Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 stycznia 2022 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

po rozpoznaniu 24 stycznia 2022 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa D. O. wspólnika spółki cywilnej (...) w W.

przeciwko Prezesowi Urzędu Komunikacji Elektronicznej

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania powódki od decyzji Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej z 7 listopada 2019 r., znak: (...)

1.  uchyla zaskarżoną decyzję;

2.  zasądza od Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej na rzecz D. O. wspólnika spółki cywilnej (...) w W. kwotę 1.000 zł (jeden tysiąc złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sędzia SO Bogdan Gierzyński

Sygn. akt XVII AmT 31/20

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej decyzją z dnia 7 listopada 2019 r., znak: (...), po przeprowadzeniu wszczętego z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie nałożenia kary pieniężnej na D. O. wspólnika spółki cywilnej (...) w związku z niewypełnieniem obowiązków udzielenia informacji, o których mowa:

1.  w art. 29 ust. 2 ustawy z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (t.j.: Dz.U. z 2017 r., poz. 2062, z późn. zm., zwanej dalej „ustawą o wruist") za rok 2018 oraz

2.  w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (t.j.: Dz.U. z 2018 r., poz. 1954 z późn. zm., zwanej dalej „P.t.") za rok sprawozdawczy 2016, 2017 oraz 2018,

działając na podstawie art. 104 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j.: Dz. U. z 2018 r., poz. 2096 z późn. zm., zwanej dalej „k.p.a") w związku z art. 206 ust. 1 i ust. 2 P.t.:

I.  na podstawie art. 210 ust. 1-3 oraz art. 209 ust. 1 ^{( 1)} pkt 1 P.t. w związku z art. 29 ust. 2 ustawy o wruist nałożył na D. O. wspólnika spółki cywilnej (...) karę pieniężną, płatną do budżetu państwa, w wysokości 3 000 PLN (słownie: trzy tysiące złotych) za nieprzekazanie przez Stronę danych przewidzianych art. 29 ust. 2 ustawy o wruist, tj. nieprzekazanie Prezesowi UKE informacji dotyczących posiadanej infrastruktury telekomunikacyjnej, publicznych sieci telekomunikacyjnych, budynków umożliwiających kolokację, świadczonych usług telefonicznych, usług transmisji danych zapewniających szerokopasmowy dostęp do Internetu i usług rozpoznawania programów radiowych i telewizyjnych według stanu na dzień 31 grudnia 2018 r.;

II.  na podstawie art. 210 ust. 1-3 oraz art. 209 ust. 1 ^{( 1)} pkt 1 P.t. w związku z at. 7 ust. 1 P.t. nałożył na D. O. wspólnika spółki cywilnej (...) karę pieniężna płatna do budżetu Państwa, za niewypełnienie obowiązku udzielenia informacji lub dostarczenia dokumentów przewidzianych P.t., tj. obowiązku przedłożenia Prezesowi UKE danych, o których mowa w art. 7 ust. 1 P.t. za rok sprawozdawczy 2017 w wysokości 1 500 PLN (słownie: jeden tysiąc pięćset złotych);

III.  na podstawie art. 189f § 1 pkt 1 k.p.a. w zw. z art. 209 ust. 1 ¹ pkt 1 i art. 7 ust. 1 P.t. odstąpił od nałożenia kar, o których mowa w art. 209 ust. 1 ¹ pkt 1 P.t. w związku z niewypełnieniem obowiązku udzielenia informacji lub dostarczenia dokumentów przewidzianych P.t. lub ustawą o wruist - za rok sprawozdawczy 2016 i 2018 oraz pouczył o konieczności działania zgodnego z prawem, tj. terminowego wypełniania obowiązku przekazania danych, o których mowa w art. 7 ust. 1 P.t..

Od powyższej decyzji odwołanie złożył D. O. zaskarżając ją w części, tj. w zakresie punktów I i II sentencji.

Odwołujący wniósł o uchylenie decyzji w zaskarżonej części oraz o zasądzenie od Prezesa UKE na moją rzecz kosztów postępowania.

Ponadto odwołujący wniósł, aby Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej na podstawie art. 479 ⁵⁹ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w części, tj. w zakresie punktów I i II sentencji w ten sposób, że:

1)  w punkcie I odstępuje od nałożenia kary w związku z niewypełnieniem obowiązku przewidzianego w art. 29 ust. 2 ustawy o wruist, tj. udzielenia informacji dotyczących posiadanej infrastruktury telekomunikacyjnej, publicznych sieci telekomunikacyjnych, budynków umożliwiających kolokację, świadczonych usług telefonicznych, usług transmisji danych zapewniających szerokopasmowy dostęp do internetu i usług rozpoznawania programów radiowych i telewizyjnych według stanu na dzień 31 grudnia 2018 r. z pouczeniem o konieczności działania zgodnego z prawem, tj. terminowego wypełniania obowiązku udzielenia informacji, o których mowa w art. 29 ust. 2 ustawy o wruist,

2)  w punkcie II odstępuje od nałożenia kary w związku z niewypełnieniem obowiązku udzielenia informacji lub dostarczenia dokumentów przewidzianych P.t., tj. obowiązku przedłożenia Prezesowi UKE danych, o których mowa w art. 7 ust. 1 P.t. za rok sprawozdawczy 2017, z pouczeniem o konieczności działania zgodnego z prawem, tj. terminowego wypełniania obowiązku przekazania danych, o których mowa w art. 7 ust. 1 P.t.

W odpowiedzi na odwołanie Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej wniósł o:

1.  oddalenie odwołania w całości,

2.  oddalenie wniosków dowodowych Powoda,

3.  zasądzenie od Powoda na rzecz Pozwanego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia w niniejszej sprawie do dnia zapłaty.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

D. O. wspólnik spółki cywilnej (...) jest przedsiębiorcą telekomunikacyjnym, który jest wpisany do rejestru przedsiębiorców telekomunikacyjnych ( (...)), prowadzonego przez Prezesa UKE pod numerem: (...).

W związku z tym, że w całym roku 2018 r. był oraz do dnia wydania zaskarżonej decyzji jest nadal przedsiębiorcą telekomunikacyjnym w rozumieniu art. 2 pkt 27 P.t.

Strona nie przedłożyła w terminach ustawowych (ani do dnia wydania niniejszej decyzji) danych, o których mowa w art. 29 ust. 2 ustawy o wruist, za rok 2018.

Strona nie przekazała do Systemu Informacji o Infrastrukturze Szerokopasmowej, zwanego dalej „SIIS", służącego do gromadzenia, przetwarzania, prezentowania i udostępniania informacji o infrastrukturze telekomunikacyjnej, publicznych sieciach telekomunikacyjnych oraz budynkach umożliwiających kolokację, wg stanu na dzień 31 grudnia 2018 r.

Pismem z dnia 30 sierpnia 2019 r. Prezes UKE wydał zawiadomienie o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie nałożenia na niego kary pieniężnej w związku z niewywiązaniem się z obowiązku, o którym mowa w art. 7 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 2460 ze zm.), za rok 2016, 2017 i 2018, oraz niewywiązaniem się z obowiązku sprawozdawczego, o którym mowa w art. 29 ust. 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 2410 ze zm.) za rok 2018.

Jednocześnie Pozwany wezwał Powoda do przekazania, w terminie 30 dni od daty otrzymania zawiadomienia, danych dotyczących wielkości przychodu osiągniętego w 2018 r., niezbędnych do określenia podstawy wymiaru kary pieniężnej. Prezes UKE poinformował również Powoda, że zgodnie z art. 10 § 1 oraz art. 73 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 256 ze zm.) przysługuje mu prawo do ostatecznego wypowiedzenia się przed wydaniem decyzji, co do zebranych dowodów i materiałów w terminie 30 dni od daty otrzymania tego pisma, a także prawo do przeglądania akt sprawy oraz sporządzania z nich notatek i odpisów w każdym stadium postępowania. Ponadto Prezes UKE poinformował Powoda o włączeniu do akt administracyjnych materiału dowodowego w postaci kopii prawomocnych decyzji Prezesa UKE z dnia 21 lipca 2017 r„ znak: (...), oraz z dnia 19 grudnia 2018 r., znak: (...).

Powód nie odpowiedział na ww. pismo Prezesa UKE, a także nie przekazał danych dotyczących osiągniętego przez niego przychodu w 2018 r.

W dniu 8 listopada 2019 r. Prezes UKE wydał zaskarżoną Decyzję. Na mocy Decyzji została nałożona na Powoda kara pieniężna w wysokości 3.000,00 zł za niewypełnienie obowiązku sprawozdawczego, o którym mowa w art. 29 ust. 2 ustawy o wruist, za rok 2018 (pkt I) oraz kara pieniężna w wysokości 1.500,00 zł za niewypełnienie obowiązku sprawozdawczego, o którym mowa w art. 7 Pt, za rok 2017 (pkt II).

W odwołaniu Powód nie zakwestionował tego, że nie dopełnił ww. obowiązków sprawozdawczych w prawem określonych terminach.

Powód podniósł w odwołaniu, że „Z przyczyn niezależnych i niezawinionych nie został powiadomiony o wszczęciu postępowania w niniejszej sprawie i nie mógł w niej brać czynnego udziału.

W dniach od 10 do 23 sierpnia br., od 23 sierpnia do 6 września br. oraz od 8 września do 23 września br. był niezdolny do pracy z powodu choroby. W dniu 10 sierpnia został przyjęty do szpitala z powodu przemijających zaburzeń krążenia mózgowego pod postacią niedowładu ośrodkowego nerwu VIIprawego i zaburzeń mowy o typie afazji. Podniósł, że od lat cierpi na neuralgię nerwu trójdzielnego oraz hipertriglicerydemię.

Powód podnosił, że adresowana do niego przesyłka z Urzędu Komunikacji Elektronicznej zawierająca zawiadomienie o wszczęciu postępowania z dnia 30.08.2019 r. była awizowana dwukrotnie, tj. 5 i 13 września 2019 r., a więc w okresie, gdy przebywał na zwolnieniu lekarskim. Z powodu złego samopoczucia oraz przyjmowania leków na neuralgię nerwu trójdzielnego nie mógł odebrać przesyłki w urzędzie pocztowym. Podał również, że przyjmuje stale preparat (...) kaps. Twarde (450mg/dobę), którego skutkami ubocznymi są m. in. zawroty i bóle głowy oraz senność.

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o dowody z dokumentów zgromadzonych w postępowaniu administracyjnym oraz twierdzeń stron, które nie były przez żadną ze stron niniejszego postępowania kwestionowane.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył co następuje.

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie, jednakże z innych przyczyn niż wskazanych w odwołaniu, skutkujących jednakże uchyleniem zaskarżonej decyzji.

W pierwszej kolejności stwierdzić należy, iż bezsporna w niniejszej sprawie była okoliczność, że jako przedsiębiorca - powód D. O. wspólnik spółki cywilnej (...) wobec prowadzonej działalności telekomunikacyjnej został wpisany do rejestru przedsiębiorców telekomunikacyjnych, prowadzonego przez Prezesa UKE pod numerem (...).

Z kolei należy przyznać rację pozwanemu, że stosownie do art. 209 ust. 1 ¹ pkt 1 – ustawy Prawo telekomunikacyjne (Dz.U. z 2018 r., poz. 1954 ze zm.), Prezes UKE, jeżeli przemawia za tym charakter lub zakres naruszenia, może nałożyć karę pieniężną na podmiot, który nie wypełnia obowiązku udzielania informacji lub dostarczania dokumentów przewidzianych ustawą lub ustawą z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych lub udziela informacji niepełnych lub nieprawdziwych, lub dostarcza dokumenty zawierające informacje niepełne lub nieprawdziwe.

Zgodnie z ust. 1a, Kara, o której mowa w ust. 1 i 1 ^{( 1)}, może zostać nałożona także w przypadku, gdy podmiot zaprzestał naruszania prawa lub naprawił wyrządzoną szkodę, jeżeli Prezes UKE uzna, że przemawiają za tym czas trwania, zakres lub skutki naruszenia.

Niewątpliwie zatem, podmiot wpisany do rejestru przedsiębiorców telekomunikacyjnych powinien udzielać Prezesowi UKE powyższych informacji, a konsekwencją uchybienia powyższemu obowiązkowi jest podleganie karze pieniężnej.

W treści odwołania strona powodowa podniosła, że z przyczyn niezależnych i niezawinionych nie został powiadomiony o wszczęciu postępowania w niniejszej sprawie i nie mógł w niej brać czynnego udziału. Jak wskazał w dniach od 10 do 23 sierpnia br., od 23 sierpnia do 6 września br. oraz od 8 września do 23 września br. był niezdolny do pracy z powodu choroby. W dniu 10 sierpnia został przyjęty do szpitala z powodu przemijających zaburzeń krążenia mózgowego pod postacią niedowładu ośrodkowego nerwu VII prawego i zaburzeń mowy o typie afazji. Podniósł, że od lat cierpi na neuralgię nerwu trójdzielnego oraz hipertriglicerydemię. Powód podnosił również, że adresowana do niego przesyłka z Urzędu Komunikacji Elektronicznej zawierająca zawiadomienie o wszczęciu postępowania z dnia 30.08.2019 r. była awizowana dwukrotnie, tj. 5 i 13 września 2019 r., a więc w okresie, gdy przebywał na zwolnieniu lekarskim. Do odwołania nadesłał dokumenty uprawdopodabniające wskazywane przez siebie okoliczności, w szczególności, że przybywał w szpitalu.

Mając zatem na uwadze charakter postępowania przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów, postępowanie niniejsze tj., z odwołania od decyzji Prezes UKE ma charakter postępowania rozpoznawczego, pierwszoinstancyjnego i kontradyktoryjnego, a nadto mając na względzie wymogi odwołania przyjęte przez ustawodawcę, odwołanie odpowiada konstrukcji pozwu w ogólnym postępowaniu cywilnym, bowiem wymagania odnoszące się do odwołania (art. 479 ⁶⁰ k.p.c.) są zbliżone do wymagań pozwu (art. 187 k.p.c.), a ponadto odwołanie, podobnie jak pozew, uruchamia postępowanie sądowe w pierwszej instancji. W świetle powyższego przyjąć należało, że zastosowanie znajdą również reguły dowodzenia w procesie cywilnym. W konsekwencji, obowiązek przedstawienia dowodów w niniejszym postępowaniu również spoczywał na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywał na tej stronie, która z tych faktów wywodzi skutki prawne. Powód w toku niniejszego postępowania powołał się na dowody z dokumentów załączone do odwołania, jak również na dokumenty znajdujące się w aktach postępowania administracyjnego w postaci zawiadomienia o wszczęciu postępowania administracyjnego z dnia 30 sierpnia 2019 r., jak również na awizowaną przesyłkę. Odwołujący w związku z tym wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji.

Z treści powyższego zawiadomienia wynika bezsprzecznie, że Prezes UKE skierował powyższe zawiadomienie do powoda, jako podmiotu – osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą - D. O. wspólnik spółki cywilnej (...). Zawiadomienie dotyczyło wszczęcia z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie nałożenia kary pieniężnej.

Jakkolwiek w judykaturze istnieje utrwalony pogląd o nieskuteczności powoływania się na naruszenie przepisów postępowania administracyjnego w postępowaniu przed SOKiK, to istnieją w tym zakresie pewne wyjątki. Tego typu zarzuty co do zasady nie mogą stanowić samoistnej podstawy uchylenia decyzji, co wynika z faktu, że wniesienie do sądu odwołania od decyzji administracyjnej, wszczyna dopiero cywilne, pierwszoinstancyjne postępowanie sądowe, w którym sąd dokonuje własnych ustaleń, rozważając całokształt materiału dowodowego (takie stanowisko wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 maja 1991 r., sygn. akt III CRN 120/91; postanowieniu z dnia 11 sierpnia 1999 r., sygn. akt I CKN 351/99; wyroku z dnia 19 stycznia 2001 r., sygn. akt I CKN 1036/98). Również Sąd Apelacyjny w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z dnia 20 grudnia 2006 r. stwierdził, iż zarzuty dotyczące naruszenia przepisów postępowania administracyjnego nie mogą być podnoszone przed SOKiK, który jako sąd powszechny rozpatruje sprawę od nowa, co skutkuje brakiem możliwości uchylenia decyzji zaskarżonej do tego sądu z uwagi na naruszenie przepisów postępowania administracyjnego (sygn. akt VI ACa 620/06). Wyjątki od zasady, że zarzuty procesowanie odnoszące się do etapu postępowania administracyjnego nie mogą doprowadzić do uchylenia decyzji w ramach rozpoznania odwołania, które zostały wypracowane przez orzecznictwo Sądu Najwyższego, wskazują, że taka możliwość odnosi się tylko do takich zarzutów, które po pierwsze nie mogą być niejako konwalidowane na etapie postępowania sądowego (jak ma to miejsce, np. w odniesieniu do ustaleń faktycznych, środków dowodowych, oceny dowodów, niektórych wad formalnych samej decyzji), ale także waga tych zarzutów musi być na tyle istotna, że uzasadnia ona uchylenie decyzji. Chodzi o takie uchybienia organu, na skutek których podmiot, którego dotyczy decyzja, nie ma zapewnionych odpowiednich gwarancji proceduralnych, w szczególności mówi się tutaj o uchybieniach tego rodzaju (wadach kwalifikowanych decyzji), które istotnie wpłynęły na merytoryczną treść zaskarżonej decyzji lub też takie sytuacje, w których zaskarżona decyzja została wydana bez podstawy prawnej.

Z uwagi na fakt, że nakładanie kar na podstawie art., 209 ust. 1 ^{( 1)} ustawy Prawo telekomunikacyjne, zarówno co do zasady jak i co do wysokości, należy do sfery tzw. uznania administracyjnego, to brak możliwości uczestniczenia strony we wszczętym postępowaniu nie może być uzupełniony w postępowaniu odwoławczym, gdyż Prezes UKE wydaje takie decyzje w oparciu o kryteria słusznościowe, których stosowanie wpisane jest w istotę uznania administracyjnego. Sąd nie powinien co do zasady zastępować Prezesa UKE w ocenie czy w danych okolicznościach wspomniane kryteria wymagają nałożenia kary, czy raczej odstąpienia od jej nałożenia oraz ustalania jej wymiaru (Wyrok SN z dnia 27 listopada 2019 r. sygn.. I NSK 95/18),

Wobec podniesionych przez odwołującego okoliczności braku możliwości uczestniczenia w postępowaniu administracyjnym ze względu na przebywanie w szpitalu należało rozważyć kwestię, czy powód obalił domniemanie doręczenia zastępczego. W niniejszej sprawie w ocenie Sądu do obalenie tego domniemania miało miejsce.

W niniejszej sprawie, na etapie wszczęcia postępowania administracyjnego, zastosowanie miała instytucja doręczenia zastępczego z art. 44 k.p.a., która wymaga kumulatywnego spełnienia kilku przesłanek (por. wyrok WSA w Szczecinie z 14.10.2015 r., I SA/Sz 797/15, Legalis), ze względu na niemożność doręczenia pisma w sposób określony w art. 42, a następnie w art. 43 k.p.a. (por. wyrok WSA w Bydgoszczy z 26.8.2015 r., II SA/Bd 476/15, Legalis). Drugą przesłanką jest pozostawienie pisma na przechowanie przez okres 14 dni w placówce pocztowej danego operatora pocztowego, w przypadku doręczania pisma przez operatora pocztowego albo też w urzędzie właściwej gminy (miasta), w przypadku doręczania pisma przez pracownika urzędu gminy (miasta), upoważnioną osobę lub organ. Trzecią przesłanką jest zawiadomienie o pozostawieniu pisma wraz z informacją o możliwości jego odbioru w terminie 7 dni, licząc od dnia pozostawienia zawiadomienia, odpowiednio w placówce pocztowej albo w urzędzie właściwej gminy (miasta). Czwartą przesłanką jest, w przypadku niepodjęcia przez adresata przesyłki we wskazanym terminie, pozostawienie powtórnego zawiadomienia o możliwości odbioru przesyłki w terminie nie dłuższym niż 14 dni od daty pierwszego zawiadomienia (zob. wyrok WSA w Szczecinie z 14.1.2009 r., II SA/Sz 623/08, Legalis; postanowienie NSA z 21.12.2004 r., OZ 823/04, Legalis; wyrok WSA w Szczecinie z 10.2.2010 r., II SA/Sz 1262/09, Legalis; wyrok NSA z 21.12.2000 r., II SA 2333/00, Legalis oraz z 14.5.2010 r., II OSK 835/09, Legalis; wyrok WSA w Warszawie z 6.7.2011 r., VIII SA/Wa 168/11, Legalis; postanowienie WSA w Warszawie z 8.6.2011 r., VI SA/Wa 917/11, Legalis; wyrok NSA z 31.1.2012 r., II OSK 2170/10, Legalis oraz z 17.7.2013 r., II FSK 2028/12, Legalis). Z treści art. 44 k.p.a. wynika, że skuteczność tego sposobu doręczania pism uzależniona została od bezwzględnego zachowania wymogów określonych w tym przepisie. Dlatego też zasady i procedury odnoszące się do stosowania instytucji doręczenia zastępczego powinny być przestrzegane ściśle, albowiem uchybienie któremukolwiek z elementów procedury doręczenia zastępczego powoduje, iż nie można skutecznie powołać się na domniemanie doręczenia (wyrok NSA z 31 maja 2012 r., I OSK 2105/11, Legalis; wyrok WSA w Olsztynie z 8 marca 2012 r., I SA/Ol 796/10, Legalis; wyrok NSA z 31 stycznia 2012 r., II OSK 2170/10, Legalis).

Wobec kumulatywnego spełnienia wskazanych przesłanek, gdy zawiadamiany we właściwy sposób adresat pisma nie dokona jego odbioru odpowiednio z placówki pocztowej lub z urzędu właściwej gminy (miasta), doręczenie uważa się za dokonane z upływem 14 dni od daty pierwszego zawiadomienia o pozostawieniu pisma, a samo pismo procesowe pozostawia się w aktach sprawy. Za datę doręczenia pisma uważa się wówczas dzień, w którym upłynął 14-dniowy termin do jego odbioru.

Podkreślenia wymaga jednakże, iż sam upływ terminu wskazanego w art. 44 § 1 k.p.a. nie powoduje zaistnienia domniemania skutecznego doręczenia. By tak się stało, muszą zostać spełnione warunki określone w art. 44 § 2 i 3 k.p.a. (wyrok NSA z 14 września 2010 r., II OSK 1259/09, Legalis; wyrok WSA w Warszawie z 29 lipca 2010 r., II SA/Wa 753/10, Legalis; wyrok WSA w Łodzi z 26 maja 2010 r., III SA/Łd 613/09, Legalis). Zastępcza forma doręczenia pism przewidziana w tym przepisie rodzi domniemanie prawne, że pismo zostało skutecznie doręczone adresatowi (wyrok WSA w Łodzi z 5 listopada 2008 r., III SA/Łd 390/08, Legalis; postanowienie NSA z 4 kwietnia 2013 r., II GSK 426/13, Legalis).

Doręczenie zastępcze staje się w pełni skuteczne i wywiera takie same skutki jak doręczenie właściwe pisma adresatowi (wyrok WSA w Warszawie z 25 lutego 2004 r., III SA 1650/02, Legalis; zob. także E. Iserzon, Doręczenia, w: Iserzon, Starościak, KPA. Komentarz, 1965, s. 83–84).

Domniemanie to może zostać obalone, jeśli adresat zdoła udowodnić, że pomimo zastosowania zastępczej formy doręczenia, pismo nie zostało mu doręczone z przyczyn od niego niezależnych. Do takich przyczyn można zaliczyć m.in. nieobecność z powodu choroby i spowodowaną tym niemożność odebrania przesyłki złożonej w urzędzie pocztowym. Obalenie domniemania o doręczeniu pisma rodzi prawo do przywrócenia stronie terminu do dokonania określonej czynności prawnej (wyrok WSA w Warszawie z 5 grudnia 2005 r., II SA/Wa 423/05, Legalis; wyrok NSA z 3 kwietnia 1996 r., SA/Ka 1312/95, Legalis; wyrok NSA z 28 maja 2002 r., II SA/Kr 2612/98, Legalis; wyrok NSA z 8 kwietnia 2011 r., I OSK 858/10, Legalis; zob. A. Wróbel, Doręczenia, w: K. Chorąży, W. Taras, A. Wróbel, Postępowanie administracyjne, 2003, s. 69). Stąd też adresat pisma ma możliwość jedynie wykazania, że przepis art. 43 lub 44 k.p.a. nie powinien być stosowany albo został zastosowany wadliwie, a wobec tego brak było przesłanek do wywołania skutków prawnych związanych z domniemaniem ustanowionym w tych przepisach (wyrok NSA z 8 października 2009 r., II FSK 748/08, Legalis).

Sąd podziela stanowisko wyrażone przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z dnia 17 grudnia 2020 r., III SAB/Kr 154/20, Legalis Numer 2523839, że zasady i procedury odnoszące się do stosowania instytucji doręczenia zastępczego powinny być przestrzegane ściśle. Uchybienie któremukolwiek z elementów procedury doręczenia zastępczego powoduje, iż nie można skutecznie powołać się na domniemanie doręczenia. Musi bowiem istnieć pewność co do tego, że nastąpiło prawidłowe zawiadomienie adresata o pozostawieniu przesyłki w oddawczym urzędzie pocztowym przez określony czas. Adresat musi być zawiadomiony zarówno o pozostawieniu pisma, jak i miejscu gdzie może go odebrać i o terminie odbioru, a zwrotne potwierdzenie odbioru musi zawierać pełną informację o sposobie poinformowania adresata. Aby organ administracji mógł przyjąć zaistnienie materialnoprawnego skutku doręczenia pisma stronie w trybie doręczenia zastępczego, zwrotne potwierdzenie odbioru musi być wypełnione czytelnie wraz z podpisem listonosza.

Sankcje w postaci kar pieniężnych są stosowane zgodnie z zasadą odpowiedzialności obiektywnej i nie jest konieczne wykazanie winy ukaranego podmiotu. Z szerokiego przykładu orzecznictwa SOKiK, np. z wyroku z 26 czerwca 2008 r., sygn.. akt XVII Amt 28/07, niepubl. wyraźnie wynika, że kary nakładane na podstawie art. 209 są karami administracyjnymi, co powoduje, że Prezes UKE nie ma obowiązku badania stopnia zawinienia. Jednak jak stwierdza Sąd Najwyższy (np. wyrok z 3. Października 2013 r., III SK 51/12, postanowienie Sądu Najwyższego z 27 marca 2014 r., III SK 70/13, Legalis), choć odpowiedzialność administracyjna ma z zasady charakter obiektywny, to jednak występuje również potrzeba subiektywizacji odpowiedzialności administracyjnej przedsiębiorców, gdy sankcja administracyjna przybiera postać kary pieniężnej.

Ta potrzeba subiektywizacji odpowiedzialności służy realizacji postulatu uwzględnienia indywidualnych okoliczności konkretnej sprawy, rzutujących na samą odpowiedzialność przedsiębiorcy za zachowania sankcjonowane karą pieniężną. Dlatego wymierzając karę pieniężną, organ regulacji zobowiązany jest uwzględnić całokształt zachowania karanego przedsiębiorcy, w tym także takie elementy, które składają się na stronę podmiotową odpowiedzialności sankcjonowanej karami pieniężnymi, a które w uproszczeniu określone są mianem winy (umyślnej lub nieumyślnej) przedsiębiorcy. Wymóg ten dookreśla jakie konkretnie okoliczności muszą być uwzględnione przez Prezesa UKE przy uwzględnieniu zakresu naruszenia na etapie wymierzania kary pieniężnej.

Przechodząc na grunt niniejszej sprawy, mając na względzie powyższe rozważania należy stwierdzić, że powód w niniejszej sprawie obalił domniemanie doręczenia zastępczego zawiadomienia o wszczęciu postępowania administracyjnego w zakresie nałożenia na podmiot kary pieniężnej za nieprzestrzeganie wskazanych w zaskarżonej decyzji przepisów. W szczególności wykazał, że nie miał obiektywnej możliwości nie tylko wykonania wezwania zawartego w zawiadomieniu o wszczęciu postępowania, ale przede wszystkim nie miał możliwości dowiedzenia się, że takie postępowanie zostało w ogóle wszczęte. Ze względu bowiem na swoją sytuację osobistą, którą należy zaliczyć do wyjątkowych, nie mógł fizycznie ano odebrać przesyłki, ani też dowiedzieć się o jej awizacji.

W postępowaniu administracyjnym, zasada czynnego udziału strony nakazuje administracji publicznej umożliwienie stronie brania udziału w postępowaniu. Jej wyrazem jest m.in. obowiązek zawiadomienia strony o toczącym się postępowaniu, prawo wglądu w akta, prawo inicjatywy dowodowej itd. Naruszenie tej zasady może prowadzić do wznowienia postępowania administracyjnego.

Zdaniem Sądu w przedmiotowej sprawie doszło do naruszenia tej zasady, skutkiem czego brak uczestniczenia we wszczętym postępowaniu uniemożliwiło stronie wypowiedzieć się w sprawie, co mogłoby mieć wpływ chociażby na wysokość nałożonej kary pieniężnej, albowiem decyzja odnośnie nałożenia kary pieniężnej jest wyłączona z zakresu tzw. uznania administracyjnego, w przeciwieństwie do określenia jej wysokości, na co rzutuje swoboda oceny w zakresie przesłanek do jej zastosowania. Strona nie mogła zatem brać czynnego udziału w sprawie przez organem regulacyjnym, szczególnie gdy udział w postępowaniu jest jej prawem, niemniej jednak to na organie administracji publicznej ciąży obowiązek umożliwienia stronie skorzystania z jej procesowych uprawnień (tak m.in. wyr. WSA w Warszawie z 13 stycznia 2010 r., V SA/Wa 1252/09, Legalis). Wskazać w tym miejscu należy, że odstąpienie od tej zasady możliwe jest bowiem tylko wówczas, gdy załatwienie sprawy nie cierpi zwłoki ze względu na niebezpieczeństwo dla zdrowia i życia ludzi lub z powodu grożącej niepowetowanej straty materialnej" (zob. wyr. NSA we Wrocławiu z 28 września 1999 r., I SA/Wr 294/97, Legalis).

Sąd uznał, że powód w niniejszej sprawie został pozbawiony czynnego udziału w toczącym się postępowaniu administracyjnym, obalając domniemanie doręczenia zastępczego zawiadomienia o wszczęciu postępowania, tym samym uniemożliwiając stronie udziału w postępowaniu dowodowym. Jak wykazał powód, w dniach od 10 do 23 sierpnia 2019 r., od 23 sierpnia do 6 września 2019 r. oraz od 8 września do 23 września 2019 r. był niezdolny do pracy z powodu choroby. W dniu 10 sierpnia 2019 r. zostałem przyjęty do szpitala z powodu przemijających zaburzeń krążenia mózgowego pod postacią niedowładu ośrodkowego nerwu VII prawego i zaburzeń mowy o typie afazji.

Jak wskazywał, adresowana do niego przesyłka z Urzędu Komunikacji Elektronicznej zawierająca zawiadomienie o wszczęciu postępowania z dnia 30 sierpnia 2019 r. była awizowana dwukrotnie, tj. w dniach 5 i 13 września 2019 r., a więc w okresie, gdy przebywał na zwolnieniu lekarskim. Zdaniem Sądu są to szczególne okoliczności uniemożliwiające swobodne funkcjonowanie powoda we wszczętym postępowaniu. Zarówno choroba, jak i okoliczność przebywania w szpitalu są okolicznościami niezależnymi od woli strony, jak również powodującymi zaburzenie w normalnym funkcjonowaniu, dlatego też zaliczyć je należy do okoliczności wyjątkowych. Z tego też względu niemożność uczestniczenia strony we wszczętym postępowaniu nie może negatywnie rzutować na skutki braku możliwości wypowiedzenia się w sprawie, zajęcia stanowiska, czy uczestniczenia w postępowaniu dowodowym. Ponieważ przedmiotowa sprawa dotyczy nałożenia na stronę kary pieniężnej, brak jej czynnego udziału w postępowaniu mogło rzutować ostatecznie na wysokość nałożonej kary pieniężnej mając na względzie dyrektywy jakimi kieruje się organ przy wymierzeniu kary.

Ponieważ w niniejszej sprawie Sąd dopatrzył się takich uchybień, które skutkują uchyleniem zaskarżonej decyzji, za bezprzedmiotowe uznał odnoszenie się do wskazanych w odwołaniu zarzutów odwołującego, uznając je w tym wypadku za bezprzedmiotowe.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 479 ⁶⁴ § 2 k.p.c. uchylił zaskarżoną decyzję.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik sporu, zgodnie z którą strona, która przegrała proces zobowiązana jest zwrócić przeciwnikowi koszty niezbędne do dochodzenia lub obrony jego praw. Wobec uchylenia decyzji w całości, powoda należało uznać za stronę, która wygrała proces i zasądzić na jego rzecz od Prezesa UKE zwrot kosztów procesu. Na powyższe koszty składa się kwota 1.000 zł tytułem opłaty sądowej od odwołania.

Sędzia SO Bogdan Gierzyński