaganiu innym, wyrażoną skruchę, próby pojednania się z pokrzywdzonymi. Skarżący podniósł dodatkowo na jej rzecz: nieumyślne naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym, zachowanie po popełnieniu przestępstwa ( pomaganie innym uczestnikom wypadku drogowego, mimo odniesionych przez B. M. (2) obrażeń ciała ); skarżący podkreślał, iż wypadek był również dla oskarżonej destrukcyjnym doświadczeniem z uwagi na doznane urazy fizyczne i psychiczne.

Oskarżona naruszyła podstawowe zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym i w świetle okoliczności i przyczyn tego wypadku, przyjęta przez sąd I instancji w tym zakresie „nieumyślność” nie ma waloru łagodzącego w ramach kary pozbawienia wolności orzeczonej za ten czyn, którego górna granica zagrożenia ustawowego wynosi 8 lat.

Okoliczności łagodzące wskazane w apelacji związane z właściwościami i warunkami osobistymi B. M. (2), czy jej postawą na miejscu zdarzenia i w procesie są wyolbrzymiane oraz nie mają tej wagi i znaczenia, aby doprowadzić do tak znacznej korekty orzeczonej wobec niej kary pozbawienia wolności.

Znaczenie skruchy i szczerego żalu osłabia zaś linia obrony oskarżonej wyrażająca się w tym, że deklarowała, iż nie pamięta okoliczności wypadku, chociaż po czynie się do nich odnosiła.

Wszystkie wymienione dyrektywy sądowego wymiaru kary są równorzędne i muszą znaleźć uwzględnienie podczas doboru rodzaju kary i miarkowania jej wysokości. Jednak równorzędność dyrektyw nie oznacza równomierności w ich stosowaniu. Właśnie dzięki zróżnicowanemu wpływowi poszczególnych dyrektyw na wymiar kary konkretnego sprawcy - proporcjonalnemu do okoliczności wskazujących najbardziej odpowiednie spośród nich dla realizacji celów kary w konkretnym przypadku - możliwa jest indywidualizacja kary, czyli dostosowanie jej rodzaju i wymiaru do oczekiwanej skuteczności.

Z uzasadnienia wyroku sądu I instancji wynika, że przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu uwzględniono okoliczności wskazane w art. 115 § 2 kk, w tym rodzaj i charakter naruszonego dobra, sposób i okoliczności popełnienia czynu oraz rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia, jak i jego skutki. Istota argumentacji obrońcy koncentruje się głównie na akcentowaniu właściwości i warunków osobistych oskarżonej.

Sąd rejonowy uwzględnił okoliczność spowodowania przez oskarżoną wypadku komunikacyjnego, w którym śmierć poniosły aż dwie osoby. Przy wymiarze kary nie można pominąć sposobu popełnienia przestępstwa, które są dla oskarżonej obciążające i rozmiarów skutku, do którego nie przyczyniły się żadne inne uwarunkowania. Oskarżona miała wpływ na sposób kierowania swojego samochodu i zaniechała w danych warunkach ruchu prowadzenia go w sposób bezpieczny. To zaniechanie było zależne od niej, a jego skutki ( brak kontroli nad ruchem pojazdu ) jadąc na luku drogi mogła przewidzieć. W konsekwencji przez okres rozciągnięty w czasie przestała obserwować przedpole drogi i korygować swoją jazdę do przebiegu drogi. To z zachowania kierującej wynika wniosek, że lekceważy ona zasady ostrożności i bezpieczeństwa innych uczestników ruchu, przez co stwarza zagrożenie w komunikacji.

W tym kontekście należy uwzględnić, iż przestępstwo z art. 177 § 2 kk zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. Ustawowe zagrożenie karą wyraża abstrakcyjne przekonanie ustawodawcy o granicach społecznej szkodliwości danego przestępstwa, nagminności tego rodzaju przestępstw oraz względach prewencyjnych w zakresie zapobiegania przestępstw i względach na społeczne oddziaływania kar przez ustanowienie odpowiednio wysokiej sankcji karnej. Ustawowe zagrożenie karą wyznacza pierwszy etap wymierzania kary wobec konkretnego sprawcy. W przypadku czynu z art. 177 § 2 kk ustawodawca nie przewidział sankcji alternatywnej, jak również możliwości zastosowania warunkowego umorzenia postępowania. Podstawową przesłanką do zastosowania warunkowego zawieszenia wykonania kary jest wymiar kary pozbawienia wolności nie przekraczający roku i przekonanie sądu, że jest to wystarczające dla osiągnięcia wobec sprawcy celów kary, w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa. Te granice zagrożenia ustawowego dotyczą czynów o rożnej wadze i skutkach. Już ustawodawca w odniesieniu do tego przestępstwa przewidział surową sankcję, chociaż dotyczy ona generalnie sprawców przypadkowych i niezdemoralizowanych.

Kara ma mieć postać sprawiedliwej odpłaty, ale dostosowanej do wszystkich kryteriów z art. 53 kk, będącej ich wypadkową – nie zaś zemstą, czy odwetem sprowadzającym się do braku właściwego, personalnego odniesienia jeśli chodzi o osoby, których dotyczy.

Dyrektywa stopnia społecznej szkodliwości ma sprzyjać wymierzeniu kary sprawiedliwej i powinna nie tylko wyznaczyć górny pułap kary współmiernej do stopnia społecznej szkodliwości konkretnego czynu, ale i przeciwdziałać wymierzeniu kary zbyt łagodnej w przypadku znacznej społecznej szkodliwości czynu; sąd przy wymiarze kary zobowiązany jest baczyć, aby jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy. Te dwie dyrektywy w tym przypadku wpływają jednak na surowość kary, która musi być dostoswana do wagi czynu i stopnia zawinienia sprawcy i w tej sprawie nie może oscylować w granicach dolnego zagrożenia ustawowego, a jego – co sąd odwoławczy podkreśla - kilkakrotności.

Z drugiej strony prawidłowo wskazane przez obrońcę okoliczności korzystne dla oskarżonej powinny proporcjonalnie wpływać łagodząco na wymiar tej kary.

Kara wymierzona zgodnie z dyrektywą prewencji indywidualnej powinna osiągnąć cel zapobiegawczy, a zatem zapobiec popełnieniu w przyszłości przestępstwa przez sprawcę. W przypadku sprawców wypadków drogowych cel wychowawczy ma mniejsze znaczenie. Oczywistym jest, iż wychowanie sprawcy nie jest tożsame z pobłażaniem mu i koniecznością wymierzenia kary łagodnej, gdyż w określonych sytuacjach to właśnie kara izolacyjna odpowiednio wymierzona spełnia nie tylko rolę odwetu za popełnione przestępstwo, ale jest też czynnikiem wychowawczym, pozwalającym na uzmysłowienie sprawcy nie tylko faktu nieopłacalności łamania prawa, ale i związanych z tym konsekwencji. Jest też wyraźnym sygnałem dla społeczeństwa, że sprawcy tak lekkomyślnie godzący w podstawowe dobra człowieka, jakim są życie i zdrowie, nie mogą liczyć na pobłażliwe traktowanie. Celem tej kary jest także przywrócenie w środowisku poczucia naruszonego bezpieczeństwa oraz to, aby przez właściwy wybór rodzaju kary, zapewnić realność ochrony najważniejszych dóbr chronionych przez prawo karne.

Nie byłoby z tej perspektywy zrozumiałym sygnałem wymierzenie oskarżonej za ten czyn kary w wysokości zbliżonej do minimum ustawowego progu zagrożenia ( zwłaszcza z warunkowym zawieszeniem jej wykonania ), przy dominujących okolicznościach obciążających dotyczących sposobu jego popełnienia i skutków. W ocenie sądu odwoławczego wskazane okoliczności łagodzące nie stanowią wystarczającej przeciwwagi dla okoliczności obciążających, aby tak niski wymiar kary w tej sprawie ukształtować.

Zdaniem sądu odwoławczego karą współmierną do stopnia zawinienia oraz do stopnia społecznej szkodliwości przedmiotowego czynu, a także czyniącą zadość innym ustawowym dyrektywom wymiaru kary jest kara 2 lat pozbawienia wolności i do tej wysokości obniżył karę wymierzoną przez sąd I instancji, w sposób korzystny dla oskarżonej wartościując i uwzględniając okoliczności łagodzące.

Wystarczającym przejawem łagodnego potraktowania oskarżonej przez sąd odwoławczy z uwagi na występujące okoliczności łagodzące jest obniżenie orzeczonej pozbawienia wolności.

Rażąca niewspółmierność kary zachodzić może tylko wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności mających zasadniczy wpływ na jej wymiar można by przyjąć, że zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy karą, jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej a karą wymierzoną w I instancji.

Brak jest argumentów, aby kara mogły być skorygowana w kierunku dalszego jej złagodzenia.

Adekwatna reakcja karna nie może służyć premiowaniu skazanego przez ograniczenie jego odpowiedzialności karnej lecz rzeczywistemu oddaniu zawartości kryminalnej czynu, jakiego się dopuścił.

Wymierzenie takiej kary prowadziłoby do bezpodstawnego i niezrozumiałego w danych realiach łagodnego traktowania sprawcy i nie osiągałoby zakładanych celów w zakresie prewencji indywidualnej i generalnej. W sprawie bowiem przeważają okoliczności obciążające, których wymowy nie zdołały osłabić dane dotyczące osoby sprawcy.

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez złagodzenie kary pozbawienia wolności orzeczonej wobec oskarżonej B. M. (2) do 1 roku z jednoczesnym zastosowaniem środka probacyjnego w postaci warunkowego zawieszenia jej wykonania; ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez złagodzenie kary pozbawienia wolności orzeczonej wobec oskarżonej B. M. (2) i wymierzenie jej w wysokości nie przekraczającej 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Za represję rażąco niewspółmierną uznaje się taką karę, która - pomijając dyrektywy wymiaru kary - w sposób istotny lub wręcz drastyczny odbiega od tej, jaką należałoby wymierzyć przy uwzględnieniu okoliczności przedmiotowych charakteryzujących czyn przypisany sprawcy oraz podmiotowych, związanych z jego osobą. Do uznania zasadności zarzutu opartego na podstawie art. 438 pkt 4 kpk konieczne jest wykazanie przez skarżącego sądowi I instancji konkretnych uchybień w zakresie zasad logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego przy ocenie znaczenia ustalonych okoliczności (tak podmiotowych, jak i przedmiotowych), czy też w zakresie nakazu ich kompletnego uwzględnienia – mających, stosownie do brzmienia art. 53 kk, znaczenie dla wymiaru kary. W tym zakresie apelacja skutkowała obniżeniem kary pozbawienia wolności do 2 lat, jednak przedstawiła argumentów tej wagi, aby mogły prowadzać do korekty reakcji karnej przez jej dalsze złagodzenie.

Pojęcie rażącej niewspółmierności może odnosić się zarówno do wymiaru kary, jak również jej rodzaju i zmiana wyroku w tym zakresie może nastąpić tylko wówczas gdy skarżący wykaże w środku zaskarżenia w sposób przekonujący, że orzeczona wobec oskarżonego kara nosi cechy rażącej lub surowości. Sąd odwoławczy po rozważeniu stanowiska odwołującego się uznał, że oskarżonej - przy prawidłowym uwzględnieniu dyrektyw wymiaru kary - powinna być wymierzona bezwzględna kara pozbawiania wolności w wysokości skorygowanej przez sąd II instancji, jednakże nie w tak niskim wymiarze jak postulowała to apelacja.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wina

Zakaz prowadzenia pojazdów

Wydatki za I instancję zasądzone od oskarżonej na rzecz oskarżycieli posiłkowych

Zwrot wydatków tymczasowo wyłożonych przez Skarb Państwa

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Brak jest podstaw faktycznych i pranych do korekty wyroku w tych zakresach.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Obniżenie kary pozbawienia wolności z 2 lat i 6 miesięcy do 2 lat.

Zwięźle o powodach zmiany

Powody zmiany zostały wykazane we wcześniejszej części uzasadnienia.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3

Sąd odwoławczy zasądził od oskarżonej na rzecz każdego z oskarżycieli posiłkowych kwoty po 840 złotych tytułem zwrotu poniesionych przez nich wydatków w drugiej instancji z tytułu zastępstwa procesowego.

4

Sąd okręgowy zasądził od oskarżonej na rzecz Skarbu Państwa 300 złotych opłaty za obie instancje i 20 złotych tytułem zwrotu wydatków poniesionych w postępowaniu odwoławczym.

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Kara

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana