Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 lipca 2021 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodnicząca – Sędzia Sądu Okręgowego Ewa Malinowska

Protokolant – sekretarz sądowy Joanna Nande

po rozpoznaniu 27 lipca 2021 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 21 grudnia 2018 r. znak: (...) (...)

1. oddala odwołanie;

2. zasądza od powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. na rzecz pozwanego Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 (siedemset dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Ewa Malinowska

Sygn. akt XVII AmE 120/19

UZASADNIENIE

Decyzją z 21 grudnia 2018 r. (znak: (...) (...)), działając na podstawie art. 56 ust 1 pkt 12 w związku z art. 56 ust. 2, ust. 3 i ust. 6 ustawy z 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (dalej: PE)oraz art. 104 k.p.a. w związku z art. 30 ust. 1 PE, po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej przedsiębiorcy - (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., Prezes Urzędu Regulacji Energetyki orzekł:

1.  że przedsiębiorca naruszył warunek 2.2.3. koncesji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 16 grudnia 2014 r. Nr (...), z późn. zm., w ten sposób, że wprowadził do obrotu olej napędowy o jakości niezgodnej z wymogami zawartymi w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 9 października 2015 r. w sprawie wymagań jakościowych paliw ciekłych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1680),

2.  że przedsiębiorca naruszył warunek 2.2.4. koncesji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 16 grudnia 2014 r. Nr (...), z późn. zm., w ten sposób, że nie posiadał ważnych dokumentów określających parametry fizyko-chemiczne danych partii paliwa będącego przedmiotem obrotu, wydanych każdorazowo przez bezpośredniego sprzedawcę,

3.  za działania opisane w pkt 1 wymierzył przedsiębiorcy karę pieniężną w wysokości 4.000 zł,

4.  za działania opisane w pkt 2 wymierzył przedsiębiorcy karę pieniężną w wysokości 86.000 zł.

( decyzja, k. 4-12).

W odwołaniu wniesionym od powyższej decyzji przez (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., zaskarżono to orzeczenie w całości wnosząc o uchylenie zaskarżonej decyzji i umorzenie postępowania, ewentualnie o jej uchylenie i przekazanie do ponownego rozpoznania. Decyzji tej zarzucono:

1)  naruszenie przepisów postępowania, mających istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 7, 77 § 1 i art. 80 k.p.a. polegające na niewyczerpującym zebraniu i rozpatrzeniu całego materiału dowodowego i niepodjęciu wszelkich kroków niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego i załatwienia sprawy, nadto polegające na błędnej ocenie zgromadzonego materiału dowodowego oraz powierzchniowej analizie sytuacji materialnej przedsiębiorcy, co w konsekwencji spowodowało wymierzeniem przedsiębiorcy kary pieniężnej w znacznej łącznej wysokości, tj. 90.000 zł;

2)  naruszenie przepisów postępowania, mających wpływ na wynik sprawy, tj. art. 8 k.p.a., poprzez działalnie w sposób pozbawiony wymaganej bezstronności, powierzchowny, a przez to w sposób znacznie obniżający zaufanie strony do organu;

3)  naruszenie art. 56 ust. 1 pkt 12 PE, poprzez błędne przyjęcie, że spółka nie przestrzega obowiązków wynikających z koncesji, gdy powód dochował należytej staranności wymaganej od podmiotu profesjonalnego w obrocie paliwami, aby nie doszło do wprowadzenia paliwa o niewłaściwych parametrach jakościowych, poprzez zaopatrywanie się w paliwo do renomowanych dostawców, posiadanie do każdej partii dostawy paliwa świadectw jakości, kontroli plomb na cysternach, w których dostarczane jest paliwo do powoda oraz dodatkowej wyrywkowej kontroli jakościowej dostarczanych dla powoda paliw,

4)  polegające na uznaniu, że stopień szkodliwości czynów, których dopuścił się powód był znaczny i istotny,

5)  naruszenie art. 56 ust. 6 PE poprzez jego niewłaściwą wykładnię i zastosowanie, naruszenie art. 56 ust. 6a PE, poprzez nieuwzględnienie możliwości odstąpienia od wymierzenia kary pieniężnej, gdy zaistniał znikomy stopień szkodliwości czynu i doszło do zaprzestania naruszania prawa,

6)  naruszenie art. 31 ust. 3 Konstytucji RP poprzez jego niewłaściwą wykładnię, polegającą na wyborze środka karnego niewspółmiernie dolegliwego i uciążliwego do wartości i ilości paliwa, którego jakość została zakwestionowana oraz rozmiarów negatywnego czynu zarzucanego powodowi

7)  naruszenie zasady proporcjonalności prawa administracyjnego poprzez wymierzenie powodowi kary pieniężnej rażąco wygórowanej i niewspółmiernej do wartości paliwa zakwestionowanego pod względem jakości.

( odwołanie, k. 14-17).

Prezes URE, pod dokonaniu analizy zarzutów odwołania stwierdził, że nie zasługują one na uwzględnienie i brak jest podstaw do uchylenia zaskarżonej decyzji i umorzenia postępowania lub uchylenia i przekazania do ponownego rozpoznania. Tym samym, organ podtrzymał stanowisko zajęte w zaskarżonej decyzji, wnosząc o oddalenie odwołania i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych. ( odpowiedź na odwołanie, k. 43-58).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Na podstawie decyzji Prezesa URE z 16 grudnia 2014 r., o Nr (...) (z późn. zm.), przedsiębiorca – (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (dalej: Spółka (...), koncesjonariusz) uzyskał koncesję na obrót paliwami ciekłymi na okres od 1 stycznia 2015 r. do 31 grudnia 2030 r. Od 31 grudnia 2015 r. obrót paliwami ciekłymi odbywał się, między innymi, poprzez stację paliw płynnych, zlokalizowaną w W. przy ul. (...).

Zgodnie z warunkiem 2.2.3. koncesji, koncesjonariuszowi nie wolno czynić przedmiotem obrotu paliw ciekłych, których parametry jakościowe są niezgodne z parametrami określonymi obowiązującymi przepisami prawa i wynikającymi z zawartych umów.

W warunku 2.2.4. przewidziano, że koncesjonariusz jest obowiązany do posiadania ważnego dokumentu określającego parametry fizyko-chemiczne danej partii paliwa będącego przedmiotem obrotu, wydanego każdorazowo przez bezpośredniego sprzedawcę tego paliwa, a także do wydania na jego podstawie każdemu przedsiębiorcy prowadzącemu obrót paliwami ciekłymi, a innemu odbiorcy na jego żądanie, oświadczenia we własnym imieniu o zgodności parametrów jakości dostarczonego paliwa z parametrami jakości wynikającymi z obowiązujących w tym zakresie przepisów i z zawartej z odbiorcą umowy. W przypadku importu lub przesunięcia wewnątrzwspólnotowego paliw ciekłych określonych niniejszą koncesją, Koncesjonariusz jest obowiązany do przeprowadzenia kontroli jakości wprowadzanych do obrotu paliw celem sprawdzenia dotrzymywania przez te paliwa parametrów jakościowych wynikających z krajowych norm jakościowych określonych w obowiązujących przepisach oraz przekazania wyników badań odbiorcy.

dowód: fakty bezsporne; decyzja Nr (...) z decyzjami zmieniającymi, k. 299-302 i 311 akt admin.

Od 17 maja do 31 sierpnia 2016 r. pracownicy Służby Celnej, reprezentujący Naczelnika Urzędu Celnego(...) w Ł., przeprowadzili kontrolę na stacji paliw eksploatowanej przez koncesjonariusza w obecności M. W. – Prezesa kontrolowanej Spółki oraz J. W. – V-ce Prezesa tej Spółki. Podczas kontroli pobrano celem zbadania, próby paliw. Badanie jednej z próbek paliwa – oleju napędowego, przeprowadzone przez Laboratorium Celne Izby Celnej w B. wykazało, że olej napędowy w zakresie parametru temperatury, do której destyluje 95% (V/V), destylował do 371,8°C, podczas gdy obowiązująca norma przewidywała maksymalną temperaturę 360°C, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki z 9 października 2015 r. w sprawie wymagań jakościowych określonych dla paliw ciekłych. Koncesjonariusz nie kwestionował wyników tych badań, jak i czynności podejmowanych podczas kontroli. Protokół kontroli został podpisany przez ww. przedstawicieli Spółki (...).

dowód: fakty bezsporne; protokół kontroli z 31.08.2016 r., k. 7-11 akt admin.; sprawozdanie z badań z 24.06.2016 r., k. 12 akt admin.; protokół pobrania próbek, k. 13 akt admin.

Pismem z 26 lipca 2016 r. Dyrektor Izby Celnej w Ł. powiadomił URE o wynikach kontroli przeprowadzonej od 17 maja do 31 sierpnia 2016 r. na stacji paliw, zlokalizowanej w W. przy ul. (...).

dowód: pismo, k. 1 akt admin.

Pismem z 13 września 2016 r. Prezes URE zawiadomił koncesjonariusza o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie wymierzenia kary pieniężnej w związku z możliwością naruszenia warunku 2.2.3 koncesji na obrót paliwami ciekłymi.

dowód: zawiadomienie wraz ze zwrotnym potwierdzeniem odbioru, k. 20-21 akt admin.

Pismem z 4 stycznia 2017 r. Naczelnik Urzędu Celnego (...)w Ł. powiadomił URE o wynikach kontroli, przeprowadzonej w stosunku do Spółki (...) za okres od 1 stycznia 2015 r. do 20 września 2016 r. W trakcie tej kontroli ujawniono, że koncesjonariusz, począwszy od 16 stycznia 2016 r. do 15 września 2016 r., dokonał zakupu paliwa na łączną kwotę brutto 1.776.619,52 zł w ramach 40 transakcji handlowych (w tym 31 dokonanych ze spółką (...) sp. z o.o. na kwotę brutto 1.448.528,41 zł oraz 9 ze spółką (...) sp. z o.o. na kwotę brutto 328.091,11 zł). Transakcje te obejmowały zakup przez przedsiębiorcę łącznie 54 partii paliwa (w tym 43 od spółki (...) sp. z o.o. oraz 11 od spółki (...) sp. z o.o.), przy czym koncesjonariusz nie przedstawił ważnych dokumentów określających parametry fizyko-chemiczne danych partii paliwa zakupionych od spółki (...) sp. z o.o. Partie paliwa, co do których stwierdzono powyższe uchybienie, obejmowały:

1.  7.786 litrów oleju napędowego o wartości 25.615,94 złotych, zakupionego od (...) sp. z o.o. dnia 16 stycznia 2016 r. (faktura VAT nr (...));

2.  6.334 litrów benzyny bezołowiowej o wartości 23.752,50 złotych, zakupionej od (...) sp. z o.o. dnia 16 stycznia 2016 r. (faktura VAT nr (...));

3.  8.217 litrów oleju napędowego o wartości 27.362,61 złotych, zakupionego od (...) sp. z o.o. dnia 26 stycznia 2016 r. (faktura VAT nr (...));

4.  9.884 litrów benzyny bezołowiowej o wartości 37.065,00 złotych, zakupionej od (...) sp. z o.o. dnia 26 stycznia 2016 r. (faktura VAT nr (...));

5.  8.241 litrów oleju napędowego o wartości 27.607,35 złotych, zakupionego od (...) sp. z o.o. dnia 28 stycznia 2016 r. (faktura VAT nr (...));

6.  6.778 litrów oleju napędowego o wartości 23.045,20 złotych, zakupionego od (...) sp. z o.o. dnia 8 lutego 2016 r. (faktura VAT nr (...));

7.  12.896 litrów benzyny bezołowiowej o wartości 46.812,48 złotych, zakupionej od (...) sp. z o.o. dnia 8 lutego 2016 r. (faktura VAT nr (...));

8.  12.501 litrów oleju napędowego o wartości 41.253,30 złotych, zakupionego od (...) sp. z o.o. dnia 15 lutego 2016 r. (faktura VAT nr (...));

9.  6.407 litrów oleju napędowego o wartości 21.847,87 złotych, zakupionego od (...) sp. z o.o. dnia 23 lutego 2016 r. (faktura VAT nr (...));

10.  6.837 litrów benzyny bezołowiowej o wartości 23.929,50 złotych, zakupionej od (...) sp. z o.o. dnia 23 lutego 2016 r. (faktura VAT nr (...));

11.  6.379 litrów oleju napędowego o wartości 21.752,39 złotych, zakupionego od (...) sp. z o.o. dnia 29 lutego 2016 r. (faktura VAT nr (...));

12.10.334 litrów oleju napędowego o wartości 36.375,68 złotych, zakupionego od (...) sp. z o.o. dnia 8 marca 2016 r. (faktura VAT nr (...));

13. 8.339 litrów benzyny bezołowiowej o wartości 30.604,13 złotych, zakupionej od (...) sp. z o.o. dnia 8 marca 2016 r. (faktura VAT nr (...));

14.13.298 litrów oleju napędowego o wartości 47.207,90 złotych, zakupionego od (...) sp. z o.o. dnia 17 marca 2016 r. (faktura VAT nr (...));

15. 5.202 litrów benzyny bezołowiowej o wartości 19.455,48 złotych, zakupionej od (...) sp. z o.o. dnia 17 marca 2016 r. (faktura VAT nr (...));

16.13.424 litrów oleju napędowego o wartości 46.581,28 złotych, zakupionego od (...) sp. z o.o. dnia 30 marca 2016 r. (faktura VAT nr (...));

17. 4.850 litrów oleju napędowego o wartości 16.247,50 złotych, zakupionego od (...) sp. z o.o. dnia 8 kwietnia 2016 r. (faktura VAT nr (...));

18.13.010 litrów benzyny bezołowiowej o wartości 49.438,00 złotych, zakupionej od (...) sp. z o.o. dnia 8 kwietnia 2016 r. (faktura VAT nr (...));

19.  9.682 litrów oleju napędowego o wartości 33.887,00 złotych, zakupionego od (...) sp. z o.o. dnia 18 kwietnia 2016 r. (faktura VAT nr (...));

20.  5.276 litrów benzyny bezołowiowej o wartości 20.629,16 złotych, zakupionej od (...) sp. z o.o. dnia 21 kwietnia 2016 r. (faktura VAT nr (...));

21.10.598 litrów oleju napędowego o wartości 38.194,13 złotych, zakupionego od (...) sp. z o.o. dnia 28 kwietnia 2016 r. (faktura VAT nr (...));

22.  8.325 litrów benzyny bezołowiowej o wartości 33.791,18 złotych, zakupionej od (...) sp. z o.o. dnia 28 kwietnia 2016 r. (faktura VAT nr (...));

23.  7.795 litrów oleju napędowego o wartości 28.773,14 złotych, zakupionego od (...) sp. z o.o. dnia 30 kwietnia 2016 r. (faktura VAT nr (...));

24.10.350 litrów oleju napędowego o wartości 37.363,50 złotych, zakupionego od (...) sp. z o.o. dnia 10 maja 2016 r. (faktura VAT nr (...));

25.8.191 litrów benzyny bezołowiowej o wartości 32.272,54 złotych, zakupionej od (...) sp. z o.o. dnia 10 maja 2016 r. (faktura VAT nr (...));

26.13.820 litrów oleju napędowego o wartości 51.963,20 złotych, zakupionego od (...) sp. z o.o. dnia 17 maja 2016 r. (faktura VAT nr (...));

27.  5.279 litrów oleju napędowego o wartości 20.271,36 złotych, zakupionego od (...) sp. z o.o. dnia 21 maja 2016 r. (faktura VAT nr (...));

28.  7.937 litrów benzyny bezołowiowej o wartości 32.779,81 złotych, zakupionej od (...) sp. z o.o. dnia 21 maja 2016 r. (faktura VAT nr (...));

29.  2.869 litrów oleju napędowego o wartości 11.217,79 złotych, zakupionego od (...) sp. z o.o. dnia 30 maja 2016 r. (faktura VAT nr (...));

30.  7.431 litrów benzyny bezołowiowej o wartości 31.135,89 złotych, zakupionej od (...) sp. z o.o. dnia 30 maja 2016 r. (faktura VAT nr (...));

31.13.504 litrów oleju napędowego o wartości 52.395,52 złotych, zakupionego od (...) sp. z o.o. dnia 10 czerwca 2016 r. (faktura VAT nr (...));

32. 7.986 litrów benzyny bezołowiowej o wartości 32.582,88 złotych, zakupionej od (...) sp. z o.o. dnia 11 czerwca 2016 r. (faktura VAT nr (...));

33.12.598 litrów oleju napędowego o wartości 48.250,34 złotych, zakupionego od (...) sp. z o.o. dnia 19 czerwca 2016 r. (faktura VAT nr (...));

34. 7.247 litrów benzyny bezołowiowej o wartości 29.712,70 złotych, zakupionej od (...) sp. z o.o. dnia 21 czerwca 2016 r. (faktura VAT nr (...));

35.13.049 litrów oleju napędowego o wartości 50.238,65 złotych, zakupionego od (...) sp. z o.o. dnia 24 czerwca 2016 r. (faktura VAT nr (...));

36,13.410 litrów benzyny bezołowiowej o wartości 53.774,10 złotych, zakupionej od (...) sp. z o.o. dnia 6 lipca 2016 r. (faktura VAT nr (...));

37.13.232 litrów oleju napędowego o wartości 50.149,28 złotych, zakupionego od (...) sp. z o.o. dnia 11 lipca 2016 r. (faktura VAT nr (...));

38.  5.219 litrów benzyny bezołowiowej o wartości 20.458,48 złotych, zakupionej od (...) sp. z o.o. dnia 11 lipca 2016 r. (faktura VAT nr (...));

39.  10.242 litrów oleju napędowego o wartości 38.100,24 złotych, zakupionego od (...) sp. z o.o. dnia 18 lipca 2016 r. (faktura VAT nr (...));

40.  13.276 litrów oleju napędowego o wartości 48.457,40 złotych, zakupionego od (...) sp. z o.o. dnia 28 lipca 2016 r. (faktura VAT nr (...));

41.  5.135 litrów benzyny bezołowiowej o wartości 19.615,70 złotych, zakupionej od (...) sp. z o.o. dnia 28 lipca 2016 r. (faktura VAT nr (...));

42. 7.602 litrów oleju napędowego o wartości 27.519,24 złotych, zakupionego od (...) sp. z o.o. dnia 29 lipca 2016 r. (faktura VAT nr (...));

43.10.247 litrów benzyny bezołowiowej o wartości 39.041,07 złotych, zakupionej od (...) sp. z o.o. dnia 29 lipca 2016 r. (faktura VAT nr (...)).

dowód: pismo Urzędu Celnego(...) w Ł. dotyczące ustaleń przeprowadzonej kontroli, k. 74-75 akt admin.; protokół kontroli z 16.12.2016 r., k. 80-113 akt admin.; faktury VAT, k. 139, 142, 145, 148, 152, 156, 159, 162, 166, 170, 174, 177, 180, 185, 189, 192, 196, 199, 202, 205, 210, 214, 218, 223, 227, 230, 233, 236, 239, 242, akt admin.

Wobec uzyskania powyższych informacji od Naczelnika Urzędu Celnego, pismem z 22 marca 2017 r. Prezes URE zawiadomił koncesjonariusza o rozszerzeniu prowadzonego postępowania o kolejne naruszenie warunków koncesyjnych, tj. warunku 2.2.4. koncesji, polegające na nieposiadaniu przez Koncesjonariusza ważnych dokumentów określających parametry fizyko-chemiczne danych partii paliwa będącego przedmiotem obrotu, wydanych przez bezpośredniego sprzedawcę paliwa.

Czynność zawiadomienia o rozszerzeniu przedmiotu postępowania ponowiono pismem z 21 maja 2018 r., wobec wątpliwości, co do prawidłowości poprzedniego zawiadomienia.

dowód: pismo z 22.03.2017 r., k. 77 akt admin.; zawiadomienie wraz ze zwrotnym potwierdzeniem odbioru, k. 251-253 akt admin.

W toku postępowania przed Prezesem URE koncesjonariusz przedłożył, oprócz ww. faktur VAT wystawionych przez dostawcę (...) Sp. z o.o., także 12 dokumentów dotyczących jakości paliwa, w tym:

-

sprawozdanie z badań nr (...) oleju napędowego z 17 maja 2016 r. wystawione przez (...) sp. z o.o. na zlecenie (...) sp. z o.o., z informacją, iż próbka pobrana została przez przedstawiciela klienta poza infrastrukturą (...) sp. z o.o. i oklejona była kartką z pieczątką firmy (...), bez zabezpieczenia,

- sprawozdanie z badań nr (...) oleju napędowego z 27 maja 2016 r. wystawione przez (...) sp. z o.o. na zlecenie (...) sp. z o.o., z informacją, iż próbka pobrana została przez przedstawiciela klienta, poza infrastrukturą (...) sp. z o.o. i dostarczona w butelce 5 litrów, bez opisu i zabezpieczenia,

-

sprawozdanie z badań nr (...) oleju napędowego z lipca 2016 r. (pełna data nieczytelna) wystawione przez (...) sp. z o.o. na zlecenie (...) sp. z o.o., z informacją, iż próbka pobrana została przez przedstawiciela klienta poza infrastrukturą (...) sp. z o.o. i dostarczona w plastikowym pojemniku, bez opisu i zabezpieczeń,

-

sprawozdanie z badań nr (...) oleju napędowego z czerwca 2016 r. (pełna data nieczytelna) wystawione przez (...) sp. z o.o. na zlecenie (...) sp. z o.o., z informacją, iż próbka pobrana została przez przedstawiciela klienta poza infrastrukturą (...) sp. z o.o. i dostarczona w plastikowym pojemniku, bez opisu i zabezpieczeń,

-

certyfikaty analizy benzyny z 4 kwietnia 2016 r., z 11 kwietnia 2016 r., z 25 kwietnia 2016 r. i z 23 maja 2016 r. (na których widnieją dane podmiotu: W. L. (...) i nieczytelna pieczątka),

-

certyfikaty analizy oleju napędowego z dnia 7 kwietnia 2016 r., z 15 kwietnia 2016 r., z 21 kwietnia 2016 r. i z 29 kwietnia 2016 r. (na których wskazano dane podmiotu: (...)).

dowód: dokumenty dotyczące jakości paliwa, k. 132, 149, 153, 163, 167, 171, 183, 184, 188, 193, 208, 209, 213, 217, 221, 222, 225 akt admin.

W dniu 28 września 2018 r. Prezes URE zawiadomił koncesjonariusza o zakończeniu postępowania dowodowego w sprawie i pouczył o możliwości zapoznania się ze zgromadzonym materiałem oraz ostatecznego wypowiedzenia się co do zebranych dowodów, materiałów oraz zgłoszonych żądań.

dowód: zawiadomienie wraz ze zwrotnym potwierdzeniem odbioru, k. 303-304 akt admin.

Spółka (...) uzyskała w roku 2017 z działalności gospodarczej ogółem przychody netto w wysokości (...) zł, w tym z działalności koncesjonowanej przychody netto wielkości (...) zł. Koncesjonariusz odnotował w roku 2017 (po uwzględnieniu kosztów) zysk z działalności gospodarczej ogółem w wysokości(...) zł. Koncesjonariusz nie podał wysokości dochodu osiągniętego przez niego w 2017 r. z działalności koncesjonowanej, ale z przedstawionych materiałowych zestawień sprzedaży wynika, że koszty zakupu paliw w 2017 r. wyniosły łącznie 3.198.784,48 zł netto, co w zestawieniu z przychodami ze sprzedaży paliw wskazuje na zysk na poziomie (...)zł netto w 2017 r.

dowód: fakty bezsporne; bilans, k. 270 akt admin.; rachunek zysków i strat, k. 271, 293 akt admin.; informacja dodatkowa, k. 272-284 akt admin.; k. formularz opłaty koncesyjnej w roku 2018, k. 258 i 291 akt admin.; materiałowe zestawienia sprzedaży, k. 260-261, 295-296 akt admin.;

Powyżej opisany stan faktyczny znajduje oparcie we wszystkich przeprowadzonych dowodach, które zostały przywołane przy ustalaniu podstawy faktycznej rozstrzygnięcia. Sąd przyznał moc dowodową wszystkim zgormadzonym w sprawie dokumentom, uznając je za wiarygodne Dokumenty te nie były także kwestionowane przez żadną ze stron niniejszego postępowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

W myśl art. 32 ust. 1 pkt 4 PE, wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie obrotu paliwami ciekłymi wymaga uzyskania koncesji. Fakt reglamentowania wykonywania określonego rodzaju działalności oznacza poddanie jej szczególnym rygorom, uzasadnionym koniecznością ochrony określonych dóbr oraz stanowi swoistą gwarancję państwa, że działalność ta będzie prowadzona zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Obrót paliwami ciekłymi, uregulowany w przepisach prawa energetycznego, jest obrotem koncesjonowanym i sformalizowanym przede wszystkim ze względu na ochronę interesów przedsiębiorców i konsumentów. Koncesja jest widocznym wyrazem rękojmi dla tych podmiotów, co do skuteczności ochrony przez państwo takich dóbr jak życie i zdrowie, środowisko, bezpieczeństwo energetyczne, czy równoważenie interesów przedsiębiorców energetycznych i odbiorców paliw. Rękojmia ta jest zapewnieniem ze strony państwa, że przedsiębiorca wykonuje i będzie wykonywał prawidłowo działalność objętą koncesją. Tego rodzaju zapewnienie wiąże się ściśle z powinnością przedsiębiorcy bezwzględnego respektowania norm prawnych związanych z działalnością koncesjonowaną oraz postanowień samej koncesji. Koncesja jest decyzją administracyjną, aktem publicznoprawnym, którego przedmiotem jest udzielenie uprawnień publicznoprawnych, regulowanych przepisami prawa publicznego, ukierunkowanymi na ochronę interesu publicznego. Jest również zobowiązaniem przedsiębiorcy do prowadzenia działalności koncesjonowanej w sposób zgodny z postanowieniami decyzji koncesyjnej i przepisami prawa. Realizacja postanowień koncesji stanowi podstawowy obowiązek koncesjonariusza (zob. wyrok SOKiK z 24.3.2016 r., sygn. akt XVII AmE 156/15, niepubl.).

Konsekwencją naruszenia warunków koncesji jest sankcja określona w art. 56 ust. 1 pkt 12 PE, według którego, karze pieniężnej podlega ten, kto nie przestrzega obowiązków wynikających z koncesji. W odwołaniu powód stwierdził, że „w przedmiotowej sprawie nie zaszły przesłanki dostatecznie uzasadniające stanowisko Organu, jakoby Przedsiębiorca działał w sposób celowy powodując naruszenie warunków koncesji o istotnym stopniu szkodliwości”. Odnosząc się do powyższego należy wskazać, że zgodnie z utrwalonym poglądem orzecznictwa, podzielanym także przez Sąd orzekający w niniejszym składzie, odpowiedzialność ponoszona na podstawie wskazanego powyżej przepisu ma charakter obiektywny i wynika z samego faktu naruszenia określonych norm prawnych – w tym przypadku norm prawa energetycznego (tak np. Sąd Najwyższy w uzasadnieniach wyroków z 4.11.2010 r., sygn. akt III SK 21/10, System Informacji Prawnej LEX nr 737390 oraz z 1.06.2010 r., sygn. akt III SK 5/10, System Informacji Prawnej LEX nr 622205). Z tego też względu, odpowiedzialność ta istnieje w oderwaniu od winy, tj. dla ustalenia tej odpowiedzialności nie jest konieczne wykazanie zawinionego zachowania przedsiębiorcy, lecz wystarcza stwierdzenie faktu zaistnienia określonego naruszenia prawa, czyli bezprawności. W związku z tym, przepis art. 56 ust. 1 pkt 12 PE stanowi samodzielną podstawę do wymierzenia przedsiębiorcy kary pieniężnej za nieprzestrzeganie warunków udzielonej koncesji. Natomiast stopień zawinienia podmiotu, który naruszył warunki koncesji uwzględnia się - stosownie do art. 56 ust. 6 PE – dopiero przy ustalaniu wysokości kary pieniężnej. Wina nie stanowi więc przesłanki decydującej o samej zasadzie odpowiedzialności administracyjnej.

Zgodnie z warunkiem 2.2.3. koncesji na obrót paliwami ciekłymi, uzyskanej decyzją Prezesa URE z 16 grudnia 2014 r., powodowi – jako koncesjonariuszowi - nie wolno czynić przedmiotem obrotu paliw ciekłych, których parametry jakościowe są niezgodne z parametrami określonymi obowiązującymi przepisami i wynikającymi z zawartych umów.

W ocenie Sądu, treść powołanego warunku koncesji w sposób wystarczająco precyzyjny i kompletny określa wymogi, jakim powinno odpowiadać paliwo wprowadzane do obrotu przez powoda. Koncesja w sposób jednoznaczny wskazuje, że powód nie może czynić przedmiotem obrotu paliwa, które nie odpowiada normom jakościowym wynikającym z przepisów prawa. Natomiast w dacie przeprowadzania kontroli na stacji paliw powoda, której dotyczy przedmiotowa sprawa, obowiązywało rozporządzenie Ministra Gospodarki z 9 października 2015 r. w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych (dalej: rozporządzenie).

Sąd orzekający w niniejszym składzie w pełni podziela przy tym stanowisko przedstawione przez Sąd Najwyższy w uchwale z 9 lipca 2019 r., wydanej w sprawie o sygn. akt I NSZP 1/19 (System Informacji Prawnej LEX nr 2692744), zgodnie z którym nałożenie na koncesjonariusza kary pieniężnej za nieprzestrzeganie obowiązku wynikającego z koncesji (art. 56 ust. 1 pkt 12 PE) jest dopuszczalne także wtedy, gdy obowiązek ten można zrekonstruować z przepisów powszechnie obowiązującego prawa dotyczących działalności koncesjonowanej. Zdaniem SN, wykładnia art. 56 ust. 1 pkt 12 PE powinna przede wszystkim uwzględniać wyniki wykładni logiczno-językowej, która wskazuje, że obowiązek wynika z koncesji zawsze wtedy, gdy jest w decyzji koncesyjnej formalnie określony. Jednocześnie Sąd ten stwierdził, że wyniki tej wykładni znajdują oparcie także w wykładni systemowej. Formalne kryterium, jest jednoznaczne i pozwala zawsze zarówno organowi koncesyjnemu, jak i koncesjonariuszowi, ustalić, jakie obowiązki wynikają koncesji, bez względu na to, czy teoretycznie obowiązki te mogą być także rekonstruowane z innych źródeł. Każde inne kryterium – jak zaznaczył SN – prowadzi od niejednoznacznych wyników i zagraża pewności stosowania prawa. Według tego Sądu, nie ma zatem znaczenia, czy decyzja koncesyjna dokonuje całościowej i szczegółowej, czy tylko częściowej eksplikacji obowiązków wynikających z przepisów powszechnie obowiązującego prawa, czy powiela definicje zawarte w przepisach powszechnie obowiązującego prawa, czy do nich wyraźnie albo implicite odsyła. Z logiczno-językowego punktu widzenia o uznaniu, że obowiązek wynika z koncesji nie decyduje technika werbalizacji obowiązku w koncesji, ani to, że obowiązek można zrekonstruować także z przepisów prawa powszechnie obowiązującego, ani jakaś ontologiczna koncepcja wynikania. O tym, czy obowiązek wynika z koncesji decyduje zatem formalny akt określenia obowiązku w decyzji koncesyjnej. Jak zaznaczył SN, tylko formalna kwalifikacja obowiązków jako objętych koncesją albo nieobjętych koncesją jest oparta na dychotomicznym podziale, zatem jest precyzyjna i transparentna, a przez to gwarancyjna. W konkluzji swoich rozważań SN wskazał zatem, że jeżeli obowiązek ustawowy jest zwerbalizowany w koncesji, to w sensie formalnym jest on obowiązkiem wynikającym z koncesji. Innymi słowy, obowiązki wynikające z koncesji nie tracą koncesyjnego charakteru tylko dlatego, że mogą być rekonstruowane także z przepisów powszechnie obowiązującego prawa.

Kwestia oferowania do sprzedaży, na stacji paliw powoda w W., oleju napędowego o parametrach jakościowych niezgodnych z obowiązującymi przepisami prawa była w niniejszej sprawie niesporna. Sprawozdanie z jakości badań z 24 czerwca 2016 r. - przeprowadzonych w ramach kontroli organów celnych na stacji paliw powoda – wykazało, że paliwo to w zakresie temperatury do której destyluje 95% (V/V), destylowało do 371,8°C, podczas gdy norma określona w rozporządzeniu z 2015 r. wymagała, by olej napędowy destylował maksymalnie w temperaturze 360°C. Parametr destylacji oleju napędowego został zatem przekroczony o 11,8°C. Powód nie kwestionował, ani wyników tych badań, ani przebiegu czynności kontrolnych, które miały miejsce od 17 maja do 31 sierpnia 2016 r. Tym samym, nie budzi wątpliwości, że powód nie zastosował się do zakazu czynienia przedmiotem obrotu paliw ciekłych, których parametry jakościowe są niezgodne z parametrami określonymi obowiązującymi przepisami, który to zakaz sformułowano w warunku 2.2.3. koncesji.

W odwołaniu od zaskarżonej decyzji powód wskazał, że dochował należytej staranności, wymaganej od podmiotu profesjonalnego w obrocie paliwami, o czym świadczy zaopatrywanie się w paliwo od renomowanych dostawców (w tym zakresie powód zweryfikował działalność swoich kontrahentów w URE i KSR), posiadanie do każdej partii dostawy świadectw jakości, kontroli plomb na cysternach, w których dostarczane jest paliwo oraz dodatkowej wyrywkowej kontroli jakościowej dostarczonych dla powoda paliw, jak i zapewnienie nadzoru i monitoringu na stacji paliw. Działania te, zdaniem strony, prowadzą do wniosku, że koncesjonariusz nie miał jakiegokolwiek wpływu na określone parametry paliwa, co oznacza brak podstaw do zastosowania wobec niego art. 56 ust. 1 pkt 12 PE.

Ze stanowiskiem powoda nie można się zgodzić. Przede wszystkim należy podkreślić, że powód – wbrew spoczywającemu na nim w tym zakresie ciężarowi dowodu - w żaden sposób nie udowodnił podejmowania wyżej wymienionych działań. Twierdzenia strony w powyższym zakresie są zatem gołosłowne. Jak trafnie zauważył pozwany, przedłożone przez koncesjonariusza certyfikaty jakości oleju napędowego i benzyny, mające dotyczyć zakwestionowanej partii paliwa, nie stanowią wystarczającego dowodu na to, że paliwo to spełniało normy jakościowe, ponieważ wskazane dokumenty nie wymieniają oznaczenia bezpośredniego sprzedawcy oraz nie można ich powiązać z konkretnymi dostawami i partiami paliwa - nie zawierają w tym zakresie wystarczających danych, w tym, co do miejsca pobrania próbki. Prezes URE słusznie zwrócił także uwagę na to, że przedmiotowe świadectwa wystawiono na kilka tygodni przed dostawą paliwa do powoda, co nie pozwala na przyjęcie, iż dotyczyły one także paliwa nabytego później przez powoda, a na pewno nie są wystarczającym dowodem na to, że jakość paliwa do czasu dostawy nie uległa zmianie. Co do kontroli plomb na cysternach, powód nie przedstawił w tym zakresie chociażby protokołów przyjęcia paliwa od przewoźnika, czy innych dowodów, z których wynikałoby, czy plomby takie faktycznie były założone na zaworach cystern przewożących paliwo na stację powoda i jaki był stan tych zabezpieczeń. Koncesjonariusz nie przedstawił również wyników rzekomo zleconych przez niego badań jakości paliwa, dla wykazania przeprowadzania „dodatkowej wyrywkowej kontroli jakościowej dostarczonych dla powoda paliw”. Niezależnie od powyższego, w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji zasadnie odnotowano, że w reakcji na ujawnione w toku kontroli, nieprawidłowości w zakresie jakości paliwa, koncesjonariusz ograniczył się jedynie do wystosowania pisma do dostawcy z prośbą w wyjaśnienie tej sytuacji. Powód natomiast – co jest niesporne - nie zaniechał, ani nawet nie wstrzymał współpracy z dostawcą zakwestionowanej partii paliwa, do czasu wyjaśnienia przyczyn nieprawidłowości. Koncesjonariusz nie podnosił także i nie dowodził, by regularnie czyścił zbiorniki, czy zweryfikował prawidłowość działania urządzeń i instalacji znajdujących się na prowadzonej przez niego stacji paliw, co mogłoby przecież wskazywać na to, że nie stanowiły one przyczyny naruszenia norm jakościowych paliwa. Wreszcie, nie można uznać, by ograniczenie się przez powoda jedynie do weryfikacji dostawcy w KRS i URE było wystarczające dla stwierdzenia dochowania przez stronę należytej staranności w zakresie wykonywanej działalności regulowanej.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy stoi na stanowisku, że w analizowanym przypadku koncesjonariusz nie wykazał się podjęciem dostatecznych działań o charakterze ostrożnościowo – prewencyjnym, czy też podjęciem adekwatnych aktów staranności, które zapobiegłyby wprowadzeniu do obrotu oleju napędowego niespełniającego wymogów jakościowych przewidzianych dla paliw ciekłych. Istniały więc podstawy do wymierzenia przedsiębiorcy kary pieniężnej w oparciu o art. 56 ust. 1 pkt 12 PE, z uwagi na naruszenie warunku 2.2.3. udzielonej mu koncesji.

Zgodnie z warunkiem 2.2.4. udzielonej powodowi koncesji, koncesjonariusz jest obowiązany do posiadania ważnego dokumentu określającego parametry fizyko-chemiczne danej partii paliwa będącego przedmiotem obrotu, wydanego każdorazowo przez bezpośredniego sprzedawcę tego paliwa, a także do wydania na jego podstawie każdemu przedsiębiorcy prowadzącemu obrót paliwami ciekłymi, a innemu odbiorcy na jego żądanie, oświadczenia we własnym imieniu o zgodności parametrów jakości dostarczonego paliwa z parametrami jakości wynikającymi z obowiązujących w tym zakresie przepisów i z zawartej z odbiorcą umowy. Przedmiotowy warunek został sformułowany w sposób jasny, jednoznaczny i nie budzi wątpliwości, czego wymaga się od koncesjonariusza, tj. przede wszystkim legitymowania się ważnym dokumentem, wydanym przez dostawcę paliwa, potwierdzającym parametry konkretnej partii zakupionego towaru.

W wyniku kontroli przeprowadzonej u powoda przez organy celne, obejmującej okres od 1 stycznia 2015 r. do 20 września 2016 r., ujawniono, że powód nie posiadał ważnych dokumentów, określających parametry fizyko-chemiczne danych partii paliwa zakupionych od (...) Sp. z o.o.

W odwołaniu powód zarzucił Prezesowi URE niekonsekwencję w ustaleniach co do liczby naruszeń w tym zakresie, mianowicie, iż raz organ wskazuje, że nie przedłożono 27 świadectw jakości, a wymierza karę za niedopełnienie obowiązków w odniesieniu do 43 partii dostarczonego paliwa. Zarzut ten nie jest zasadny, bowiem ustalenia pozwanego przyjęte w zaskarżonej decyzji są zbieżne z ustaleniami poczynionymi przez Sąd orzekający w niniejszym składzie i dotyczą stwierdzenia 43 przypadków zakupu partii paliwa bez ważnego dokumentu określającego parametry fizyko-chemiczne produktu. W niniejszej sprawie ustalono bowiem, że w okresie od 16 stycznia do 29 lipca 2016 r. powód zakupił od wymienionego dostawcy 43 partie paliwa. Do przedstawionych w toku postępowania administracyjnego 30 faktur VAT, dotyczących tych zakupów, koncesjonariusz załączył jedynie 12 niepowtarzających się dokumentów, stanowiących certyfikaty lub sprawozdania jakości paliwa. Natomiast do pozostałych 27 partii paliwa nie przedstawiono dokumentów potwierdzających jakość produktu. Choć powód przedstawił częściową dokumentację w zakresie jakości paliwa (ww. 12 dokumentów), to jednak analiza jej treści nie pozwala na powiązanie jej z określoną partią paliwa i określonym dostawcą. Dokumenty te nie stanowią więc wymaganego dowodu, potwierdzającego jakość konkretnej dostawy paliwa, a więc także w tym przypadku należy stwierdzić de facto brak dokumentów, określających parametry fizyko-chemiczne paliwa. Sąd podziela ustalenia pozwanego, że w przedstawionych przez powoda świadectwach jakości nie oznaczono bezpośredniego sprzedawcy paliwa, lecz zostały one wystawione przez inne podmioty. Dodatkowo, sprawozdania z badań (...) sp. z o.o. wskazują, że analizy przeprowadzono na zlecenie podmiotów innych niż dostawca paliwa. W weryfikowanych dokumentach nie wskazano danych, które pozwoliłyby zidentyfikować paliwo objęte badaniami i powiązać je z konkretną partią paliwa dostarczanego powodowi (w tym brak jest informacji o miejscu pobrania i rodzaju zbiornika). Na sprawozdaniach z badań oleju napędowego: o nr (...) z 17 maja 2016 r., o nr (...) z 27 maja 2016 r., o nr (...) z lipca 2016 r. oraz o nr (...) z czerwca 2016 r. znajduje się tylko adnotacja, że próbka pobrana została przez przedstawiciela klienta poza infrastrukturą, przy czym żaden z wymienionych na dokumentach klientów nie był dostawcą powoda. Sprawozdania te opatrzono także adnotacją o dostarczeniu do badania próbek nieopisanych i niezabezpieczonych (tylko w jednym przypadku pojemnik oklejono kartką z pieczątką firmy (...)). Istotne jest także to, że najwcześniejszy z analizowanych w tym miejscu dokumentów został wystawiony 4 kwietnia 2016 r., a pierwszy partia paliwa od (...) sp. z o.o. została zakupiona przez powoda 16 stycznia 2016 r.

Reasumując, nie budzi wątpliwości Sądu, że powód naruszył obowiązek określony w warunku 2.2.4. koncesji na obrót paliwami ciekłymi i z tego względu podlega karze pieniężnej przewidzianej w art. 56 ust. 1 pkt 12 PE.

W świetle aktualnej linii orzeczniczej, o ile do zastosowania klasycznych sankcji administracyjnych wystarczające jest stwierdzenie obiektywnego stanu niezgodności zachowania adresata z treścią normy, to przy wymierzaniu kary pieniężnej konieczne jest jednak uwzględnienie elementów o charakterze subiektywnym, składających się na podmiotową stronę odpowiedzialności zagrożonej tego rodzaju sankcją. Wskazuje się, że co prawda odpowiedzialność z art. 56 ust. 1 PE ma charakter obiektywny, ale nie oznacza to, że nie istnieje możliwość ograniczenia lub wyłączenia odpowiedzialności, gdyby sprzeciwiała się temu reguła, że w sprawach z odwołania od decyzji organów regulacyjnych nakładających kary pieniężne należy zapewnić wyższy poziom sądowej ochrony praw. Zasady sądowej weryfikacji prawidłowości orzeczenia w zakresie kary pieniężnej powinny odpowiadać wymogom analogicznym do tych, jakie obowiązują sąd orzekający w sprawie karnej (zob. np. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5 lutego 2015 r., sygn. akt III SK 36/14, System Informacji Prawnej LEX nr 1652700 i powołane tam orzecznictwo).

Stosownie do treści art. 56 ust. 3 PE, wysokość kary nie może przekroczyć 15% przychodu ukaranego przedsiębiorcy, wynikającego z działalności koncesjonowanej, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym. Natomiast zgodnie z dyrektywą wymiaru kary, zawartą w art. 56 ust. 6 PE, ustalając wysokość kary pieniężnej, Prezes URE uwzględnia stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia oraz dotychczasowe zachowanie podmiotu i jego możliwości finansowe. Z kolei art. 56 ust. 6a PE daje Prezesowi Urzędu możliwość odstąpienia od wymierzenia kary, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek. Istotne jest przy tym, że obie ww. przesłanki muszą zostać spełnione łącznie. Nadto, należy podkreślić, że skorzystanie z instytucji odstąpienia od wymierzenia kary nie ma charakteru obligatoryjnego, gdyż decyzję o jej zastosowaniu pozostawiono uznaniu Prezesa URE.

W ocenie Sądu – wbrew stanowisku prezentowanemu w odwołaniu - w danym przypadku brak było podstaw do zastosowania instytucji odstąpienia od wymierzenia kary, o której mowa w art. 56 ust. 6a PE. Na powodzie, jako profesjonaliście, ciąży obowiązek stworzenia takiej organizacji działalności koncesjonowanej, która wykluczyłaby możliwość wprowadzenia do sprzedaży paliwa o jakości nie odpowiadającej normom określonym w rozporządzeniu Ministra Gospodarki w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych. Gdyby obowiązek przedsiębiorcy, prowadzącego obrót paliwami ciekłymi, ograniczał się tylko do sprzedaży paliwa dostarczonego mu przez określonego dostawcę, z wyłączeniem obowiązku rękojmi co do jakości tego paliwa, to kontrola jakości paliw na stacjach paliw w ogóle by nie istniała. Zaznaczenia wymaga przy tym, że przedsiębiorcy mają pełną swobodę w zakresie wyboru działań, które podejmą w celu wywiązania się z obowiązków koncesyjnych. Mogą to czynić nie tylko przez żądanie przedstawienia przez dostawców certyfikatów jakości paliwa, lecz także poprzez, przykładowo, wprowadzenie wewnętrznego systemu kontroli i monitorowania jakości paliw, poprzez nabywanie paliwa z legalnego źródła, w tym od renomowanych dostawców, utrzymywanie w należytym stanie zbiorników, w którym magazynowane jest paliwo oraz pojazdów używanych do jego transportu, zakładanie plomb na czas transportu paliwa na stację paliw, wymianę filtrów pomp, czy sitek dystrybutorów. Istotne jest, by działania podjęte w tym zakresie przez przedsiębiorcę były skuteczne, tj. uniemożliwiały wprowadzenie do obrotu paliwa o jakości niezgodnej z obowiązującymi normami. Natomiast w rozpatrywanym przypadku - co już szczegółowo opisano we wcześniejszej części niniejszych rozważań prawnych - powód nie wykazał się podjęciem dostatecznych działań o charakterze ostrożnościowo – prewencyjnym, czy też podjęciem adekwatnych aktów staranności, które zapobiegłyby wprowadzeniu do obrotu oleju napędowego niespełniającego wymogów jakościowych przewidzianych dla paliw ciekłych i jednocześnie mogłyby stanowić w okoliczności uzasadniające odstąpienie od wymierzenia kary. W ocenie Sądu Okręgowego, w niniejszej sprawie nie można bowiem przyjąć znikomego stopnia szkodliwości czynu powoda, stanowiącego jedną z przesłanek odstąpienia od nałożenia kary. Przy rozstrzyganiu tej kwestii zasadne jest odwołanie się do rozważań zawartych w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5 lutego 2015 r. (sygn. akt III SK 36/14, System Informacji Prawnej LEX nr 1652700). Zgodnie z poglądem tam wyrażonym - który to pogląd Sąd w składzie niniejszym podziela - analizując stopień szkodliwości czynu należy wziąć pod uwagę, że wymagania jakościowe odnoszące się do paliw stanowione są ze względu na ochronę środowiska, wpływ na zdrowie ludzi oraz prawidłową pracę silników. Wynika to z faktu, że to te właśnie dobra są chronione przez prawo energetyczne i inne przepisy regulujące normy jakości paliw. W szczególności wskazuje na to treść art. 3 ust. 1 ustawy z 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw, w myśl którego paliwa transportowane, magazynowane, wprowadzane do obrotu oraz gromadzone w stacjach zakładowych powinny spełniać wymagania jakościowe, określone dla danego paliwa ze względu na ochronę środowiska, wpływ na zdrowie ludzi oraz prawidłową pracę silników zamontowanych w pojazdach, w tym ciągnikach rolniczych, maszynach nieporuszających się po drogach, a także rekreacyjnych jednostkach pływających. Natomiast w niniejszej sprawie naruszenie dotyczyło niezgodności parametru oleju napędowego - temperatury, do której destyluje 95% (V/V). W dacie przeprowadzania badania próbki oleju napędowego, uzyskanej podczas kontroli organów celnych na stacji paliw powoda, normy jakościowe dla oleju napędowego określało Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 9 października 2015 r. w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych. Skoro więc któryś z parametrów, wymienionych w rozporządzeniu, nie odpowiada przewidzianym normom, wprowadzonym – co jeszcze raz należy podkreślić - w ze względu na ochronę środowiska, wpływ na zdrowie ludzi oraz prawidłową pracę silników zamontowanych w pojazdach, to nie można uznać, że odstępstwo od normy jest obojętne, skoro ustawodawca uznał za zasadne wprowadzenie przedmiotowych unormowań jakościowych. Nieprawidłowości w zakresie parametru zakwestionowanego w niniejszej sprawie powodują natomiast nieprawidłową pracę silnika i jego nadmierne zużywanie.

Podobnie, nie można uznać za znikomą, szkodliwości czynu przejawiającego się w naruszeniu przez powoda warunku 2.2.4. udzielonej mu koncesji, które to naruszenie – co wymaga podkreślenia - nie miało charakteru jednostkowego lecz wystąpiło wielokrotnie. Należy mieć na uwadze, że brak dokumentów określających parametry fizyko-chemiczne nabywanych partii paliwa, wydanych każdorazowo przez bezpośredniego sprzedawcę, godzi w pewność obrotu, gdyż stwarza ryzyko wprowadzenia do obrotu paliwa o niewiadomym pochodzeniu i niewiadomej jakości. Tym bardziej, że w danym przypadku ryzyko to faktycznie się urzeczywistniło, gdyż powód wprowadził do obrotu olej napędowy niespełniający obowiązujących norm. Oba rodzaje przypisanych powodowi naruszeń godzą w obowiązki koncesyjne powoda, pewność obrotu paliwami oraz prawa konsumentów, którzy nie dysponują możliwością sprawdzenia jakości oferowanego im paliwa. Oceniając wagę naruszonych obowiązków oraz rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia należy stwierdzić, że ciążące na koncesjonariuszu obowiązki były sformułowane w sposób jasny i precyzyjny. Reasumując, w ocenie Sądu, w odniesieniu do czynów zarzuconych powodowi w zaskarżonej decyzji, nie można mówić o ich znikomej szkodliwości, co z kolei oznacza, że w niniejszej sprawie nie ma podstaw prawnych do zaniechania wymierzenia powodowi sankcji w oparciu o art. 56 ust. 6a PE.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy podziela ocenę Prezesa URE, co do zasadności wymierzenia powodowi kar pieniężnych za przypisane mu czyny. Zdaniem Sądu, organ regulacyjny trafnie ocenił stopień zawinienia, stopień szkodliwości czynów oraz postawę przedsiębiorcy i w tym zakresie Sąd podziela stanowisko przyjęte w zaskarżonej decyzji. Jeśli zaś chodzi o przesłankę możliwości finansowych, to w odwołaniu powód zarzucił pozwanemu zaniechanie poczynienia dogłębnych ustaleń, co do kondycji finansowej przedsiębiorcy i dowolne ustalenie kary w wygórowanej wysokości, nieznajdującej uzasadnienia w okolicznościach sprawy i niewspółmiernie dolegliwej, co oznacza, że organ wydając przedmiotowe rozstrzygnięcie działał w sposób pozbawiony wymaganej bezstronności, powierzchowny, naruszający zasadę proporcjonalności, a w konsekwencji obniżający zaufanie strony do organu. Sąd Okręgowy nie podziela powyższych zarzutów. Oceny sytuacji finansowej powodowej Spółki dokonano na podstawie przedłożonych przez z stronę dokumentów - sprawozdania finansowego za 2017 r., materiałowego zestawienia sprzedaży paliw oraz butli gazowych, formularza opłaty z tytułu działalności objętej koncesją złożonego w 2018 r. (za rok 2017), oświadczenia i wyjaśnienia powoda, dotyczących osiągniętych wyników finansowych. Na podstawie danych, wynikających z tych dokumentów, organ prawidłowo ustalił, że w 2017 r. powód uzyskał z działalności gospodarczej ogółem przychody netto w wysokości (...) zł oraz przychody netto z działalności koncesjonowanej w wysokości (...) zł. W roku tym koncesjonariusz osiągnął (po uwzględnieniu kosztów) zysk z działalności gospodarczej ogółem w wysokości (...) zł. Z materiałowych zestawień sprzedaży wynika, że koszty zakupu paliw w 2017 r. wyniosły łącznie 3.198.784,48 zł netto, co w zestawieniu z przychodami ze sprzedaży paliw wskazuje na zysk z działalności koncesjonowanej na poziomie (...) zł netto. Jednocześnie należy zauważyć, że ani w postępowaniu administracyjnym, ani w niniejszym postępowaniu sądowym, powód nie wskazał żadnych dowodów, w tym innych dokumentów, wskazujących na trudną kondycję finansową strony. Biorąc zaś pod uwagę, że zgodnie z art. 56 ust. 3 PE, wysokość kary nie może przekroczyć 15% przychodu ukaranego przedsiębiorcy, wynikającego z działalności koncesjonowanej, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym, to - zdaniem Sądu - kara w wysokości 4.000 zł za naruszenie warunku 2.2.3. koncesji, stanowiąca ok. (...) przychodu odnotowanego w 2017 r. oraz kara w wysokości 86.000 zł za 43 przypadki naruszenia warunku 2.2.4. koncesji (po 2.000 zł za każdy przypadek naruszenia), stanowiąca (...) przychodu, mieści się w granicach wyznaczonych przepisami prawa oraz w granicach uznania administracyjnego Prezesa URE. Co istotne, organ miarkował wysokość tych kar biorąc pod uwagę wysokość kar wymierzanych przy analogicznych naruszeniach, co stanowi wyraz sprawiedliwego i równego traktowania wszystkich karanych podmiotów. Wbrew zarzutom powoda, Prezes dogłębnie przeanalizował sytuację materialną strony, czego wyrazem jest choćby fakt, że pomimo, iż w przypadku naruszenia, polegającego na braku ważnego dokumentu określającego parametry fizyko-chemiczne partii paliwa, kwotą wyjściową przy tego typu naruszeniu jest wysokość stanowiąca (...) przychodu z działalności koncesjonowanej, a w danej sprawie stwierdzono 43 przypadki tego naruszenia, co oznaczało karę w łącznej wysokości 151.301 zł, to biorąc jednak pod uwagę właśnie możliwości finansowe powoda, Prezes wymierzył za te naruszenia karę w niższej wysokości, tj. 86.000 zł. W ocenie Sądu, powód nie przedstawił okoliczności, które skutecznie podważałyby wymiar nałożonych na niego kar za zarzucone mu czyny. Zważywszy na wysokość przychodu, osiągniętego przez powoda w roku 2017 oraz maksymalną wysokość kar, jakie mogły być wymierzone w danym przypadku, orzeczone kary nie są nadmiernie dolegliwe, nie wpłyną na kondycję finansową powodowej Spółki, a jednocześnie są adekwatne do pozostałych przesłanek wymiaru kary. Jednocześnie sankcje te stanowią na tyle odczuwalną dolegliwość, że pozwolą na zrealizowanie przypisywanych im funkcji, tj. funkcji prewencyjnej, wychowawczej, i represyjnej, z akcentem położonym na pierwszą z nich. Jak bowiem trafnie zauważył Sąd Najwyższy w uzasadnieniu przywołanej wyżej uchwały z 9 lipca 2019 r. (sygn. akt I NSZP 1/19), przepisy prawa energetycznego gwarantują ochronę ważnych dóbr publicznych i prywatnych praw podmiotowych, a ich przestrzeganie powinno być zabezpieczone przede wszystkim skutecznymi, proporcjonalnymi i odstraszającymi sankcjami administracyjnymi. Zdaniem tego Sądu, kara pieniężna za nieprzestrzeganie obowiązku wynikającego z koncesji (art. 56 ust. 1 pkt 12 PE) jest taką sankcją administracyjną, gdyż zabezpiecza obowiązek formalnie określony w decyzji koncesyjnej, przez co chroni ważny interes publiczny leżący u podstaw koncesjonowanej działalności gospodarczej. Ma ona na celu skuteczne skłonienie koncesjobiorcy do respektowania nakazów i zakazów formalnie określonych w decyzji koncesyjnej, a jej celem i funkcją jest przede wszystkim prewencja. W świetle podniesionych w odwołaniu zarzutów, zwłaszcza wskazujących na niewspółmierność zastosowanego środka i naruszenie zasady proporcjonalności, należy podkreślić, że kara pieniężna za nieprzestrzeganie obowiązku wynikającego z koncesji jest stosowana na jednolitych zasadach wobec wszystkich przedsiębiorców wykonujących działalność koncesjonowaną, niezależnie od formy prowadzenia tej działalności. Sąd Najwyższy wskazał w tym zakresie ( op. cit.), że regulacja tak newralgicznego rynku, jak rynek energetyczny, wymaga zagwarantowania skuteczności sankcji za nieprzestrzeganie obowiązków spoczywających na podmiotach tego rynku. Tylko realna skuteczność sankcji administracyjnej mierzona jej nieuchronnością i szybkością zastosowania realizuje adekwatnie konstytucyjne obowiązki państwa w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa oraz ochrony konsumentów, jak np. także w danej sprawie, zapobiegania drastycznym naruszeniom standardów jakości dystrybuowanych paliw.

Ostatecznie zatem, Sąd Okręgowy uznał zarzuty sformułowane w odwołaniu za chybione. Dotyczy to także zarzutów naruszenia przepisów art. 7, art. 77 § 1 i art. 80 k.p.a., gdyż uznając zgodnie z tym, co napisano powyżej, Prezes URE dokonał prawidłowych ustaleń stanu faktycznego sprawy. Ponadto, jeśli chodzi o zarzut naruszenia przepisów postępowania administracyjnego, to Sąd orzekający w niniejszym składzie podziela utrwalone w judykaturze stanowisko, iż zasadniczo tego typu zarzuty są nieskuteczne przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów, ponieważ Sąd ten nie może ograniczyć sprawy wynikającej z odwołania od decyzji Prezesa Urzędu tylko do funkcji sprawdzającej prawidłowość postępowania administracyjnego, poprzedzającego postępowania sądowe. Celem postępowania sądowego nie jest bowiem przeprowadzenie kontroli postępowania administracyjnego, ale merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy, której przedmiotem jest spór między stronami powstający dopiero po wydaniu decyzji przez Prezesa Urzędu. Postępowanie sądowe przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest postępowaniem kontradyktoryjnym, w którym uwzględnia się materiał dowodowy zebrany w postępowaniu administracyjnym, co nie pozbawia jednak stron możliwości zgłoszenia nowych twierdzeń faktycznych i nowych dowodów, według zasad obowiązujących w postępowaniu przed sądem cywilnym. Tutejszy Sad jest sądem cywilnym i prowadzi sprawę cywilną, wszczętą w wyniku wniesienia odwołania od decyzji Prezesa Urzędu, w tym wypadku Urzędu Regulacji Energetyki, według reguł kontradyktoryjnego postępowania cywilnego, a nie sądem legalności decyzji administracyjnej, jak to czynią sądy administracyjne w postępowaniu sądowo-administracyjnym. Sąd Okręgowy uznaje, że nawet gdyby przyjąć, że w postępowaniu administracyjnym doszło do uchybień proceduralnych, to zarzuty w tym zakresie nie mogą być skuteczne, o ile uchybienia te mogą być sanowane w toku postępowania sądowego, mającego na celu merytoryczne rozstrzygnięcie sporu, bowiem tutejszy Sąd zobowiązany jest do wszechstronnego zbadania wszystkich istotnych okoliczności sprawy, przy uwzględnieniu zasad rozkładu ciężaru dowodu i obowiązku stron w postępowaniu dowodowym. Niezależne jednak od powyższego, w ocenie Sądu, zaskarżona decyzja została wydana prawidłowo, po dokonaniu wnikliwego i całościowego zbadania materiału dowodowego sprawy oraz w granicach przysługującej organowi swobodnej oceny dowodów, jak również z poszanowaniem zasad postępowania administracyjnego.

Z tych wszystkich względów, stwierdzając nieskuteczność zarzutów podniesionych w odwołaniu przeciwko zaskarżonej decyzji oraz brak podstaw do uwzględnienia odwołania, na podstawie art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c., Sąd orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

O kosztach postępowania rozstrzygnięto, zgodnie z wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c., zasadą odpowiedzialności za wynik procesu przyjmując, że powód - jako przegrywający sprawę – zobowiązany jest do zwrotu pozwanemu kosztów procesu, na które złożyło wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w wysokości 720 zł, ustalonej na podstawie § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

SSO Ewa Malinowska