Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 592/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Bełchatowie z dnia 21 czerwca 2022 roku, w sprawie o sygn. akt II K 302/22

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☒ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, poprzez przyjęcie, że oskarżony był wcześniej karany za prowadzenie pojazdów w stanie nietrzeźwości oraz że nie posiadał uprawnień do kierowania samochodem, co spowodowało przyjęcie przez Sąd Rejonowy surowszej kwalifikacji prawnej i wymierzenie mu kary niewspółmiernie surowej, poprzez orzeczenie dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut okazał się po części słuszny i spowodował, iż Sąd odwoławczy dokonał zmiany zaskarżonego wyroku.

Jeśli chodzi o odpowiedzialność oskarżonego z art. 178a § 4 k.k. to zauważyć należy, że oskarżyciel we wniesionym akcie oskarżenia zarzucił oskarżonemu popełnienie przestępstwa z art. 178a § 1 k.k. (w zbiegu z art. 180a k.k.), nie widząc podstaw do skazywania oskarżonego z przepisu art. 178a § 4 k.k. Zmiany na niekorzyść oskarżonego dokonał dopiero Sąd Rejonowy uznając, że skoro oskarżony został skazany w dniu 15.02.2017 roku przez brytyjski S. A. C. M. C. za prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem narkotyków, to był on ,,wcześniej prawomocnie skazany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego”. Spowodowało to – zdaniem Sądu meriti – konieczność przyjęcia wobec oskarżonego surowszej kwalifikacji z art. 178a § 4 k.k. Sąd I instancji powołał się przy tym na treść art. 114a § 1 k.k., zgodnie z którym, wyrokiem skazującym jest również prawomocne orzeczenie skazujące za popełnienie przestępstwa wydane przez sąd właściwy w sprawach karnych w państwie członkowskim Unii Europejskiej, chyba że według ustawy karnej polskiej czyn nie stanowi przestępstwa, sprawca nie podlega karze albo orzeczono karę nieznaną ustawie.

Zauważyć jednak wypada, że celem powyższej regulacji jest zapewnienie harmonizacji polskiego prawa karnego ze standardami wspólnotowymi w zakresie zrównania znaczenia wyroków skazujących zapadłych w państwach członkowskich UE. Realizuje ona zobowiązanie wynikające z art. 3 ust. 1 decyzji ramowej z 24.07.2008 roku, aby w postępowaniu karnym prowadzonym przeciwko danej osobie, na etapie postępowania przygotowawczego, sądowego i wykonawczego, uwzględnione zostały uprzednie wyroki skazujące, zapadłe wobec tej samej osoby w innych państwach członkowskich i dotyczące innych zdarzeń – w zakresie, w jakim zgodnie z prawem krajowym uwzględniane są uprzednie krajowe wyroki skazujące – oraz by wiązały się z nimi skutki prawne równoważne skutkom uprzednich krajowych wyroków skazujących. W definicji legalnej zawartej w art. 2 decyzji ramowej z 24.07.2008 roku wyjaśniono, iż przez pojęcie wyroku skazującego należy rozumieć każde prawomocne orzeczenie sądu właściwego w sprawach karnych uznające daną osobę za winną popełnienia przestępstwa. Przyjąć można, że są to wszelkie ostateczne decyzje, niezależnie od stosowanych określeń, które skutkują uznaniem sprawcy za winnego popełnienia przestępstwa w rozumieniu danego systemu prawnego. Pojęcie to nie obejmuje więc orzeczeń jedynie stwierdzających winę, ale niemających charakteru skazującego, jak również orzeczeń skazujących za inne czyny niż przestępstwa. Skoro jednak wprowadzenie do polskiego systemu prawnego art. 114 a k.k. wynikało z konieczności realizacji zasady równoważenia wyroków skazujących w państwach Unii Europejskiej, to w chwili obecnej regulacja ta nie może dotyczyć wyroków zapadłych na terenie Królestwa Wielkiej Brytanii. Państwo to opuściło bowiem Unię Europejską w dniu 31 stycznia 2020 roku i nie jest już jej członkiem. Tak więc, odnotowane w karcie karnej skazanie oskarżonego przez sąd brytyjski, nie może być obecnie brane pod uwagę, przy kształtowaniu odpowiedzialności karnej za przestępstwo popełnione na terenie Rzeczpospolitej Polskiej. Dlatego też z opisu czynu przypisanego oskarżonemu należało wyeliminować stwierdzenie, że oskarżony był uprzednio karany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości. W konsekwencji oskarżony wyczerpał swoim zachowaniem znamiona przestępstwa z art. 178a § 1 k.k., a więc w postaci podstawowej, a nie kwalifikowanej.

Nie ma natomiast racji skarżący, że swoim zachowaniem nie wyczerpał on znamion przestępstwa z art. 180a k.k. Nie jest kwestionowanym, że oskarżony w chwili czynu dysponował brytyjskim prawem jazdy. Jednakże na terenie Rzeczpospolitej Polskiej utracił on uprawnieninia do kierowania pojazdami mechanicznymi. W dniu 15.06.2018 roku oskarżony przystąpił do egzaminu kontrolnego, sprawdzającego kwalifikacje do kierowania pojazdami i egzaminu tego nie zdał. W konsekwencji organ uprawniony – Starosta (...), prawomocną decyzją z dnia 21.06.2018 roku cofnął oskarżonemu uprawnienia kategorii B prawa jazdy (k.15). Natomiast oskarżony, w dniu 14.03.2022 roku kierując samochodem osobowym w D., nie zastosował się do tejże decyzji o cofnięciu uprawnień do kierowania samochodami osobowymi. Trzeba też zauważyć, że przedmiotem ochrony art. 180a k.k. jest nie tylko bezpieczeństwo ruchu drogowego, ale również szeroko rozumiany porządek publiczny i działalność organów dbających o przestrzeganie prawa. W rezultacie należało przyjąć, że oskarżony M. B. wyczerpał swoim zachowaniem dyspozycję art. 178a § 1 k.k. i art. 180a k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

Wniosek

o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez przyjęcie łagodniejszej kwalifikacji prawnej z art. 178a § 1 k.k. i nieorzekanie dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek odwoławczy, sprecyzowany przez oskarżonego na rozprawie odwoławczej okazał się częściowo zasadny. Z przyczyn wskazanych już wyżej należało bowiem z opisu czynu przypisanego oskarżonemu w pkt 1 zaskarżonego wyroku wyeliminować stwierdzenie, że oskarżony był uprzednio karany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości. Spowodowało to konieczność zmiany podstawy prawnej skazania i wymiaru kary poprzez przyjęcie, że oskarżony M. B. wyczerpał swoim zachowaniem dyspozycję art. 178a § 1 k.k. i art. 180a k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., a jako podstawę prawną wymiaru kary – przyjąć art. 178a § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. Dalszą konsekwencją była modyfikacja podstawy prawnej warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności i przyjęcie jako tejże podstawy przepisu art. 69 § 1 i 2 k.k. oraz art. 70 § 1 k.k.

Zakwalifikowanie zachowania oskarżonego z art. 178a § 1 k.k. a nie art. 178a § 4 k.k. niosło za sobą także i taki skutek, że wobec oskarżonego nie zachodziła konieczność orzeczenia dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, wynikająca z treści art. 42 § 3 k.k. Jako podstawę wymierzenia środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, należało przyjąć natomiast przepis art. 42 § 2 k.k., który przewiduje możliwość wymierzenia tegoż środka od lat 3 do 15. Sąd Okręgowy uznał, że mając na uwadze wszystkie okoliczności sprawy, w tym stopień stanu nietrzeźwości oskarżonego i spowodowany przez niego stopień zagrożenia dla bezpieczeństwa w ruchu drogowym, adekwatnym będzie 7 – letni okres zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych.

Zmiana kwalifikacji prawnej na korzyść oskarżonego niosła wreszcie konieczność zmodyfikowania wysokości świadczenia pieniężnego, zasądzonego od oskarżonego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Zgodnie z treścią art. 43a § 2 k.k. nie zachodziła już konieczność orzeczenia tego świadczenia w wysokości co najmniej 10.000 złotych. W razie skazania za czyn z art. 178a § 1 k.k. dolna granica świadczenia pieniężnego to 5.000 złotych. Mając na uwadze całokształt okoliczności sprawy, a także sytuację rodzinną i majątkową oskarżonego, Sąd Okręgowy określił wysokość świadczenia pieniężnego na kwotę 7.000 złotych.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Skazanie oskarżonego za czyn wyczerpujący również dyspozycję art. 180a k.k., wymiar kary pozbawienia wolności, obciążenie oskarżonego kosztami procesu.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Sąd Okręgowy dokonał częściowej zmiany zaskarżonego wyroku, o czym była już mowa. Wyrok został jednak utrzymany w mocy, co do zasadniczej kwestii, a mianowicie co do tego, że oskarżony kierował samochodem w stanie nietrzeźwości. Jednocześnie czynem tym wyczerpał nie tylko znamiona art. 178a § 1 k.k. (co zmodyfikował sąd odwoławczy), ale również i art. 180a k.k. Powody takiego rozstrzygnięcia zostały przedstawione szerzej w dziale 3.1 niniejszego uzasadnienia. Sąd Okręgowy nie znalazł także podstaw do zmiany wobec oskarżonego orzeczonej kary pozbawienia wolności (z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby). Stan nietrzeźwości oskarżonego, a co za tym idzie, stopień wywołanego niebezpieczeństwa dla bezpieczeństwa w ruchu drogowym, był na tyle duży, że w pełni uprawniało to do wymierzenia kary pozbawienia wolności w rozmiarze ustalonym przez Sąd meriti.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.15.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

a) wyeliminowanie z opisu czynu przypisanego oskarżonemu w pkt 1 zaskarżonego wyroku stwierdzenia, że oskarżony był uprzednio karany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości;

b) przyjęcie, że oskarżony wyczerpał swoim zachowaniem dyspozycję art. 178a § 1 k.k. i art. 180a k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., a jako podstawy prawnej wymiaru kary - przyjęcie art. 178a § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k.;

c) przyjęcie jako podstawy prawnej warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności przepisu art. 69 § 1 i 2 k.k. oraz art. 70 § 1 k.k.

d) w miejsce orzeczonego wobec oskarżonego w pkt 3 zaskarżonego wyroku środka karnego orzeczenie na podstawie art. 42 § 2 k.k. wobec oskarżonego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 7 lat;

e) obniżenie do kwoty 7.000 złotych wysokości świadczenia pieniężnego zasądzonego w pkt 4 od oskarżonego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.

Zwięźle o powodach zmiany

Wniesiona skarga apelacyjna odniosła taki skutek, że Sąd odwoławczy dokonał powyższych zmian zaskarżonego wyroku. Powody tychże zmian zostały już omówione w dziale 3.1 niniejszego uzasadnienia.

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☒ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3

O kosztach postępowania odwoławczego, Sąd Okręgowy orzekł w oparciu o treść art. 634 k.p.k., art. 627 k.p.k. i art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach karnych (tekst. jedn.: Dz. U Nr 49 poz. 223 z 1983 roku z późn. zm.).

7.  PODPIS

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Oskarżony

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Kwalifikacja prawna, wysokość środka karnego

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana