Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 października 2022 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie XXV Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący sędzia Tomasz Gal

Protokolant: sekretarz sądowy Katarzyna Nawrocka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 października 2022 roku w Warszawie

sprawy z powództwa R. K.

przeciwko Skarbowi Państwa – Prezydentowi (...) W.

o zapłatę

1)  oddala powództwo,

2)  ustala, że strona pozwana wygrała niniejszy spór w całości, pozostawiając wyliczenie kosztów procesu referendarzowi sądowemu.

XXV C 482/22

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 15 lutego 2022 r. powód R. K. wniósł o zasądzenia od pozwanego Skarbu Państwa – Prezydenta (...) W. kwoty 257.969,00 zł z tytułu nienależnie zapłaconego czynszu dzierżawy za okres od maja 1998 roku do listopada 2017 roku, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienia liczonymi od dnia następującego po dniu doręczenia pozwanemu odpisu pozwu do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że dnia 18 maja 1998 r. w W. strony zawarły w formie aktu notarialnego (Rep. A nr (...)) umowę dzierżawy nieruchomości położonej w W. przy ul. (...) [dalej jako: „Nieruchomość”], oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka o nr ew. (...) w obrębie (...) o powierzchni 247 m ^{( 2)}, dla której prowadzona jest księga wieczysta o nr KW (...) [dalej jako: (...)]. Umowa zawarta została na czas określony od dnia 1 maja 1998 r. do dnia 31 grudnia 2026 r. Na podstawie zarządzenia nr (...) Prezydenta (...) W. z dnia 8 października 2008 r. Nieruchomość oddana została w zarząd i administrowanie Zarządowi Mienia Skarbu Państwa [dalej jako: (...)]. Dnia 25 stycznia 2018 r. Powód otrzymał pismo od Zarządu Mienia Skarbu Państwa, w którym znajdowało się oświadczenie o rozwiązaniu Umowy oraz o wyznaczeniu terminu protokolarnego wydania nieruchomości na dzień 15 lutego 2018 r. Następnie Powód otrzymał od (...) pismo datowane na dzień 29 czerwca 2018 r., w którym (...) ponawiało wezwanie do dobrowolnego wydania przedmiotu dzierżawy oraz ustalało termin protokolarnego odbioru na dzień 16 lipca 2018 r.

Ze względu na niemożliwość wydania Nieruchomości w dniu 16 lipca 2018 r. Powód wystosował do (...) pismo, na które otrzymał odpowiedź w dniu 13 lipca 2018 r., w której wyznaczono kolejny termin protokolarnego odbioru Nieruchomości – dzień 17 sierpnia 2018 r. Powód w replice na swoje pismo z dnia 27 lipca 2018 r. otrzymał odpowiedź od (...) datowaną na 3 sierpnia 2018 r., z której wynikało, że Umowa została rozwiązana w dniu 30 listopada 2017 r. W dniu 17 sierpnia 2018 r. doszło do protokolarnego wydania Nieruchomości. Do protokołu zdawczo-odbiorczego zostało dołączone oświadczenie Powoda powołujące się na treść § 6. Umowy dotyczącego dobrowolnego poddania się egzekucji, co oznaczało bezskuteczność obciążania Powoda należnościami z tytułu dzierżawy Nieruchomości po dacie 30 listopada 2018 r.

Podczas oględzin nieruchomości w styczniu 2018 r. Powód powziął informację od pracowników (...), że Nieruchomość stanowi drogę dojścia dla mieszkańców okolicznych budynków (posadowionych na działkach o nr ew. (...) i (...)), dlatego też Nieruchomość nigdy nie powinna zostać wydzierżawiona. Powód w pozwie podkreślał, że nie miał możliwości niezakłóconego korzystania z Nieruchomości, co stanowi sytuację określaną jako niemożliwość świadczenia. Zdaniem Powoda nie był on nigdy uprawniony do używania Nieruchomości będącej przedmiotem Umowy w sposób właściwy dla stosunku prawnego dzierżawy. Z uwagi na powyższe Powód domagał się zwrotu świadczenia nienależnego na podstawie art. 410 § 2 k.c. w związku z art. 405 k.c. z racji nieważności czynności prawnej (Umowy).

W odpowiedzi na pozew z dnia 29 marca 2022 r. pozwany Skarb Państwa wniósł o oddalenie powództwa w całości podnosząc zarzuty: obowiązywania Umowy przez nieomal dwadzieścia lat w ten sposób, że Powód korzystał z Nieruchomości, a Pozwany otrzymywał czynsz dzierżawy; łamania Umowy przez Powoda poprzez oddawanie Nieruchomości do użytku/wydzierżawianie osobom trzecim bez zgody Pozwanego; wiedzy Powoda co do funkcjonalnego przeznaczenia Nieruchomości jako podwórka dla posadowionych obok budynków przy ul. (...); braku wyłączności korzystania z Nieruchomości w katalogu istotnych postanowień umowy dzierżawy; uiszczania czynszu dzierżawy w okresie maj 1998 r. - listopad 2017 r. jako działania czyniącego zadość zasadom współżycia społecznego oraz przedawnienia roszczenia dochodzonego przez Powoda.

Uzasadniając powyższe stanowisko strona pozwana zaznaczyła, że jako bezsporne uznaje okoliczność zawarcia z Powodem Umowy oraz oznaczenie Nieruchomości w ewidencji gruntów symbolem użytku Bi (inne tereny zabudowane) – nieruchomość ta pełni rolę podwórka dla budynków przy ul. (...).

Dalej Pozwany wskazał, że Umowa została rozwiązana pismem Zarządu Mienia Skarbu Państwa z dnia 25 października 2017 r. z powodu niedotrzymania warunków Umowy poprzez oddawanie do używania lub wydzierżawianie Nieruchomości osobom trzecim przez Powoda. Powołując się na akta sprawy toczącej się przed Sądem Rejonowym dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie pod sygn. akt I C 4115/17, Pozwany podkreślił, że łamanie Umowy przez Powoda w ww. zakresie odbywało się permanentnie, a z działań tych Powód czerpał korzyści.

Strona pozwana zakwestionowała twierdzenia Powoda dotyczące braku świadomości co do charakteru funkcjonalnego Nieruchomości jako podwórka dla mieszkańców budynków otaczających Nieruchomość. Pozwany wskazywał, iż jest to mało prawdopodobne, aby Powód przez kilkanaście lat dzierżawy Nieruchomości nie zdawał sobie sprawy z jej położenia oraz użytkowania Nieruchomości przez osoby trzecie. Na dowód poparcia swojego stanowiska strona pozwana przedstawiła ofertę na wydzierżawienie Nieruchomości z dnia 24 kwietnia 1998 r., w której znajdowało się oświadczenie Powoda o następującej treści: W przypadku objęcia w użytkowanie działki, której dotyczy niniejsza oferta, gwarantuję wszystkim uprawnionym możliwość z jej korzystania w granicach określonych obowiązującymi przepisami prawa i wynikających z funkcjonalnego przeznaczenia tej działki.

Pozwany dalej wywodził, iż umowa dzierżawy ujęta w art. 693 § 1 k.c. opisana jest przez ustawodawcę jako czynność prawna, poprzez którą wydzierżawiający zobowiązuje się do oddania dzierżawcy rzeczy do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się do płacenia wydzierżawiającemu umówionego czynszu. Powód podkreślił, że wyłączność z korzystania z rzeczy nie stanowi istotnego postanowienia umowy dzierżawy. Ponadto o ważności umowy wg Pozwanego świadczy jej nieprzerwane wykonywanie w latach 1998-2017. Powodowi udostępniono Nieruchomość do używania i pobierania pożytków, natomiast Pozwany otrzymywał z tego tytułu czynsz dzierżawy od Powoda. Spełnianie tych świadczeń świadczy o ich faktycznej możliwości.

Biorąc pod uwagę powyższe, strona pozwana twierdziła, że nie może być mowy o nieważności Umowy, a tym samym nienależności świadczenia w postaci czynszu dzierżawy uiszczanego w okresie od maja 1998 roku do listopada 2017 roku.

Powołując się na względy ostrożności procesowej Pozwany wskazał, że ze względu na treść art. 411 § 2 k.c. zapłata czynszu czyniła zadość zasadom współżycia społecznego, ponieważ Powód rzeczywiście posiadał i używał Nieruchomość będącą przedmiotem Umowy, a więc uiszczanie w tym czasie czynszu dzierżawy było zgodne z zasadami współżycia społecznego.

Dalej Pozwany również z racji zapobiegliwości procesowej podniósł zarzut przedawnienia opierając go na twierdzeniu, że Powód miał pełną wiedzę co do okoliczności, na których opierał tezę o nieważności Umowy.

Pozwany wskazał również, że Powód nie wykazał wysokości roszczenia, ponieważ kwota żądania opiera się na przemnożeniu kwoty 1097,74 zł przez 235 miesięcy, kiedy z § 3. Umowy wynika, że czynsz dzierżawy wynosił 451 zł.

Na podstawie przedstawionego materiału dowodowego Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 18 maja 1998 r. w W. strony zawarły w formie aktu notarialnego (Rep. A nr (...)) umowę dzierżawy nieruchomości położonej w W. przy ul. (...), oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka o nr ew. (...) w obrębie (...) o powierzchni 247 m2, dla której prowadzona jest księga wieczysta o nr KW (...). Umowa zawarta została na czas określony od dnia 1 maja 1998 r. do dnia 31 grudnia 2026 r. [ k. – 13] Zawarcie Umowy poprzedzone było złożeniem przez Powoda oferty wydzierżawienia Nieruchomości, w której to ofercie znalazły się m.in. następujące oświadczenia Powoda [ k. – 54, 55] :

1.  Jestem wieczystym użytkownikiem działki gruntu nr (...) obrębu (...) położonej przy ul. (...) w W., dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy Mokotowa prowadzi księgę wieczystą nr kw (...). Działka ta bezpośrednio przylega do działki przeznaczonej do oddania w użytkowanie.

2.  Działka gruntu, przeznaczona do oddania w użytkowanie zgodnie z wymienionym na wstępie obwieszczeniem Urzędu Rejonowego stanowi więc podwórko na wymienionej wcześniej posesji.

3.  W przypadku objęcia w użytkowanie działki, której dotyczy niniejszy oferta, gwarantuję wszystkim uprawnionym możliwość z jej korzystania w granicach określonych obowiązującymi przepisami prawa i wynikających z funkcjonalnego przeznaczenia tej działki.

Powód zawarł tę umowę dzierżawy, ponieważ przedmiot umowy dzierżawy (zaniedbane podwórko) znajdował się w sąsiedztwie nieruchomości gruntowej stanowiącej własność powoda, na której powód wybudował budynek (...) – piętrowy na cele biurowe. Celem powoda było wejście w posiadanie przedmiotu dzierżawy celem zagospodarowania terenu w taki sposób, aby wyglądał on atrakcyjnie i tym samym podnosił atrakcyjność nieruchomości, której powód był właścicielem. Powód korzystał z przedmiotu dzierżawy do 2018 r., podwórko to stanowiło drogę dojścia do nieruchomości, której powód był właścicielem oraz do innych sąsiednich nieruchomości, było także ogólnodostępne dla ruchu pieszych (k. 90 v. – zeznania powoda).

W okresie trwania w/w umowy dzierżawy powód wyrażał lub też nie wyrażał zgody na zajmowanie przedmiotu umowy dzierżawy przez inne podmioty (okoliczne lokale gastronomiczne) – (k. 56 i dalsze akt sprawy SR dla Warszawy Śródmieścia I C 4115/17).

Na podstawie zarządzenia nr (...) Prezydenta (...) W. z dnia 8 października 2008 r. Nieruchomość oddana została w zarząd i administrowanie Zarządowi Mienia Skarbu Państwa. [k. – 18]

Dnia 25 stycznia 2018 r. Powód otrzymał pismo od Zarządu Mienia Skarbu Państwa, w którym znajdowało się oświadczenie o rozwiązaniu Umowy oraz o wyznaczeniu terminu protokolarnego wydania nieruchomości na dzień 15 lutego 2018 r. [k. – 19]. Następnie Powód otrzymał od (...) pismo datowane na dzień 29 czerwca 2018 r., w którym (...) ponawiało wezwanie do dobrowolnego wydania przedmiotu dzierżawy oraz ustalało termin protokolarnego odbioru na dzień 16 lipca 2018 r. [k. – 20].

Ze względu na powoływaną przez Powoda niemożliwość wydania Nieruchomości w dniu 16 lipca 2018 r. Powód wystosował do (...) pismo, na które otrzymał odpowiedź w dniu 13 lipca 2018 r., w której wyznaczono kolejny termin protokolarnego odbioru Nieruchomości – dzień 17 sierpnia 2018 r. [k. – 21]. Powód w replice na swoje pismo z dnia 27 lipca 2018 r. otrzymał odpowiedź od (...) datowaną na 3 sierpnia 2018 r., z której wynikało, że Umowa została rozwiązana w dniu 30 listopada 2017 r. [k. – 22]. W dniu 17 sierpnia 2018 r. doszło do protokolarnego wydania Nieruchomości. Do protokołu zdawczo-odbiorczego zostało dołączone oświadczenie Powoda powołujące się na treść § 6. Umowy dotyczącego dobrowolnego poddania się egzekucji. [k.- 24]

Dnia 20 grudnia 2018 r. Powód wniósł powództwo o ustalenie, na podstawie art. 189 k.p.c., że Umowa wiąże strony, zaprzeczając zasadności rozwiązania Umowy przez Pozwanego z racji łamania przez Powoda § 7 Umowy poprzez wydzierżawienie/oddawanie osobom trzecim Nieruchomości do użytku bez zgody wydzierżawiającego. W ramach postępowania prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie I Wydziału Cywilnego pod sygn. akt I C 4115/17 ustalono, że Powód w istocie udostępniał Nieruchomość osobom trzecim bez zgody wydzierżawiającego [k. akt I C 4115/17 – 56, 62, 63, 64]. Powód w dniu 5 lutego 2018 r. wniósł wniosek o zabezpieczenie dotyczące znoszenia przez Pozwanego kontynuowania dzierżawy Nieruchomości na rzecz Powoda.

Dnia 14 lutego 2018 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie I Wydział Cywilny oddalił wniosek o zabezpieczenie, powołując się na brak udowodnienia interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia. Ponadto podkreślony został brak uprawdopodobnienia niezajścia okoliczności w postaci wydzierżawiania Nieruchomości przez Powoda osobom trzecim bez zgody Pozwanego [k. akt I C 4115/17 – 77]. Dnia 9 marca 2018 r. (data prezentaty) Powód wniósł zażalenie na postanowienie Sądu oddalające wniosek o zabezpieczenie. Dnia 25 września 2018 r. zażalenie zostało oddalone postanowieniem Sądu Okręgowego XXVII Wydziału Cywilnego Odwoławczego (sygn. akt XXVII Cz 1119/18) – [k. akt I C 4115/17 – 97].

Dnia 20 lutego 2019 r. Powód cofnął powództwo w całości bez zrzeczenia się roszczenia w sprawie o sygn. akt I C 4115/17. Postanowieniem z dnia 21 lutego 2019 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie I Wydział Cywilny umorzył postępowanie [k. akt I C 4115/17 – 132].\

Pismem datowanym na 27 lipca 2018 r. Powód wezwał Pozwanego do zapłaty kwoty roszczenia objętego pozwem, wyznaczając Pozwanemu trzydniowy termin od daty otrzymania pisma.

Sąd dokonał następującej oceny dowodów:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił przede wszystkim w oparciu o dowody z przywołanych dokumentów, które Sąd uznał za w pełni wiarygodne, jako że nie budziły wątpliwości co do ich autentyczności i prawdziwości, ani nie były kwestionowane przez żadną ze stron postępowania.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania powoda w całości, albowiem są logiczne, spójne i pozostają w zgodności z treścią pozostałych dowodów z dokumentów. Ocena ta dotyczy tej części zeznań, w której powód relacjonował o faktach. Nie dotyczy natomiast tej części relacji, w której powód przedstawiał oceny i opinie.

Sad pominął wniosek powoda o dopuszczenie dowodu opinii biegłego z geodezji i kartografii na okoliczność, że nieruchomość nie mogła stanowić przedmiotu umowy dzierżawy z racji stanowienia drogi dojścia dla mieszkańców okolicznych budynków, gdyż opinia biegłego z geodezji i kartografii nie może mieć za swój przedmiot badania ważności umowy (k. 91). Ocena ta należy do Sądu rozpoznającego spór. Wniosek powoda nie miał zatem znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlega oddaleniu w całości.

Strona powodowa w niniejszej sprawie dochodziła od Skarbu Państwa kwoty 257.969,00 zł z tytułu nienależnie zapłaconego czynszu dzierżawy za okres od maja 1998 roku do listopada 2017 roku, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienia liczonymi od dnia następującego po dniu doręczenia pozwanemu odpisu pozwu do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Podstawę prawną powyższego żądania powoda stanowi przepis art. 410 § 2 k.c. w zw. art. 405 k.c. zgodnie z którym podmiot, który uzyskał świadczenie nienależne kosztem innej osoby, obowiązany jest do zwrotu tego świadczenia, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jego wartości. Za świadczenie nienależne uznaje się przy tym świadczenie przez podmiot, który nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.

Przesłankami powstania zobowiązania z bezpodstawnego wzbogacenia są: uzyskanie korzyści majątkowej (wzbogacenie), osiągnięcie korzyści z majątku innej osoby (zubożenie), związek między wzbogaceniem a zubożeniem oraz uzyskanie korzyści bez podstawy prawnej. Korzyścią majątkową jest przede wszystkim zwiększenie aktywów, np. poprzez nabycia prawa majątkowego – własności (w tym także sumy pieniężnej), ale może też polegać na zmniejszeniu pasywów. Wzbogacenie jednej osoby musi nastąpić kosztem innej osoby. Zubożenie może zatem polegać, odwrotnie niż wzbogacenie, na zmniejszeniu aktywów lub na zwiększeniu pasywów zubożonego. Przy czym wzbogacenie jednej osoby jest zawsze następstwem zubożenia innej osoby. Istnieje więc współzależność między uzyskaniem korzyści majątkowej przez wzbogaconego a doznaniem uszczerbku przez zubożonego wyrażająca się przede wszystkim w tym, że zarówno korzyść, jak i uszczerbek są wynikiem tego samego zdarzenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 grudnia 1968 r., I CR 448/68, LEX Nr 6431). Natomiast brak podstawy prawnej oznacza taką sytuację, w której uzyskanie korzyści majątkowej nie znajduje usprawiedliwienia w przepisie ustawy, ważnej czynności prawnej, prawomocnym orzeczeniu sądowym albo akcie administracyjnym.

Szczególnym przypadkiem powstania zobowiązania z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia jest spełnienie świadczenia nienależnego. Zgodnie z art. 410 § 2 k.c. świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.

W niniejszej sprawie pomiędzy stronami bezspornym było, iż w okresie objętym żądaniem pozwu powód użytkował nieruchomość i pobierał z niej pożytki na podstawie umowy. Powód zgodnie z postanowieniem umowy zawartym w § 3 co miesiąc uiszczał czynsz dzierżawy na rzecz pozwanego.

Sąd, opierając się na ofercie wydzierżawienia nieruchomości autorstwie powoda z dnia 24 kwietnia 1998 r. oraz użytkowaniu nieruchomości przez powoda przez okres niemalże dwudziestu lat, nie uznał za oparte na prawdzie twierdzenia powoda, jakoby ten dopiero w styczniu 2018 r. powziął informację od pracowników (...), że nieruchomość stanowi drogę dojścia dla mieszkańców okolicznych budynków (posadowionych na działkach o nr ew. (...) i (...)).

W tym miejscu Sąd zaznacza, iż nie podzielił poglądu powoda co do nieważności umowy dzierżawy w sytuacji niewyłącznego korzystania dzierżawcy z nieruchomości będącej przedmiotem umowy dzierżawy. Przepis art. 693 § 1 k.c. opisuje umowę dzierżawy następująco: Przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz. Podkreślić należy stanowisko doktryny oraz orzecznictwa, w którym wśród essentialia negotii przedmiotowej czynności prawnej nie wyróżnia się wyłącznego prawa do korzystania z rzeczy przez dzierżawcę. Tak np.: Elementy przedmiotowo istotne tej umowy obejmują oprócz określenia stron umowy: określenie rzeczy (lub prawa) przynoszącej pożytki, wskazanie pożytków, jakie będzie uzyskiwał dzierżawca z tej rzeczy (lub prawa) oraz wskazanie wysokości i rodzaju czynszu. Stroną umowy dzierżawy może być każdy podmiot, a dzierżawcą nieruchomości państwowej lub komunalnej może niekiedy nawet być jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej (E. Gniewek, P. Machnikowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Wyd. 10, Warszawa 2021). Sąd Najwyższy Izba Cywilna w Wyroku z dnia 13 sierpnia 2015 r. sygn. akt. I CSK 758/14 określił istotę umowę dzierżawy następująco: Przez dzierżawę rozumie się bowiem umowę wzajemną, na podstawie której wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz (art. 693 KC). Synonimiczny opis istotnych postanowień umowy dzierżawy znaleźć można chociażby w Wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 13 grudnia 2016 r. sygn. akt III AUa 548/16 czy w Wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 maja 1983 r. sygn. akt II SA 282/83. Wobec powyższego Sąd nie przychylił się do argumentacji powoda mówiącej o niemożliwości świadczenia w ramach umowy dzierżawy z racji zaistnienia sytuacji niewyłącznego korzystania z nieruchomości przez powoda.

Zawarta przez strony umowa jest ważną czynnością prawną. W ocenie Sądu brak jest także podstaw do przyjęcia, iż powód przy zawieraniu spornej umowy został wprowadzony w błąd lub działał pod wpływem błędu. Zeznania powoda oraz w/w przedstawione w sprawie dokumenty wskazują jednoznacznie, iż decyzja powoda o zawarciu tej umowy została podjęta w sposób świadomy, racjonalny ekonomicznie, w szczególności przy pełnej świadomości uwarunkowań co do lokalizacji i funkcji przedmiotu dzierżawy.

Powyższe twierdzenia Sądu skutkują niespełnieniem przesłanek świadczenia nienależnego z art. 410 § 2 k.c. w zw. art. 405 k.c. W przedmiotowym stanie faktycznym nie można mówić o bezpodstawnym wzbogaceniu pozwanego kosztem zubożenia powoda. Strony łączyła umowa o charakterze wzajemnym i konsensualnym, na podstawie której świadczenia powoda i pozwanego miały naturę symetryczną i dwustronną. Z racji nieistnienia podstaw do stwierdzenia nieważności umowy przesłanka braku podstawy prawnej mającej źródło w nieważności czynności prawnej również nie została wypełniona. Tym samym Sąd wskazuje, że przesłanki podstawy prawnej roszczenia powoda wyrażonego w powództwie nie zostały wypełnione.

Odnośnie zarzutu przedawnienia roszczenia należało podnieść, co następuje:

Zarazem wskazać należy, iż zgodnie z art. 120 § 1 k.c., bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie. Jak wskazał Sąd Najwyższy w Wyroku z dnia 18 lutego 2015 r. (III PK83/14, LEX Nr 1663410), wymagalność roszczenia definiowana jest jako stan, w którym wierzyciel ma prawną możliwość żądania zaspokojenia przysługującego mu roszczenia. Roszczenie jest zatem wymagalne wówczas, gdy wierzyciel może żądać jego spełnienia, a dłużnik zgodnie z treścią stosunku prawnego ma obowiązek je spełnić. Początek stanu wymagalności zależy od charakteru wierzytelności. W przypadku wierzytelności terminowych (czyli tych, co do których treść stosunku prawnego określa termin spełnienia świadczenia) pokrywa się on z chwilą nadejścia terminu spełnienia świadczenia. W razie, gdy wymagalność roszczenia zależy od woli wierzyciela (od podjęcia przez niego określonej czynności), bieg terminu przedawnienia roszczenia obejmującą wierzytelność bezterminową rozpocznie się w dniu, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie. W piśmiennictwie i orzecznictwie sądowym w odniesieniu do terminu przedawnienia roszczeń kondykcyjnych dominuje pogląd, zgodnie z którym zobowiązanie zwrotu nienależnie spełnionego świadczenia należy do kategorii zobowiązań bezterminowych, a bieg terminu przedawnienia roszczenia wynikającego z tego rodzaju zobowiązania rozpoczyna się w dniu, w którym świadczenie powinno być spełnione, gdyby wierzyciel wezwał dłużnika do wykonania zobowiązania w najwcześniej możliwym terminie (art. 120 § 1 zdanie drugie w zw. z art. 455 k.c.), i to niezależnie od świadomości uprawnionego co do przysługiwania mu roszczenia (por. E. Łętowska, Bezpodstawne wzbogacenie, Warszawa 2000, s. 148 oraz uchwały Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 2009 r., III CZP 102/09, OSNC 2010, nr 5, poz. 75 i z dnia 2 czerwca 2010 r., III CZP 37/10, OSNC 2011, nr 1, poz. 2 i wyroki Sądu Najwyższego z dnia 24 kwietnia 2003 r., I CKN 316/01, OSNC 2004, nr 7-8, poz. 117, z dnia 3 lutego 2006 r., I CSK 17/05 oraz z dnia 8 lipca 2010 r., II CSK 126/10). Z brzmienia art. 120 § 1 k.c. wynika, że przepis zawarty w zdaniu drugim przewiduje wyjątek od wyrażonej w zdaniu pierwszym reguły łączącej rozpoczęcie biegu przedawnienia z nadejściem dnia wymagalności roszczenia. Biorąc pod uwagę, że najwcześniej możliwym terminem wezwania dłużnika przez wierzyciela do wykonania zobowiązania jest chwila powstania zobowiązania, dłużnik zaś, zgodnie z art. 455 in fine k.c., ma spełnić świadczenie niezwłocznie po wezwaniu, dniem rozpoczęcia biegu przedawnienia roszczenia o wierzytelność bezterminową powinien być dzień odległy od daty powstania zobowiązania o okres niezbędny do spełnienia świadczenia, przy założeniu, że dłużnik działałby - uwzględniając całokształt okoliczności rzutujących na wykonanie zobowiązania - bez nieuzasadnionej zwłoki. Powyższe dotyczy także roszczenia o zwrot nienależnie spełnionego świadczenia w postaci condictio indebiti i condictio sine causa. W tych bowiem przypadkach świadczenie jest nienależne już od chwili jego realizacji i w tym też momencie wierzyciel może wezwać dłużnika do zwrotu spełnionego świadczenia (por. także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 czerwca 2016 r., V CNP 55/15, LEX Nr 2096719).

Przekładając powyższe na grunt niniejszej sprawy, stwierdzić należy, iż przy uwzględnieniu 3 - letniego terminu przedawnienia właściwego dla roszczeń okresowych (art. 118 kc) roszczenie powoda o zwrot nienależnie spełnionych świadczeń okresowych uiszczanych przez powoda w postaci czynszu dzierżawnego w okresie od 1.05.1998 r. do 30.11.2017 r. uległo przedawnieniu w całości ostatecznie z upływem 2020 roku. Pozew został wniesiony już po tej dacie. W rezultacie zarzut przedawnienia roszczenia podniesiony przez stronę pozwaną uznać należy za trafny. Jest to argumentacja jedynie dodatkowa, ponieważ główną przyczyną oddalenia powództwa jest brak nieważności umowy dzierżawy.

Mając na uwadze całokształt poczynionych powyżej rozważań Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.