Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 25 stycznia 2018 r. strona powodowa wniosła o zasądzenie od strony pozwanej – Towarzystwa (...) S. A. w W. na rzecz:

-

powódki R. R. (1) kwoty 85 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi za okres od dnia 09 czerwca 2017r. do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę;

-

powódki R. R. (1) kwoty 40 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi za okres od dnia 09 czerwca 2017r. do dnia zapłaty, tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej;

-

powoda R. R. (2) kwoty 85 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi za okres od dnia 09 czerwca 2017r. do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę;

-

powoda R. R. (2) kwoty 40 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi za okres od dnia 09 czerwca 2017r. do dnia zapłaty, tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej;

-

powódki K. R. (1) kwoty 60 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi za okres od dnia 01 lipca 2017r. do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę;

-

powódki S. M. kwoty 60 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi za okres od dnia 01 lipca 2017r. do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę;

-

powódki A. H. (1) kwoty 25 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi za okres od dnia 01 lipca 2017r. do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę;

-

powódki M. D. kwoty 25 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi za okres od dnia 01 lipca 2017r. do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Nadto powodowie wnieśli o zasądzenie na ich rzecz kosztów postępowania sądowego wg norm przepisanych.

Uzasadniając żądania pozwu, powodowie wskazali, że w dniu 21 stycznia 2017r. w wyniku wypadku komunikacyjnego obrażeń ciała doznała K. R. (2). Na skutek doznanych obrażeń poszkodowana zmarła w szpitalu w dniu 26 stycznia 2017r. Podano, że pojazd, którym kierował sprawca zdarzenia – G. C., był ubezpieczony w zakresie OC w pozwanym zakładzie ubezpieczeń.

Poszkodowana była córką powodów: R. i R. R. (2), siostrą powódek: K. R. (1) oraz S. M. oraz siostrą cioteczną (kuzynką) powódek: A. H. (1) oraz M. D..

Strona powodowa zaakcentowała, że poszkodowana na co dzień mieszkała wraz z powodami, będącymi najbliższymi członkami rodziny poszkodowanej, w G. (względnie, w bliskiej okolicy miasta). Powodowie, jako osoby blisko spokrewnione, pozostawali z poszkodowaną w bardzo serdecznych relacjach. Bliskość tychże relacji z powodami datowała się od najwcześniejszych lat życia poszkodowanej, gdy mieszkała jeszcze w Polsce w domu rodzinnym z powodami – rodzicami oraz powódkami - siostrami. Natomiast z powódkami – kuzynkami widywała się bardzo często, spotykały się, a także mieszkały razem w okresach wolnych od obowiązków szkolnych.

Powodowie wskazali, że wiadomość o nagłej śmierci K. R. (2) stanowiła szok dla wszystkich powodów, wywołała u nich ogromne, utrzymujące się przez cały czas cierpienie oraz poczucie krzywdy.

Mając powyższe na uwadze, powodowie wystąpili z roszczeniami o zapłatę świadczeń przewidzianych przepisami prawa, tj. w szczególności, art. 446 § 4 k.c. oraz art. 446 § 3 k.c. Pozwany zapłacił jedynie kwoty, po 15 000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę, na rzecz rodziców poszkodowanej. Pozwany odmówił zapłaty dalszych świadczeń na rzecz rodziców, a także, jakichkolwiek świadczeń na rzecz sióstr oraz kuzynek poszkodowanej.

Co do roszczenia powód – R. i R. R. (1) wyjaśniono, że żądanie zadośćuczynienia za krzywdę oraz odszkodowania za pogorszenie sytuacji życiowej zgłoszone zostało pozwanemu w piśmie z dnia 26 kwietnia 2014r. Pozwany odpowiedział pismem z dnia 15 maja 2017r. przyznając powodom R. i R. R. (2) kwoty w wysokości po 15 000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę. Pozwany wyjaśnił, że zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę służy naprawieniu szkody niemajątkowej powstałej w następstwie śmierci najbliższego członka rodziny. Wskazano, że roszczenie powodów z tytułu zadośćuczynienia za krzywdę zostało przez powodów znacznie zawyżone. Z koli, odnosząc się do roszczeń o odszkodowanie, pozwany odmówił zapłaty, wskazując, że roszczenie to przysługuje w przypadku znacznego pogorszenia się sytuacji życiowej najbliższych członków rodziny, pozostałych przy życiu. Zdaniem pozwanego, okoliczność taka nie została wykazana. Powodowie złożyli odwołanie od decyzji pozwanego. W piśmie z 09 czerwca 2017r. pozwany podtrzymał swoje stanowisko.

W ocenie powodów, stanowisko pozwanego jest błędne. Co do roszczenia o zadośćuczynienie za krzywdę, zgodnie z art. 446 § 4 k.c. Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Uprawnienie, o którym mowa powyżej, wynika z bezpośredniej krzywdy, która powstała wskutek śmierci osoby najbliższej. Kompensacie podlega doznana krzywda, w szczególności ból, cierpienie, poczucie osamotnienia po śmierci osoby najbliższej. Przepisy prawa nie formułują stawianych mierników pozwalających na rozstrzygnięcie o wysokości zadośćuczynienia w przypadku śmierci osoby najbliższej. Powodowie odwołali się do wyroku Sądu Najwyższego z 07 marca 2014r. (syg. Akt IV CSK 374/13) który wskazał, iż na rozmiar krzywdy znaczący wpływ mają takie okoliczności, jak wstrząs psychiczny i cierpienia moralne, wywołane śmiercią osoby najbliższej, poczucie osamotnienia i pustki po śmierci rodzaj i intensywność więzi łączącej osobę poszkodowaną ze zmarłym, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem śmierci osoby bliskiej, stopień, w jakim osoba poszkodowana jest w stanie odnaleźć się w nowej rzeczywistości, zdolność do jej zaakceptowania.

Powodowie wskazali, że zadośćuczynienie uregulowane w art. 446 § 4 k.c. obejmuje rekompensatę za krzywdy moralne, a więc krzywdy pozostające w sferze wewnętrznych przeżyć danej osoby. Utrata osoby najbliższej z reguły pociąga za sobą utratę więzi rodzinnej i okoliczność ta stanowi jedno z kryteriów ustalania rozmiaru krzywdy podlegającej kompensacie.

Mając na uwadze powyższe wskazano, że powodowie byli rodzicami poszkodowanej K. R. (2), czyli pozostawali w najsilniejszej relacji rodzinnej. Zerwanie tej więzi, i to w sposób nagły, całkowicie nieprzewidywalny, zdruzgotało powodów. Dodatkowo wskazano, że u powoda R. R. (2) śmierć córki wywołała chorobę serca, w konsekwencji powód podupadł na zdrowiu. Powodowie ciągle przeżywają chwile, gdy dowiedzieli się najpierw o ciężkim wypadku córki, a następnie o jej śmierci. Powodowie nie mogą pogodzić się z jej śmiercią, płaczą, wspominają chwile kiedy żyła. Powodowie sprawują stałą pieczę nad synem zmarłej – wnukiem powodów, gdyż nie może on liczyć na pomoc biologicznego ojca.

Co do roszczeń o zapłatę kwot 40 000 zł tytułem stosownego odszkodowania powodowie R. i R. R. (2) wskazali, że znaczne pogorszenie sytuacji życiowej, uzasadniające przyznanie odszkodowania, o którym mowa w art. 446 § 3 k.c., obejmuje niekorzystne zmiany zaistniałe w sytuacji materialnej najbliższych członków rodziny zmarłego, jak też w sferze dóbr niematerialnych, które jednak rzutują na sytuację materialną. Jest to świadczenie niezależne od zadośćuczynienia za śmierć osoby najbliższej. Powodowie podnieśli, że podporządkowali ostatnie lata życia udzielaniu pomocy poszkodowanej K. R. (2), w tym celu przeprowadzili się z Polski na Wyspy B., zamieszkali z córką, aby pomóc jej w opiece nad synem. Poszkodowana nie mogła liczyć na pomoc ojca dziecka. Powodowie mieli nadzieję, że córka będzie otaczać ich miłością i pomocą w razie potrzeby. Obecnie to powodowie borykają się z cierpieniem po śmierci córki, opiekując się jej dzieckiem i łożąc na jego utrzymanie. Powodowie nie mogą już liczyć na wsparcie finansowe córki K. R. (2), jak to było w okresie, gdy ta żyła, pracowała i współutrzymywała gospodarstwo domowe. Mając na uwadze młody wiek córki, powodowie mogliby liczyć na jej wsparcie do końca swojego życia.

Co do roszczeń powódek – K. R. (1) oraz S. M. wyjaśniono, że w pismach z 01 czerwca 2017r. powódki zgłosiły szkodę oraz wystąpiły o zapłatę kwot po 80 000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę. Podniesiono, że poszkodowana oraz powódki mieszkały razem w S., blisko siebie, relacje między nimi były niezwykle bliskie, spędzały razem czas, wspierały się, miały wspólne zainteresowania. Pozwany odmówił powódkom wypłaty jakichkolwiek kwot tytułem zadośćuczynienia za krzywdę. Pozwany wyjaśnił powódkom, że w rozumieniu przepisów prawa nie były one najbliższymi członkami rodziny. Fakty przytoczone przez powódki, zdaniem pozwanego, są niewystarczające do uznania ich za najbliższych członków rodziny poszkodowanej.

Zdaniem powódek K. R. (1) oraz S. M. w niniejszej sprawie między nimi a poszkodowaną zachodzi najbliższy stopień pokrewieństwa. Pokrewieństwo oraz dorastanie w jednym domu, wytworzyły silną więź pomiędzy powódkami a poszkodowaną. Tak silne zżycie sióstr spowodowało, że nawet, gdy już dorosły, a potrzeby ekonomiczne zmusiły je do szukania pracy za granicą, były zainteresowane wyborem miejsca, w którym będą mogły wspólnie żyć i wspierać się. Śmierć siostry stanowiła dla powódek wstrząs psychiczny, spowodowała ich cierpienie oraz ból.

W ocenie powódek założenie pozwanego, iż nie są one osobami najbliższymi dla poszkodowanej jest błędne. Pojęcie „najbliższy członek rodziny” kładzie nacisk na aspekt bliskości relacji z daną osoba, dlatego też zdaniem powódek uznaje się, że w art. 446 § 4 k.c. nie chodzi o samą najbliższą rodzinę (rodziców, dzieci), ale także o rodzinę w sensie szerszym. W krąg tak pojmowanej rodziny mogą wchodzić różne osoby, nawet niepołączone więziami pokrewieństwa (np. konkubenci).

Co do roszczeń powódek – A. H. (1) oraz M. D. wyjaśniono, że w pismach z 01 czerwca 2017r. powódki te zgłosiły szkodę oraz wystąpiły o zapłatę kwot 40 000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę. Podniesiono, że poszkodowana i powódki mieszkały w S., blisko siebie, relacje między nimi były niezwykle serdeczne. Pozwany odmówił powódkom wypłaty jakichkolwiek kwot tytułem zadośćuczynienia za krzywdę. Pozwany wyjaśnił, że zadośćuczynienie może zostać wypłacone jedynie najbliższym członkom rodziny poszkodowanej.

Zdaniem powódek A. H. (1) oraz M. D. stanowisko pozwanego, iż nie należą one do najbliższej rodziny poszkodowanej jest błędne. Podniosły one, że jako bliskie krewne będące w podobnym wieku do poszkodowanej, od najwcześniejszych lat przebywały razem, były często razem pod opieką mamy powódek albo mamy poszkodowanej. Wskutek spędzania razem czasu, w tym ferii, wakacji, świat wytworzyły się między nimi silne, siostrzane więzy. Właśnie siła tych relacji spowodowała, że powódki i poszkodowana znalazły się na obczyźnie w jednej miejscowości. Dopiero ślub powódki A. H. (1) spowodował, że wyprowadziła się ona nieco dalej od G.. Śmierć poszkodowanej stanowiła dla powódek ogromny wstrząs psychiczny, spowodowała ich ból i cierpienie.

W odpowiedzi na żądania pozwu, Towarzystwo (...) S.A. z siedzibą w W. wniosła o oddalenie wszystkich powództw i zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. Pozwany zakwestionował w całości roszczenie strony powodowej, uznając je za wygórowane i nieadekwatne do odniesionej przez stronę powodową krzywdy, podnosząc jednocześnie, że zasądzenie żądanej przez powodów kwoty zadośćuczynienia stanowiłoby nadmierne i nieuzasadnione ich wzbogacenie. Pozwany podniósł ponadto, że roszczenia strony powodowej są pozbawione usprawiedliwionych podstaw faktycznych i prawnych z uwagi na to, że pozwany zadośćuczynił krzywdzie powodów w całości poprzez wypłatę na ich rzecz – jeszcze na etapie przedsądowej likwidacji szkody – kwoty w wysokości po 15 750 zł dla powódki R. R. (1) oraz dla powoda R. R. (2) tytułem zadośćuczynienia. Pozwany wskazał, że wbrew twierdzeniom powodów w pozwie, kwoty te nie wyniosły po 15 000 a po 15 750 zł dla w/w powodów. Pozostałym powodom pozwany odmówił wypłaty jakichkolwiek kwot tytułem zadośćuczynienia, uznając, że pomiędzy nimi nie istniała więź szczególnego charakteru, zasługująca na zadośćuczynienie krzywd.

W opinii pozwanego „odpowiednią sumą” zadośćuczynienia dla strony powodowej są kwoty, które zostały już przyznane w postępowaniu likwidacyjnym, a następnie zapłacone w toku likwidacji szkody, przed wniesieniem pozwu. Z kolei rodzeństwo powódki nie potrafiło dokładnie wycenić swojej krzywdy, bowiem innych kwot dochodziło w postępowaniu likwidacyjnym, a innych w postepowaniu sądowym.

Zdaniem pozwanego śmierć osoby bliskiej nie powinna być źródłem korzyści majątkowych, a z pewnością nie powinna być źródłem korzyści w nadmiernej wysokości. Wskazane przez powodów w uzasadnieniu pozwu okoliczności mające ustalić zmiany, jakie zaszły w ich życiu po wypadku mają w większości charakter hipotetyczny, nie znajdujący uzasadnienia w zgromadzonej i przedstawionej dokumentacji.

Rozmiar ewentualnej pomocy i wsparcia w sferze pozafinansowej w przyszłości jest okolicznością niepewną i tak dalece hipotetyczną, że nadawanie mu szczególnego znaczenia przy orzekaniu o zadośćuczynieniu jest, zdaniem pozwanego, nieuprawnione.

Wedle twierdzeń pozwanego zgon poszkodowanej spowodował u powodów normalne następstwa, mające cechy zwykłej żałoby. Pozwany zauważył, że takie następstwa występują także przy innych stresowych wydarzeniach, nie wykraczając poza normalne, codzienne zachowania, a tym samym nie kwalifikują się do szczególnego traktowania pod kątem zadośćuczynienia.

Pozwany wskazał, że brak jest dowodów na to by powodowie wymagali specjalistycznego leczenia bądź terapii, nie leczyli się oni przeciwdepresyjnie. Ponadto śmierć poszkodowanej nie wywołała u powodów rozstroju zdrowia, objawiającego się zaburzeniami psychicznymi czy też chorobą psychiczną. Powodowie nie leczyli się psychiatrycznie i nie korzystali z pomocy psychologa.

W stosunku do powódek A. H. (1) i M. D., pozwany wskazał, że nie mieszczą się one w kręgu najbliższej rodziny mającej legitymację do dochodzenia tego typu roszczeń.

Odnosząc się do żądania powodów R. R. (1) i R. R. (2) o zasądzenie od pozwanego kwot po 40 000 zł dla każdego z powodów tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie się ich sytuacji życiowej, pozwany ocenił je jako nieudowodnione i znacznie zawyżone.

Pozwany podniósł, że powodowie nie wykazali w należyty sposób znacznego pogorszenia się ich sytuacji życiowej w związku ze śmiercią córki jako najbliższego członka rodziny. Zdaniem pozwanego powodowie winni udowodnić uszczerbek majątkowy, jakiego doznali w związku ze śmiercią swojej córki, wyrażający się w znacznym pogorszeniu ich sytuacji życiowej.

W ocenie pozwanego z treści pozwu nie wynika jaka była sytuacja materialna powodów w okresie poprzedzającym śmierć córki, ani w jakim stopniu ta sytuacja uległa pogorszeniu po śmierci córki.

Pozwany podkreślał, że zmarła córka powodów w chwili wypadku miała własną rodzinę, dziecko, które musiała samodzielnie utrzymać, stąd też pozwany uważa, że nie przyczyniała się ona do ponoszenia kosztów utrzymania rodziców, a nawet w bliżej nieokreślonej przyszłości nie mogłaby tego robić, zważywszy na problem otrzymania alimentów od ojca dziecka. Ponadto powodowie nie zostali sami, mają inne dzieci, które prawdopodobnie otoczą ich należną opieką i wsparciem.

Pozwany podniósł zarzut przyczynienia się zmarłej K. R. (2) do spowodowania wypadku komunikacyjnego z dnia 21 stycznia 2017r. przynajmniej na poziomie 50%. Z opinii sądowo-lekarskiej z dnia 16 marca 2017r. z dokonania otwarcia i oględzin zwłok zmarłej przeprowadzonej na etapie postępowania karnego w związku z rzeczowym zdarzeniem szkodowym, wynika, że „nie stwierdzono pasmowatych wylewów i podbiegnięć krwawych w tkance podskórnej oraz na pograniczu tkanki podskórnej i mięśni na wysokości ewentualnego przebiegu pasa bezpieczeństwa”. W opinii pozwanego można z dużym prawdopodobieństwem stwierdzić, że poszkodowana przyczyniła się do spowodowania zdarzenia szkodowego z dnia 21 stycznia 2017r. poprzez podróżowanie bez zapiętych pasów bezpieczeństwa, w konsekwencji czego poniosła śmierć.

Powodowie w piśmie z dnia 18 września 2018r. zaprzeczyli, by poszkodowana K. R. (2) nie była w chwili wypadku zapięta pasami bezpieczeństwa.

W toku procesu powód R. R. (2) zmarł i w jego miejsce wstąpili do postępowania jego następcy prawni – J. W., K. R. (1) i S. M..

Powodowie pismem z dnia 14 września 2021r., w wyniku wstąpienia do procesu następców prawnych zmarłego powoda R. R. (2), sprecyzowali treść swoich żądań. W ramach niniejszego postępowania powodowie ostatecznie zażądali od pozwanego następujących kwot, na rzecz następujących powodów:

⚫

R. R. (1) kwoty 85 000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi za okres od 9 czerwca 2017r. do dnia zapłaty oraz kwoty 40 000 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej, wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi za okres od 9 czerwca 2017r. do dnia zapłaty;

⚫

J. W. (jako spadkobiercy w 1/3 części po zmarłym R. R. (2)) kwoty 28 333 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi za okres od 9 czerwca 2017r. do dnia zapłaty oraz kwoty 13 333 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej, wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi za okres od 9 czerwca 2017r. do dnia zapłaty;

⚫

K. R. (1) kwoty 60 000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi za okres od 1 lipca 2017r. do dnia zapłaty, a także, (jako spadkobiercy w 1/3 części, po zmarłym R. R. (2)) kwoty 28 333 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi za okres od 09 czerwca 2017r. do dnia zapłaty oraz kwoty 13 333 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej, wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi za okres od 9 czerwca 2017r. do dnia zapłaty;

⚫

S. M. kwoty 60 000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi za okres od 1 lipca 2017r. do dnia zapłaty, a także, (jako spadkobiercy w 1/3 części, po zmarłym R. R. (2)) kwoty 28 333 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi za okres od 09 czerwca 2017r. do dnia zapłaty oraz kwoty 13 333 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej, wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi za okres od 9 czerwca 2017r. do dnia zapłaty;

⚫

A. H. (2) kwoty 25 000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi za okres od 01 lipca 2017r. do dnia zapłaty;

⚫

M. D. kwoty 25 000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi za okres od 01 lipca 2017r. do dnia zapłaty.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 21 stycznia 2017 r. w J., na drodze krajowej nr K-5 90, doszło do wypadku komunikacyjnego. G. C. naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, w ten sposób, że kierując samochodem osobowym marki F. (...) o nr rej. (...), na wysokości wysepki z nieustalonych przyczyn, zjechał na przeciwległy pas następnie tracąc panowanie na pojazdem, wjechał nim do przydrożnego rowu, po czym uderzył w drzewo. W następstwie doznanych obrażeń K. R. (2) zmarła w szpitalu dnia 26 stycznia 2017r.

Poszkodowana w czasie wypadku miała zapięte pasy bezpieczeństwa.

Sprawca wypadku, w chwili jego zajścia podlegał odpowiedzialności ubezpieczeniowej gwarantowanej przez stronę pozwaną.

Dowód: postanowienie zaświadczenie o zdarzeniu drogowym k. 29, karta informacyjna leczenia poszkodowanej k. 30-36, odpis skrócony aktu zgonu K. R. (2) k. 37, opinia łączna z dnia 15.06.2021r. mgr inż., M. K. biegły sądowy z zakresu techniki samochodowej, ruchu drogowego i rekonstrukcji wypadków oraz dr hab. med. P. S. biegły sądowy z zakresu medycyny sądowej, medycyny transportu, patomorfologii, medycyny morskiej k. 461-480)

W ramach postępowania likwidacyjnego prowadzonego przez pozwanego ubezpieczyciela powodom R. i R. R. (2) przyznano kwoty po 15 750 zł tytułem zadośćuczynienia. W stosunku do pozostałych roszczeń powodów pozwany odmówił ich wypłaty.

Dowód: zgłoszenie szkody z dnia 26.04.2017r. k. 38-39, pisma z dnia 15.05.2017r. k. 40,42, pisma z dnia 09.06.2017r. k. 41,43, pismo z dnia 01.06.2017r. k. 48-49, pismo z dnia 21.06.2017r. k. 50, pismo z dnia 10.05.2017r. k. 51-52, pismo z dnia 21.06.2017r. k. 53-55, pismo z dnia 01.06.2017r. k. 91-92, pismo z dnia 21.06.2017r. k. 93, pismo z dnia 01.06.2017r. k. 96-97, pismo z dnia 21.06.2017r. k. 98.

Relacja wiążąca powodów ze zmarłą K. R. (2) miały cechy zażyłej, charakteryzującej się bliskością, poczuciem bezpieczeństwa, akceptacją i wsparciem.

Powodowie spędzali razem święta, wakacje, często się spotykali byli w stałym kontakcie.

Stan psychiczny powodów po śmierci poszkodowanej miał cechy typowych reakcji w obliczu doświadczonej straty, co przekładało się na sposób funkcjonowania i przeżywania. Stan psychiczny powodów nie był zadowalający, nie byli w stanie pogodzić się ze śmiercią bliskiej im osoby. Po śmierci poszkodowanej odczuwali pustkę, której nie mogli wypełnić.

K. R. (2) była osobą bardzo rodzinną, chętnie spędzającą czas z najbliższymi. Poszkodowana wspólnie z rodzeństwem wychowywały się w kochającej rodzinie, wiedziały, że mogą liczyć na siebie i rodziców. Zmarła była osobą towarzyską, lubiła spędzać czas w gronie najbliższych. Poszkodowana dążyła do tego, żeby rodzina spotykała się często, spędzała ze sobą czas.

Poszkodowana mieszkała w G. w S. w bliskim sąsiedztwie z rodzicami R. i R. R. (2) oraz powódkami K. R. (1), S. M. oraz M. D. a także z powódką A. H. (1) do mementu jej ślubu w czerwcu 2015r. i przeprowadzki w inny rejon S.. Powódka R. R. (1) mieszkała wspólnie z poszkodowaną po przeprowadzce do S., następnie przeprowadziła się wspólnie z mężem do innego mieszkania. Powódka K. R. (1) mieszkała dłuższy czas z poszkodowaną po przeprowadzce do S..

Na krótko przed śmiercią poszkodowana proponowała rodzicom budowę wspólnego domu jednorodzinnego.

Poszkodowana spędzała z powodami dużo czasu. Powodowie w dniu, w którym dowiedzieli się o wypadku K. R. (3), byli załamani, chcieli jak najszybciej dostać się do szpitala w którym przebywała.

K. R. (3) miała w chwili śmierci 36 lat. Powodowie mocno przeżyli rodzinną tragedię.

Po śmierci córki w najgorszym stanie znajdował się powód R. R. (2) m.in. z uwagi na mnogość chorób, w tym przebyte zawały serca, brak pomocy psychiatrycznej, która mogłaby poprawić ten stan. Powódka R. R. (1) zajmowała się opieką i wychowaniem wnuka J. W. – syna zmarłej poszkodowanej. Z uwagi na zwiększone potrzeby finansowe spowodowane utrzymaniem wnuka sytuacja materialna powodów uległa pogorszeniu. R. R. (2) pobierał emeryturę w wysokości około 2 500 zł na miesiąc. R. R. (4) zarabiała około 210-220 funtów miesięcznie.

Powodowie R. i R. R. (4) będąc w dużej zażyłości i bliskości z córką K. utracili w wyniku jej śmierci osobę, przy której czuli się bezpiecznie i mogli liczyć na jej pomoc. Konsekwencją wypadku była także konieczność gospodarowania pieniędzmi w inny niż dotychczas sposób. Wszystkie powyższe elementy złożyły się na pogorszenie funkcjonowania emocjonalnego powodów i przewagę emocji trudnych, przykrych w ich życiu.

Poszkodowana była dla młodszej siostry K. R. (1) wzorem do naśladowania. Poszkodowana w czasach dzieciństwa powódki opiekowała się nią oraz organizowała wspólne zabawy. Po śmierci siostry powódka nie mogła nic robić. Dopiero dwa miesiące po śmierci poszkodowanej, powódka wróciła do pracy i na studia.

Powódki A. H. (1) i M. D. były siostrami ciotecznymi zmarłej K. R. (2). Ich stosunki były ciepłe i życzliwe. Stan powódek po śmierci kuzynki można określić jako typowy dla przeżywania straty w wyniku śmierci osoby bliskiej.

Emocje, jakie przeżywali powodowie bezpośrednio po śmierci poszkodowanej, były silne, o dużym natężeniu. W chwili obecnej nie są już uchwytne silne emocje wynikające z tamtych zdarzeń. Bezpośrednio po zdarzeniu, silne emocje wpływały na sposób funkcjonowania powodów i generalne spowolnienie życiowe.

Wszystkie powódki kultywowały pamięć po zmarłej poszkodowanej, odwiedzając miejsce jej pochówku. Powód R. R. (2) ze względu na stan zdrowia i depresję nie był wstanie udać się w miejsce pochówku. Członkowie rodziny często wspominają zmarłą, rozmawiają o niej.

Powód R. R. (2) zmarł 10 grudnia 2018r. Powódka R. R. (1) posiadała dochód w wysokości 2009 zł emerytury po mężu oraz 320 funtów miesięcznie na wnuka. Powódce nie starczało pieniędzy na utrzymanie jej i wnuka, pomagały jej córki.

Ojciec J. – wnuka powódki R. R. (1) - był alkoholikiem, nie pomagał w wychowaniu swojego syna.

Dowód: oświadczenie R. R. (1) k. 44-45, oświadczenie R. R. (2) k. 46, oświadczenie k. 47, oświadczenie K. R. (1) k. 56-68, dokumentacja fotograficzna k. 69-90, 105-111, 116-121, oświadczenie A. H. (1) k. 100-104, oświadczenie M. D. k. 112-115, zeznania H. D. k. 192-194, przesłuchanie K. R. (1) k. 194-195, przesłuchanie S. M. k. 195-196, przesłuchanie A. H. (1) k. 196-197, przesłuchanie M. D. k. 197, przesłuchanie R. R. (1) k. 321-322, akt zgonu powoda R. R. (2) k. 325-326.

U powódki R. R. (1) po śmierci córki wystąpiły zaburzenia depresyjne reaktywne z reakcją żałoby o umiarkowanym nasileniu trwające do chwili obecnej. Przyjmuje leki depresyjne z dobrym efektem. Siła więzi emocjonalnej z poszkodowaną była bardzo silna, typowa dla relacji matki z córką. Śmierć córki i jej następstwa miały istotny wpływ na stan psychiczny oraz funkcjonowanie powódki, powodując stany obniżonego nastroju, zaburzenia snu, apetytu, reminiscencje o zmarłej. Rokowanie co do stanu psychicznego jest pomyślne, uzyskano poprawę stanu psychicznego poprzez włączenie farmakoterapii.

U powódki S. M. po śmierci siostry wystąpiła typowa reakcja żałoby trwająca do roku czasu. Nie podejmowała w tym czasie systematycznego leczenia psychiatrycznego ani psychologicznego. Przyjmowała też doraźne leki uspokajające bez recepty. Proces żałoby został zakończony i nie pozostawił trwałych zmian w stanie psychicznym powódki. Siła więzi emocjonalnych była bardzo duża, typowa dla relacji pomiędzy zżytymi siostrami. Śmierć siostry miała istotny wpływ na funkcjonowanie powódki w życiu osobistym – stała się bardziej drażliwa i spięta, bała się jeździć samochodem, miała wzmożony apatyt. Rokowanie co do jej stanu psychicznego jest pomyślne.

U powódki K. R. (1) po śmierci siostry wystąpiła typowa reakcja żałoby trwająca do roku czasu. Nie podejmowała w tym czasie systematycznego leczenia psychiatrycznego ani psychologicznego. Przyjmowała leki uspakajające dostępne bez recepty przez około 3-4 miesiące. Proces żałoby został zakończony i nie pozostawił trwałych zmian w stanie psychicznym powódki. Siła więzi emocjonalnej była bardzo duża, typowa dla relacji pomiędzy zżytymi siostrami. Śmierć siostry miała istotny wpływ na funkcjonowanie powódki w życiu osobistym – obniżony nastrój z tendencją do płaczliwości i częstymi myślami o zmarłej, poczucie winy, zaburzenia snu i apetytu, apatia, anhedonia, wycofanie z życia społecznego, spowodowała odsunięcie planów dotyczących zamążpójścia. Rokowanie co do jej stanu psychicznego jest pomyślne.

U powódki A. H. (1) po śmierci kuzynki wystąpiła typowa reakcja żałoby trwająca do roku czasu. Nie podejmowała w tym czasie systematycznego leczenia psychiatrycznego ani psychologicznego. Przyjmowała doraźnie leki uspakajające dostępne bez recepty. Proces żałoby został już zakończony. Więź emocjonalna łącząca ją z siostrą cioteczną była bliska. Śmierć kuzynki miała istotny wpływ na funkcjonowanie powódki w życiu osobistym – była bardziej przygnębiona, często wracała myślami do zmarłej, zaczęła odczuwać większy lęk o najbliższych. Rokowanie co do stanu psychicznego powódki jest pomyślne.

U powódki M. D. po śmierci kuzynki wystąpiła typowa reakcja żałoby trwająca do roku czasu. Nie podejmowała w tym czasie systematycznego leczenia psychiatrycznego ani psychologicznego. Przyjmowała przez krótki czas leki uspakajające dostępne bez recepty. Proces żałoby zakończył się. Więź emocjonalna łącząca powódkę z siostrą cioteczną była bliska. Śmierć kuzynki miała istotny wpływ na funkcjonowanie powódki w życiu osobistym – była bardziej przygnębiona i drażliwa, na czym ucierpiał jej związek, pojawiły się liczne reminiscencje o zmarłej. Rokowania co do jej stanu psychicznego są pomyślne.

Dowód: Opinie psychologiczne biegłego sądowego M. P. dotyczące powódek k. 352-368, 372-374.

Powódka R. R. (1) wszczęła postępowanie sądowe w sprawie uzyskania praw rodzicielskich i odpowiedzialności rodzicielskiej oraz ustalenia miejsca pobytu w odniesieniu do wnuka J.. Koszt prowadzenia sprawy wyniósł powódkę 1935 (...).

Dowód: korespondencja powódki R. R. (1) z kancelarią prawniczą k. 230-306.

Wyrokiem z dnia 22 maja 2019r. Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi II Wydział Cywilny zasądzono na rzecz powódki H. D. od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. w W. kwotę 15 000 zł zadośćuczynienie za krzywdę w wyniku śmierci jej siostrzenicy – K. R. (2). Sąd Okręgowy w Łodzi III Wydział Cywilny Odwoławczy w wyroku z dnia 21 lutego 2020r. uznał apelację pozwanego za bezzasadną.

Dowód: wyrok z dnia 22 maja 2019r. Sądu Rejonowego w dla Ł. w Ł. II wydział cywilny syg. II C 208/18 k. 417-422, wyrok z dnia 21 lutego 2020r. Sądu Okręgowego w Łodzi III wydział cywilny syg. III Ca 1613/19 k. 423-427.

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy postanowieniem z dnia 23 grudnia 2019r. stwierdził nabycie spadku po R. R. (2) przez S. M., K. R. (4) oraz J. W. w częściach po 1/3.

Dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 23.12.2019r. syg. Akt II Ns 902/19

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych wyżej dowodów, w tym dowodu z dokumentów z zeznań świadka H. D., przesłuchania powodów, jak również z opinii biegłej z zakresu psychologii M. P. oraz opinii łącznej biegłego M. K. z zakresu techniki samochodowej, ruchu drogowego i rekonstrukcji wypadków i biegłego sądowego P. S. z zakresu medycyny sądowej, medycyny transportu, patomorfologii, medycyny morskiej.

Oceniając pisemne opinie biegłych powołanych w sprawie, Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania zawartych w ich treści wniosków. Opinie te są rzetelne, jasne, logiczne. Opinia biegłej psycholog w sposób wyczerpujący objaśnia kwestie związane ze stanem psychicznym powodów po śmierci poszkodowanej, okresem żałoby i ich obecnym funkcjonowaniem. Wydanie opinii poprzedzało przeprowadzenie badań powodów, których wyniki biegła uwzględniła przy formułowaniu wniosków końcowych opinii. Opinia łączna biegłych z zakresu techniki samochodowej, ruchu drogowego i rekonstrukcji wypadków oraz z zakresu medycyny sądowej, medycyny transportu, patomorfologii, medycyny morskiej precyzyjnie objaśnia kwestię przedmiotowego wypadku. Wydanie opinii poprzedziły dokładne badania przyczyn wypadku oraz jego konsekwencji.

Sąd w pełni dał także wiarę zeznaniom świadka H. D. oraz powodów. Zeznania te były spójne i rzeczowe – pozwoliły w pełni nakreślić relacje panujące w rodzinie powodów przed tragicznym wypadkiem, a także późniejsze konsekwencje, głownie emocjonalne, jakie powodowie ponosili po śmierci osoby bliskiej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W przedmiotowej sprawie zdarzeniem wywołującym szkodę niemajątkową na osobie, której naprawienia dochodziła strona powodowa był wypadek drogowy, do którego doszło w dniu 21 stycznia 2017 roku, na skutek którego śmierć poniosła K. R. (2). Okoliczności wypadku oraz odpowiedzialność pozwanego za jego sprawcę nie stanowiły w sprawie kwestii spornych.

Odpowiedzialność pozwanego w stosunku do powodów wynika z zawartej umowy ubezpieczenia OC kierującego pojazdem marki F. (...) o numerze rejestracyjnym (...) nr polisy (...). W świetle art. 822 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia.

Strona powodowa wywodzi swoje roszczenie z przepisów art. 446 § 4 k.c. W myśl powołanego przepisu, Sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. W istocie chodzi zatem o wynagrodzenie za szkody poniesione przez „pośrednio” poszkodowanego na skutek zdarzenia, za które odpowiedzialność ponosi sprawca (bądź zakład ubezpieczeń – w przypadku roszczeń dochodzonych na podstawie umowy ubezpieczenia).

W orzecznictwie sądowym wskazuje się, że ustalenie jaka kwota zadośćuczynienia w konkretnych okolicznościach jest odpowiednia należy do sfery swobodnego uznania sędziowskiego (por. wyrok Sądu Najwyższego z 18 listopada 2004 roku, sygn. akt I CK 219/04, LEX nr 146356). Jak podkreśla się natomiast w literaturze przedmiotu, roszczenie o zadośćuczynienie ma na celu pomóc dostosować się członkom najbliższej rodziny do nowej rzeczywistości oraz złagodzić cierpienia wywołane utratą osoby bliskiej. Instytucja zadośćuczynienia pieniężnego powinna przede wszystkim spełniać funkcję kompensacyjną, czyli łagodzić negatywne doznania psychiczne i fizyczne wynikające z naruszenia prawnie chronionej sfery dóbr osobistych osób pośrednio poszkodowanych. Rekompensata pieniężna ma stanowić jedynie rolę surogatu odszkodowania w klasycznym cywilistycznym tego słowa znaczeniu, gdyż nie da się zrównoważyć w pełni uszczerbku niemajątkowego przy pomocy majątkowego środka ochrony, jakimi są pieniądze. Oczywistym przy tym jest, że nie ma możliwości zrekompensowania w pełni świadczeniem pieniężnym śmierci osoby bliskiej, żadna bowiem kwota nie może ukoić bólu związanego z utratą najbliższych. Zauważyć należy jednak, że brak jest uniwersalnego miernika, który pozwala na ocenę, czy wysokość przyznanego zadośćuczynienia jest odpowiednia. Krzywda ma charakter niemajątkowy i niemożliwym jest przeprowadzenie matematycznego przeliczenia jej zakresu na wysokość należnego świadczenia. Kryteria, od których ustawodawca uzależnił wysokość zadośćuczynienia nie są ostre i wymagają wnioskowania opartego na dokonaniu ocen konkretnych okoliczności i całokształtu danej sprawy.

W orzecznictwie i doktrynie wypracowane zostały jednak pewne wskazówki, w jaki sposób należy określać "odpowiednią sumę" zadośćuczynienia. Podkreśla się, że zadośćuczynienie służy kompensacie krzywdy po stracie osoby najbliżej, a zatem uszczerbku dotykającego subiektywnej sfery osobowości, uczuciowości człowieka, w szczególności cierpienia, bólu i poczucia osamotnienia, powstałych utrudnień życiowych, konieczności zasadniczo odmiennego urządzenia sobie życia. Przy rozważaniach w zakresie wysokości należnego zadośćuczynienia nie można tracić także z pola widzenia, w jakim wieku znajdują się osoby poszkodowane i uprawnione oraz w jakich relacjach pozostawały między sobą. W orzecznictwie wskazuje się, że na rozmiar krzywdy mają przede wszystkim wpływ: dramatyzm doznań osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny wywołany śmiercią osoby najbliższej, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem tego odejścia (np. nerwicy, depresji), roli w rodzinie pełnionej przez osobę zmarłą, stopień w jakim pokrzywdzony będzie umiał się znaleźć w nowej rzeczywistości i zdolności jej zaakceptowania, leczenie doznanej traumy, wiek pokrzywdzonego.

Nie znalazł uzasadnienia zarzut pozwanego odnoszący się do przyczynienia się zmarłej K. R. (2) do spowodowania wypadku komunikacyjnego z dnia 21 stycznia 2017r. na poziomie 50%. Z opinii łącznej z dnia 15.06.2021r. mgr inż. M. K. biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej, ruchu drogowego i rekonstrukcji wypadków oraz dr hab. med. P. S. biegłego sądowego z zakresu medycyny sądowej, medycyny transportu, patomorfologii, medycyny morskiej, jednoznacznie wynika, że poszkodowana w momencie wypadku miała zapięte pasy bezpieczeństwa i nie przyczyniła się w żadnym stopniu do odniesionych przez siebie obrażeń.

W ocenie Sądu w części zasadne było roszczenie powodów R. i R. R. (2) dotyczące zasądzenia na ich rzecz zadośćuczynienia za krzywdę doznaną wskutek śmierci córki.

Mając na uwadze poczynione w sprawie ustalenia, jak i w/w poglądy orzecznictwa sądowego i doktryny, Sąd doszedł do przekonania, że należne powodom R. i R. R. (2) zadośćuczynienie winno zamykać się kwotami po 100 000 zł dla każdego z nich. Przy ustaleniu należnego zadośćuczynienia należało uwzględnić kwoty dotychczas wypłacone powodom przez pozwanego tj. po 15 750 zł dla każdego z nich. Należna tym powodom kwoty z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę winny zatem wynieść po 84 250 zł. Zdaniem Sądu będą to kwoty adekwatne do rozmiarów doznanych przez nich cierpień.

Ustalając wysokość zadośćuczynienia za doznaną krzywdę należnego powodom Sąd miał na względzie fakt utraty przez nich w sposób nagły córki, z którą utrzymywali częsty kontakt, na którą mogli liczyć. Powodowie byli również ze zmarłą silnie związani, tworzyli oni zgodną rodzinę przez kilkadziesiąt lat. Niespodziewana i przedwczesna strata bliskiej osoby zniweczyła ich wspólne plany na przyszłość, m.in. budowę wspólnego domu, gdzie poszkodowana chciała zamieszkać z rodzicami i synem oraz z pewnością w znacznym stopniu obniżyła komfort codziennego życia powodów, doprowadziła do zwiększenia ich codziennych obowiązków, ponieważ opieki wymagał małoletni syn poszkodowanej. Niewątpliwie utrata osoby bliskiej ma zawsze charakter nieodwracalny i trwały, wiąże się z poczuciem smutku i osamotnienia, które są intensywniejsze, gdy strata osoby bliskiej następuje w tragicznych i nagłych okolicznościach. Powodowie w takich okolicznościach utracili córkę, a wraz z jej utratą wsparcie, pomoc oraz miłość.

Świadczenie należne powodowi R. R. (2) tytułem zadośćuczynienia Sąd rozdzielił po 1/3 pomiędzy jego spadkobierców : J. W., K. R. (1) i S. M..

W ocenie Sądu w części zasadne było roszczenie powódek K. R. (1) oraz S. M. dotyczące zasądzenia na ich rzecz zadośćuczynienia za krzywdę doznaną wskutek śmierci siostry.

Mając na uwadze poczynione w sprawie ustalenia, jak i w/w poglądy orzecznictwa sądowego i doktryny, Sąd doszedł do przekonania, że należne powódkom K. R. (1) oraz S. M. zadośćuczynienia winny zamykać się kwotami po 30 000 zł dla każdej z nich. Zdaniem Sądu będą to kwoty adekwatne do rozmiarów doznanych przez nich cierpień.

Ustalając wysokość zadośćuczynienia za doznaną krzywdę należnego powódkom Sąd miał na względzie fakt utraty przez nie w sposób nagły siostry, z którą utrzymywały częsty kontakt, na którą mogły liczyć. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że powódki ciągle odczuwają brak siostry i nie mogą się pogodzić z jej nagłą śmiercią. Powódki wraz ze zmarłą były zgodnym rodzeństwem. Spędzały ze sobą wolny czas, wspólnie wyjeżdżały na wakacje, odwiedzały się. W momencie wypadku siostry mieszkały blisko siebie i spędzały wspólnie czas. Po zdarzeniu powódki jak najszybciej chciały dotrzeć do szpitala, by zorientować się w stanie zdrowia poszkodowanej. Miały nadzieję, że stan zdrowia ich siostry ulegnie poprawie. Śmierć siostry była dla powódek szokiem. Nie można było nawiązać z nimi kontaktu. Powódki zaczęły wówczas zażywać leki uspokajające przepisane przez lekarza rodzinnego. Po śmierci siostry powódki zamknęły się w sobie.

W ocenie Sądu w części zasadne było roszczenie powódek A. H. (1) oraz M. D. dotyczące zasądzenia na ich rzecz zadośćuczynienia za krzywdę doznaną wskutek śmierci kuzynki.

Mając na uwadze poczynione w sprawie ustalenia, jak i w/w poglądy orzecznictwa sądowego i doktryny, Sąd doszedł do przekonania, że należne powódkom A. H. (1) oraz M. D. zadośćuczynienia winny zamykać się kwotami po 15 000 zł dla każdej z nich. Zdaniem Sądu będą to kwoty adekwatne do rozmiarów doznanych przez nich cierpień.

Ustalając wysokość zadośćuczynienia za doznaną krzywdę należnego powódkom Sąd miał na względzie fakt utraty przez nich w sposób nagły kuzynki, z którą utrzymywały częsty kontakt, na którą mogły liczyć. Powódki spędzały razem ze zmarłą czas wolny, wakacje, święta. Powódki były silnie związane z poszkodowaną, były w ciągłym kontakcie od najmłodszych lat. Razem wyjechały za granicę, gdzie zamieszkiwały blisko siebie. Po śmierci kuzynki, powódki dłuższy czas nie mogły się odnaleźć w nowej dla nich rzeczywistości. Zaczęły zażywać leki uspakajające.

Z drugiej jednak strony powodowie po śmierci K. R. (2) nie korzystali z pomocy psychologicznej, ani psychiatrycznej. Nie uczęszczali na terapię. Po śmierci poszkodowanej powodowie otoczyli się również wzajemnym wsparciem.

Mając powyższe okoliczności na względzie stwierdzić należy, że powodowie doznali znacznego uszczerbku w subiektywnej sferze uczuciowości w postaci cierpienia, bólu i poczucia osamotnienia po utracie najbliższej osoby. Sąd uznał zatem, powyższe kwoty tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wskutek śmierci osoby najbliższej za w pełni uzasadnione w okolicznościach niniejszej sprawy.

Przechodząc z kolei do kwestii odszkodowania tytułem znacznego pogorszenia sytuacji życiowej powodów R. i R. R. (5), o którym mowa w art. 446 § 3 k.c. należy wskazać, że jego celem jest zrekompensowanie rzeczywistego znacznego pogorszenia sytuacji życiowej powodów. Obejmuje ono niekorzystne zmiany w sytuacji materialnej najbliższego członka rodziny zmarłego oraz zmiany w sferze jego dóbr niematerialnych, które wpływają na sytuację materialną. Są to zarówno zmiany znane i istniejące w dacie orzekania, jak i zmiany mogące powstać w przyszłości, a dające się przewidzieć na podstawie zasad doświadczenia życiowego. Może to być utrata pomocy, wsparcia i opieki ze strony zmarłego lub możliwości uzyskania w przyszłości stabilnych warunków życiowych, ale mogą to być także niekorzystne zmiany w psychice (stres, depresja, poczucie osamotnienia), które mają wpływ na stan zdrowia, osłabienie aktywności życiowej lub zawodowej i w konsekwencji powodują pogorszenie sytuacji majątkowej ( zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 4 września 2014roku, I ACa 294/14, Lex nr 1511629).

Komplikacje oceny zakresu szkody majątkowej, jaką wywołuje zazwyczaj śmierć najbliższego członka rodziny wynikają z konieczności wynagrodzenia różnych szkód o charakterze materialnym, częstokroć nieuchwytnych bądź trudnych do obliczenia, a których nie można wynagrodzić na podstawie art. 446 § 1 i 2 k.c.

Przenosząc powyższe rozważania natury ogólnej na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, że powódka R. R. (4) wykazała, iż wskutek śmierci córki nastąpiło znaczne pogorszenie jej sytuacji życiowej. Przede wszystkim w ocenie Sądu, posiłkując się także wnioskami z opinii biegłej psycholog M. P., które Sąd podziela, po utracie dziecka stan psychiczny nigdy nie będzie taki jak przed wypadkiem. Leczenie może poprawić funkcjonowanie powódki, tak aby mogła odnaleźć się w społeczeństwie. Ponadto powódka została pozbawiona wsparcia i opieki córki na przyszłość, gdy będzie już osobą w starszym wieku, co trudno w obecnej chwili wyliczyć również z uwagi na fakt, że powódka posiada dwie inne córki, z którymi utrzymuje poprawne relacje. Powódka na skutek tragicznego wypadku zaczęła opiekować się synem zmarłej córki. Wnuk powódki nie mógł liczyć na pomoc ojca, ponieważ ten nie interesował się nim i nie dokładał się do jego utrzymania. Powódka ponosiła i ponosi koszty utrzymania oraz wychowania wnuka, w czym pomagają jej także pozostałe córki. Powódka ponadto poniosła koszty związane z uzyskaniem praw rodzicielskich do wnuka i pozbawienia ich ojca dziecka. Biegła psycholog wyjaśniła, że powódka ciągle przeżywa żałobę po córce – jednak z uwagi na utratę męża nie sposób rozgraniczyć wpływu tych dwóch start na stan psychiczny powódki. Sąd zaznacza jednak, że śmierć córki była nagła i nieoczekiwana, natomiast na śmierć męża, który chorował ,powódka była w pewnym sensie przygotowana. Z uwagi na powyższe Sąd doszedł do przekonania, że śmierć córki odcisnęła większe piętno na stanie psychicznym powódki niż śmierć męża, która była niejako bardziej naturalna. U powódki po śmierci córki wystąpiły zaburzenia depresyjne reaktywne z reakcją żałoby o umiarkowanym nasileniu. W ocenie Sądu żądane przez powódkę R. R. (6) odszkodowanie w wysokości 40 000 zł nie jest w żadnym razie wygórowane i jej żądanie w tym zakresie zasługuje na uwzględnienie w całości.

Mając na uwadze przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe, nie zaszły w ocenie Sądu, przesłanki do przyznania powodowi R. R. (2) kwoty odszkodowania tytułem pogorszenia jego sytuacji życiowej wskutek śmierci jego córki K. R. (2). Nie było możliwości stwierdzenia dokładnego stanu psychicznego powoda z uwagi na jego śmierć przed badaniem przez biegłą psycholog. Zły stan zdrowia powoda miał początki już przed śmiercią córki. Pierwszy zawał serca u powoda stwierdzono przed tragicznym wypadkiem jego zmarłej córki. Objawy depresyjne występujące u powoda nie skutkowały nigdy skierowaniem go na leczenie do szpitala psychiatrycznego, czy podjęciem terapii psychologicznej. Trudno jest wnioskować o utracie przez powoda konkretnych widoków na przyszłość, które zostałyby mu ograniczone, mając na uwadze okoliczność, że był on żonaty, miał przyznaną emeryturę a choroby występujące u powoda nie były związane ze śmiercią jego córki. W tym miejscu Sąd dodatkowo wskazuje, że żona oraz córki powoda pomagały mu podczas choroby. Nie było zatem podstaw do uwzględnienia powództwa wytoczonego przez powoda w niniejszej sprawie.

Mając powyższe okoliczności na względzie Sąd orzekł jak w pkt I-VI wyroku na podstawie przepisu art. 446 § 4 k.c. oraz art. 446 § 3 k.c., a w pozostałym zakresie żądanie oddalił, uznając je za niezasadne lub wygórowane, o czym orzekł w pkt VII wyroku – a contrario na podstawie przepisu art. 446 § 4 k.c. oraz art. 446 § 3 k.c. O odsetkach Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu na podstawie art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

Zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Według art. 100 k.p.c. W razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu.

Z uwagi na to, że powódka R. R. (1) uległa tylko w nieznacznej części swojego żądania Sąd na podstawie art. 100 in fine k.p.c. nałożył na pozwanego obowiązek zwrotu tej powódce kosztów procesu w pełnej wysokości w kwocie 11 667 zł (w tym kwoty 5400 zł tytułem zastępstwa procesowego, 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz 6250 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu) (punkt VIII sentencji wyroku).

Na koszty procesowe powoda R. R. (2) (rozdzielone na spadkobierców J. W., K. R. (1) oraz S. M. w częściach równych) składa się suma 11 667 zł (w tym kwoty 5400 zł tytułem zastępstwa procesowego, 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz 6250 zł tytułem opłaty od pozwu). Na koszty procesowe pozwanego składa się suma 5 566,67 zł (w tym 5 400 zł tytułem zastępstwa procesowego oraz 166,67 zł tytułem zaliczki na wynagrodzenie biegłych). Powód wygrał proces w 67,4%, w wyniku tego należy mu się kwota 7 863,56 zł tytułem zwrotu kosztów procesu od pozwanego. Pozwany wygrał proces z powodem w 32,6%, więc należy mu się kwota 1 981,73 zł tytułem zwrotu kosztów procesu od powoda. Dlatego Sąd na mocy w/w przepisów, zasądził od pozwanego na rzecz spadkobierców zmarłego powoda kwotę 5 881,83 zł (1960,61 zł na każdego ze spadkobierców) tytułem zwrotu kosztów procesu, na którą składa się kwota 7 863,56 zł pomniejszona o kwotę 1 981,73 zł.

Z uwagi na powyższe J. W. jako spadkobiercy w 1/3 po zmarłym powodzie R. R. (2) należy się kwota 1960,61 zł tytułem zwrotu kosztów procesu od pozwanego (punkt IX sentencji wyroku).

Na koszty procesowe powódek K. R. (1) oraz S. M. złożyły się kwoty po 8417 zł (w tym 5400 zł tytułem zastępstwa procesowego, 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz 3000 zł tytułem opłaty od pozwu). Na koszty procesowe pozwanego składa się suma 5 566,67 zł (w tym 5 400 zł tytułem zastępstwa procesowego oraz 166,67 zł tytułem zaliczki na wynagrodzenie biegłych). Powódki wygrały proces w 50%, w wyniku czego należą im się kwoty po 4208,50 zł tytułem zwrotu kosztów procesu od pozwanego. Pozwany wygrał proces z w/w powódkami w 50%, więc należy mu się kwota 2 783,34 zł tytułem zwrotu kosztów procesu od powódek. Dlatego Sąd na mocy w/w przepisów, zasądził od pozwanego na rzecz powódek kwoty po 1 425,16 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, na którą składa się kwota 4208,50 zł pomniejszona o kwotę 2 783,34 zł. Dodatkowo powódkom tym jako spadkobierczyniom w 1/3 (każdej) po zmarłym R. R. (2) należą się kwoty po 1960,61 zł tytułem zwrotu kosztów procesu od pozwanego. Łącznie każdej z w/w powódek należą się kwoty po 3385,77 zł tytułem zwrotu kosztów procesu od pozwanego (punkty X-XI sentencji wyroku).

Na koszty procesowe powódek A. H. (1) oraz M. D. składają się kwoty po 4867 zł (w tym 3600 zł tytułem zastępstwa procesowego, 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz 1250 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu). Na koszty procesowe pozwanego składa się suma 5 566,67 zł (w tym 5 400 zł tytułem zastępstwa procesowego oraz 166,67 zł tytułem zaliczki na wynagrodzenie biegłych). Powódki wygrały proces w 60%, wyniku czego należą im się kwoty po 2 929,20 zł tytułem zwrotu kosztów procesu od pozwanego. Pozwany wygrał proces z w/w powódkami w 40%, więc należy mu się kwota 1 506,67 zł tytułem zwrotu kosztów procesu od powódek. Dlatego Sąd na mocy w/w przepisów, zasądził od pozwanego na rzecz powódek kwoty po 1 413,53 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, na którą składa się kwota 5 566,67 zł pomniejszona o kwotę 2 929,20 zł (punkty XII-XIII sentencji wyroku).

Na koszty sądowe złożyły się kwoty 3425,17 zł tytułem wynagrodzenia biegłej psycholog M. P. oraz 5865,40 zł tytułem wynagrodzenia biegłych mgr inż. M. K. z zakresu techniki samochodowej, ruchu drogowego i rekonstrukcji wypadków oraz dr hab. med. P. S. z zakresu medycyny sądowej, medycyny transportu, patomorfologii, medycyny morskiej. Łączna kwota kosztów sądowych wyniosła 8 290,57 zł po odjęciu zaliczki w wysokości 1 000 zł wpłaconej przez pozwanego tytułem wynagrodzenia biegłych.

Kwotę 8 290,57 należało podzielić między wszystkich powodów występujących w sprawie. Na każdego z powodów przypadła kwota w wysokości 1381,76 zł.

Pozwany przegrał proces z powódką R. R. (4) w całości, więc należna od niego kwota kosztów sądowych wyniosła 1381,76 zł.

Powód R. R. (2) przegrał proces w 32,6%, w wyniku tego należne od powoda koszty sądowe w kwocie 450,45 zł należało rozdzielić pomiędzy jego spadkobierców w częściach równych tj. w kwocie 150,15 zł. Pozwany przegrał proces z powodem w 67,4%, więc należna od niego kwota kosztów sądowych wyniosła 931,31 zł.

Powódki K. R. (5) oraz S. M. przegrały proces w 50%, w wyniku tego należne od powódek koszty sądowe wyniosły po 690,88 zł. Do kwoty tej należy dodać kwoty po 150,15 zł, które powódki są zobowiązane uiścić jako spadkobierczynie w 1/3 (każda) zmarłego powoda R. R. (2). Łącznie koszty sądowe każdej z w/w powódek wyniosły 841,03 zł. Pozwany przegrał proces z każdą z w/w powódek w 50%, więc należna od niego kwota kosztów sądowych wyniosła po 690,88 zł.

Powódki A. H. (1) oraz M. D. przegrały proces w 40%, w wyniku tego należne od powódek koszty sądowe wyniosły 552,70 zł. Pozwany przegrał proces z każdą z w/w powódek w 60%, więc należna od niego kwota kosztów sądowych wyniosła po 829,06 zł.

Na mocy art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz w/w przepisów, Sąd nakazał pobrać tytułem kosztów sądowych poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa (punkty XIV-XVII sentencji wyroku), na które składała się pozostała brakująca część wynagrodzenia biegłych od:

⚫

Powoda J. W. jako spadkobiercę w 1/3 zmarłego powoda R. R. (2) z zasądzonego na jego rzecz roszczenia na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Bydgoszczy kwotę 150,15 zł.

⚫

Powódki K. R. (5) z zasądzonego na jej rzecz roszczenia na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Bydgoszczy kwotę 841,03 zł.

⚫

Powódki S. M. z zasądzonego na jej rzecz roszczenia na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Bydgoszczy kwotę 841,03 zł.

⚫

Powódki A. H. (1) z zasądzonego na jej rzecz roszczenia na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Bydgoszczy kwotę 552,70 zł.

⚫

Powódki M. D. z zasądzonego na jej rzecz roszczenia na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Bydgoszczy kwotę 552,70 zł.

Na mocy art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz w/w przepisów, Sąd nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Bydgoszczy kwotę 5 352,95 zł (1381,76zł + 931,31 zł + 690,88zł + 690,88zł + 829,06zł + 829zł) tytułem kosztów sądowych poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa, na które składała się pozostała brakująca część wynagrodzenia biegłych (punkt XVIII sentencji wyroku).

SSO Agnieszka Dutkiewicz