Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 lutego 2023 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia SO Renata Gąsior

Protokolant sekr. sąd. Marta Jachacy

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 1 lutego 2023 r. w Warszawie

sprawy J. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o umorzenie należności z tytułu składek

na skutek odwołania J. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 20 grudnia 2021 r. nr (...) (...)

1. zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 20 grudnia 2021 r. nr (...) (...) w ten sposób, że umarza należności z tytułu składek:

- na ubezpieczenia społeczne za okres od 07.2006 do 08.2006, od 10.2006 do 02.2007, od 04.2007 do 02.2008, od 04.2008 do 05.2008, za 07.2008, za okres od 10.2008 do 02.2009 w łącznej kwocie 23.312,01 zł

- na ubezpieczenie zdrowotne za okres od 07.2006 do 08.2006, od 10.2006 do 02.2007, od 04.2007 do 08.2007, od 10.2007 do 02.2008, od 04.2008 do 05.2008, za 07.2008, za okres od 10.2008 do 02.2009 w łącznej kwocie 8.886,00 zł

- na Fundusz Pracy za okres 07.2006 do 08.2006, od 10.2006 do 02.2007, od 04.2007 do 02.2008, od 04.2008 do 05.2008, za 07.2008, za okres od 10.2008 do 02.2009 w łącznej kwocie 1.971,23 zł,

2. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. na rzecz J. K. kwotę 3.600,00 zł (trzy tysiąc sześćset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia Renata Gąsior

UZASADNIENIE

J. K. w dniu 26 stycznia 2022 r. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 20 grudnia 2021 r. nr (...) (...) w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu składek. Odwołujący zarzucił zaskarżonej decyzji naruszenie art. 1 ust. 10 i ust. 13 pkt 1 ustawy o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolnicza działalność poprzez jego niezastosowanie oraz zarzucił sprzeczność istotnych ustaleń organu rentowego z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, poprzez brak przesłanek do stwierdzenia, że odwołujący nie spłacił zadłużenia z tytułu należności niepodlegających umorzeniu na podstawie ustawy w wyznaczonym terminie.

W uzasadnieniu swojego stanowiska odwołujący podniósł, że w zaskarżonej decyzji nie wyjaśniono przyczyn dla których odwołujący nie ma prawa do umorzenia należności oraz dlaczego organ rentowy uważa, że należności nie zostały spłacone w określonym terminie. Odwołujący wyjaśnił, że w piśmie z dnia 30 kwietnia 2021 r., organ rentowy poinformował go o braku wpłat na składki bieżące za marzec, kwiecień i maj 2020 r. W tym okresie księgowa miała złożyć za płatnika składek wnioski o zwolnienie z opłacania składek w ramach tarczy antykryzysowej w związku ze spadkiem przychodów wywołanych pandemią (...)19. Tak się jednak nie stało, ponieważ księgowa to przeoczyła, dlatego też powstało z tego tytułu zadłużenie. Po otrzymaniu informacji w tym przedmiocie odwołujący zwrócił się do ZUS o wyjaśnienie sytuacji. W dniu 2 czerwca 2021 r. złożony został wniosek o rozłożenie na raty zaległości za marzec, kwiecień i maj 2020 r. Pismem z dnia 14 czerwca 2021 r. organ rentowy poinformował, że utrzyma w mocy umowę ratalną pod warunkiem spłaty zadłużenia. Składki te zostały opłacone w dniu 24 czerwca 2021 r. Z kolei należności objęte umową ratalną nr (...) zostały zapłacone w terminie. Organ rentowy pismem z 30 lipca 2021 r. poinformował, że pozytywnie rozpatrzył wniosek z 2 czerwca 2021 r., a umowa ratalna pozostaje w mocy.

W oparciu o powyższe odwołujący wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez umorzenie należności za okresy wskazane w decyzji z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne w łącznej kwocie 23.312,01 zł, na ubezpieczenie zdrowotne w łącznej kwocie 8.886 zł oraz na Fundusz Pracy w łącznej kwocie 1.971,23 zł (odwołanie, k. 3-5 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W. wniósł o jego oddalenie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Uzasadniając swe stanowisko organ rentowy wskazał, że w dniu 21 grudnia 2015 r. J. K. złożył wniosek o umorzenie należności z tytułu nieopłaconych w terminie składek na podstawie ustawy z dnia 9 listopada 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność. Decyzją z dnia 7 marca 2016 r. organ rentowy na podstawie art. 1 pkt 8 ustawy określił, że umorzeniu będą podlegały składki na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne i Fundusz Pracy należne za wskazane miesiące z lat 2006-2009 pod warunkiem spłaty należności nieobjętych postępowaniem o umorzenie w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia decyzji. Ustawowy 12 miesięczny termin spłaty należności upływał w dniu 15 kwietnia 2017 r. W dniu 30 czerwca 2016 r. została zawarta umowa o rozłożeniu na raty należności niepodlegających abolicji. Termin płatności ostatniej raty upływał w dniu 21 czerwca 2021 r. W dniu 2 czerwca 2021 r. do organu rentowego wpłynął wniosek o utrzymanie w mocy umowy ratalnej. Pismem z dnia 28 lipca 2021 r. organ rentowy wyraził zgodę na utrzymanie w mocy umowy ratalnej. Pismem z 5 lipca 2021 r. organ rentowy poinformował o zakończeniu postępowania w sprawie wniosku z 21 grudnia 2015 r o umorzenie nieopłaconych należności za okres objęty abolicją. Organ rentowy wskazał, że wydał zaskarżoną decyzję z uwagi na fakt, że J. K. nie spełnił warunków umorzenia należności tj. nie uregulował należności niepodlegających umorzeniu w terminie do 21 czerwca 2021 r. zgodnie z umową ratalną. Ostatnia rata z terminem płatności w do 21 czerwca 2021 r. została uregulowana 24 czerwca 2021 r., a więc po terminie jej płatności (odpowiedź na odwołanie, k. 37-39 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. K. od 8 grudnia 1994 r. prowadzi własną działalność gospodarczą pod nazwą J. K. (...) z siedzibą przy ul. (...) lok. (...) w W., wpisaną do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej pod numerem (...), REGON (...) (wydruk z CEiDG – akta ZUS).

W dniu 21 grudnia 2015 r. J. K. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o umorzenie na podstawie przepisów ustawy z dnia 9 listopada 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność, nieopłaconych należności za cały okres objęty ustawą (wniosek o umorzenie z 21 grudnia 2015 r. – akta ZUS).

Po rozpoznaniu wskazanego wniosku organ rentowy wydał w dniu 7 marca 2016 r. decyzję nr (...) w której określił, że według stanu na dzień 21 grudnia 2015 r. umorzeniu będą podlegały należności z tytułu składek:

a)  na ubezpieczenia społeczne za okres 07/2006-08/2006, 10/2006-02/2007, 04/2007-02/2008, 04/2008-05/2008, 07/2008, 10/2008-02/2009 w łącznej kwocie 23.312,01 zł, w tym:

składki – 12.184,01 zł,

odsetki – 11.128,00 zł,

b)  na ubezpieczenie zdrowotne za okres 07/2006-08/2006, 10/2006-02/2007, 04/2007-08/2007, 10/2007-02/2008, 04/2008-05/2008, 07/2008, 10/2008-02/2009 w łącznej kwocie 8.886,00 zł, w tym:

składki – 4.656,00 zł,

odsetki – 4.230.00 zł,

c)  na Fundusz Pracy za okres 07/2006-08/2006, 10/2006-02/2007, 04/2007-02/2008, 04/2008-05/2008, 07/2008, 10/2008-02/2009 w łącznej kwocie 1.971,23 zł w tym:

składki – 1.030,23 zł,

odsetki – 941,00 zł,

Zgodnie z pkt II wydanej decyzji warunkiem umorzenia należności była spłata należności niepodlegających umorzeniu w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji wraz z odsetkami naliczonymi do dnia wpłaty włącznie zgodnie z zasadami określonymi w ustawie z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz wydanym na jej podstawie rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 18 kwietnia 2008r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych (decyzja ZUS z 7 marca 2016 r. – akta ZUS).

Decyzja ta nie została zaskarżona i uprawomocniła się 14 kwietnia 2016 r. (bezsporne).

W dniu 30 czerwca 2016 r. pomiędzy Zakładem Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. a J. K. została zawarta umowa nr (...) o rozłożeniu na raty należności z tytułu składek na podstawie art. 29 ust. 1 i 1a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Strony ustaliły harmonogram, spłat stanowiący załącznik nr 1 do umowy począwszy od daty płatności pierwszej raty – 4 lipca 2016 r. do 21 czerwca 2021 r. – daty płatności ostatniej raty (umowa z 30 czerwca 2016 r. - akta ZUS).

Odwołującemu zdarzało się kilkukrotnie nie płacić bieżących składek w terminie, wówczas był o tym zawiadamiany przez organ rentowy, który informował, że wobec nie zapłacenia w terminie składek za poszczególne miesiące ulegnie rozwiązaniu umowa ratalna z 30 czerwca 2016 r. Odwołujący każdorazowo regulował nieopłacone składki i zwracał się do organu rentowego z wnioskami o utrzymanie w mocy układu ratalnego. W odpowiedzi na składane wnioski J. K. otrzymywał pozytywne odpowiedzi od organu rentowego, który za każdym razem wyrażał zgodę na utrzymanie umowy z dnia 30 czerwca 2016 r. w mocy (pismo ZUS z13 kwietnia 2017 r. – akta ZUS ).

Składki za miesiące marzec, kwiecień i maj 2020 r. nie zostały zapłacone w terminie. Księgowa miała złożyć za płatnika składek wnioski o zwolnienie z opłacania składek za miesiące marzec, kwiecień i maj 2020 r. w ramach tarczy antykryzysowej w związku ze spadkiem przychodów wywołanych pandemią (...)19. Księgowa to przeoczyła i nie złożyła takiego wniosku. Z tego tytułu powstało zadłużenie z tytułu nieopłacenia bieżących składek za miesiące marzec, kwiecień i maj 2020 r. Po otrzymaniu informacji w tym przedmiocie odwołujący pismem z dnia 4 maja 2021 r. zwrócił się do ZUS o wyjaśnienie sytuacji, ponieważ był on przekonany, że został zwolniony z opłacania składek za miesiące marzec, kwiecień i maj 2020 r. Pismem z dnia 26 maja 2021 r. organ rentowy poinformował J. K., że nie był on zwolniony z opłacania składek za miesiące marzec, kwiecień i maj 2020 r., ponieważ wniosek (...) nie został przez płatnika złożony w terminie tj. do dnia 30 czerwca 2020 r., wobec tego brak było podstaw do wyrażenia zgody na zwolnienie z opłacenia tych składek (wiadomości e-mail, k. 7 a.s., pismo J. K. z dnia 4 maja 2021 r., pismo ZUS z 26 maja 2021 r. – akta ZUS, zeznania świadka M. O., k. 96 -99 a.s.).

W dniu 2 czerwca 2021 r. J. K. złożył do organu rentowego wniosek o rozłożenie na raty zaległości za marzec, kwiecień i maj 2020 r. W treści wniosku odwołujący uzasadnił, że w dniu 7 maja 2021 r. otrzymał pismo z informacją o braku zapłaty ww. składek na kwotę 7.005,89 zł plus odsetki, w zakres tej sumy zostały ujęte także nieopłacone składki z 2015 r, które były objęte układem ratalnym z 30 czerwca 2016 r., a których termin płatności jeszcze nie minął. Odwołujący wyjaśnił, że kwota 4.137,20 zł plus odsetki nie została zapłacona przez pomyłkę księgowego. Odwołujący wskazał, że należność ta zostanie przez niego uregulowana w jak najszybszym terminie. Pismem z dnia 14 czerwca 2021 r. organ rentowy poinformował, że utrzymuje w mocy umowę ratalną pod warunkiem spłaty zadłużenia. Składki za miesiące marzec, kwiecień i maj 2020 r. zostały opłacone w dniu 24 czerwca 2021 r. Pismem z dnia 30 lipca 2021 r. organ rentowy wyraził zgodę na utrzymanie w mocy umowy ratalnej (pismo ZUS z 30 kwietnia 2021 r., wniosek J. K. z 2 czerwca 2021 r., pismo ZUS z 14 czerwca 2021 r., pismo ZUS z 30 lipca 2021 r. - akta ZUS, zeznania świadka M. O., k. 96 -99 a.s.).

Raty układu ratalnego były opłacane przez ubezpieczonego terminowo zgodnie z harmonogramem spłaty rat. Niedopłaty stwierdzone przez organ rentowy dotyczyły jedynie braku zapłaty bieżących składek za 03/2020-05/2020, które zostały opłacone 24 czerwca 2021 r. w łącznej kwocie 7.582,50 zł. W dniu 10 czerwca 2021 r. odwołujący zapłacił ostatnią ratę układu ratalnego w wysokości 1.980,94 zł. Układ ratalny został przez odwołującego spłacony w całości (potwierdzenia przelewów, k. 10 – 35 a.s., informacja o stanie należności z tytułu składek od 1 stycznia 1999 r., wiadomości e-mail pracowników ZUS z 19 maja 2021 r. - akta ZUS).

W dniu 20 grudnia 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wydał decyzję nr (...) w sprawie odmowy umorzenia należności z tytułu składek J. K. określonych w decyzji z dnia 7 marca 2016 r. W uzasadnieniu powyższej decyzji wskazał, że w dniu 30 czerwca 2016 r. została zawarta umowa o rozłożeniu na raty należności niepodlegających umorzeniu w oparciu o przepisy ustawy abolicyjnej. Organ rentowy stwierdził, że odwołujący nie wywiązał się z warunków tej umowy. W konsekwencji zdaniem organu rentowego J. K. nie spełnił warunku umorzenia należności, o którym mowa w art. 1 ust. 10 ustawy o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność, tj. nie spłacił zadłużenia z tytułu należności niepodlegających umorzeniu na podstawie ustawy w wyznaczonym terminie (decyzja ZUS z 20 grudnia 2021 r. - akta ZUS).

Powyższy stan faktyczny w sprawie został ustalony w oparciu o powołane dowody z dokumentów zgromadzone w aktach niniejszej sprawy oraz w aktach organu rentowego, a także na podstawie zeznań świadka M. O.. Zdaniem Sądu zarówno zeznania świadka M. O., jak dowody z dokumentów były wiarygodne i korespondowały ze sobą, tworząc spójny stan faktyczny, który zresztą nie był kwestionowany przez strony.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie J. K. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z 20 grudnia 2021 r., nr (...) (...), jako zasadne podlegało uwzględnieniu.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 listopada 2012r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz. U. z 2012r., poz. 1551), zwanej dalej ustawą abolicyjną, na wniosek osoby podlegającej w okresie od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 28 lutego 2009 r. obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych:

1)  która przed dniem 1 września 2012r. zakończyła prowadzenie pozarolniczej działalności i nie prowadzi jej w dniu wydania decyzji, o której mowa w ust. 8 ustawy,

2)  innej niż wymieniona w pkt 1,

- umarza się nieopłacone składki na te ubezpieczenia za okres od dnia 1 stycznia
1999 r. do dnia 28 lutego 2009 r. oraz należne od nich odsetki za zwłokę, opłaty prolongacyjne, koszty upomnienia, opłaty dodatkowe, a także koszty egzekucyjne naliczone przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego. W myśl art. 1 ust. 6 umorzenie należności, o których mowa w ust. 1 skutkuje również umorzeniem nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne i na Fundusz Pracy za ten sam okres oraz należnych od nich, za ten sam okres, odsetek za zwłokę oraz innych opłat, określonych w ust. 1.

Przepis art. 1 ust. 13 ustawy abolicyjnej stanowi natomiast, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje decyzję o:

1)  umorzeniu należności, o których mowa w ust. 1 i 6 - po spełnieniu warunku, o którym mowa w ust. 10, z uwzględnieniem ust. 7, 11 i 12, lub

2)  odmowie umorzenia należności, o których mowa w ust. 1 i 6 - w przypadku niespełnienia warunku, o którym mowa w ust. 10, z uwzględnieniem ust. 7, 11 i 12.

Warunkiem umorzenia należności, o których mowa w ust. 1 i 6 - jak stanowi ust. 10 omawianego przepisu - jest nieposiadanie na dzień wydania decyzji, o której mowa w ust. 13 pkt 1, niepodlegających umorzeniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz na Fundusz Emerytur Pomostowych za okres od dnia 1 stycznia 1999r., do opłacenia których zobowiązana jest osoba prowadząca pozarolniczą działalność lub płatnik składek, o którym mowa w ust. 2, oraz należnych od tych składek odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego (art. 1 ust. 10). Niepodlegające umorzeniu należności, o których mowa w ust. 10, podlegają spłacie w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w ust. 8 (art. 1 ust. 11). W przypadku, gdy w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w ust. 8, niepodlegające umorzeniu należności, z wyłączeniem składek finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, zostaną rozłożone na raty albo zostanie odroczony termin ich płatności, warunek, o którym mowa w ust. 10, uważa się za spełniony po ich opłaceniu (art. 1 ust. 12).

Jak wynika z powyższego, ustawa abolicyjna wyraźnie przewiduje dwa postępowania prowadzone przez ZUS, które kończą się wydaniem merytorycznej decyzji, a mianowicie postępowanie w sprawie określenia warunków umorzenia należności oraz postępowanie w sprawie umorzenia należności. W uzasadnieniu wyroku z dnia 10 grudnia 2014r. sygn. akt III AUa 671/12 (Lex nr 16210460) Sąd Apelacyjny w Gdańsku zaprezentował wykładnię przepisu art. 10 ustawy, którą Sąd Okręgowy podziela. Sąd Apelacyjny stwierdził wówczas, że „warunkiem umorzenia należności, o których mowa w ust. 1 i 6 - jak stanowi ust. 10 omawianego przepisu - jest nieposiadanie na dzień wydania decyzji, o której mowa w ust. 13 pkt 1, niepodlegających umorzeniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i na Fundusz Emerytur Pomostowych za okres od dnia 1 stycznia 1999 r., do opłacenia których zobowiązana jest osoba prowadząca pozarolniczą działalność lub płatnik składek, o którym mowa w ust. 2, oraz należnych od tych składek odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego. Niepodlegające umorzeniu należności, o których mowa w ust. 10 podlegają spłacie w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w ust. 8 (ust. 11). W przypadku, gdy w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w ust. 8, niepodlegające umorzeniu należności, z wyłączeniem składek finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, zostaną rozłożone na raty albo zostanie odroczony termin ich płatności, warunek, o którym mowa w ust. 10, uważa się za spełniony po ich opłaceniu (ust. 12). Mając na względzie wyżej przytoczone przepisy należy wskazać, że decyzję o umorzeniu należności wydaje się po spłacie niepodlegających umorzeniu należności, o których mowa w ust. 10 najpóźniej w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w art. 1 ust. 8, bądź - w przypadku, gdy w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w art. 1 ust. 8 niepodlegające umorzeniu należności, z wyłączeniem składek finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, zostaną rozłożone na raty albo zostanie odroczony termin ich płatności - po ich opłaceniu. Z kolei decyzję o odmowie umorzenia należności wydaje się, jeśli w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w art. 1 ust. 8 niepodlegające umorzeniu należności, o których mowa w ust. 10 nie zostaną spłacone albo w przypadku gdy w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w art. 1 ust. 8, niepodlegające umorzeniu należności, z wyłączeniem składek finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, zostaną rozłożone na raty albo zostanie odroczony termin ich płatności - nie zostaną one opłacone zgodnie z ustalonymi warunkami. Konieczność wydania przez ZUS w toku postępowania abolicyjnego dwóch merytorycznych decyzji wynika także z przepisu ust. 16 art. 1, zgodnie z którym od decyzji, o których mowa w ust. 8 i 13 przysługuje odwołanie do właściwego sądu w terminie i na zasadach określonych w art. 83 ust. 2, 3, 5-7 ustawy systemowej.

Uwzględniając wskazane regulacje, Sąd Okręgowy ocenił, że w rozpatrywanej sprawie organ rentowy wydał nieprawidłową decyzję odmawiając J. K. umorzenia należności z tytułu składek objętych zaskarżoną decyzją.

Odnosząc powyższe rozważania do realiów rozpatrywanej sprawy należy stwierdzić, że ubezpieczony posiadał zawarty z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych w dniu 30 czerwca 2016 r. układ ratalny dotyczący spłaty należności z tytułu składek na podstawie art. 29 ust. 1 i 1a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz spłacił go w terminie. Była to okoliczność sporna, bowiem organ rentowy twierdził, że spłata ostatniej raty układu ratalnego nastąpiła po terminie tj. 24 czerwca 2021 r., zaś termin płatności ostatniej rat przypadał na dzień 21 czerwca 2021 r. Organ rentowy błędnie ustalił powyższe okoliczności. Strony w umowie ustaliły harmonogram, który ustalał daty płatności rat na 20, 21 lub 22 dzień każdego miesiąca. Odwołujący spłacił wszystkie raty wynikające z harmonogramu i jest to okoliczność bezsporna, ponieważ organ rentowy w toku sprawy nie kwestionował tych okoliczności, nie były one podnoszone przez organ rentowy także w czasie trwania umowy ratalnej. Organ rentowy nie zerwał układu ratalnego, mimo że miał taką możliwość w przypadku braku lub opóźnienia w spłacie którejkolwiek z rat. Zakład Ubezpieczeń Społecznych kwestionował natomiast datę spłaty ostatniej z rat. Odwołujący się udowodnił, że została ona spłacona w terminie do 21 czerwca 2021 r. Na dowód tego J. K. załączył do odwołania potwierdzenia płatności wszystkich rat wynikających z harmonogramu. Z załączonych do odwołania potwierdzeń przelewów wynika, że w dniu 10 czerwca 2021 r. odwołujący zapłacił ostatnią ratę układu ratalnego w wysokości 1.980,94 zł. Twierdzenia organu rentownego odnośnie tego, że do spłaty całości układu ratalnego doszło po terminie z dniem 24 czerwca 2021 r., są bezpodstawne i nie znajdują oparcia w zebranym materiale dowodowym. W dniu 24 czerwca 2021 r. J. K. dokonał przelewu do organu rentowego, ale kwoty 7.582,50 zł tytułem zapłaty bieżących składek za miesiące marzec 2020 r., kwiecień 2020 r. oraz maj 2020 r. Za przyjęciem takiego rozliczenia przemawiają również kwoty przelewów. Przelew z dnia 10 czerwca 2021 r. na kwotę 1.980,94 zł odpowiadał wysokości ostatniej raty z harmonogramu, która wynosiła 1.980,94 zł. Z kolei przelew z dnia 24 czerwca 2021 r. na kwotę 7.582,50 zł odpowiadał wysokości niedopłaty z tytułu składek za trzy miesiące marzec – maj 2020 r. Niewątpliwie układ ratalny został przez odwołującego spłacony w całości z dniem 10 czerwca 2021 r. Wprawdzie po stronie odwołującego się kilkukrotnie występowały opóźnienia w płatnościach bieżących rat, jednakże były one niewielkie, wynikały z niedopatrzenia i były opłacane w niedługim czasie po terminie. Organ rentowy kilkukrotnie wyrażał zgodę na utrzymanie w mocy układu ratalnego, mimo że po stronie odwołującego występowały opóźnienia w płatności bieżących składek. Podobna sytuacja miała miejsce również w przypadku składek za miesiące marzec 2020 r., kwiecień 2020 r. oraz maj 2020 r. J. K. korzystał z usług biura księgowego, które miało zająć się kwestią złożenia wniosku o skorzystanie przez odwołującego z możliwości zwolnienia z opłacania składek za miesiące marzec, kwiecień i maj 2020 r. w ramach tarczy antykryzysowej w związku ze spadkiem przychodów wywołanych pandemią (...)19. Z uwagi na przeoczenie księgowej wniosek taki nie został złożony w terminie i odwołujący powinien był opłacić te składki. Z tego tytułu powstało zadłużenie z tytułu nieopłacenia bieżących składek. Organ rentowy pismem z dnia 26 maja 2021 r. poinformował J. K., że nie był on zwolniony z opłacania składek za miesiące marzec, kwiecień i maj 2020 r. Pismem z dnia 14 czerwca 2021 r. organ rentowy poinformował, że utrzymuje w mocy umowę ratalną pod warunkiem spłaty zadłużenia. Odwołujący zobowiązał się opłacić składki w możliwie najszybszym terminie, co też uczynił. Składki za miesiące marzec, kwiecień i maj 2020 r. zostały opłacone w dniu 24 czerwca 2021 r. Pismem z dnia 30 lipca 2021 r. organ rentowy wyraził zgodę na utrzymanie w mocy umowy ratalnej. Mimo że odwołujący miał problemy z płatnościami składek bieżących, to organ rentowy wyrażał zgodę na kontynuowanie układu ratalnego.

Sąd Okręgowy doszedł do wniosku, że odwołujący swoim zachowaniem starał się dopełnić wszystkie obowiązków, aby jego należności z tytułu nieopłaconych składek mogły zostać umorzone, m.in. wystąpił z odpowiednim wnioskiem oraz uregulował wszystkie należności niepodlegające umorzeniu w terminie. Miał problemy z płatnościami składek bieżących, ale nie wynikało to z jego niedbalstwa, miały na to wpływ czynniki od niego niezależne, takie jak błędy biura księgowego. W ocenie Sądu Okręgowego okoliczności, które zostały ujawnione w toku przewodu sądowego, polegające na nieterminowym spłacaniu bieżących składek, nie mogą zostać uznane za zawinione z powodu złej woli po stronie ubezpieczonego. Bieżące składki były kilkukrotnie opłacane po terminie, jednakże nie było to nagminne, a odwołujący w niedługim czasie po uzyskaniu takich informacji i upomnieniach ze strony organu rentowego, regulował te płatności, ponieważ zależało mu na utrzymaniu zawartego z organ rentowym układu ratalnego, który ostatecznie nie został zerwany. Odwołujący podejmował wszelkie działania by spłacić wszystkie zaległości, skorzystał dobrodziejstwa ustawy abolicyjnej oraz z możliwości zawarcia umowy ratalnej. W konsekwencji Sąd przyjął, że umowa ratalna była przez odwołującego wykonywana z należytą starannością, świadczą o tym terminowe wpłaty rat ustalonych w haromonogramie. W ocenie Sądu w niniejszej sprawie nie występowały takie okoliczności, które przemawiałyby za uznaniem, że wydana przez organ rentowy decyzja o odmowie umorzenia należności jest prawidłowa.

W świetle ustalonego w sprawie stanu faktycznego oraz powyższych rozważań odwołanie okazało się uzasadnione. Sąd Okręgowy mając na uwadze wskazane powyżej okoliczności, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., o czym orzekł w pkt 1 sentencji wyroku.

O kosztach zastępstwa procesowego, Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 265), zasadzając od odwołującego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. na rzecz J. K. kwotę 3.600,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt 2 wyroku).

Sędzia SO Renata Gąsior